Technologie Map Cyfrowych Dyrektywa INSPIRE w Polsce oraz przykładowe wdrożenia i wyniki

INSPIRE INSPIRE to INfrastructure for SPatial InfoRmation in Europe (Infrastruktura Informacji Przestrzennej w Europie). zespół środków prawnych, organizacyjnych i technicznych wraz z powiązanymi z nimi usługami oferujący powszechny dostęp do danych przestrzennych na terenie Unii Europejskiej. Ma on wspomagać ustawodawców w podejmowaniu decyzji i działań mogących mieć bezpośredni lub pośredni wpływ na środowisko. INSPIRE bazuje na infrastrukturze danych przestrzennych (ang. Spatial Data Infrastructure) państw członkowskich. Podstawą prawną INSPIRE jest dyrektywa INSPIRE Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej oraz przepisy implementacyjne INSPIRE, czyli decyzje Komisji Europejskiej – wszystkie te dokumenty są wiążące dla państw członkowskich. W ramach INSPIRE w każdym z państw UE ma być stworzony geoportal umożliwiający dostęp do odpowiednio sharmonizowanych zasobów danych przestrzennych w formie usług sieciowych, serwisów katalogowych oraz przede wszystkim poprzez metadane

Założenia INSPIRE Pięć głównych założeń INSPIRE Dane powinny być pozyskiwane tylko jeden raz oraz przechowywane i zarządzane w sposób najbardziej poprawny i efektywny przez odpowiednie instytucje i służby. Powinna być zapewniona ciągłość przestrzenna danych tak, aby było możliwe pozyskanie różnych zasobów, z różnych źródeł oraz aby możliwe było ich udostępnianie wielu użytkownikom i do różnorodnych zastosowań. Dane przestrzenne powinny być przechowywane na odpowiednim (jednym) poziomie administracji publicznej i udostępniane podmiotom na wszystkich pozostałych poziomach. Dane przestrzenne niezbędne do odpowiedniego zarządzania przestrzenią na wszystkich poziomach administracji publicznej powinny być powszechnie dostępne (tj. bez warunków ograniczających i/lub utrudniających ich swobodne wykorzystanie). Powinien być zapewniony dostęp do informacji o tym, jakie dane przestrzenne są dostępne i na jakich warunkach, a także informacja umożliwiająca użytkownikowi ocenę przydatności tych danych do swoich celów.

Rodzaje danych objętych dyrektywą w INSPIRE ANEKS I 1.Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych 2. Systemy siatek geograficznych 3. Nazwy geograficzne 4. Jednostki administracyjne 5. Adresy 6. Działki katastralne 7. Sieci transportowe 8. Hydrografia 9. Obszary chronione Aneks III 1 Jednostki statystyczne 2 Budynki 3 Gleba 4 Zagospodarowanie przestrzenne 5 Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi 6 Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe 7 Urządzenia do monitorowania środowiska 8 Obiekty produkcyjne i przemysłowe 9 Obiekty rolnicze i akwakultury 10 Rozmieszczenie ludności – Demografia 11 Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne i jednostki sprawozdawcze 12 Strefy zagrożenia naturalnego 13 Warunki atmosferyczne 14 Warunki meteorologiczno-geograficzne 15 Warunki oceanograficzno-geograficzne 16 Regiony morskie 17 Regiony biogoegraficzne 18 Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne 19 Rozmieszczenie gatunków 20 Zasoby energetyczne 21 Zasoby mineralne ANEKS II 1 Ukształtowanie terenu 2 Użytkowanie terenu 3 Ortofotomapa 4 Geologia

Kto jest za to odpowiedzialny

METADANE w Inspire zgodności zbiorów danych przestrzennych z przepisami wykonawczymi, o których mowa w art. 7 ust. 1; warunków uzyskania dostępu do zbiorów danych przestrzennych i ich wykorzystania oraz usług danych przestrzennych jak również, gdy ma to zastosowanie, odpowiednich opłat; jakości i ważności zbiorów danych przestrzennych; organów publicznych odpowiedzialnych za utworzenie, administrowanie; utrzymywanie i dystrybuowanie zbiorów oraz usług danych przestrzennych; ograniczeń dostępu publicznego oraz powodów takich ograniczeń, zgodnie z art. 13.

