Analiza ekonomiczna Literatura: N. Grzenkowicz, J. Kowalczyk, A. Kusak, Z. Podgórski „Analiza finansowo-ekonomiczna jako narzędzie oceny kondycji przedsiębiorstwa” Wyd. WZ UW Warszawa, 2017 L. Bednarski, R. Borowiecki, J. Duraj, E. Kurtys, T. Waśniewski, B. Wersty „ Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie” Wyd. AE Wrocław © Aleksander Kusak II.2018

Analiza to metoda poznawania i oceny złożonych procesów poprzez ich ANALIZA EKONOMICZNA – istota Analiza to metoda poznawania i oceny złożonych procesów poprzez ich podział na elementy proste, badanie ich własności oraz zachodzących między nimi zależności i poszukiwanie prawidłowości. Analiza ekonomiczna to metoda postępowania naukowego polegająca na podziale badanego zjawiska na części i rozpatrywaniu każdej z nich z osobna. Poznawana jest w ten sposób struktura i zależności badanego zjawiska, szczególnie powiązania przyczynowo-skutkowe oraz wykrywany mechanizm jego funkcjonowania.

Analiza ekonomiczna: 1) jako nauka: dyscyplina naukowa zajmująca się metodami badania zjawisk ekonomicznych oraz zasadami ich oceny dla potrzeb zarządzania Więckowski „Analiza ekon...” zajmuje się opracowywaniem metod identyfikacji i określania treści powiązań między zjawiskami ekonomicznymi, doskonaleniem metod stosowanych dotychczas i adaptacją na potrzeby badań strukturalnych i przyczynowych metod stosowanych przez inne dyscypliny naukowe „Analiza ekon...” Bednarski, Borowiecki ... 2) jako działanie praktyczne: czynności badawcze zmierzające do postawienia diagnoz w organizacjach gospodarczych 3) jako opracowanie diagnostyczne: dokument ukazujący stan ekonomiczny, wyniki gospodarcze, słabości, osiągnięcia itp.

Przedmiotem analiz ekonomicznych w przedsiębiorstwie są: 1) wyniki finansowe 2) wyniki produkcyjne 3) koszty własne 4) wykorzystanie czynników produkcji 5) efektywność czynników produkcji 6) stan ekonomiczny 7) efektywność przedsięwzięć techniczno-organizacyjnych 8) sytuacja socjalno-bytowa załogi

Zadania stawiane przed analizą ekonomiczną: 1. ocena realizacji podstawowych celów i zadań przedsiębiorstwa 2. identyfikacja i rozliczenie wpływu głównych czynników określających poziom i zmiany różnych wielkości ekonomicznych 3. wskazanie rezerw, zakłóceń i nieprawidłowości 4. przygotowanie podstaw podejmowania racjonalnych decyzji 5. umożliwienie sformułowanie krótkookresowej prognozy rozwoju zjawisk gospodarczych

Wszystkie dostępne dane informacyjne Podejmowanie decyzji ZESTAWIENIE ODBIORCÓW, ŹRÓDEŁ I CELÓW ANALIZY FINANSOWEJ Odbiorca analizy Źródła analizy Cele analizy 1. Zarząd Wszystkie dostępne dane informacyjne Podejmowanie decyzji Ocena pracy pionów, komórek, sfer działalności Informacja ekonomiczna 2. Rada Nadzorcza Sprawozdanie finansowe Dokumenty wewnętrzne Badanie bilansu Sprawowanie funkcji kontrolnych Ocena pracy kierownictwa 3. Akcjonariusze Właściciele Publikowane sprawozdania finansowe Ocena lokaty kapitałowej Ocena pracy organów statutowych 4. Banki Publikowane sprawozdanie finansowe Ocena ryzyka kredytowego 5. Wierzyciele Ocena płynności i wypłacalności 6. Urzędy skarbowe Dokumenty wewnętrzne potrzebne dla celów podatkowych Badanie prawidłowości zeznań podatkowych 7. Pracownicy Związki zawodowe Motywacja Zarządzanie 8. Inni (konkurenci, społeczeństwo, prasa)

Cechy poprawnej analizy ekonomicznej? a) zgodność ocen i stwierdzeń ze stanem faktycznym b) nie mogą być tendencyjne, pomijać fakty, tuszować słabości c) być dostępne we właściwym czasie d) zwięzłe wnioski e) relatywnie mała pracochłonność i kosztochłonność f) czytelność, komunikatywność właściwa dla percepcji adresata wyników Zasady „dobrej” analizy: - zasada obiektywności - zasada koncentracji - zasada przejrzystości - zasada aktualności

Zasadniczy podział analizy ekonomicznej przedsiębiorstwa Analiza ekonomiczna Analiza techniczno-ekonomiczna Analiza finansowa Analiza sytuacji majątkowej Analiza sytuacji finansowej Analiza wyniku finansowego Analiz przychodów Analiza kosztów Analiza przepływów pieniężnych Analiza produkcji Analiza zatrudnienia i wydajności pracy Analiza środków trwałych Analiza gospodarki materiałowej Analiza postępu technicznego

Rodzaje analiz ekonomicznych Kryterium Rodzaje analiz Stopień szczegółowości Analiza ogólna Analiza szczegółowa Zakres Analiza całościowa (całkowita) Analiza odcinkowa (częściowa) Regularność sporządzania Analiza okresowa Analiza doraźna Relacja do bieżącego okresu Analiza retrospektywna (ex post) Analiza bieżąca (operatywna) Analiza perspektywiczna (ex ante) Długość okresu Analiza operatywna Analiza roczna Analiza wieloletnia Adresat analizy Analiza wewnętrzna Analiza zewnętrzna Źródła danych do analizy Metoda badań Analiza funkcjonalna Analiza kompleksowa (systemowa) Analiza decyzyjna Forma badania Analiza wskaźnikowa Analiza zależnościowa (rozliczeniowa)

Rodzaje wskaźników ekonomicznych Kryterium Rodzaje analiz Przedmiot Wskaźniki nakładów Wskaźniki efektów Wskaźniki efektywności Jednostka miary W jedn. naturalnych Wartościowe Procentowe Niemianowane Zakres zjawisk Wskaźniki syntetyczne Wskaźniki cząstkowe Sposób wyrażenia Wskaźniki bezwzględne (absolutne) Wskaźniki względne (stosunkowe) Budowa (formuła) Wskaźniki struktury Wskaźniki dynamiki Wskaźniki natężenia Wskaźniki pokrycia

Analiza rozliczeniowa – zależności jednopoziomowe Badane zjawisko Czynnik 1 Czynnik 2 Czynnik 3

Analiza rozliczeniowa – zależności wielopoziomowe Badane zjawisko Czynnik 1 Czynnik 2 Czynnik 1.1 Czynnik 1.2

ŹRÓDŁA DANYCH DO ANALIZY EKONOMICZNEJ Informacje zewnętrzne to przede wszystkim: roczniki statystyczne, dane z sektora rynków finansowych (giełdowe, bankowe, ubezpieczeniowe), publikacje specjalistyczne: prawne, finansowe, celne, techniczne itp. informacje firm oceniających przedsiębiorstwa, jak agencje ratingowe, wywiadownie gospodarcze, informacje Krajowego Rejestru Sądowego, opracowania różnych urzędów (instytucji) centralnych czy lokalnych, informacje pochodzące bezpośrednio od obecnych lub potencjalnych kontrahentów, klientów, czy konkurentów – w miarę dostępu do nich.

Do informacji wewnętrznych ewidencyjnych zaliczymy: sprawozdawczość finansową i rzeczową, system księgowy przedsiębiorstwa (w tym przyjęte zasady polityki rachunkowości), statystykę ekonomiczną, spisy inwentarzowe, dokumentację produkcyjną i handlową (w podziale na obszary rynku i kierunki handlu), systemy kalkulacyjne, dokumentację konstrukcyjno-technologiczną, dokumentację w zakresie zasobów pracy ludzkiej i zmian tych zasobów, inną dokumentację charakteryzującą prowadzoną działalność i mającą charakter ewidencyjny.

Podstawę informacji wewnętrznych pozaewidencyjnych stanowią: plany i projekcje (programy, prognozy) o różnym zakresie i horyzoncie czasu, a wśród nich – biznesplany, wielkości deklaratywne czy projektowane, np. kosztorysy, wstępne kalkulacje, wyniki i dane robocze wcześniejszych analiz, wszelkiego typu okazjonalne, czy regularne protokoły i wnioski pokontrolne, sprawozdania władz przedsiębiorstwa, czy wewnętrznych podmiotów opiniujących działalność przedsiębiorstwa, protokoły i notatki służbowe z różnych posiedzeń, narad i zebrań, udokumentowane informacje z rozmów i wywiadów z klientami, kontrahentami, pracownikami, pożyczkodawcami.

Analiza sytuacji majątkowej i kapitałowej przedsiębiorstwa

B I L A N S A K T Y W A KWOTA P A S Y W A AKTYWA TRWAŁE Wartości niematerialne i prawne Rzeczowe aktywa trwałe Należności długoterminowe Inwestycje długoterminowe Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe B. AKTYWA OBROTOWE Zapasy Należności krótkoterminowe Inwestycje krótkoterminowe Krótkoterminowe rozliczenia KAPITAŁ WŁASNY Kapitał podstawowy Kapitał zapasowy Kapitał z aktualizacji wyceny Pozostałe kapitały rezerwowe Zysk z lat ubiegłych Zysk netto Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego B. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA Rezerwy na zobowiązania Zobowiązania długoterminowe Zobowiązania krótkoterminowe Rozliczenia międzyokresowe RAZEM

Złotą zasadę finansowania charakteryzują następujące nierówności: majątek długoterminowy ---------------------------------  1 kapitał długoterminowy majątek krótkoterminowy ----------------------------------  1 kapitał krótkoterminowy

Złota (pierwsza) zasada bilansowa: kapitały własne ---------------------  1 majątek trwały Druga zasada bilansowa : kapitał stały ------------------  1 majątek trwały Trzecia zasada bilansowa: kapitał stały -----------------------------------------------------------------------------------  1 majątek trwały + majątek obrotowy związany długoterminowo

Wielkość kapitału obrotowego: kapitał obrotowy = kapitał stały - majątek trwały lub kapitał obrotowy = majątek obrotowy - kapitał krótkoterminowy

BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA B

BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA E

BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA D

Przykład 4.1 W okresie trzech kolejnych lat działalności przedsiębiorstwa wskaźniki charakteryzujące sytuację kapitałową przedstawiały się następująco: Wskaźniki dynamiki kapitałów w latach 2001 - 2003 Kapitały Wskaźniki dynamiki w % 2001/2000 2002/2001 2003/2002 kapitały ogółem kapitały obce kapitały obce krótkoterminowe 107,8 105,8 106,3 113,3 104,6 96,2 120,8 138,6 158,8 Wskaźniki struktury kapitałów w latach 2001 - 2003 Relacje Wskaźniki struktury 2001 2002 2003 kapitały obce / kapitały ogółem (w %) kapitały obce krótkoterminowe / kapitały ogółem (w %) kapitały obce / kapitały własne 54,5 39,0 1,20 50,3 33,1 1,01 57,7 43,5 1,36

majątek długoterminowy / kapitał długoterminowy . Relacje majątkowo-kapitałowe w latach 2001 - 2002 Wskaźniki 2001 2002 2003 majątek długoterminowy / kapitał długoterminowy majątek krótkoterminowy / kapitał krótkoterminowy kapitał własny / majątek trwały kapitał stały / majątek trwały kapitał stały / (majątek trwały + długoterminowy majątek obrotowy ) 0,82 1,28 0,91 1,22 1,07 0,75 1,50 0,99 1,33 1,12 0,93 1,09 0,80 0,98

Tabela 5. Struktura pasywów spółki Wawel S.A wskaźniki struktury 2007 2008 2009 2010 Kapitał własny / Pasywa ogółem 74,8% 74,4% 74,9% 74,7% Zobowiązania krótkoterminowe / Zobowiązania 84,4% 81,8% 74,3% 75,9% Zobowiązania / Kapitał własny 0,34 0,32 Tabela 6. Analiza struktury pasywów spółki Mieszko S.A. wskaźniki struktury 2007 2008 2009 2010 Kapitał własny / Pasywa ogółem 44,1% 43,4% 46,1% 49,1% Zobowiązania krótkoterminowe / Zobowiązania 60,8% 53,2% 91,5% 53,4% Zobowiązania / Kapitał własny 1,27 1,30 1,17 1,04

Analiza rachunku zysków i strat

z podstawowej działalności operacyjnej Wynik finansowy z podstawowej działalności operacyjnej Wynik finansowy na operacjach finansowych Wynik finansowy z pozostałej działalności operacyjnej

Rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa C

Rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa D 37

Tabela 3. Rachunek zysków i strat spółki Wawel S.A. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT w tyś zł 2007 2008 2009 2010 Przychody ze sprzedaży 245 195 255 389 313 333 377 637 Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 132 219 133 580 177 086 210 504 Zysk brutto ze sprzedaży 112 976 121 809 136 247 167 133 Koszty ogólnego zarządu 23 936 23 723 23 289 29 119 Koszty sprzedaży 59 518 64 589 73 206 80 158 Zysk ze sprzedaży 29 522 33 497 39 752 57 856 Pozostałe przychody operacyjne 1 258 1 450 1 990 1 409 Pozostałe koszty operacyjne 2 609 3 949 2 515 2 302 Zysk z działalności operacyjnej 28 171 30 998 39 227 56 963 Przychody finansowe 820 878 1 473 3 149 Koszty finansowe 1 112 610 877 911 Zysk (strata) brutto 27 874 31 266 39 923 59 153 Podatek dochodowy 5 496 6 176 7 872 11 414 Zysk (strata) netto 22 378 25 090 32 051 47 739

Tabela 3. Wskaźniki dynamiki w rachunku zysków i strat spółki Wawel S Tabela 3. Wskaźniki dynamiki w rachunku zysków i strat spółki Wawel S.A. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT w tyś zł Dynamika 2008/2007 Dynamika 2009/2008 Dynamika 2010/2009 Przychody ze sprzedaży 4,2% 22,7% 20,5% Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 1,0% 32,6% 18,9% Zysk brutto ze sprzedaży 7,8% 11,9% Koszty ogólnego zarządu -0,9% -1,8% 25,0% Koszty sprzedaży 8,5% 13,3% 9,5% Zysk ze sprzedaży 13,6% 18,7% 45,4% Pozostałe przychody operacyjne 15,3% 37,2% -29,2% Pozostałe koszty operacyjne 51,4% -36,3% -8,5% Zysk z działalności operacyjnej 10,0% 23,6% 45,2% Przychody finansowe 7,1% 67,8% 113,8% Koszty finansowe -45,1% 43,8% 3,9% Zysk (strata) brutto 12,2% 27,7% 48,2% Podatek dochodowy 12,4% 27,5% 45,0% Zysk (strata) netto 12,1% 49,0%

Tabela 4. Relacje pomiędzy kategoriami wyniku finansowego w spółce Wawel S.A. 2007 2008 2009 2010 zysk z działalności operacyjnej / zysk ze sprzedaży 95,4% 92,5% 98,7% 98,5% zysku brutto / zysk z działalności operacyjnej 98,9% 100,9% 101,8% 103,8% zysk brutto / zysk brutto ze sprzedaży 24,7% 25,7% 29,3% 35,4% zysk netto / 19,8% 20,6% 23,5% 28,6% efektywna stopa opodatkowania 19,7% 19,3%

Tabela 5. Rachunek zysków i strat spółki „Mieszko” S.A. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT w tyś zł 2007 2008 2009 2010 Przychody ze sprzedaży 215 509 229 850 243 174 263 178 Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 136 243 137 366 148 931 163 543 Zysk brutto ze sprzedaży 79 266 92 484 94 243 99 635 Koszty ogólnego zarządu 20 675 23 363 24 743 24 325 Koszty sprzedaży 51 131 56 862 57 188 59 959 Zysk ze sprzedaży 7 460 12 259 12 312 15 351 Pozostałe przychody operacyjne 3 767 3 232 3 000 3 094 Pozostałe koszty operacyjne 1 419 2 499 567 416 Zysk z działalności operacyjnej 9 808 12 992 14 745 18 029 Przychody finansowe 68 270 145 322 Koszty finansowe 5 524 5 856 3 730 3 090 Zysk (strata) brutto 4 352 7 406 11 160 15 261 Podatek dochodowy 1 206 1 612 2 330 3 020 Zysk (strata) netto 3 146 5 794 8 830 12 241

Tabela 5. Wskaźniki dynamiki w rachunku zysków i strat spółki „Mieszko” S.A. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT w tyś zł Dynamika 2008/2007 Dynamika 2009/2008 Dynamika 2010/2009 Przychody ze sprzedaży 6,70% 5,80% 8,23% Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 0,80% 8,40% 9,81% Zysk brutto ze sprzedaży 16,70% 1,90% 5,72% Koszty ogólnego zarządu 13% 5,90% -1,69% Koszty sprzedaży 11,20% 0,60% 4,85% Zysk ze sprzedaży 64,3% 0,1% 24,8% Pozostałe przychody operacyjne -14,20% -7,20% 3,13% Pozostałe koszty operacyjne 76,10% -77,30% -26,63% Zysk z działalności operacyjnej 32,50% 13,50% 22,27% Przychody finansowe 297,10% -46,30% 122,07% Koszty finansowe 6,00% -36,30% -17,16% Zysk (strata) brutto 70,20% 50,70% 36,75% Podatek dochodowy 33,70% 44,50% 29,61% Zysk (strata) netto 84,20% 52,40% 38,63%

Tabela 6. Relacje między kategoriami wyniku finansowego w spółce Mieszko S.A. Relacje pomiędzy kategoriami wyniku finansowego 2007 2008 2009 2010 zysk z działalności operacyjnej / zysk ze sprzedaży 131,5% 161,9% 180,0% 213,9% zysk brutto / zysk z działalności operacyjnej 44,4% 57,0% 75,7% 84,7% zysku brutto ze sprzedaży 5,5% 8,0% 11,8% 15,3% zysk netto / 4,0% 6,3% 9,4% 12,3% efektywna stopa opodatkowania 27,7% 21,8% 20,9% 19,8%

Analiza wpływu sfer działalności na wynik finansowy

na działalności gospodarczej Zysk na działalności gospodarczej na sprzedaży Wynik finansowy na pozostałej działalności operacyjnej Wynik na operacjach finansowych brutto na sprzedaży Koszty ogólnego zarządu sprzedaży na sprzedaży produktów na sprzedaży towarów na sprzedaży materiałów

Rachunek zysków i strat     Wyszczególnienie Rok 1 Rok 2 Rok 3 Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów 1.Przychody netto ze sprzedaży produktów 2.Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów 1.Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 2.Wartość sprzedanych towarów i materiałów Zysk (strata) brutto ze sprzedaży Koszty sprzedaży Koszty ogólnego zarządu Zysk (strata) ze sprzedaży Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Zysk (strata) z działalności operacyjnej Przychody finansowe Koszty finansowe Zysk (strata) brutto z działalności gospodarczej Wynik zdarzeń nadzwyczajnych Zysk (strata) brutto Podatek dochodowy Zysk (strata) netto 11.797 11.696 101 7.529 7.430 99 4.268 199 1.170 2.899 22 98 2.823 115 432 2.506 1.071 1.435 15.866 15.451 415 11.235 10.798 257 4.631 175 2.230 2.226 50 474 1.802 37 771 1.068 481 587 20.054 19.655 399 15.019 14.751 268 5.035 248 2.288 2.499 58 529 2.028 190 682 1.536 0 1.536 667 869

Analiza podstawowych danych finansowych spółek Tabela 7. Podstawowe dane finansowe spółki Wawel S.A. Jednostkowe raporty roczne w tys. zł 2007 2008 2009 2010 dynamika 2008/2007 dynamika 2009/2008 dynamika 2010/2009 Przychody ze sprzedaży 245 195 255 389 313 333 377 637 4,2% 22,7% 20,5% Zysk z działalności operacyjnej 28 171 30 998 39 227 56 963 10,0% 26,6% 45,2% Zysk (strata) brutto 27 874 31 266 136 247 167 133 12,2% 27,5% 48,4% Zysk (strata) netto 22 378 25 090 32 051 47 739 12,1% 27,7% 48,6% Aktywa ogółem 210 019 226 280 250 913 295 382 7,7% 10,9% 17,7% Aktywa trwałe 131 414 138 552 135 462 152 260 5,4% -2,2% 12,4% Aktywa obrotowe 78 605 87 728 115 451 143 122 11,6% 31,6% 24,% Zapasy 17 372 18 577 20 326 30 017 6,9% 9,4% 47,7% Kapitał własny 157 045 171 637 187 891 220 633 9,3% 9,5% 17,4% Kapitał obcy 52 974 45 406 46 856 57 282 -14,3% 3,2% 22,3% Zobowiązania długoterminowe 84 706 35 564 740,5% 5,0% 1611,4% Zobowiązania krótkoterminowe 44 685 44 700 46 821 56 718 0,03% 4,7% 21,1%

Tabela 8. Podstawowe dane finansowe spółki Mieszko S.A. Jednostkowe raporty roczne w tys. zł 2007 2008 2009 2010 dynamika 2008/2007 dynamika 2009/2008 dynamika 2010/2009 Przychody ze sprzedaży 215 509 229 850 243 174 263 178 6,7% 5,8% 8,2% Zysk z działalności operacyjnej 9 984 12 992 14 745 18 029 30,1% 13,5% 22,3% Zysk (strata) brutto 4 352 7 406 11 160 15 261 70,2% 50,7% 36,8% Zysk (strata) netto 3 146 5 794 8 830 12 241 84,2% 52,4% 38,6% Aktywa ogółem 224 115 224 528 230 362 241 473 0,2% 2,6% 4,8% Aktywa trwałe 135 289 131 907 135 829 131 867 -2,5% 2,9% -2,9% Aktywa obrotowe 88 826 92 621 94 533 109 606 4,3% 2,1% 15,9% zapasy 16 101 17 764 16 982 23 606 10,3% -4,4% 39,0% Kapitał własny 91 636 97 430 106 260 118 501 6,3% 9,1% 11,5% Kapitał obcy 132 479 127 098 124 102 122 972 -4,1% -2,4% -0,9% Zobowiązania długoterminowe 51 960 59 530 10 528 57 299 14,6% -82,3% 444,3% Zobowiązania krótkoterminowe 80 519 67 568 113 574 65 673 -16,1% 68,1% -42,2%

Analiza rachunku przepływów pieniężnych

Działalność operacyjna Wpływy ze sprzedaży wyrobów Wpływy za zrealizowane usługi Wpływy ze sprzedaży materiałów Wpływy ze sprzedaży towarów Zapłata za dostawy materiałów, paliw i energii Płatności za wykonane usługi przemysłowe, transportowe Wypłata wynagrodzeń ZUS Czynsze Płatności podatkowe

Działalność inwestycyjna Wpływy ze sprzedaży nieruchomości, maszyn i urządzeń, środków transportu Wpływy ze sprzedaży patentów, licencji, oprogramowania Wpływy ze sprzedaży akcji i udziałów Otrzymane dywidendy od udziałów w obcych spółkach Otrzymanie odsetek od udzielonych pożyczek Nabycie nieruchomości, maszyn i urządzeń, środków transportu Zakup licencji, patentów, know-how Zakup akcji i udziałów udzielenie pożyczki

Działalność finansowa Wpływy z tytułu emisji akcji i udziałów własnych Wpływy z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek Wpływy z tytułu emisji obligacji Spłata kredytów i pożyczek Wykup obligacji Płatności dywidend na rzecz właścicieli Płatności zobowiązań z tytułu leasingu finansowego odsetki z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek

CF na działalności operacyjnej 8000 2500 5000 - 400   P R Z E D S I Ę B I O R S T W A A B C D   CF na działalności operacyjnej 8000 2500 5000 - 400 CF na działalności inwestycyjnej - 6000 - 6600 1200 800   CF na działalności finansowej - 2900 4400 - 6000 - 400 CF na całej działalności - 900 300 200 0  

1 2 3 4 5 6 7 8 + - CF na działalności operacyjnej   1 2 3 4 5 6 7 8 CF na działalności operacyjnej + - CF na działalności inwestycyjnej CF na działalności finansowej  

Zadanie 1.1. Rachunek przepływów pieniężnych wg metody pośredniej

Przepływy środków pieniężnych (zadanie 1.1.) Wyszczególnienie Okres poprzedni Okres badany Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej Razem przepływy pieniężne netto Środki pieniężne na początek roku Środki pieniężne na koniec roku 2 883 - 1 222 - 1 478 ---------- 183 142 325 12 528 -1 629 -10 050 849 1 174

Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej (zadanie 1. 1 Wyszczególnienie Okres poprzedni Okres badany Zysk na działalności operacyjnej Amortyzacja Zmiana stanu zapasów Zmiana stanu należności Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych Zmiana stanu rezerw Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych Inne Środki pieniężne z działalności operacyjnej 3 445 2 110 - 1 375 - 1 609 792 - 68 - 394 - 18 ---------- 2 883 5 427 2 445 - 1 571 329 5 828 - - 39 109 12 528

