Prezentacja do przedmiotu: Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Sporządzone 28 sierpnia 2017 r.

Normalizacja i normy Normalizacja i normy

Normalizacja i normy Prezentacja stanowi materiał uzupełniający do wydanego przez nas podręcznika „Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej” Zapraszamy Państwa do składania zamówień na naszej stronie internetowej: www.ekonomik.biz.pl

Normalizacja to nadawanie rzeczom porządku. Co to jest normalizacja? Normalizacja jest to opracowanie i wprowadzenie obowiązujących przepisów, norm w zakresie pewnych czynności, świadczeń, prac itp. Słownik języka polskiego   Normalizacja to nadawanie rzeczom porządku.  https://wiedza.pkn.pl/web/wiedza-normalizacyjna/start

Co to jest normalizacja? Normalizacja – działalność polegająca na analizowaniu wyrobów, usług i procesów w celu zapewnienia: funkcjonalności i użyteczności, zgodności (kompatybilności) i zamienności, bezpieczeństwa użytkowania, ograniczenia (zbędnej) różnorodności. Wyniki tych analiz podawane są do publicznej wiadomości pod postacią norm lub przepisów technicznych. Niektóre rozwiązania są traktowane jako faktyczne standardy (standard de facto) pomimo braku formalnych norm. https://pl.wikipedia.org/wiki/Normalizacja_(technika)

Co to jest normalizacja? Normalizacja – działalność*) zmierzającą do uzyskania optymalnego, w danych okolicznościach, stopnia uporządkowania w określonym zakresie, poprzez ustalanie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub mogących wystąpić problemów. Ustawa z dnia 12 września 2002 roku o normalizacji *) Działalność ta polega w szczególności na opracowywaniu, publikowaniu i wdrażaniu norm.

Korzyści z normalizacji Do najważniejszych korzyści z normalizacji należą: ułatwienie i rozwój wymiany handlowej; szansa rozwoju dla państw i regionów słabiej rozwiniętych (dzięki temu, że normalizacja umożliwia prowadzenie tych samych procesów w różnych miejscach); podniesienie bezpieczeństwa i jakości produktów i usług; podniesienie bezpieczeństwa pracowników; obniżenie kosztów; upowszechnianie postępu technicznego; ułatwienie współpracy technicznej – m.in. poprzez stosowanie w produkcji przemysłowej jednolitych wzorców; umożliwienie współpracy urządzeń, które zostały wyprodukowane przez różnych producentów.

Cele normalizacji Do najważniejszych celów normalizacji należy: racjonalizacja produkcji i usług poprzez stosowanie uznanych reguł technicznych lub rozwiązań organizacyjnych; usuwania barier technicznych w handlu i zapobiegania ich powstawaniu; zapewnienie ochrony życia, zdrowia, środowiska i interesu konsumentów oraz bezpieczeństwa pracy; poprawa funkcjonalności, kompatybilności i zamienności wyrobów, procesów i usług oraz regulowania ich różnorodności; zapewnienia jakości i niezawodności wyrobów, procesów i usług; ułatwiania porozumiewania się przez określanie terminów, definicji, oznaczeń i symboli do powszechnego stosowania.

Podstawa prawna funkcjonowania normalizacji   Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (teks jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 1483. Ustawa określa podstawowe cele i zasady normalizacji oraz jej organizację i finansowanie.

Wyróżnia się trzy szczeble normalizacji: szczebel międzynarodowy; szczebel europejski; szczebel krajowy.

Normalizacja międzynarodowa Normalizacja międzynarodowa jest realizowana przez: Międzynarodową Organizację Normalizacyjną – ISO; inne międzynarodowe organizacje normalizacyjne – mi.in.: IEC - Międzynarodową Organizację Normalizacyjną Elektrotechniczną oraz ITU Międzynarodową Unię Telekomunikacyjną.

Normalizacja międzynarodowa ISO*) – Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna *) ISO jest to oficjalna nazwa organizacji a nie skrót nazwy.   ISO – Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ( ang. International Organization for Standardization): najbardziej znana światowa organizacja normalizacyjna, zrzeszająca krajowe organizacje normalizacyjne; jest organizacją pozarządową; powstała w 1946 r. w Londynie, w wyniku połączenia dwóch organizacji: Międzynarodowej Federacji Narodowych Stowarzyszeń Normalizacyjnych (International Federation of the National Standardizing Associations ISA) i Komitetu Koordynacyjnego Narodów Zjednoczonych do spraw Standardów (United Nations Standards Coordinating Committee UNSCC); jednym z członków-założycieli jest Polski Komitet Normalizacyjny; prace ISO są koordynowane przez Sekretariat Generalny z siedzibą w Genewie (Szwajcaria);