Aspekty danych przestrzennych wspólnych ram służących niepowtarzalnej identyfikacji obiektów przestrzennych, w których mogą zostać zastosowane identyfikatory w ramach systemów krajowych, aby zapewnić ich wzajemną interoperacyjność; związku pomiędzy obiektami przestrzennymi; kluczowych atrybutów oraz odpowiednich wielojęzycznych słowników zwykle wymaganych dla polityk, które mogą oddziaływać na środowisko; informacji o czasowym wymiarze danych; uaktualniania danych.

Usługi sieciowe udostępniane w poszczególnych krajach Działają na obszarze poszczególnych krajów Kompatybilne z usługami z innych krajów Usługi działają w dla danych objętych metadanymi INSPIRE Są publicznie dostępne (za pomocą Internetu)

usługi wyszukiwania, umożliwiające wyszukiwanie zbiorów oraz usług danych przestrzennych na podstawie zawartości odpowiadających im metadanych oraz umożliwiające wyświetlanie zawartości metadanych; usługi przeglądania, umożliwiające co najmniej: wyświetlanie, nawigowanie, powiększanie i pomniejszanie, przesuwanie lub nakładanie na siebie zbiorów danych przestrzennych oraz wyświetlanie informacji z legendy i wszelkiej istotnej zawartości metadanych; usługi pobierania, umożliwiające pobieranie kopii całych zbiorów danych przestrzennych lub części takich zbiorów oraz, gdy jest to wykonalne, dostęp bezpośredni; usługi przekształcania, umożliwiające przekształcenie zbiorów danych przestrzennych w celu osiągnięcia interoperacyjności; usługi umożliwiające uruchamianie usług danych przestrzennych.

Tematy danych przestrzennych – załącznik I 1. Systemy odniesienia za pomocą współrzędnych Systemy dla jednoznacznego przestrzennego odnoszenia informacji przestrzennej za pomocą współrzędnych x, y, z lub za pomocą szerokości, długości lub wysokości na podstawie geodezyjnego poziomego i pionowego układu odniesienia. 2. Systemy siatek geograficznych Zharmonizowana wielorozdzielcza siatka o wspólnym punkcie początkowym i znormalizowanym położeniu oraz wielkości pól siatki. 3. Nazwy geograficzne Nazwy obszarów, regionów, miejscowości, miast, przedmieść lub osiedli, albo każdy inny obiekt geograficzny lub topograficzny o znaczeniu publicznym lub historycznym. 4. Jednostki administracyjne Jednostki administracyjne, dzielące obszary, na których państwa członkowskie mają lub wykonują uprawnienia jurysdykcyjne, dla celów sprawowania władzy na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym, oddzielone granicami administracyjnymi. 5. Adresy Lokalizacja nieruchomości na podstawie danych adresowych, zazwyczaj nazwy ulicy, numeru budynku, kodu pocztowego. 6. Działki katastralne Obszary określone na podstawie rejestrów katastralnych lub ich odpowiedników. 7. Sieci transportowe Sieci transportu drogowego, kolejowego, lotniczego i wodnego oraz związana z nimi infrastruktura. Obejmują połączenia pomiędzy różnymi sieciami. Zalicza się do nich także transeuropejską sieć transportową w rozumieniu decyzji nr 1692/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 czerwca 1996 r. w sprawie wspólnotowych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej (1) wraz z jej przyszłymi zmianami. 8. Hydrografia Elementy hydrograficzne, w tym obszary morskie lub inne części wód oraz związane z nimi obiekty, łącznie z dorzeczami i zlewniami. W odpowiednich przypadkach zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (2) oraz w formie sieci. 9. Obszary chronione Obszar wyznaczony lub zarządzany w ramach prawa międzynarodowego, wspólnotowego lub państw członkowskich, w celu osiągnięcia szczególnych celów ochrony.