Zmiana wielkości przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej (Zadanie 1.1.) Wyszczególnienie Okres poprzedni Okres badany Zmiana Zysk na działalności operacyjnej Amortyzacja Zmiana stanu zapasów Zmiana stanu należności Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych Zmiana stanu rezerw Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych Inne Razem 3 445 2 110 - 1 375 - 1 609 792 - 68 - 394 - 18 ---------- 2 883 5 427 2 445 - 1 571 329 5 828 - - 39 109 12 528 + 1 982 +335 -196 +1 938 +5 036 +68 +355 +127 -------- +9 645

Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej (zadanie 1.1.) Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej (zadanie 1.1.) Wyszczególnienie Okres poprzedni badany Wpływy - z aktywów finansowych Wydatki - nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych - na aktywa finansowe Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej 54 1 276 965 311 ---------- - 1 222 203 1 832 1 812 20 -------- -1 629 Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej (zadanie 1.1.) Wyszczególnienie Okres poprzedni badany Wpływy - kredyty i pożyczki - emisja dłużnych papierów wartościowych - inne wpływy finansowe Wydatki - spłaty kredytów i pożyczek - odsetki Środki pieniężne netto z działalności finansowej 1 876 970 800 106 3 354 440 2 914 ---------- - 1 478 1 842 - 1 600 242 12 892 8 758 3 134 -------- -10 050

Wpływy i wydatki w okresie bieżącym (zadanie 1.1) Kwota Udział w % Skumul. udział % Wydatki Przyrost operacyjnych zobowiązań krótkotermin. 5828 36,0 Spłata kredytów 8758 57,1 Zysk na działalności operacyjnej 5427 33,5 69,5 Odsetki 3134 20,4 77,5 Amortyzacja 2445 15,1 84,6 Inwestycje rzeczowe 1812 11,8 89,3 Emisja dłużnych papierów wartościowych 1600 9,9 94,5 Przyrost zapasów 1571 10,3 99,6 Przyrost stanu należności 329 Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych 39 Inne wpływy finansowe 242 Wydatki na aktywa finansowe 20 Wpływy z aktywów finansowych 203 Inne wpływy z działalności operacyjnej 109 Razem wpływy 16183 100,0 x Razem wydatki 15334 Zmiana stanu gotówki 849 Razem 17183

Wpływy i wydatki w okresie poprzednim (zadanie 1.1) Kwota Udział w % Skumul. udział % Wydatki Zysk na działalności operacyjnej 3445 41,6 Odsetki 2914 36,0 Amortyzacja 2110 25,5 67,1 Przyrost należności 1609 19,9 55,9 Zaciągnięte kredyty 970 11,7 78,8 Przyrost zapasów 1375 17,0 72,9 Emisja dłużnych papierów wartościowych 800 9,7 88,5 Inwestycje rzeczowe 965 11,9 84,8 Przyrost operacyjnych zobowiązań krótkotermin. 792 9,6 98,1 Spłata kredytów 440 5,4 90,2 Inne wpływy finansowe 106 Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych 394 4,9 95,1 Wpływy z aktywów finansowych 54 Wydatki na aktywa finansowe 311 3,8 98,9 Zmiana stanu rezerw 68 Inne wydatki w działalności operacyjnej 18 Razem wpływy 8277 100,0 x Razem wydatki 8094 Zmiana stanu gotówki 183 Razem

Zadanie 4.1. Rachunek przepływów pieniężnych CF Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ   Zysk netto 4.296,8 16.227,1 Korekty o pozycję: Amortyzacja 9.072,9 9.156,0 Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych 1.601,8 0,0 Odsetki i udziały w zyskach 4.255,6 3.141,1 Zysk na działalności inwestycyjnej - Zmiana stanu rezerw 1.036,6 794,3 Zmiana stanu zapasów -4.069,1 -2.073,8 Zmiana stanu należności -4.439,1 -8.611,6 Zmian stanu zobowiązań krótkoterminowych 3.321,6 -389,9 Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych -23,6 -2.210,6 Inne pozycje Korekty razem 10.756,7 -194,5 Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej CF Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ Wpływy 3,5 3,2 Zbycie wart. niemat. i pr. oraz rzeczowych aktywów trwałych Zbycie nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych Wpływy z aktywów finansowych Inne wpływy inwestycyjne Wydatki 18.305,6 5.661,4 Nabycie wart. niemat. i pr. oraz rzeczowych aktywów trwałych 18.290,5 5.504,2 Inwestycje w nieruchomości oraz wart. niemat. i prawne Wydatki na aktywa finansowe 15,1 157,2 Inne wydatki inwestycyjne Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej CF Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ 20.943,1 2.728,9 Wpływy z emisji akcji i innych instrumentów kapitałowych 16.000,0 Kredyty i pożyczki 4.943,1 Emisja dłużnych papierów wartościowych Inne wpływy finansowe 17.594,5 10.687,3 Nabycie akcji własnych Dywidendy Spłaty kredytów i pożyczek 11.737,1 7.546,2 Odsetki Inne wydatki finansowe Środki pieniężne netto z działalności finansowej Razem przepływy pieniężne netto 99,9 2.416,0 Środki pieniężne na początek okresu sprawozdawczego 1.377,5 1.477,4 Środki pieniężne na koniec okresu sprawozdawczego 3.893,4 WYSZCZEGÓLNIENIE Rok 1 Rok 2 15.053,5 16.032,6 -18.302,2 -5.658,2 3.348,6 -7.958,4

Zadanie 4.1. Rok 1 Rok 2 CF Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ Zysk operacyjny    Zysk operacyjny 10.154 19.368 Amortyzacja 9.073 9.156 Rezerwy 1.037 794 Zmiana stanu zapasów -4.069 -2.074 Zmiana stanu należności -4.439 -8.612 Zmian stanu zobowiązań krótkoterminowych 3.322 -390 Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych -24 -2.211 Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej 15.053 16.033 CF Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ Wpływy 4 3 Wpływy z aktywów finansowych Wydatki 18.306 5.661 Zakup rzeczowych aktywów trwałych 18.291 5.504 Wydatki na aktywa finansowe 15 157 Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej -18.302 -5.658 CF Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ 20.943 2.729 Wpływy z emisji akcji i in. instrumentów kapitałowych 16.000 - Kredyty i pożyczki 4.943 17.595 10.687 Spłaty kredytów i pożyczek 11.737 7.546 Odsetki 4.256 3.141 Inne wydatki finansowe 1.602 Środki pieniężne netto z działalności finansowej 3.349 -7.958 RAZEM PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO 100 2.416

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych wg metody pośredniej Wyszczególnienie Tonsil Amica Rafamet Z.O. Bytom A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej I. Zysk netto II. Korekty: Amortyzacja Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych Odsetki i udziały w zyskach Zysk z działalności inwestycyjnej Zmiana stanu rezerw Zmiana stanu zapasów Zmiana stanu należności Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych Inne korekty III. Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej I. Wpływy Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne Z aktywów finansowych Inne wpływy inwestycyjne II. Wydatki Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne Na aktywa finansowe Inne wydatki inwestycyjne III. Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej I. Wpływy Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych Kredyty i pożyczki Emisja dłużnych papierów wartościowych Inne wpływy finansowe Nabycie udziałów (akcji) własnych Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku Spłaty kredytów i pożyczek Wykup dłużnych papierów wartościowych Z tytułu innych zobowiązań finansowych Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego Odsetki Inne wydatki finansowe III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej D. Razem przepływy pieniężne netto (A+B+C) E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych F. Środki pieniężne na początek okresu G. Środki pieniężne na koniec okresu (F +/- D) - 8 999 9 067 3 651 2 362 - 472 48 802 2 051 1 053 - 99 - 329 69 88 573 54 - 539 4 788 3 263 325 1 200 - 4 700 21 416 9 462 10 654 1 300 17 399 8 833 6 200 2 366 4 017 -615 1 331 716 42 439 39 514 42 913 1 420 7 003 3 1 280 -15 296 - 43 290 34 221 707 10 553 81 953 1 803 552 1 251 131 225 88 270 42 955 - 129 422 119 760 62 292 49 623 4 414 8 255 57 468 9 999 14 697 24 696 576 3 334 2 121 819 2 866 114 2 948 -1 582 -215 - 350 - 356 - 3 081 3 910 209 178 31 2 477 2 265 212 - 2 268 19 340 16 340 3 000 18 218 15 081 2 439 698 1 122 2 764 2 772 1 433 4 197 - 4 743 7 667 4 701 1 763 - 740 422 7 114 3 628 - 6 439 36 - 2 818 2 924 1 085 1 072 13 1 894 - 809 38 835 41 178 39 115 300 - 2 343 228 1 078 850

Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej Wyszczególnienie Tonsil Amica Rafamet Z.O. Bytom A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej Zysk na działalności operacyjnej Amortyzacja Zmiana stanu rezerw Zmiana stanu zapasów Zmiana stanu należności Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej - 7 438 3 651 48 802 2 051 1 053 - 9 69 61 418 42 913 1 280 -15 296 - 43 290 34 221 707 81 953 1 294 2 121 2 948 -1 582 -215 - 350 - 356 3 910 - 6 538 4 701 422 7 114 3 628 - 6 439 36 2 924

B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej Wyszczególnienie Tonsil Amica Rafamet Z.O. Bytom B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej I. Wpływy 1. Zbycie wart. niemat. i pr. oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niemat. i pr. 3. Z aktywów finansowych 4. Inne wpływy inwestycyjne II. Wydatki 1. Nabycie wart. niemat. i pr. oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niemat. i pr. 3. Na aktywa finansowe 4. Inne wydatki inwestycyjne Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej 88 573 54 - 539 4 788 3 263 325 1 200 - 4 700 1 803 552 1 251 131 225 88 270 42 955 - 129 422 209 178 31  477 2 265 212 - 2 268 1 085 1 072 13 1 894 - 809

Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Wyszczególnienie Tonsil Amica Rafamet Z.O. Bytom C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej I. Wpływy 1. Wpływy netto z emisji akcji i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału 2. Kredyty i pożyczki 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych 4. Inne wpływy finansowe II. Wydatki 1. Nabycie akcji własnych 2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli 3. Inne wydatki z tytułu podziału zysku 4. Spłaty kredytów i pożyczek 5. Wykup dłużnych papierów wartościowych 6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego 8. Odsetki 9. Inne wydatki finansowe Środki pieniężne netto z działalności finansowej 21 416 9 462 10 654 1 300 17 399 8 833 6 200 2 366 4 017 119 760 62 292 49 623 4 414 8 255 57 468 19 340 16 340 3 000 18 218 15 081 2 439 698 1 122 38 835 41 178 39 115 300 1 763 - 2 343

Tabela 10. Podstawowe dane finansowe spółki Wawel S.A. Jednostkowe raporty roczne w tys. zł 2007 2008 2009 2010 Przychody ze sprzedaży 245 195 255 389 313 333 377 637 Zysk z działalności operacyjnej 28 171 30 998 39 227 56 963 Zysk (strata) brutto 27 874 31 266 136 247 167 133 Zysk (strata) netto 22 378 25 090 32 051 47 739 Aktywa ogółem 210 019 226 280 250 913 295 382 Aktywa trwałe 131 414 138 552 135 462 152 260 Aktywa obrotowe 78 605 87 728 115 451 143 122 Zapasy 17 372 18 577 20 326 30 017 Kapitał własny 157 045 171 637 187 891 220 633 Kapitał obcy 52 974 45 406 46 856 57 282 Zobowiązania długoterminowe 84 706 35 564 Zobowiązania krótkoterminowe 44 685 44 700 46 821 56 718 CF z działalności operacyjnej 32 306 31 368 31 967 37 062 Amortyzacja 8 324 10 233 10 646 11 099

Tabela 10. Podstawowe wskaźniki dynamiki spółki Wawel S.A. Jednostkowe raporty roczne w tys. zł dynamika 2008/2007 dynamika 2009/2008 dynamika 2010/2009 Przychody ze sprzedaży 4,16% 22,69% 20,52% Zysk z działalności operacyjnej 10,04% 26,55% 45,21% Zysk (strata) brutto 12,17% 335,77% 22,67% Zysk (strata) netto 12,12% 27,74% 48,95% Aktywa ogółem 7,74% 10,89% 17,72% Aktywa trwałe 5,43% -2,23% 12,40% Aktywa obrotowe 11,61% 31,60% 23,97% Zapasy 6,94% 9,41% 47,68% Kapitał własny 9,29% 9,47% 17,43% Kapitał obcy -14,29% 3,19% 22,25% Zobowiązania długoterminowe 740,48% -95,04% 1511,43% Zobowiązania krótkoterminowe 0,03% 4,74% 21,14% CF z działalności operacyjnej -2,90% 1,91% 15,94% Amortyzacja 22,93% 4,04% 4,26%