Normalizacja międzynarodowa   ISO - Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ( ang. International Organization for Standardization) – cd.: decyzje strategiczne podejmuje Zgromadzenie Ogólne na corocznych spotkaniach;  zajmuje się standaryzacją (ujednoliceniem) różnych dziedzin życia – poprzez ustanawianie norm ISO, których respektowanie jest dobrowolne; projekty zmian norm ISO lub projekty nowych norm zwane draftami może składać każda organizacja członkowska – następnie projekty są dyskutowane w grupach roboczych, w których po uzyskaniu ogólnego konsensusu "draft" zamienia się w "project", który może uzyskać status oficjalnej normy po tym jak 3/4 członków komitetu głównego zaopiniuje go pozytywnie; działalność ISO finansowana jest ze składek członkowskich ustanawianych proporcjonalnie do produktu krajowego brutto, a dodatkowe dochody przynosi sprzedaż norm, ISO oraz innych publikacji.

Normalizacja europejska Normalizacja europejska jest realizowana przez: Europejski Komitet Normalizacyjny – CEN; inne europejskie organizacje normalizacyjne – m.in.: Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki (CENELEC) i Europejski Instytut Norm telekomunikacyjnych (ETSI).

Normalizacja europejska Europejski Komitet Normalizacyjny CEN (od fr. Comité européen de normalisation) - European Committee for Standardization: został założony w roku 1961; jest niezależną organizacją działającą na zasadach non-profit; jest oficjalnie uznany przez Unię Europejską jako organ normalizacyjny; jego misją jest wspieranie europejskiej gospodarki w handlu światowym poprzez tworzenie, nadzór i dystrybuowanie zbiorów spójnych norm i specyfikacji; obecnie w jego skład wchodzi 30 krajów członkowskich, w skład których wchodzi między innymi Polska; w Polsce za kontakt z CEN odpowiedzialny jest Polski Komitet Normalizacyjny; członkowie opracowują nowe normy europejskie oznaczone symbolem EN oraz przyjmują międzynarodowe normy ISO jako standardy europejskie;

Normalizacja europejska Europejski Komitet Normalizacyjny CEN (od fr. Comité européen de normalisation) - European Committee for Standardization – cd.: normy europejskie EN są przyjmowane przez kraje członkowskie do systemów norm krajowych (a jednocześnie z systemu norm krajowych są wycofywane dotychczasowe normy sprzeczne z wprowadzanymi) – dzięki temu powstaje wspólny system rozwiązań europejskich; normy europejskie (EN) są wprowadzane do zbioru polskich norm (PN) metodą uznania przez PKN Normy Europejskiej za Polską Normę i publikowane w oryginalnej wersji językowej z dołączonymi stronicami krajowymi, zawierającymi: stronicę tytułową PN, przedmowę krajową i załączniki krajowe; Polską wersję językową PN-EN opracowuje się po zgłoszeniu takiej potrzeby przez zainteresowane środowiska w formie Karty propozycji TN (ze wskazaniem źródeł finansowania) i przyjęciu propozycji przez KT.

Normalizacja krajowa Normalizacja krajowa to normalizacja prowadzona na szczeblu krajowym, nieobejmująca działań prowadzonych w poszczególnych branżach lub sektorach gospodarki, na szczeblu lokalnym, na szczeblu stowarzyszeń lub przedsiębiorców i urzędów. Krajową jednostką normalizacyjną jest Polski Komitet Normalizacyjny (PKN). PKN nie jest organem administracji rządowej, jest podmiotem prawa publicznego. Działa z mocy Ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji.

Polski Komitet Normalizacyjny Głównymi zadaniami PKN są: organizowanie i nadzorowanie działań związanych z opracowywaniem i rozpowszechnianiem Polskich Norm (PN) i innych dokumentów normalizacyjnych; określanie stanu i kierunków rozwoju działalności normalizacyjnej; zatwierdzanie i wycofywanie Polskich Norm i innych dokumentów normalizacyjnych; reprezentowanie Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych i regionalnych organizacjach normalizacyjnych, uczestnictwo w ich pracach oraz występowanie za granicą w sprawach dotyczących normalizacji; inicjowanie i organizowanie pracy komitetów technicznych; organizowanie i prowadzenie działalności szkoleniowej, wydawniczej, promocyjnej i informacyjnej dotyczącej normalizacji i dziedzin pokrewnych; opiniowanie projektów aktów wykonawczych związanych z normalizacją; uczestnictwo w krajowym systemie notyfikacji norm i aktów prawnych. Źródło: https://www.pkn.pl/o-pkn/czym-sie-zajmujemy