Tematy danych przestrzennych – załącznik II 1. Ukształtowanie terenu Cyfrowe modele wysokościowe powierzchni lądu, lodu i oceanu. Obejmuje również wysokość topograficzną terenu, batymetrię oraz linię brzegową. 2. Użytkowanie terenu Fizyczne i biologiczne użytkowanie powierzchni Ziemi, włączając w to powierzchnie sztuczne, obszary rolnicze, lasy, obszary (pół-)naturalne, tereny podmokłe, akweny. 3. Sporządzanie ortoobrazów Dane obrazowe powierzchni Ziemi posiadające odniesienie geograficzne, pochodzące z rejestracji z pokładu satelity lub samolotu. 4. Geologia Geologia charakteryzowana na podstawie składu i struktury. Obejmuje podłoże skalne, warstwy wodonośne i geomorfologię.

Tematy danych przestrzennych – załącznik III 1. Jednostki statystyczne Jednostki służące do rozpowszechniania lub wykorzystywania informacji statystycznych. 2. Budynki Położenie geograficzne budynków. 3. Gleba Gleby i podglebie charakteryzowane na podstawie głębokości, tekstury, struktury i zawartości cząstek oraz materiału organicznego, kamienistości, erozji, a w odpowiednich przypadkach na podstawie przeciętnego nachylenia oraz przewidywanej zdolności zatrzymywania wody. 4. Zagospodarowanie przestrzenne Terytorium charakteryzowane ze względu na jego obecny lub przyszły wymiar funkcjonalny lub przeznaczenie społeczno-gospodarcze (np. mieszkaniowe, przemysłowe, handlowe, rolnicze, leśne, wypoczynkowe). 5. Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi Rozmieszczenie geograficzne występowania patologii chorobowych (alergii, nowotworów, chorób układu oddechowego itd.), informacje dotyczące wpływu na zdrowie (biomarkery, spadek płodności, epidemie) lub dobre samopoczucie ludzi (zmęczenie, stres itd.) związane bezpośrednio (zanieczyszczenie powietrza, chemikalia, zubożenie warstwy ozonowej, hałas itd.) lub pośrednio (pożywienie, organizmy zmodyfikowane genetycznie itd.) z jakością środowiska. 6. Usługi użyteczności publicznej i służby państwowe Obejmuje instalacje użyteczności publicznej takie jak: kanalizacja, zarządzanie odpadami, dostawa energii i dostawa wody, administracyjne i społeczne służby państwowe lub samorządowe, takie jak: administracja publiczna, obiekty ochrony cywilnej, szkoły i szpitale. 7. Urządzenia do monitorowania środowiska Lokalizacja i funkcjonowanie urządzeń do monitorowania środowiska obejmują obserwację i pomiary emisji, stanu zasobów środowiska i innych parametrów ekosystemu (różnorodności biologicznej, warunków ekologicznych wegetacji itd.) przez organy publiczne lub w ich imieniu. 8. Obiekty produkcyjne i przemysłowe Zakłady przemysłowe, w tym obiekty objęte dyrektywą 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (1) oraz urządzenia poboru wody, miejsca wydobycia i składowiska. 9. Obiekty rolnicze oraz akwakultury Urządzenia rolnicze oraz urządzenia produkcyjne (łącznie z systemami nawadniania, szklarniami i stajniami). 10. Rozmieszczenie ludności – demografia Geograficzne rozmieszczenie ludności, łącznie z poziomami aktywności i charakterystyką ludności, pogrupowanej według siatki geograficznej, regionu, jednostki administracyjnej lub innej jednostki analitycznej. 11. Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne oraz jednostki sprawozdawcze Obszary zarządzane, regulowane lub wykorzystywane do celów sprawozdawczych na poziomie międzynarodowym, europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym. Obejmują również wysypiska śmieci, obszary o ograniczonym dostępie wokół ujęć wody pitnej, strefy zagrożone przez azotany, uregulowane drogi wodne na morzach lub wodach śródlądowych o dużej powierzchni, obszary przeznaczone pod wysypiska śmieci, strefy ograniczeń hałasu, obszary wymagające zezwolenia na poszukiwania i wydobycie, obszary dorzeczy, odpowiednie jednostki sprawozdawcze