Tabela 11. Podstawowe dane finansowe spółki Mieszko S.A. Jednostkowe raporty roczne w tys. zł 2007 2008 2009 2010 Przychody ze sprzedaży 215 509 229 850 243 174 263 178 Zysk z działalności operacyjnej 9 984 12 992 14 745 18 029 Zysk (strata) brutto 4 352 7 406 11 160 15 261 Zysk (strata) netto 3 146 5 794 8 830 12 241 Aktywa ogółem w tym: 224 115 224 528 230 362 241 473 Aktywa trwałe 135 289 131 907 135 829 131 867 Aktywa obrotowe 88 826 92 621 94 533 109 606 zapasy 16 101 17 764 16 982 23 606 Kapitał własny 91 636 97 430 106 260 118 501 Kapitał obcy 132 479 127 098 124 102 122 972 Zobowiązania długoterminowe 51 960 59 530 10 528 57 299 Zobowiązania krótkoterminowe 80 519 67 568 113 574 65 673 CF z działalności operacyjnej 16 648 23 645 16 519 15 851 Amortyzacja 10 419 10 508 10 144 10 602

Tabela 11. Podstawowe wskaźniki dynamiki spółki Mieszko S.A. Jednostkowe raporty roczne w tys. zł dynamika 2008/2007 dynamika 2009/2008 dynamika 2010/2009 Przychody ze sprzedaży 6,7% 5,8% 8,2% Zysk z działalności operacyjnej 30,1% 13,5% 22,3% Zysk (strata) brutto 70,2% 50,7% 36,8% Zysk (strata) netto 84,2% 52,4% 38,6% Aktywa ogółem w tym: 0,2% 2,6% 4,8% Aktywa trwałe -2,5% 2,9% -2,9% Aktywa obrotowe 4,3% 2,1% 15,9% zapasy 10,3% -4,4% 39,0% Kapitał własny 6,3% 9,1% 11,5% Kapitał obcy -4,1% -2,4% -0,9% Zobowiązania długoterminowe 14,6% -82,3% 444,3% Zobowiązania krótkoterminowe -16,1% 68,1% -42,2% CF z działalności operacyjnej 42,0% -30,1% -4,0% Amortyzacja 0,9% -3,5% 4,5%

Wskaźniki finansowe

Korzyści analizy wskaźnikowej: łatwo i szybko można je ustalić na podstawie dostępnych sprawozdań finansowych, umożliwiają porównywanie w czasie i analizę trendów w zakresie badanych zjawisk, są w popularnym użyciu przez przedsiębiorstwa w kraju i za granicą, co umożliwia porównania między sobą oraz ustalenie pozycji przedsiębiorstwa na tle innych, są użyteczne do identyfikowania problemów w działalności przedsiębiorstwa i określania dalszych kierunków szczegółowej analizy, ich duża różnorodność pozwala na kompleksową ocenę działalności przedsiębiorstwa, dodatkowo poprzez wiązaną interpretację wskaźników uzyskuje się poszerzenie obszaru oceny. Słabości analizy wskaźnikowej wskaźniki informują o poprawie lub pogorszeniu sytuacji ekonomiczno-finansowej, ale nie ukazują przyczyn tego stanu lub jego zmiany., pojedyncze wskaźniki analizowane bez uwzględniania innych informacji lub wskaźników dostarczają mało użytecznych informacji o sytuacji w przedsiębiorstwie, posługując się wskaźnikami łatwo jest popełnić nadinterpretację wskaźników, polegającą na sformułowaniu zbyt dalekich wniosków i zafałszowanie obrazu ocenianych zjawisk, tylko w przypadku niektórych wskaźników występują wzorcowe wielkości pozwalające na ocenę prawidłowości analizowanych zjawisk, zmiany w zakresie rachunkowości lub zróżnicowanie zasad rachunkowości w różnych krajach mogą powodować utratę porównywalności wskaźników i niemożność oceny badanych zjawisk.

WSKAŹNIKI WYDAJNOŚCI GOTÓWKOWEJ wsk. wydajności gotówkowej sprzedaży nadwyżka gotówkowa z działalności operacyjnej ------------------------------------------------------------ sprzedaż wsk. wydajności gotówkowej aktywów aktywa wsk. wydajności gotówkowej zysku nadwyżka gotówkowa z działalności operacyjnej ------------------------------------------------------------ zysk operacyjny

WSKAŹNIKI WYSTARCZALNOŚCI GOTÓWKOWEJ (dynamiczne) wsk. pokrycia obsługi zadłużenia nadwyżka gotówkowa z działalności operacyjnej ------------------------------------------------------------ rata spłaty kredytu + odsetki wsk. pokrycia wydatków inwestycyjnych wydatki inwestycyjne wsk. ogólnej wystarczalności gotówkowej inwestycje + spłata zobowiązań + dywidenda wsk. pokrycia zobowiązań ----------------------------------------------------------- zobowiązania ogółem

PRZEDSIĘBIORSTWO BRANŻA Wskaźniki płynności a) wsk. bieżącej płynności 1.97 2.40 b) wsk. wysokiej płynności 0.81 0.92 c) wsk. poziomu kapitału obrotowego 30.1% 42.4% Wskaźniki aktywności (obrotu) a) wsk. obrotu zapasów 3.8 3.6 b) wsk. spływu należności 58.5 50.1 c) wsk. obrotu aktywów stałych 3.6 4.6 d) wsk. obrotu aktywów ogółem 1.38 1.5 Wskaźniki zadłużenia a) wsk. zadłużenia ogółem (w %) 58 47 b) wsk. zadłużenia długoterminowego 0.64 0.89 c) wsk. pokrycia odsetek 3.6 5.8 Wskaźniki zyskowności a) wsk. marży brutto 24.4% 26.5% b) wsk. zyskowności operacyjnej 10.2% 14.9% c) wsk. zyskowności brutto 7.4% 12.6% d) wsk. zyskowności netto 5.9% 7.6% e) wsk. zyskowności majątku (ROA) 8.1% 11.4% f) wsk. zwrotu kapitału własnego (ROE) 19.5% 21.5%

REDA S.A. Przedsiębiorstwo jest głównie producentem podzespołów do branży przemysłu elektromaszynowego. Niewielką część produkcji stanowią wyroby rynkowe. W produkcji podzespołów udział produkcji przedsiębiorstwa na rynku kształtuje się od 30 do 50%. Obserwuje się stały wzrost konkurencji. W roku 2 wartość przychodów ze sprzedaży powiększyła się w stosunku do roku ubiegłego o 19,8%. Przedsiębiorstwo nie realizowało w tym okresie żadnych znaczących inwestycji. Nie dokonano także odnowienia produktów. W roku 2 zawarty został układ z wierzycielami na restrukturyzację zadłużenia.

Tabela 9. Wskaźniki finansowe spółki Wawel S.A. 2007 2008 2009 2010 rentowność majątku wynik finansowy netto / aktywa 10,66% 10,86% 12,77% 16,66% rentowność kapitału własnego wynik finansowy netto / kapitał własny 16,62% 17,18% 20,57% 27,61% rentowność netto sprzedaży wynik finansowy netto / przychody ze sprzedaży 9,13% 10,33% 11,07% 13,42% wskaźnik płynności bieżącej aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe 1,79 1,96 2,47 2,52 wskaźnik płynności gotówkowej środki pieniężne / zobowiązania krótkoterminowe 0,02 0,01 0,2 0,09 szybkość obrotu należności należności z tytułu dostaw i usług / przychody ze sprzedaży * 365 86 dni 91 dni 93 dni 96 dni okres spłaty zobowiązań zobowiązania z tytułu dostaw i usług / wartość sprzedanych towarów i materiałów * 365 74 dni 45 dni 41 dni 38 dni szybkość obrotu zapasów (zapasy / wartość sprzedanych towarów i materiałów * 365) 44 dni 26 dni 23 dni 29 dni trwałość struktury finansowania (kapitał własny + zobowiązania długoterminowe) / pasywa 78,64% 80,73% 81,34% 80,80% obciążenie majątku zobowiązaniami (pasywa - kapitał własny) / aktywa 21,40% 19,39% 18,67%

Tabela 10. Wskaźniki finansowe spółki Mieszko S.A. 2007 2008 2009 2010 rentowność majątku wynik finansowy netto / aktywów 1,30% 2,70% 3,80% 5,10% rentowność kapitału własnego wynik finansowy netto / kapitał własny 3,00% 6,70% 9,10% 11,50% rentowność netto sprzedaży wynik finansowy netto / przychody ze sprzedaży 1,40% 3,60% 4,70% wskaźnik płynności bieżącej aktywa obrotowe ogółem / zobowiązania krótkoterminowe 1,09 1,37 0,83 1,67 wskaźnik płynności gotówkowej środki pieniężne / 0,04 0,02 szybkość obrotu należności należności z tytułu dostaw i usług / przychody ze sprzedaży produktów * 365 111 dni 110 dni 107 dni okres spłaty zobowiązań zobowiązania z tytułu dostaw i usług / wartość sprzedanych materiałów * 365 119 dni 129 dni 123 dni 117 dni szybkość obrotu zapasów zapasy / wartość sprzedanych towarów i materiałów * 365 43 dni 47 dni 42 dni 53 dni trwałość struktury finansowania (kapitał własny + zobowiązania długoterminowe) / pasywa 63,80% 70,00% 50,05% 72,50% obciążenie majątku zobowiązaniami (suma pasywów-kapitał własny) / aktywa 59,50% 56,70% 53,90% 50,90%

Tabela 11. Porównanie wskaźników finansowych spółki Mieszko S. A Tabela 11. Porównanie wskaźników finansowych spółki Mieszko S.A. i Wawel S.A. Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 rentowność majątku wynik finansowy netto / aktywów 1,30% 2,70% 3,80% 5,10% rentowność kapitału własnego wynik finansowy netto / kapitał własny 3,00% 6,70% 9,10% 11,50% rentowność netto sprzedaży wynik finansowy netto / przychody ze sprzedaży 1,40% 3,60% 4,70% wskaźnik płynności bieżącej aktywa obrotowe ogółem / zobowiązania krótkoterminowe 1,09 1,37 0,83 1,67 wskaźnik płynności gotówkowej środki pieniężne / 0,04 0,02 cykl obrotu należności należności z tytułu dostaw i usług / przychody ze sprzedaży produktów * 365 111 dni 110 dni 107 dni okres spłaty zobowiązań zobowiązania z tytułu dostaw i usług / wartość sprzedanych materiałów * 365 119 dni 129 dni 123 dni 117 dni cykl obrotu zapasami zapasy / wartość sprzedanych towarów i materiałów * 365 43 dni 47 dni 42 dni 53 dni trwałość struktury finansowania (kapitał własny + zobowiązania długoterminowe) / pasywa 63,80% 70,00% 50,05% 72,50% obciążenie majątku zobowiązaniami (suma pasywów-kapitał własny) / aktywa 59,50% 56,70% 53,90% 50,90% 2007 2008 2009 2010 10,66% 10,86% 12,77% 16,66% 16,62% 17,18% 20,57% 27,61% 9,13% 10,33% 11,07% 13,42% 1,79 1,96 2,47 2,52 0,02 0,01 0,2 0,09 86 dni 91 dni 93 dni 96 dni 74 dni 45 dni 41 dni 38 dni 44 dni 26 dni 23 dni 29 dni 78,64% 80,73% 81,34% 80,80% 21,40% 19,39% 18,67%

Zadanie 1 Ustalić, czy sytuacja finansowa przedsiębiorstwa (efektywność, płynność, ryzyko) uległa poprawie, czy pogorszeniu w 2008 r. w porównaniu z rokiem ubiegłym   2007 2008 wsk. zadłużenia aktywów ogółem 45% 55% wsk. zadłużenia długoterminowego 0,5 0,4 wsk. spływu należności 35 dni 42 dni wsk. obrotu zapasów 9,5 8,1 wsk. obrotu aktywów ogółem 1,2 0,95 wsk. pokrycia odsetek 1,5 1,7

Zadanie 2 Ocenić sytuację finansową przedsiębiorstwa (efektywność, płynność, ryzyko).   Przeds. Branża wsk. zadłużenia aktywów ogółem 35% 44% wsk. zadłużenia długoterminowego 0,2 0,4 wsk. obrotu zapasów 4,4 5,4 wsk. obrotu aktywów ogółem 1,15 1,34 wsk. obrotu aktywów stałych 3,4 4,2 wsk. pokrycia odsetek 1,2 1,8

