Magdalena Dyszkiewicz OCENIANIE W SZKOLE Oceny szkolne mogą długo ważyć na poczucie własnej wartości i własnych możliwości człowieka (R. I. Arends) Magdalena Dyszkiewicz

OCENIANIE JAKO INTEGRALNA CZĘŚĆ PROCESU KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

Termin ocenianie w najszerszym znaczeniu tego słowa oznacza czynność, w wyniku której wydaje się sąd o przedmiocie, osobie lub zjawisku odwołując się do jednego lub wielu kryteriów, niezależnie od tego jaki jest przedmiot oceny oraz te kryteria.* Według Charlesa Galloweya ocenianie to proces zbierania informacji, formułowania sądów o informacjach, podejmowanie decyzji (...) ** Jedną z wielu bardzo ważnych relacji zachodzących w szkole miedzy uczniem a nauczycielem jest relacja oceniania. Relacja ta zachodzi w każdej szkole, niezależnie od typu i rodzaju. Ocenianie osiągnięć szkolnych uczniów jest procesem, sekwencją zaplanowanych i logicznie ukierunkowanych na osiągnięcie celu czynności.

. Ocenianie ma pomóc uczniowi w: Poznaniu własnych możliwości Rozwoju psychofizycznym Budowaniu właściwej motywacji Kształtowaniu zainteresowań Nabywaniu wiedzy . Ocenianie jest procesem i systemem, który ma wspomagać pracę nauczycieli i rodziców nad sprawnym i mądrym wchodzeniem w życie młodego pokolenia. Ocenianie ma pomóc uczniowi w: Poznaniu własnych możliwości – uczeń poddając się ocenianiu dowiaduje się, jaki posiada zakres wiedzy z danej dziedziny i co jeszcze musi zrobić, aby podnieść swój poziom wiedzy. Rozwoju psychofizycznym – ocena ma wpływ na określenie siebie w stosunku do innych osób w tej samej grupie. Budowaniu właściwej motywacji – wystawienie i skomentowanie oceny przyczynia się do wzbudzenia nadziei, że może być lepiej. Kształtowaniu zainteresowań – odpowiedni komentarz do oceny, zachęcający ucznia do pracy w danym kierunku może mieć decydujący wpływ na rozwój zainteresowań. Nabywaniu wiedzy – stan wiedzy musi być co jakiś czas sprawdzany i oceniany, aby uczeń zdawał sobie sprawę z własnych umiejętności i braków.   Zagadnienie oceny ucznia za jego pracę (uczenie się) jest szczególnie ważne, gdyż przy niewłaściwym przeprowadzeniu ocenienia możemy zniweczyć wszystkie efekty dotychczasowego dorobku ucznia, albo zdopingować, umotywować do jeszcze większego wysiłku i pogłębiania swojej wiedzy, zdobywania nowych umiejętności, doskonalenia umiejętności posiadanych aż do mistrzostwa w ich realizowaniu. Ocena i ocenianie zawsze pociąga za sobą ryzyko stresu dla ucznia i dlatego działanie oceniającego musi to uwzględniać.

Istota i cechy oceny szkolnej. Ocena szkolna jest informacją o wyniku kształcenia, wraz z komentarzem dotyczącym tego wyniku (B. Niemierko) Ocena szkolna to rezultat pracy ucznia określony stopniem szkolnym, bądź opinią nauczyciela w formie słownej, opisowej lub inny, wcześniej uzgodniony z uczniami sposób

Ocena spełnia zasadnicze funkcje wtedy, gdy dokonywana jest zgodnie z jej podstawowymi cechami: Obiektywność - to podstawowa cecha oceny. Sprawiedliwość- jest najbardziej trudna do spełnienia. Trafność Rzetelność Jawność – jest w ocenie szkolnej warunkiem koniecznym. Mobilizacja ucznia do pracy

Rodzaje ocen

Cele nowoczesnego oceniania Diagnozowanie osiągnięć dydaktycznych ucznia. Obserwowanie rozwoju ucznia. Dostarczanie informacji zwrotnej głównym podmiotom. Wspieranie rozwoju. Rozbudzanie motywacji uczenia się. Uczenie systematyczności, organizowanie uczenia się. Kształtowanie obrazu samego siebie. Uświadamianie oceny jako elementu rzeczywistości. Uczenie umiejętności oceny, korzystania z niej. Wdrażanie do samooceny. Sprawdzanie wiadomości i umiejętności. Przygotowanie do „zdrowej rywalizacji". Wdrażanie do przestrzegania norm, zasad funkcjonujących w różnych organizacjach. Rozpoznawanie uzdolnień, zainteresowań, predyspozycji. Gromadzenie informacji . Psychiczne wzmacnianie ucznia (wskazywanie „mocnych" stron). Niwelowanie stresu, lęku, agresywnych zachowań.