12. Strefy zagrożenia naturalnego Obszary zagrożone charakteryzowane na podstawie zagrożeń naturalnych (wszystkie zjawiska atmosferyczne, hydrologiczne, sejsmiczne, wulkaniczne oraz pożary, które, ze względu na swoją lokalizację, dotkliwość i częstotliwość mogą wywierać poważny wpływ na społeczeństwo), np. powodzie, osunięcia ziemi i osiadanie gruntu, lawiny, pożary lasów, trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów. 13. Warunki atmosferyczne Warunki fizyczne w atmosferze. Obejmują dane przestrzenne oparte na pomiarach, modelach lub na kombinacji tych dwóch elementów, a także lokalizacje pomiarów. 14. Warunki meteorologiczno-geograficzne Warunki atmosferyczne i ich pomiary; opad atmosferyczny, temperatura, ewapotranspiracja, prędkość i kierunek wiatru. 15. Warunki oceanograficzno-geograficzne Warunki fizyczne oceanów (prądy, zasolenie, wysokość fal itd.). 16. Regiony morskie Warunki fizyczne mórz i akwenów słonowodnych w podziale na regiony i subregiony o wspólnych cechach. 17. Regiony biogeograficzne Obszary o stosunkowo jednorodnych warunkach ekologicznych i o wspólnych cechach. 18. Siedliska i obszary przyrodniczo jednorodne Obszary geograficzne odznaczające się szczególnymi warunkami przyrodniczymi, procesami, strukturą i (podtrzymującymi życie) funkcjami, które fizycznie umożliwiają egzystencję żyjącym na nich organizmom. Obejmują obszary lądowe i wodne wyróżniające się cechami geograficznymi, abiotycznymi i biotycznymi, czy to w całości naturalne czy też półnaturalne. 19. Rozmieszczenie gatunków Geograficzne rozmieszczenie występowania gatunków zwierząt i roślin pogrupowanych według siatki geograficznej, regionu, jednostki administracyjnej lub innej jednostki analitycznej. 20. Zasoby energetyczne Zasoby energii, w tym węglowodory, energia wodna, bioenergia, energia słoneczna, wiatrowa itd., w odpowiednich przypadkach łącznie z informacjami dotyczącymi głębokości/wysokości i rozmiarów danych zasobów. 21. Zasoby mineralne Zasoby mineralne, w tym rudy metali, minerały przemysłowe itd., w odpowiednich przypadkach łącznie z informacjami dotyczącymi głębokości/wysokości i rozmiarów danych zasobów.

Geoportal www.inspire-geoportal.eu www.geportal.gov.pl

Funkcjonalność opracowania i dane geoprzestrzenne, a wśród nich dane o charakterze katastralnym (zawierające informacje o działkach ewidencyjnych); opracowania ortofotomap lotniczych i satelitarnych oraz dodatkowo: o mapy sozologiczne wykonane w skali 1:50 000; o mapy hydrograficzne wykonane w skali 1:50 000; o mapy topograficzne rastrowe w skali 1:10 000, 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000; o dane o przebiegu granic jednostek podziału terytorialnego państwa; o dane z państwowego rejestru nazw geograficznych. Sieć węzłów KIIP działa na trzech poziomach: centralnym, wojewódzkim (składnice danych topograficznych), powiatowym (bazy danych ewidencji gruntów i budynków)7.

Geoportale na szczeblu wojewódzkim - Mazowiecki System Informacji Przestrzennej Dane dla wszystkich struktur samorządu terytorialnego Mazowsza, · jednostek administracji rządowej w województwie i w powiecie · pozostałych służb państwowych i publicznych, a także · każdego zainteresowanego (poprzez Internet).

Geoportale na szczeblu gminy - www.geoportal.zory.pl . Profil podstawowy tego geoportalu udostępnia podstawowe dane przestrzenne. adresy, drogi; budynki, działki; plan zagospodarowania; struktura własności; inwestycje; obiekty użyteczności; granice miasta/dzielnic; ortofotomapa; inne Profil zaawansowany zawiera dedykowane dane przestrzenne: · mapa ewidencyjna; · mapa zasadnicza; · plan zagospodarowania; · struktura własności; · komunikacja; · inwestycje; · granice miasta/dzielnic; · ortofotomapa; · inne opracowania tematyczne.