Zadanie 3 Dokonać interpretacji uzyskanych przez przedsiębiorstwo wskaźników finansowych w dwóch kolejnych latach działalności. 2008 2009 ---------------------------------------------------------------------------------- wsk. rentowności operacyjnej 23% 21% wsk. rentowności brutto 10% 12% wsk. rentowności netto 6% 8% wsk. zyskowności majątku 12% 20% wsk. zyskowności kapitału 25% 30%

Zadanie 4 Dokonać interpretacji uzyskanych przez przedsiębiorstwo wskaźników finansowych w dwóch kolejnych latach działalności.   2007 2008 --------------------------------------------------------------------------------------- wsk. rentowności operacyjnej 23% 25% wsk. rentowności brutto 10% 14% wsk. rentowności netto 6% 9% wsk. zyskowności majątku 12% 10% wsk. zyskowności kapitału 25% 20% wsk. wysokiej płynności 1,5 0,89 wsk. bieżącej płynności 2,2 1,8

Zadanie 5 Dokonać interpretacji uzyskanych wskaźników w przedsiębiorstwie w stosunku do roku poprzedniego. Uzasadnić postawioną diagnozę. ------------------------------------------------------------------------------------- 2009 2010 wsk. rentowności operacyjnej 20,0% 22,5% wsk. pokrycia odsetek 1,9 1,5 wsk. wysokiej płynności 0,7 1,1 wsk. spływu należności 35,2 45,5

Zadanie 6 Dokonać interpretacji uzyskanych wskaźników w przedsiębiorstwie X na tle branży. Uzasadnić postawioną diagnozę. ---------------------------------------------------------------------------------- 2010 Branża wsk. rentowności operacyjnej 20% 25% wsk. pokrycia odsetek 1,3 1,5 wsk. zadłużenia aktywów 40% 55% wsk. zadłużenia d-terminowego 0,3 0,4 wsk. wysokiej płynności 0,9 0,8 wsk. obrotu aktywów 2,0 1,5 wsk. obrotu zapasów 6,8 8,3 wsk. spływu należności w dniach 45,2 25,5

Analiza czynnikowa zysku na sprzedaży 108

Zysk netto Ceny wyrobów Przychody ze sprzedaży Popyt na wyroby Koszty wytworzenia wyrobów Zysk netto Ceny materiałów Koszty sprzedaży Zużycie materiałów Koszty ogólnego zarządu Stawki płac Koszty finansowe Kursy walutowe Podatek dochodowy Stopy procentowe Stawki podatkowe

110 Odchylenie zysku na działalności gospodarczej Odchylenie zysku na sprzedaży Odchylenie wyniku na pozostałej działalności operacyjnej Odchylenie wyniku na operacjach finansowych Odchylenie zysku brutto na sprzedaży Odchylenie kosztów ogólnego zarządu Odchylenie kosztu sprzedaży Odchylenie zysku na sprzedaży produktów Odchylenie zysku na sprzedaży towarów Odchylenie zysku na sprzedaży materiałów Odchylenie wielkości sprzedaży Odchylenie cen Odchylenie kosztów bezpośrednich Odchylenie kosztów wydziałowych 110

Przykład 1 Wyszczególnienie Plan Wykonanie Odchylenie Wielkość sprzedaży w tys. szt. Cena wyrobu Jednostkowe koszty zmienne Koszty stałe oddziału w tys. zł 1000 50 35 5000 1200 55 38 4800 +200 +5 +3 -200 Planowany zysk = 1.000 * (50 – 35) – 5.000 = 10.000 tys. zł Wykonany zysk = 1.200 * (55 – 38) – 4.800 = 15.600 tys. zł -------- Przyrost 5.600 tys. zł

b) wpływ zmiany cen sprzedawanych wyrobów na przyrost zysku Analityczne rozliczenie wpływu czynników w produkcji jednoasortymentowej przy zastosowaniu rachunku kosztów zmiennych Ustalanie wpływu czynników elementarnych: a) wpływ zmiany wielkości sprzedaży na przyrost zysku DZ(q) = D q * (c0 – kz0) b) wpływ zmiany cen sprzedawanych wyrobów na przyrost zysku DZ(c) = D c * q1 c) wpływ zmiany jednostkowego kosztu zmiennego na przyrost zysku DZ(kz) = D kz * q1 d) wpływ zmiany kosztów stałych na przyrost zysku DZ(KS) = D KS 112

- Przychody ze sprzedaży 120.000 - Koszty zmienne 60.000 Zadanie 2 Przedsiębiorstwo wytwarza 1.000 szt. wyrobów. Rachunek wyniku finansowego tego przedsiębiorstwa przedstawia się następująco: - Przychody ze sprzedaży 120.000 - Koszty zmienne 60.000 - Koszty stałe 40.000 --------- Zysk całkowity 20.000 Ustalić, jaki będzie przyrost zysku, jeśli przedsiębiorstwo zwiększy swoją sprzedaż o 10% 113

- Przychody ze sprzedaży 180.000 - Koszty zmienne 90.000 Zadanie 3 Przedsiębiorstwo wytwarzało 1.500 szt. wyrobów. Rachunek wyniku finansowego tego przedsiębiorstwa przedstawiał się następująco: - Przychody ze sprzedaży 180.000 - Koszty zmienne 90.000 - Koszty stałe 50.000 --------- Zysk całkowity 40.000 Ustalić wielkość utraconego zysku, spowodowanego wycofaniem zamówienia przez jednego z odbiorców na sprzedaż 200 szt. wyrobu. 114

- Przychody ze sprzedaży 220.000 - Koszty zmienne 120.000 Zadanie 4 Przedsiębiorstwo wytwarza 2.000 szt. wyrobów. Rachunek wyniku finansowego tego przedsiębiorstwa przedstawia się następująco: - Przychody ze sprzedaży 220.000 - Koszty zmienne 120.000 - Koszty stałe 60.000 --------- Zysk całkowity 40.000 Ustalić, jaka będzie zmiana zysku, jeśli przedsiębiorstwo zwiększy rozmiary sprzedaży o 10%, ale jednocześnie obniży cenę wyrobu o 8% 115

ZADANIE 5 Dokonać ustalenia wpływu czynników na odchylenie wyniku finansowego od planu. --------------------------------------------------------------------------------------------- plan wykonanie wielkość sprzedaży (szt.) 12 000 10 500 cena wyrobu (zł) 25.5 32.0 koszt jednostkowy wytworzenia (zł) 15.8 19.1 koszt sprzedaży (tys. zł) 12.2 14.3 koszt ogólnego zarządu (tys. zł) 24.6 25.2 pozostałe koszty operacyjne (tys. zł) 3.0 3.5 koszty finansowe (tys. zł) 2.0 2.3 116

117

Koszty wykonania produktów (zmienne) 55 000 69 000 ZADANIE 6 Ustalić wpływ czynników na odchylenie osiągniętego zysku od zysku planowanego w danym okresie. ------------------------------------------------------------------------------------------------ plan wykonanie Wartość sprzedaży 150 000 185 000 Koszty wykonania produktów (zmienne) 55 000 69 000 Koszty utrzymania firmy (stałe) 60 000 72 000 Koszty finansowe (odsetki od kredytów) 3 000 2 000 Zysk nadzwyczajny 0 1 500 Straty nadzwyczajne 0 3 200 Podatek dochodowy od zysku brutto 5 000 7 500 Ceny wyrobów nie uległy zmianie 118

119

Analiza kosztów

Zadania analizy kosztów: Ustalanie i ocenę obniżki (zwyżki) kosztów własnych Ocena gospodarności całego przedsiębiorstwa i jego poszczególnych komórek organizacyjnych Rozpoznanie czynników o zasadniczym znaczeniu, zależnych i niezależnych od przedsiębiorstwa wpływających na wysokość kosztów własnych Wykrywanie błędów i niedociągnięć w działalności oraz ujawnianie i wykrywanie rezerw wewnętrznych Dostarczenie danych do planowania kosztów własnych

Schemat głównych grup kosztów 122

123

Analiza poziomu kosztów własnych Zadanie 1 Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Koszty własny w cenach bieżących Dynamika kosztów w cenach bieżących Koszt własny w cenach stałych Dynamika kosztów w cenach stałych 76 909 100,0 137 565 108 584 141,2 143 548 104,4 96 941 89,3 67,5  

Koszty własny w cenach bieżących Dynamika kosztów w cenach bieżących   Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Koszty własny w cenach bieżących Dynamika kosztów w cenach bieżących Przychody ze sprzedaży Dynamika przychodów ze sprzedaży 76 909 100,0 95 298 108 584 141,2 129 219 135,6 96 941 89,3 106 455 82,4  

Koszty własny w cenach bieżących Przychody ze sprzedaży Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Koszty własny w cenach bieżących Przychody ze sprzedaży Wskaźnik poziomu kosztów 76 909 95 298 80,7 108 584 129 219 84,0 96 941 106 455 91,1    

Analiza odchyleń względnych kosztów własnych

Zadanie 2 Ustalić kwotę i wskaźnik obniżki kosztów własnych. Dokonać oceny gospodarności przedsiębiorstwa. Koszty własne: - w 2005 r. - 156 mln zł - w 2006 r. - 183 mln zł Wartość produkcji: - w 2005 r. - 196 mln zł - w 2006 r. - 250 mln zł Zadanie 3 Wielkość produkcji Koszty 2010 r. 358.000 275.000 2011 r. 414.000 325.000

Liczba wytworzonych wyrobów w szt. - wyrób A - wyrób B - wyrób C Zadanie 5 Ustalić kwotę i wskaźnik obniżki kosztów własnych. Dokonać oceny gospodarności przedsiębiorstwa. Wyszczególnienie Plan Wykonanie Liczba wytworzonych wyrobów w szt. - wyrób A - wyrób B - wyrób C Koszt jednostkowy produkcji w zł 10 000 5 000 24 000   30 18 82 12 000 4 200 25 000 29 20 80  

Analiza odchyleń względnych kosztów bezpośrednich i pośrednich  

Zadanie 7 Ustalić względne odchylenia poszczególnych składników kosztów oraz całości kosztów. Dokonać oceny działalności przedsiębiorstwa obniżki kosztów. Wyszczególnienie Plan Wykonanie wielkość wytworzonych wyrobów w szt. - wyrób A - wyrób B - wyrób C - wyrób D Koszty materiałów bezpośrednich (w mln zł) Koszty płac bezpośrednich (w mln zł)   Koszty wydziałowe (w mln zł) Koszty ogólnozakładowe (w mln zł) 3 000 4 000 2 000 1 000 500 700 300 200 150 100 800 350 2 850 4 600 1 100 470 791 216 192 336 148 110 840 357 Wskaźnik ogólnego wzrostu produkcji w stosunku do planu – 108%. Planowana kwota obniżki kosztów – 55 000 zł Planowany wskaźnik obniżki kosztów – 1,45%

Odchylenia względne kosztów   Odchylenia względne kosztów Materiały bezpośrednie Robocizna bezpośrednia Koszty pośrednie RAZEM Wyrób A X Wyrób B Wyrób C Wyrób D Koszty wydziałowe Koszty ogólnozakładowe

Analiza strukturalna kosztów własnych Zadanie 1 (c.d.) Na podstawie poniższych danych dokonać oceny struktury kosztów własnych Koszty w układzie kalkulacyjnym Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Koszty wytworzenia prod. sprzedanej Koszty ogólnego zarządu Koszty sprzedaży 66 929 9 357 623 94 664 13 307 613 80 347 16 084 510 Razem koszty własne 76 909 108 584 96 941 Struktura kosztów w układzie kalkulacyjnym Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Koszty wytworzenia prod. sprzedanej Koszty ogólnego zarządu Koszty sprzedaży 87,0 12,2 0,8 87,2 12,3 0,6 82,9 16,6 0,5 Razem koszty własne 100,0 Dynamika kosztów w układzie kalkulacyjnym Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Koszty wytworzenia prod. sprzedanej Koszty ogólnego zarządu Koszty sprzedaży 100,0 141,4 142,2 98,4 84,9 120,9 83,2 Razem koszty własne 141,2 89,3

Koszty wytworzenia produkcji sprzedanej (zadanie 1 – c.d.) Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Relacja 2/1 (w %) 3/2 kwota % Materiały bezpośrednie Robocizna bezpośrednia Narzuty na wynagrodzenia Obróbka obca Koszty zakupu 54 944 1 333 682 660 687 81,8 2,0 1,0 79 480 1 617 772 1 430 813 82,7 1,7 0,8 1,5 57 221 2 067 1 003 1 109 1 006 75,9 2,7 1,3 144,8 121,8 113,2 216,7 118,3 71,9 127,8 129,9 77,6 124,7 Razem koszty bezpośrednie 58 306 86,8 84 112 87,5 62 406 82,8 144,3 74,2 Koszty wydziałowe 8 853 13,2 11 982 12,5 12 941 17,2 135,6 107,5 Koszty wytworzenia 67 159 100,0 96 094 75 347 143,0 78,4 Korekta KW na prod. sprzed. -230 x -1 430 5 000 Koszt wytworzenia prod sprzedanej 66 929 94 664 80 347 141,6 84,8   135