Zasady normalizacji krajowej W normalizacji krajowej stosuje się następujące zasady: 1) jawności i powszechnej dostępności; 2) uwzględniania interesu publicznego; 3) dobrowolności uczestnictwa w procesie opracowywania i stosowania norm; 4) zapewnienia możliwości uczestnictwa wszystkich zainteresowanych w procesie opracowywania norm; 5) konsensu jako podstawy procesu uzgadniania treści norm; 6) niezależności od administracji publicznej oraz jakiejkolwiek grupy interesów; 7) jednolitości i spójności postanowień norm; 8) wykorzystywania sprawdzonych osiągnięć nauki i techniki; 9) zgodności z zasadami normalizacji europejskiej i międzynarodowej.

Norma Norma – dokument przyjęty na zasadzie konsensu*) i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną, ustalający – do powszechnego i wielokrotnego stosowania – zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i zmierzający do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie.   *) Konsens – ogólne porozumienie charakteryzujące się brakiem trwałego sprzeciwu znaczącej części zainteresowanych w odniesieniu do istotnych zagadnień, osiągnięte w procesie rozpatrywania poglądów wszystkich zainteresowanych i zbliżenia przeciwstawnych stanowisk.

Typy norm Z punktu widzenia zagadnień objętych normą wyróżnia się: normy terminologiczne – dotyczą używanych terminów i zwykle zawierają także ich definicje oraz inne objaśnienia, ilustracje i przykłady; normy podstawowe – obejmują szeroki zakres zagadnień lub zawierają ogólne postanowienia dotyczące jednej, określonej dziedziny, mogą być one normami do bezpośredniego stosowania lub mogą służyć jako podstawa do opracowywania innych norm; normy wyrobu (dawniej nazywane normami przedmiotowymi) – określają wymagania, które powinny być spełnione przez wyrób lub grupę wyrobów w celu zapewnienia ich funkcjonalności; normy badań – dotyczą metod badań, w niektórych przypadkach mogą być uzupełnione innymi postanowieniami dotyczącymi badań, np. postanowieniami o sposobie pobierania próbek, lub postanowieniami o wykorzystywanych metodach statystycznych;

Typy norm Z punktu widzenia zagadnień objętych normą wyróżnia się – cd.: normy procesu określają wymagania, które powinny być spełnione przez proces w celu zapewnienia jego funkcjonalności; normy usługi – norma określająca wymagania, które powinny być spełnione przez usługę w celu zapewnienia jej funkcjonalności (dotyczą np. hotelarstwa, transportu, telekomunikacji, ubezpieczeń, czy bankowości); normy interfejsu – normy określające wymagania dotyczące kompatybilności wyrobów lub systemów w miejscu ich łączenia, normy danych (do dostarczenia) – zawierają wykaz właściwości, dla których powinny być podane wartości lub inne dane w celu dokładnego określenia wyrobu, procesu lub usługi.

Polska Norma Polska Norma (PN) 1. Polska Norma jest normą krajową, przyjętą w drodze konsensu i zatwierdzoną przez krajową jednostkę normalizacyjną, powszechnie dostępną, oznaczoną – na zasadzie wyłączności – symbolem PN. 2. Polska Norma może być wprowadzeniem normy europejskiej lub międzynarodowej. Wprowadzenie to może nastąpić w języku oryginału. 3. Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne. 4. Polskie Normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich opublikowaniu w języku polskim. 5. Polskie Normy korzystają z ochrony jak utwory literackie, a autorskie prawa majątkowe do nich przysługują krajowej jednostce normalizacyjnej.

Etapy opracowywania polskiej normy (normalizacji) Na proces opracowania normy składają się następujące etapy: ocena i przyjęcie propozycji tematu opisanego w karcie nowego tematu – kartę nowego tematu można zobaczyć klikając na ten link: https://www.pkn.pl/zsz/r2-p3-f01.doc opracowanie projektu normy, ankieta adresowana i powszechna, rozpatrzenie uwag i uzgodnienie normy, zatwierdzenie normy, publikacja normy. Źródło: https://www.pkn.pl/na-skroty/faq

Zasady numeracji polskich norm Od 2013 r. PKN wprowadził nowe zasady numeracji Polskich Norm (PN): Numer referencyjny zawiera dodatkowo miesiąc publikacji normy, np. PN-EN 12345:2013-03, w którym „03” oznacza miesiąc (marzec) publikacji normy. Wszystkie wersje językowe PN mają ten sam numer referencyjny – niezależnie od różnych dat publikacji wersji językowych PN. Numer referencyjny kolejnej wersji językowej normy (np. polskiej) jest nadawany na podstawie numeru referencyjnego pierwszej wersji językowej, np. jeżeli numer referencyjny normy w wersji angielskiej jest PN-EN 12345:2009, to numer referencyjny polskiej wersji językowej normy jest ten sam (PN-EN 12345:2009), niezależnie od daty publikacji polskiej wersji językowej normy. Ta sama zasada dotyczy francuskiej i niemieckiej wersji językowej normy. W powołaniach na PN lub odesłaniach do PN nie dodaje się żadnych zapisów określających wersję językową PN.