Geoportale tematyczne Przykładem geoportalu tematycznego moŜe być geoportal Państwowego Instytutu Geologicznego IKAR dostępny pod adresem: ikar2.pgi.gov.pl wykonany na zamówienie Ministra Środowiska. Geoportal ten zawiera m.in.: · bazę otworową Centralnej Bazy Danych Geologicznych; bazę: Jaskinie Polski; Mapę Geologiczną Polski; mapę Główne Zbiorniki Wód Podziemnych; Mapę Geośrodowiskową Polski.

ISOK „Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami”   7. osi priorytetowej „Społeczeństwo informacyjne - budowa elektronicznej administracji” Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej jako LIder konsorcjum Krajowym Zarządem Gospodarki Wodnej, Głównym Urzędem Geodezji i Kartografii, Rządowym Centrum Bezpieczeństwa Instytutem Łączności. Realizacja projektu ma służyć zwiększeniu bezpieczeństwa obywateli oraz ograniczeniu strat spowodowanych występowaniem zagrożeń naturalnych, technologicznych i synergicznych w szczególności powodzi.

Cele projektu Głównym celem Projektu w zakresie realizowanym przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii jest budowa referencyjnych, zharmonizowanych i interoperacyjnych baz danych przestrzennych do których docelowo dostęp będzie możliwy dzięki usługom uruchamianym w ramach realizacji projektu GEOPORTAL 2. Cele szczegółowe: inwentaryzacja dostępnych zasobów danych w zakresie zarządzania kryzysowego, zaprojektowanie rozwiązania systemowego, budowa baz danych referencyjnych oraz map ryzyka i zagrożeń, budowa systemu i wdrożenie, zwiększenie świadomości społecznej w zakresie sytuacji kryzysowych.

Dane w ISOK Pozyskanie danych wysokościowych w technologii lotniczego skaningu laserowego dla zlewni rzek o łącznej docelowej powierzchni około 191.000 km2. W ramach zamówień podstawowych pozyskanych zostanie około 137.000 km2 danych wysokościowych natomiast w ramach zamówień uzupełniających planuje się pozyskać kolejne 54.000 km2. Produktami dostarczanymi do Zamawiającego w ramach obecnie realizowanych zamówień podstawowych są: Produkt 1 - chmura punktów laserowych w Standardzie I: - dla powierzchni 115.250 km2 o gęstości 4 punktów/m2. - dla powierzchni 8.148 km2 o gęstości 6 punktów/m2 (obszary priorytetowe) Produkt 2 - chmura punktów laserowych w Standardzie II dla powierzchni 13.769 km2 obszarów miejskich o gęstości 12 punktów/m2. Dodatkowo Produkty 1 i 2 charakteryzować się będą atrybutami RGB oraz intensywnością. Produkt 3 - numeryczny model terenu w jednolItym standardzie dla całości opracowania 137.167 km2 - GRID o oczku 1m. Produkt 4 - numeryczny model powierzchni terenu dla powierzchni 123.398 km2 - GRID o oczku 1m (odpowiada powierzchni Produktu 1) Produkt 5 - numeryczny model powierzchni terenu dla powierzchni 13.769 km2 - GRID o oczku 0,5 m (odpowiada powierzchni Produktu 2) Produkt 6 - zobrazowania lotnicze jako pomocniczy materiał interpretacyjny i źródło informacji o atrybutach RGB dla chmury punktów LIDAR.

Dane w ISOK (2) Budowa systemu zarządzania Numerycznym Modelem Terenu (NMT). Opracowanie cyfrowej ortofotomapy obejmującej obszar 203 miast (lista miast) o powierzchni około 20.000 km2 - GSD 10cm. W tym 15.000 km2 w ramach projektu ISOK i 5000km2 w ramach projektu GBDOT. Opracowanie elementów Bazy Danych Obiektów Topograficznych (BDOT) w zakresie kluczowym dla realizacji zadań ochrony przeciwpowodziowej.

Zasięg danych