Koszty wydziałowe (zadanie 1 – c.d.) Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Relacja 2/1 (w %) 3/2 kwota % Amortyzacja Materiały Energia Pozostałe koszty materialne 646 370 1 489 405 7,3 4,2 16,8 4,6 633 627 2 163 210 5,5 5,2 18,0 1,8 589 667 2 842 22,0 4,9 97,9 169,5 145,0 51,9 93,0 107,4 131,5 298,5 Wynagrodzenia Narzuty na wynagrodzenia Pozostałe koszty niematerialne 2 086 1 018 2 839 23,6 11,5 32,1 2 982 1 502 3 865 24,9 12,5 33,0 2 986 1 487 3 743 23,1 29,0 142,3 147,1 136,3 100,3 99,3 96,6 Razem koszty wydziałowe 8 853 100,0 11 982 12 941 135,4 107,7   136

Koszty ogólnego zarządu (zadanie 1 – c.d.) Wyszczególnienie 2001 2002 2003 Relacja 2/1 (w %) 3/2 kwota % Amortyzacja Materiały Energia Transport Pozostałe koszty materialne 866 302 110 85 832 9,3 3,2 1,2 0,9 8,9 853 348 124 141 921 6,4 2,6 1,1 6,9 837 495 83 199 1 276 5,2 3,1 0,5 7,9 98,5 115,2 112,7 165,9 110,7 98,1 142,2 66,9 141,1 139,1 Wynagrodzenia Narzuty na wynagrodzenia Podatki Delegacje Pozostałe koszty niematerialne 3 502 1 618 854 174 1 014 37,4 17,3 9.1 1,9 10,8 4 809 2 254 1 330 292 2 235 36.1 16,9 10,0 2,2 16,8 6 169 2 723 1 361 361 2 580 38,4 8,5 16,0 137,4 138,9 155,7 167,8 221,8 128,3 120,9 102,3 123,6 Razem koszty ogólnego zarządu 9 357 100,0 13 307 16 084 120,8   137

Przykład 6 Wyszczególnienie Plan Wykonanie Odchyle- nie Zmiana W % Analiza kosztów własnych Wyszczególnienie Plan Wykonanie Odchyle- nie Zmiana W % Koszt własny w cenach bieżących Koszt własny w cenach planowanych 96.900 108.580 102.550 11.680 5.650 112,1 105,8 Przychody ze sprzedaży netto 115.300  120.220 4.920  104,3

Koszty ogólnozakładowe Koszty sprzedaży 78.000 8.850 9.400 650 82.660 Przykład 6 c.d. Koszty w układzie kalkulacyjnym Wyszczególnienie Plan Wykona- nie Odchyle- Zmiana w % Koszty bezpośrednie Koszty wydziałowe Koszty ogólnozakładowe Koszty sprzedaży 78.000 8.850 9.400 650 82.660 11.980 13.300 640 +4.660 +3.130 +3.900 -10 106,0 135,4 141,5 98,5 Razem koszty własne 96.900 108.580 11.680 112,1

Przykład 6 c.d. Koszty bezpośrednie Wyszczególnienie Plan Wykona- nie Odchyle-nia Zmiany w % Koszty zużytych materiałów Koszty robocizny Narzuty na płace Obróbka obca i oprzyrządowanie Koszty zakupu 74.700 1.320 680 610 690 78.030 1.617 773 1.430 810 +3.330 +297 +93 +820 +120 104,5 122,5 113,7 234,4 117,4 Razem koszty bezpośrednie 78.000 82.660 +4.660 106,0

Analiza czynnikowa kosztów bezpośrednich Odchylenie całkowitych kosztów bezpośrednich Odchylenie wielkości nakładów Odchylenie ceny Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie jednostkowego nakładu

jednostkowego nakładu Odchylenie wielkości produkcji jednostkowego nakładu całkowitych kosztów bezpośrednich kosztu jednostkowego Odchylenie ceny

Odchylenie wielkości produkcji jednostkowego nakładu całkowitych kosztów bezpośrednich ceny

USTALANIE WPŁYWU DWÓCH CZYNNIKÓW NA JEDN. KOSZTY BEZPOŚREDNIE Ustalanie bezwzględnej obniżki jedn. kosztów bezpośrednich (Dkb) Ustalanie wpływu czynników na odchylenie jedn. kosztów bezpośrednich

Zadanie 8 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ zmiany cen i zużycia jednostkowego materiałów na zmianę kosztów materiałowych Wyszczególnienie Plan Wykonanie norma zużycia materiałów na 1 wyrób (w kg) cena 1 kg materiału 25 80 28 90

USTALANIE WPŁYWU TRZECH CZYNNIKÓW NA KOSZTY BEZPOŚREDNIE Ustalanie bezwzględnej obniżki kosztów bezpośrednich (Dkb) Ustalanie wpływu czynników na odchylenie kosztów bezpośrednich

Zadanie 8.1 Na podstawie poniższych danych ustalić: a) bezwzględne i względne odchylenia od planowanych kosztów, b) wpływ zmiany wielkości produkcji, cen i norm zużycia jednostkowego materiałów na zmianę kosztów Wyszczególnienie Plan Wykonanie wielkość produkcji w szt. norma zużycia materiałów na 1 wyrób (w kg) cena 1 kg materiału 1400 25 80 1352 28 90

Odchylenie całkowitych kosztów płac bezpośrednich Odchylenie wielkości nakładów pracy Odchylenie stawki płac Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie jednostkowego nakładu pracy

jednostkowego nakładu pracy Odchylenie wielkości produkcji jednostkowego nakładu pracy całkowitych kosztów płac bezpośrednich jednostkowego kosztu pracy Odchylenie stawki płac

150 Odchylenie wielkości produkcji jednostkowego nakładu pracy całkowitych kosztów płac bezpośrednich stawki płac 150

Zadanie 9A Na podstawie poniższych danych ustalić: a) bezwzględne i względne odchylenia od planowanych kosztów, b) wpływ zmiany wielkości produkcji, stawek płac i norm pracochłonności na zmianę kosztów Wyszczególnienie Plan Wykonanie wielkość produkcji w szt. norma robocizny na 1 wyrób (w godz.) stawka płacy za 1 roboczogodzinę 6000 12 12,5 7500 10 14,0

Zadanie 9B Na podstawie poniższych danych ustalić: a) bezwzględne i względne odchylenia od planowanych kosztów, b) wpływ zmiany wielkości produkcji, stawek płac i norm wydajności pracy na zmianę kosztów Wyszczególnienie Plan Wykonanie wielkość produkcji w szt. norma wydajności (w szt./godz.) stawka płacy za 1 roboczogodzinę (w zł/godz.) 1500 5,0 15 1700 5,5 17

153 Odchylenie kosztów bezpośrednich Odchylenie kosztów materiałów bezp. Odchylenie kosztów płac bezp. Odchylenie jedn. kosztu materiałów bezp. Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie jedn. kosztu płac bezp. Odchylenie jedn. nakładu materiałów Odchylenie cen zakupu materiałów Odchylenie jedn. nakładu pracy Odchylenie stawki płac 153

Zadanie 10 Na podstawie poniższych danych dokonać analizy odchyleń kosztów bezpośrednich oraz ustalić wpływ czynników Wyszczególnienie Plan Wykonanie koszty materiałów bezpośrednich (w tys. zł) koszty płac bezpośrednich (w tys. zł)   wielkość produkcji w szt. norma zużycia materiałów na 1 wyrób (w kg) cena 1 kg materiału norma robocizny na 1 wyrób (w godz.) stawka płacy za 1 godz. 2 250,0 540,0 3 000 25 30 12 15 2 323,2 561,0 3 300 22 32 10 17

Przyczyny zmian kosztów bezpośrednich Razem zmiany Rozwiązanie   Wyszczególnienie Przyczyny zmian kosztów bezpośrednich   Razem zmiany Zmiana wielkości produkcji Zmiana nakładu na jedn. wyrobu Zmiana cen (stawki płac) Materiały bezpośrednie Płace bezpośrednie Koszty bezpośrednie

Zadanie 11 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ czynników na zmianę kosztów materiałów bezpośrednich Wyszczególnienie 2000 2001 Dynamika (%) Wartość sprzedanych wyrobów w cenach bieżących Wartość sprzedanych wyrobów w cenach stałych Koszty materiałów bezpośrednich 131.207 79.480 106.525 80.561 57.221 81,19 61,4 71,99 Ceny materiałów bezpośrednich wzrosły w 2001r. o 20.0% w stosunku do roku ubiegłego 156

Analiza wielkości i jakości produkcji

Mierniki produkcji: ilościowe: - naturalne - umowne wartościowe: - brutto - netto

Zadanie 1 Na podstawie poniższych danych: a) ustalić wielkość produkcji w różnych miernikach, b) ustalić dynamikę produkcji w różnych miernikach c) ocenić wyniki produkcyjne przedsiębiorstwa Wyszczególnienie 2001 2002 Wartość wytworzonych wyrobów gotowych Wartość zrealizowanych usług Stan remanentów produkcji niezakończonej - na początek okresu - na koniec okresu Stan zapasów wyrobów gotowych Koszty materiałów bezpośrednich Koszty materialne produkcji 580 000 30 000 90 000 115 000 150 000 100 000 300 000 380 000 560 000 15 000 110 000 80 000 290 000 350 000

Zadanie 2 Na podstawie poniższych danych: a) ustalić wielkość produkcji w różnych miernikach, b) ustalić dynamikę produkcji w różnych miernikach c) ocenić wyniki produkcyjne przedsiębiorstwa Wyszczególnienie 2002 2003 Wartość sprzedanych wyrobów gotowych Wartość zrealizowanych usług Stan remanentów produkcji niezakończonej - na początek okresu - na koniec okresu Stan zapasów wyrobów gotowych Koszty materiałów bezpośrednich Koszty materialne produkcji 880 000 75 000 190 000 155 000 150 000 100 000 400 000 520 000 900 000 55 000 170 000 80 000 420 000 550 000

Zadanie 3 Na podstawie poniższych danych: a) ustalić wielkość produkcji w różnych miernikach, b) ustalić dynamikę produkcji w różnych miernikach c) ocenić wyniki produkcyjne przedsiębiorstwa Wyszczególnienie Plan Wykonanie Wartość wytworzonych wyrobów gotowych Wartość zrealizowanych usług Zmiana stanu produkcji niezakończonej (stan końcowy – stan początkowy) Zmiana stanu zapasów wyrobów gotowych Koszty materiałów bezpośrednich Koszty materialne produkcji 750 000 150 000 20 000 -55 000 440 000 620 000 724 000 115 000 -15 000 40 000 426 000 605 000

Zadanie 4 Dokonać interpretacji osiągniętych wskaźników dynamiki produkcji w przedsiębiorstwie Wyszczególnienie 2002 Produkcja globalna Produkcja towarowa Produkcja czysta Produkcja wg kosztów przerobu 105,0% 103,2% 99,9% 98,3%

Zadanie 5 Dokonać interpretacji osiągniętych wskaźników dynamiki produkcji w przedsiębiorstwie Wyszczególnienie 2009 2010 Produkcja globalna Produkcja towarowa Produkcja sprzedana Produkcja czysta Produkcja wg kosztów przerobu 102,2% 104,5% 105,4% 101,2% 100,0% 105,3% 103,1% 106,5% 97,8% 98,9%

Zadanie 3 Ustalić wpływ zmiany wielkości produkcji i cen na zmianę wartości produkcji Produkt Plan Wykonanie ilość cena wartość A 2500 80 200 000 2875 84 241 500 165

Dokonać rozliczenia wpływu czynników na zmianę wartości produkcji Zadanie 4 Dokonać rozliczenia wpływu czynników na zmianę wartości produkcji Wyroby Plan Wykonanie ilość cena wartość w tys. zł w zł A B C 200 100 410 990 388 82 000 198 000 38 800 194 218 116 434 983 391 84 196 214 294 45 356 Razem 500 x 318 800 528 343 846 166