BŁĘDY W OCENIANIU 1.Wynikające z cech osoby oceniającej: wysoki poziom neurotyczności i nieakceptowanie samego siebie zaniżona lub zawyżona samoocena stany napięć i konfliktów wewnętrznych wysoki poziom autorytarności brak motywacji do doskonalenia siebie uległa bądź agresywna postawa życiowa

konkretność umysłu, spostrzeganie innych na zasadzie "czarno -białej", mała tolerancja na wieloznaczność – schematyzm w myśleniu i działaniu zależność od autorytetów i stereotypów poziom inteligencji poznawczej i emocjonalnej -im niższy tym więcej błędów podczas spostrzegania rutyna zawodowa-im większa tym bardziej zaburzona trafność spostrzegania i oceny

2. Wynikające z tego, że nauczyciel to też człowiek: Kierowanie się efektem „ hallo ” Atrybucja Zasada skojarzeń Tzw. efekt aureoli Przejmowanie poglądów Błędy perspektywy i generalizacji Subiektywizm Reglamentowanie liczby pytań naprowadzających

Ocenianie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Ważna umiejętność niezbędna w pracy z grupą zróżnicowaną, a więc taką gdzie są uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, to stworzenie i stosowanie systemu oceniania wspierającego w rozwoju wszystkich uczniów

Jak rozumieć funkcję wspierania rozwoju? indywidualne podejście do każdego ucznia zamiast porównywania go z innymi, przyglądanie się postępom, a nie wyłącznie efektom, branie pod uwagę niepowtarzalnych możliwości ucznia, ale i ograniczeń, zainteresowań, właściwego dla niego tempa pracy, patrzenie na konkretnego ucznia bez presji wymogów programowych pamiętając, że obowiązująca jest podstawa programowa, a nie często nader ambitne, wybrane przez nauczycieli programy. W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie lub opinię nauczyciel jest zobowiązany dostosować treści programowe do jego możliwości i udzielić mu właściwego wsparcia także poprzez ocenę.

Ocena powinna być: pozytywna, doceniająca najmniejsze nawet wysiłki czy umiejętności dziecka, rozstrzygana zawsze na korzyść ucznia w przypadku wahania nauczyciela jaką ocenę wystawić - wyższą czy niższą, jasna i jawna - regularne rozmowy z uczniami na temat zasad oceniania i wystawionych już ocen, wnikliwa i analityczna dyskusja o uzyskiwanych stopniach, komentarz ustny lub pisemny do oceny, licząca się z oczekiwaniami i potrzebami uczniów - poznanie ich aspiracji sprzyja motywowaniu, stanowi też przyczynek do realizacji zasady podmiotowości ucznia.

Aspekty psychologiczne

Podstawy prawne oceniania Ustawa o systemie oświaty - art. 22 ust. 1 pkt 4. mówi o tym, że właściwy minister określi w drodze rozporządzenia zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów. Rozporządzenie MEN w sprawie nauki religii w szkołach publicznych. mówi o stopniu z religii - gdzie i w jaki sposób się go odnotowuje na świadectwie szkolnym; na świadectwie jakiego typu szkoły; na co nie ma wpływu ocena z religii.

Rozporządzenia w sprawie ramowych statutów szkół (osobne dotyczą szkół podstawowych i gimnazjów, osobne ponadgimnazjalnych i policealnych) mówią o tym, że w statucie danej szkoły musi się znajdować zapis szczegółowy dotyczący zasad oceniania w danej szkole i trybu odwoławczego od oceny. Rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego w różnych typach szkół wskazuje, jakie umiejętności i jaki zasób treści powinien podlegać ocenianiu u ucznia w poszczególnych dziedzinach edukacji na danym etapie i poziomie nauczania. Rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji

podaje skalę stopni szkolnych w zakresie nauczania i zachowania; wskazuje miejsce i sposób odnotowywania ocen i stopni szkolnych wystawianych uczniom; określa zasady nanoszenia poprawek w tych dokumentach, także w kwestii wpisanych ocen. . Rozporządzenie w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych podaje skalę stopni szkolnych w zakresie nauczania i zachowania; wskazuje sposoby oceniania uczniów w kształceniu zintegrowanym i blokowym, w każdego typu szkole oraz uczniów z niepełnosprawnością intelektualną; określa możliwości kształtowania przez szkoły wewnętrznych systemów oceniania - WSO; podaje czym jest i na czym polega ocenianie zewnętrzne i wewnętrzne; reguluje sposób przeprowadzania i oceniania sprawdzianów i egzaminów

wskazuje, jakie umiejętności uczniów podlegają ocenianiu. . Rozporządzenie w sprawie wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, sposobów dokonywania sprostowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykonywanie tych czynności określa średnią ocen uprawniającą do otrzymania świadectwa z wyróżnieniem; daje delegacje szkołom do określenia własnych dodatkowych warunków uzyskiwania świadectwa z wyróżnieniem, poza obligatoryjną średnią ocen. . Rozporządzenie w sprawie standardów wymagań będących podstawą do przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów wskazuje, jakie umiejętności uczniów podlegają ocenianiu.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