Zasady numeracji polskich norm Od 2013 r. PKN wprowadził nowe zasady numeracji Polskich Norm (PN) – cd.: W ogłoszeniu o publikacji Polskich Norm oraz w sklepie internetowym określa się wersję językową PN w formie opisowej, po numerze referencyjnym dokumentu, np. PN-EN 12345:2013-03 Wersja angielska. W bazach danych PKN i innych wykazach opracowywanych przez PKN wersje językowe PN są oznaczane symbolami literowymi: E – angielska wersja językowa, P – polska wersja językowa, F – francuska wersja językowa, D – niemiecka wersja językowa. UWAGA: Litera po numerze referencyjnym normy NIE JEST elementem składowym jej numeru referencyjnego i oznacza wersję językową normy stosowaną dla ułatwienia, np. PN-EN 12345:2013-03P, w którym „P” oznacza polską wersję językową.   Źródło: https://www.pkn.pl/polskie-normy/numeracja-pn/zasady-numeracji-pn

Jak znaleźć informację o polskiej normie? Skorzystać z wyszukiwarki norm - w sklepie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego – https://sklep.pkn.pl/catalogsearch/advanced

Jak znaleźć informację o polskiej normie? Skorzystać z wyszukiwarki norm na portalu Wiedza - https://wiedza.pkn.pl/web/guest/wyszukiwarka-norm

Jak zapoznać się z potrzebną normą? Dokonując zakupu*) w sklepie internetowym: https://sklep.pkn.pl/ Dokonując zakupu*) w jednym z punktów dystrybucji PKN PKN, Wydział Sprzedaży i Marketingu, adres: ul. Świętokrzyska 14, 00-050 Warszawa, telefon: 22 55 67 777, fax 22 55 67 787, e-mail: wsmsekr@pkn.pl; sklep@pkn.pl PKN, Dział Sprzedaży – Katowice, adres: ul. Dąbrowskiego 22, 40-032 Katowice, telefon: 32 25 18 904, fax: 32 20 99 129, e-mail: wsmkatowice@pkn.pl PKN, Dział Sprzedaży – Łódź, adres: ul. Narutowicza 75, 90-132 Łódź, tel./fax: 42 67 85 460, e-mail: wsmlodz@pkn.pl *) Zgodnie z Polityką cenową Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z dnia 20 sierpnia 2014 roku „Placówki oświatowe, wymienione w ustawie o systemie oświaty mogą nabywać produkty normalizacyjne w liczbie 1 egz. danego tytułu (w formie papierowej lub elektronicznej wersji jednostanowiskowej) za 10% ceny, pod warunkiem zawarcia umowy, w której zobowiążą się do wykorzystywania zakupionych produktów normalizacyjnych wyłącznie do celów dydaktycznych".

Jak zapoznać się z potrzebną normą? Korzystając z czytelni norm Czytelnie znajdują się: w Warszawie – w siedzibie PKN, ul. Świętokrzyska 14, tel.: 22 55 67 650 w Katowicach, ul. Dąbrowskiego 22, tel.: 32 25 18 904 w Łodzi, ul. Narutowicza 75, tel.: 42 67 85 460 Korzystanie ze zbiorów Czytelni Norm jest bezpłatne. Czytelnia Norm udostępnia zainteresowanym Polskie Normy (PN), polskie dokumenty normalizacyjne (PKN), wydawnictwa własne Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, normy międzynarodowe IEC i ISO, europejskie EN, ETR, ETS, ETSI EN oraz dokumenty harmonizacyjne HD. Klient może również otrzymać do wglądu czasopisma międzynarodowych, europejskich i zagranicznych organizacji normalizacyjnych związane z działalnością tych instytucji.

Zapraszamy na naszą stronę internetową: Dziękujemy za uwagę! Zapraszamy na naszą stronę internetową: www.ekonomik.biz.pl Wszelkie uwagi i sugestie dotyczące prezentacji prosimy zgłaszać na adres: biuro@ekonomik.biz.pl