Rozwiązanie zadania 4 DS q c S U (%) D (%) A B C

Analiza jakości produkcji

Zadanie 1 W przedsiębiorstwie produkcyjnym ustalono następujące wskaźniki oceny jakości produkcji Wyszczególnienie wskaźników 2006 r. 2007 r. 1. Wskaźnik odnowienia produkcji (w %) 2. Wskaźnik nowoczesności produkcji (w %) 3. Wskaźnik produkcji wyróżnionej z znakiem Q (w %) 4. Wskaźnik gatunku I (w %) 5. Ilościowy wskaźnik gatunkowości 6. Wartościowy wskaźnik gatunkowości 7. Wskaźnik reklamacji (w %) 8. Wskaźnik strat z tytułu reklamacji (w %) 9. Wartościowy wskaźnik braków (w %) 10. Wskaźnik strat z tytułu braków (w %) 21,2 24,3 90,5 1,1 0,982 2,5 1,6 9,2 4,4 33,5 10,7 94,8 1,05 0,993 1,8 7,6 3,1

Zadanie 2 Na podstawie danych w tabeli: a) obliczyć ilościowy wskaźnik średniej gatunkowości w obu okresach b) obliczyć wartościowy wskaźnik średniej gatunkowości w obu okresach c) ustalić wpływ zmian gatunkowości na przychody ze sprzedaży Wyszczególnienie Wielkość sprzedaży Cena 2008 2009 ----------------------------------------------------------------------------------------- Wyroby gotowe w gat.I 10 000 10 500 52 Wyroby gotowe w gat.II 2 000 3 000 45 Wyroby gotowe w gat.III 2 500 1 000 40 ------------------------------------------------------------------------------------------

Zadanie 3 Na podstawie danych: a) dokonać oceny zmiany jakości produkcji w obu okresach (zastosować co najmniej 2 różne narzędzia oceny gatunkowości produkcji) b) ustalić wpływ zmian gatunkowości na przychody ze sprzedaży i zyski przedsiębiorstwa Wyszczególnienie Wielkość sprzedaży Cena 2008 2009 ---------------------------------------------------------------------------------------- Wyroby gotowe w gat. I 13 300 14 500 42 Wyroby gotowe w gat. II 2 800 3 100 38 Wyroby gotowe w gat. III 2 600 3 000 35 Łączna liczba wyrobów 18 700 20 600 x

Zadanie 4 Dokonać analizy jakości produkcji w przedsiębiorstwie Wyszczególnienie Okres 1 Okres 2 Wartość sprzedaży wyrobów A, w tym: w gat. I w gat. II Wartość sprzedaży wyrobów B, 6040 5000 1040 5760 3960 1800 6600 4200 2400 6300 3600 2700 Koszty własne produkcji sprzedanej Koszty materiałowe, w tym straty na brakach Koszty energii i usług obcych Koszty amortyzacji Koszty napraw gwarancyjnych Odszkodowania z tytułu reklamacji 8525 4890 590 520 1020 220 252 9060 5800 774 730 187 200 Dane dodatkowe: cena sprzedaży wyrobu A: gat. I – 10 zł, gat. II – 8 zł cena sprzedaży wyrobu B: gat. I – 12 zł, gat. II – 9 zł

Zadanie 5 Na podstawie danych w tabeli: a) obliczyć wskaźnik braków oraz wskaźnik strat na brakach b) ustalić w jakim stopniu braki zmniejszyły wielkość produkcji w poszczególnych okresach c) ocenić jakość produkcji w przedsiębiorstwie Wyszczególnienie 2007 2008 2009 Całkowite koszty własne Koszty własne produkcji wybrakowanej Przychody z sprzedaży braków nienaprawialnych Koszty naprawy braków Liczba godz. straconych na produkcję braków Liczba godz. przeznaczonych na naprawę braków Wydajność pracy jednej roboczogodziny 240 000 8 400 400 1 000 5 4 260 000 10 400 600 1 200 8 500 300 000 12 600 1 400 10 6

Analiza czynników wytwórczych Analiza zużycia materiałów

ZADANIA ANALIZY GOSPODARKI MATERIAŁAMI ocenić poziom materiałochłonności produkcji ustalić odchylenie faktycznego zużycia materiałów od planu, wielkości normatywnych ustalić wielkość obniżki (zwyżki) zużycia materiałów w stosunku do lat ubiegłych ocenić wpływ gospodarki materiałami na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa ustalić i wyjaśnić przyczyny nieprawidłowości w gospodarce materiałowej umożliwić sformułowanie wniosków i przedsięwzięć zmierzających do usunięcia ujawnionych nieprawidłowości i poprawy efektywności gospodarki materiałowej stworzyć podstawę planowania zużycia materiałowego

WSKAŹNIKI MATERIAŁOCHŁONNOŚCI PRODUKCJI Nakłady materiałowe ------------------------- Produkcja wsk. wartościowy koszty materiałowe wartość produkcji wsk. ilościowo-wartościowy wielkość produkcji wsk. ilościowy zużycia materiałów

WSKAŹNIKI OCENY KOSZTÓW MATERIAŁOWYCH wsk. poziomu całkowitych kosztów materiałowych całkowite koszty materiałowe ------------------------------------- koszty ogółem wsk. poziomu kosztów materiałów bezpośrednich koszty bezpośrednie materiałowe ----------------------------------------- wsk. poziomu kosztów materiałów pośrednich koszty pośrednie materiałowe wsk. poziomu kosztów i strat utrzymywania zapasów koszty i straty utrzymywania zapasów ------------------------------------------------

Zadanie 2.1 Na podstawie poniższych danych dokonać oceny zmian w poziomie zużycia materiałów w przedsiębiorstwie (dane w tys. zł): Wyszczególnienie 2007 2008 Wartość produkcji Koszty produkcji Koszty zużycia materiałów, w tym: - koszty zużycia materiałów bezpośrednich - koszty zużycia materiałów pośrednich 4320 3370 2292 1720 572 5486 4145 2865 2166 699

Analiza wpływu czynników na wielkość zużycia materiałów Odchylenie ilości produkcji Odchylenie w materiałochłonności produkcji ilości zużytych materiałów Odchylenie wartości produkcji Odchylenie materiałochłonności produkcji kosztów materiałów

ustalanie wpływu czynników na koszty materiałowe

Zadanie 2.2 Na podstawie poniższych danych dokonać rozliczenia wpływu czynników na koszty zużycia materiałów w przedsiębiorstwie (dane w tys. zł): Wyszczególnienie 2007 2008 Wartość produkcji Koszty zużycia materiałów, w tym: - koszty zużycia materiałów bezpośrednich - koszty zużycia materiałów pośrednich 4320 2292 1720 572 5486 2865 2166 699

Zadanie 2.3 Na podstawie poniższych danych ustalić bezwzględne i względne odchylenie kosztów zużycia materiałów w przedsiębiorstwie (dane w tys. zł): Wyszczególnienie 2007 2008 Wartość produkcji Koszty zużycia materiałów 4320 2292 5486 2865

Zadanie 2.4 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ gospodarki materiałami na wynik finansowy przedsiębiorstwa (dane w tys. zł): Wyszczególnienie 2007 2008 Wartość produkcji Koszty zużycia materiałów 4320 2292 5486 2865

Zadanie 3 Na podstawie poniższych danych dokonać oceny efektywności zużywanych materiałów oraz ustalić wpływ materiałochłonności na zmianę wielkości zużywanych materiałów Wyszczególnienie 2007 2008 Wielkość produkcji wytworzonej (w szt.) Zużycie materiałów (w mb.) 800 4 600 950 5 390

Zadanie 4 Na podstawie danych obliczyć: a) materiałochłonność produkcji, b) określić wpływ zmiany materiałochłonności na zwiększenie kosztów materiałowych Wyszczególnienie Okres I Okres II Wielkość produkcji (w szt.) Koszty zużytych materiałów (tys. zł) 320 2 390 368 2 520

Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie jedn. kosztów materiałów bezp. zużycia materiałów Odchylenie cen Odchylenie wielkości produkcji 188

jednostkowego zużycia materiałów Odchylenie wielkości produkcji jednostkowego zużycia materiałów całkowitych kosztów materiałów cen materiałów 189

Zadanie 8.1 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ zmiany wielkości produkcji, cen i norm zużycia jednostkowego materiałów na zmianę kosztów materiałów bezpośrednich Wyszczególnienie Plan Wykonanie wielkość produkcji w szt. norma zużycia materiałów na 1 wyrób (w kg) cena 1 kg materiału 1400 25 80 1352 28 90

Analiza kompleksowa materiałochłonności produkcji D M-ść DZm D Zp DKz DKm DKf DKu R E N T O W Ś Ć DKs 191

Zadanie 5 Obliczyć łączne wskaźnik produkcyjnego wykorzystania materiałów oraz łączne wskaźniki odpadów materiałowych Wyrób Liczba wyrobów Materiał A Materiał B Materiał C Ciężar wyrobu Norma zużycia X Y Z 100 250 80 30 12 65 38 13 70 3,0 7,0 13,0 5,5 7,5 15,0 25 85 60 27 64

Jednostkowa wielkość zużycia materiałów Zadanie 6 Plan produkcji w styczniu wynosił 4.000 szt. wyrobów. Obliczyć obniżkę kosztów materiałowych i wielkość dodatkowej produkcji możliwą do wykonania dzięki zmniejszeniu jednostkowego zużycia materiałów. Materiał Jednostkowa wielkość zużycia materiałów Jednostkowa cena materiału Plan wykonanie Blacha w kg Pręty w kg Rury w mb Śruby w kg 20,0 6,0 1,2 18,0 5,8 1,0 1,1 50 70 150 25

Analiza czynników wytwórczych Analiza czynnika ludzkiego

ZADANIA ANALIZY GOSPODARKI CZYNNIKIEM LUDZKIM ocenić poziom produktywności pracy, ustalić odchylenie rzeczywistych kosztów pracy od planu, ustalić wielkość obniżki (zwyżki) kosztów pracy w stosunku do lat ubiegłych, ocenić wpływ gospodarki czynnikiem ludzkim na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa, ustalić i wyjaśnić przyczyny nieprawidłowości w zakresie zatrudnienia i płac, stworzyć podstawę planowania zatrudnienia i płac

Analiza efektywności czynnika ludzkiego Wskaźniki wydajności pracy wartość produkcji sprzedanej ------------------------------------- ogół zatrudnionych wartość produkcji wg kosztów przerobu --------------------------------------------------- liczba wykonanych wyrobów -------------------------------------- produkcja wytworzona -------------------------------------------------- liczba przepracowanych roboczo-godzin ---------------------------------------------------------------------------- liczba zatrudnionych robotników bezpośrednio produkcyjnych

Inne wskaźniki pomiaru efektywności pracy * wsk. pracochłonności nakłady pracy ------------------ produkcja * wsk. wykonania normy ilościowej ilość wykonana -------------------- ilość zadana * wsk. wykonania normy czasowej czas zadany ----------------------------------- czas rzeczywisty wykonania

Zadanie 1 Na podstawie danych: ustalić wydajność pracy w różnych miernikach, przeprowadzić analizę uzyskanych wyników. Wyszczególnienie Kwiecień Maj Zatrudnienie ogółem, w tym zatrudnienie robotników Przepracowane roboczo-godziny Produkcja sprzedana (w tys. zł) Produkcja wg kosztów przerobu (w tys. zł) Produkcja (w szt.) 500 400 80 000 48 000 30 000 16 000 540 410 84 000 57 960 31 840 16 464

Składowe rachunku wydajności pracy Zatrudnienie ogółem Robotnicy Roboczo-godziny Produkcja sprzedana Produkcja wg kosztów przerobu Produkcja w szt.

Zadanie 2 Na podstawie danych: ustalić wydajność pracy na poszczególnych wydziałach produkcyjnych, przeprowadzić analizę wykorzystując wskaźnik średniej wydajności pracy i ogólny wskaźnik wydajności pracy Wydział Wartość produkcji (w zł) Zatrudnienie I okres II okres I II III IV 200 000 160 000 210 000 240 000 360 000 190 000 157 500 120 000 20 30 40 25 Razem 810 000 827 500 110

Przepracowany czas pracy (w dniach) Zadanie 3 Na podstawie danych: ustalić wydajność pracy na poszczególnych wydziałach produkcyjnych, przeprowadzić analizę wykorzystując wskaźnik średniej wydajności pracy i ogólny wskaźnik wydajności pracy Wydział Wartość produkcji (w zł) Przepracowany czas pracy (w dniach) I okres II okres A B C D 50 000 30 000 27 000 56 000 61 500 31 500 36 000 33 000 250 200 150 350 300 Razem 163 000 162 000 950 900

Zadanie 4 Obliczyć dynamikę wydajności pracy mając dane: - wzrost zatrudnienia ogółem o 10% - wzrost zatrudnienia robotników o 5% - dynamika produkcji 115%

Zadanie 5 Na podstawie danych obliczyć: wydajność pracy pracowników grupy przemysłowej, wydajność pracy robotników, ustalić wpływ wzrostu wydajności pracy zatrudnionych i wielkości zatrudnienia na zmianę wielkości produkcji, ustalić wpływ wzrostu wydajności pracy robotników i zmian ich udziału w strukturze zatrudnienia na wydajność pracy pracowników grupy przemysłowej Wyszczególnienie Okres I Okres II Wartość produkcji (w tys. zł) Ogół zatrudnionych pracowników Liczba zatrudnionych robotników 3 500 500 350 4 200 400

Analiza czynnikowa: wpływ wydajności pracy na wielkość produkcji Odchylenie wydajności pracy na 1 zatrudnionego Odchylenie wielkości zatrudnienia wielkości produkcji czasu pracy na 1 godzinę 204

Zadanie 8 Na podstawie poniższych danych ustalić udział wzrostu wydajności pracy i zatrudnienia we wzroście produkcji. Zakład Wielkość produkcji Zatrudnienie ogółem I okres II okres I II III 1 100 000 280 000 95 000 1 350 000 365 000 115 000 405 123 25 430 130 30 Razem 1 475 000 1 830 000 553 590

Zadanie 9 Na podstawie poniższych danych obliczyć: w jakim stopniu wzrost produkcji został osiągnięty dzięki wzrostowi wydajności pracy, jaki był wzrost wydajności pracy. Dane: - wzrost zatrudnienia o 2% - wzrost produkcji o 15%

Analiza wykorzystania czasu pracy

Wskaźniki wykorzystania czasu pracy * wsk. efektywnego czasu pracy czas efektywnie przepracowany --------------------------------------- czas nominalny * wsk. przestojów produkcyjnych czas przestojów produkcyjnych * wsk. strat czasu pracy czas strat produkcyjnych ------------------------------- * wsk. zmianowości przec. liczba robotników na wszystkich zmianach ------------------------------------------------------------- przec. liczba pracujących na największej zmianie

Zadanie 6 Na podstawie poniższych danych ocenić wykorzystanie czasu pracy oraz ustalić wpływ strat czasu pracy na wielkość produkcji 1. Liczba zatrudnionych robotników 120 os. 2. Wielkość produkcji 96 mln zł 3. Nominalny fundusz czasu pracy 256.320 godz. 4. Godziny nadliczbowe 5.000 godz. 5. Przestoje i prace nieprodukcyjne - przestoje nieprodukcyjne 4.700 godz. - produkcja braków 8.540 godz. 6. Nieobecności w pracy - uzasadnione 13.500 godz. - nieuzasadnione 4.580 godz.

Zadanie 7 Na podstawie poniższych danych dokonać: analizy wykorzystania czasu pracy w ciągu miesiąca analizy wydajności pracy oceny wpływ strat czasu pracy na koszty przedsiębiorstwa. Wyszczególnienie Plan Wykonanie Wielkość zatrudnionych robotników (os.) Czas nominalny 1 robotnika (godz.) Nieobecności z powodu choroby (godz.) Inne nieobecności usprawiedliwione (godz.) Nieobecności nieusprawiedliwione (godz.) Urlopy (godz.) Miesięczne koszty ogólne (tys. zł) Miesięczne płace robotników (tys. zł) Wielkość produkcji (szt.) 200 176 2.000 1.000 - 420 2.400 800 4.000 210 3.150 1.654 1.224 2.455 852 4.282

Wskaźniki oceny gospodarki płacowej Analiza płac Wskaźniki oceny gospodarki płacowej * wsk. wyprzedzenia średniej płacy przez wzrost wydajności pracy dynamika wzrostu wydajności pracy --------------------------------------------- dynamika wzrostu średniej płacy * wsk. opłacenia wzrostu wydajności pracy wzrostem średniej płacy tempo wzrostu średniej płacy ----------------------------------------- tempo wzrostu wydajności pracy

Wpływ zatrudnienia i średniej płacy na koszty płac Odchylenie średniej płacy Odchylenie wielkości zatrudnienia kosztów płac

Zadanie 7.1 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ czynników na zmianę kwoty wynagrodzeń przedsiębiorstwa. Wyszczególnienie Plan Wykonanie Wielkość zatrudnionych robotników (os.) Suma wynagrodzeń w ciągu miesiąca (tys. zł) 200 800 210 852

Zadanie 7.2 Na podstawie poniższych danych porównać wzrost płac i wzrost wydajności pracy. Dokonać oceny gospodarki płacowej w przedsiębiorstwie. Wyszczególnienie Plan Wykonanie Wielkość zatrudnionych robotników (os.) Miesięczne płace robotników (tys. zł) Wielkość produkcji (szt.) 200 800 4.000 210 852 4.282

Zadanie 7.3 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ produkcji, pracochłonności i stawek płac na zmianę kwoty wynagrodzeń przedsiębiorstwa. Wyszczególnienie Plan Wykonanie Wielkość zatrudnionych robotników (os.) Czas nominalny 1 robotnika (godz.) Nieobecności z powodu choroby (godz.) Inne nieobecności usprawiedliwione (godz.) Nieobecności nieusprawiedliwione (godz.) Urlopy (godz.) Miesięczne płace robotników (tys. zł) Wielkość produkcji (szt.) 200 176 2.000 1.000 - 420 800 4.000 210 3.150 1.654 1.224 852 4.282

Zadanie 10 Na podstawie poniższych danych obliczyć, w jakim stopniu wzrost sumy wynagrodzeń został osiągnięty dzięki wzrostowi średniej płacy - wzrost zatrudnienia o 2% - wzrost sumy wynagrodzeń o 13%

Wpływ czynników na koszty płac bezpośrednich Odchylenie jedn. kosztów robocizny bezp. Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie nakładów pracy stawek wynagrodzeń 217

Odchylenie całkowitych kosztów płac bezpośrednich Odchylenie wielkości nakładów pracy Odchylenie stawki płac Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie jednostkowego nakładu pracy

219 Odchylenie wielkości produkcji Odchylenie od normy pracy całkowitych kosztów płac bezpośrednich stawek wynagrodzenia 219

Zadanie 9 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ zmiany wielkości produkcji, stawek płac i norm pracochłonności na zmianę kosztów robocizny bezpośredniej Wyszczególnienie Plan Wykonanie wielkość produkcji w szt. norma robocizny na 1 wyrób (w godz.) stawka płacy za 1 roboczogodzinę 6000 12 12,5 7500 10 14,0

Analiza kompleksowa wydajności pracy DW D Pr D Zt DKr DKo DKp R E N T O W Ś Ć

Zadanie 13 Na podstawie poniższych danych ustalić wpływ wzrostu wydajności pracy na wzrost produkcji, koszty i rentowność. Wyszczególnienie Okres poprzedni Okres badany Wskaźnik dynamiki (w %) Wartość sprzedanej produkcji (w tys. zł) Zatrudnienie ogółem Koszty ogólne (w tys. zł) Zysk (w tys. zł) 400 120 80 480 126 88 104 105 110 130

Analiza zasobów majątkowych Analiza środków trwałych

Podział produkcyjnego majątku trwałego według rodzaju: grunty budynki budowle kotły, maszyny energetyczne maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego przeznaczenia maszyny, urządzenia i aparaty specjalne branżowe urządzenia techniczne środki transportu urządzenia, przyrządy, wyposażenie

ZADANIA ANALIZY GOSPODAROWANIA ŚRODKAMI TRWAŁYMI wszechstronnie ocenić wykorzystanie i produktywność środków trwałych ocenić stan środków trwałych (zużycie środków trwałych, stopień wyposażenia przedsiębiorstwa w środki trwałe) ustalić wpływ stopnia wykorzystania środków trwałych na osiągnięte wyniki produkcyjne i finansowe ujawnić występujące w środkach trwałych rezerwy i wskazać na możliwości ich racjonalnego wykorzystania umożliwić sformułowanie wniosków i przedsięwzięć zmierzających do usunięcia ujawnionych nieprawidłowości i poprawy wykorzystania środków trwałych

Analiza stanu środków trwałych

Analiza wykorzystania środków trwałych

ANALIZA WPŁYWU STRAT CZASU PRACY MASZYN I URZĄDZEŃ NA ZMNIEJSZENIE WIELKOŚCI PRODUKCJI I ZYSKU   ·  Ustalanie wpływu strat czasu pracy maszyn i urządzeń na zmniejszenie produkcji P * 100 DP = ------------ - P 100 - Ws ·  Ustalanie wpływu strat czasu pracy maszyn i urządzeń na zmniejszenie zysku - zmniejszenie zysku wynikające ze zmniejszenia produkcji Z * 100 DZp = ------------ - Z - zmniejszenie zysku wynikające z względnej zwyżki kosztów stałych KS * 100 DZk = ------------ - KS - zmniejszenie zysku wynikające z strat czasu pracy maszyn i urządzeń DZ = DZp + DZk

Zadanie 2 Na podstawie poniższych danych obliczyć i ocenić wpływ strat czasu pracy maszyn i urządzeń na wielkość produkcji i zysk przedsiębiorstwa   ------------------------------------------------------------------------------------------------- 2006 2007 2008 Produkcja sprzedana 30.000 32.000 35.000 Koszty ogólne 6.000 6.100 6.300 Zysk 5.000 5.300 5.800 Wsk. strat czasu pracy maszyn (w %) 4.0 3.8 3.5

Na podstawie poniższych danych: a) ocenić wykorzystanie maszyn, Zadanie 3 Na podstawie poniższych danych: a)      ocenić wykorzystanie maszyn, b)      określić wpływ wykorzystania maszyn na wielkość produkcji i zysk Wyszczególnienie Okres I Okres II Liczba maszyn posiadanych Liczba maszyn zainstalowanych Liczba maszyn pracujących na najliczebniejszej zmianie Wielkość produkcji (tys. zł) Koszty ogólne (tys. zł) Zysk (tys. zł) 312 295  282 13 500 3 200 920 340 315 301 15 800 3 300 1 320   Przyczyny unieruchomienia maszyn Wyszczególnienie Okres I Okres II Awaria Remont Brak zleceń produkcyjnych Zmiany profilu produkcyjnego Niedostateczna harmonizacja Rezerwa 2 7 3 1 10 Razem 17 20

DZt < DMt < DP < DZn Wzorcowe relacje: DMt < DP DMt < DP < DZn DMt > DZt DZt < DMt < DP < DZn

Analiza produktywności środków trwałych

Zadanie 4 Na podstawie poniższych danych ocenić produktywność posiadanego majątku. Wyjaśnić różnice we wskaźnikach produktywności. Ustalić najbardziej prawdopodobną zmianę produktywności majątku trwałego. Wyszczególnienie 2000 2001 Wartość produkcji wytworzonej (tys. zł) Liczba maszyn (w szt.) Wartość netto środków trwałych (tys. zł) Wartość netto maszyn produkcyjnych (tys. zł) Amortyzacja roczna (tys. zł) Zdolność produkcyjna (tys. zł) 1115 30 805 453 84 1280 1452 35 952 621 125 1630

Analiza kompleksowa produktywności środków trwałych   Analiza kompleksowa produktywności środków trwałych P DKe   R E N T O W Ś Ć DKo   DPt DP Z DAt DFi M DKe  

Na podstawie poniższych danych ustalić: Zadanie 5 Na podstawie poniższych danych ustalić: a)      produktywność środków trwałych b)      wpływ zmiany produktywności na przyrost produkcji c)      wpływ produktywności na zmianę zysku Wyszczególnienie Okres I Okres II Zmiana % Wartość produkcji Wartość netto środków trwałych Koszty ogólne Zysk 404 800 82 100 38 200 28 500 471 500 86 200 45 300 37 600 66 700 4 100 7 100 9 100 16,5 5,0 18,6 32,0  

Rozliczyć wpływ czynników na przyrost produkcji Wyszczególnienie Zadanie 6 Rozliczyć wpływ czynników na przyrost produkcji Wyszczególnienie Okres I Okres II Zmiana % Wartość produkcji (tys. zł) Liczba maszyn (szt.) Efektywny czas pracy 1 maszyny (godz.) 8 100 32 2 262 9 254 38 2 064 + 1 154 +6 - 198 + 14,3 +18,8 - 8,8  

Zadanie 7 Na podstawie poniższych danych: a) ocenić produktywność posiadanego majątku, b) ustalić wpływ zmiany produktywności majątku trwałego na zmianę produkcji, c) ustalić wpływ zmiany produktywności majątku trwałego na zmianę zysku, d) określić wpływ czynników na zmianę produktywności majątku trwałego. Wyszczególnienie I okres II okres Wartość produkcji (tys. zł) Wartość netto środków trwałych (tys. zł) Koszty ogólne (tys. zł) Zysk (tys. zł) 1 100 800 119 85 1 450 950 124 140