Wielokulturowa klasa szkolna mgr Iwona Karlak mgr Sylwia Kurcab mgr Marta Lipska karlak@womczest.edu.pl kurcab@womczest.edu.pl lipska@womczest.edu.pl

Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa  Podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych.

Czym jest edukacja wielokulturowa i międzykulturowa? Międzykulturowość (interculturalism) – z języka łacińskiego inter oznacza między. Edukacja międzykulturowa podsuwa nową jakość, perspektywę spotkania się wielu kultur, akceptację różnic, współdziałanie i współistnienie. Wielokulturowość (multiculturalism) – z języka łacińskiego multus znaczy wiele. Edukacja wielokulturowa służy przybliżaniu uczniom wielu różnych kultur, by pokonywać etnocentryczny sposób myślenia, stereotypy i uprzedzenia.

Szkoła wobec wyzwań edukacji międzykulturowej Jaka jest nasza wiedza o dziedzictwie kulturowym naszego regionu i innych kultur? Jakie mamy kompetencje komunikacyjne? Czy jesteśmy świadomi odpowiedzialności za przygotowanie uczniów do życia w wielokulturowym świecie?

Edukacja wielokulturowa Podkreślenie procesu stawania się „obywatelem świata”, w trakcie którego człowiek rozwija zachowania wielokulturowe, do których możemy zaliczyć: nastawienie na dialog społeczny, samodzielne zdobywanie wiedzy i jej kreatywne wykorzystywanie, zdolność widzenia własnych działań w szerszej perspektywie.

związane z tożsamością kulturową, integracją, Dialog W społeczeństwie wielokulturowym dialog łączy pojęcia związane z tożsamością kulturową, integracją, tolerancją, prowadzi do postawy obustronnego szacunku i uznania, która jest warunkiem owocnej współpracy i zrozumienia między ludźmi.

Aktualność edukacji międzykulturowej we współczesnym świecie Początki edukacji wielokulturowej w USA, Kanadzie, Australii w okresie międzywojennym (społeczeństwa tych państw kształtowały się z wielu narodowości). Europa Zachodnia po II wojnie światowej. Niemcy Zachodnie w latach 60. XX wieku - narodziny pedagogiki międzykulturowej. Edukacja wielo- i międzykulturowa to odpowiedź na wyzwania współczesnego świata.

Edukacja wielo- i międzykulturowa w świetle międzynarodowych unormowań prawnych i przedsięwzięć edukacyjnych

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Art. 94a. 1. Osoby niebędące obywatelami polskimi korzystają z nauki i opieki w publicznych przedszkolach, a podlegające obowiązkowi szkolnemu korzystają z nauki i opieki w publicznych szkołach podstawowych, gimnazjach, publicznych szkołach artystycznych oraz w placówkach, w tym placówkach artystycznych, na warunkach dotyczących obywateli polskich. 4a. Osoby, o których mowa w ust. 4, mają prawo do pomocy udzielanej przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia, zatrudnioną w charakterze pomocy nauczyciela przez dyrektora szkoły. Pomocy tej udziela się nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy.

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty 4b. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 4, przysługuje także osobom będącym obywatelami polskimi, podlegającym obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki; osoby te korzystają z uprawnienia, o którym mowa w ust. 4, nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy. 4c. Osoby, o których mowa w ust. 4 i 4b, mogą korzystać z dodatkowych zajęć wyrównawczych w zakresie przedmiotów nauczania organizowanych przez organ prowadzący szkołę, nie dłużej jednak niż przez okres 12 miesięcy.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie przyjmowania osób niebędących obywatelami polskimi do publicznych przedszkoli, szkół, zakładów kształcenia nauczycieli i placówek oraz organizacji dodatkowej nauki języka polskiego, dodatkowych zajęć wyrównawczych oraz nauki języka i kultury kraju pochodzenia. Dz. U. nr 57 poz. 361 obowiązuje: od 17 kwietnia 2010 r.

Najważniejsze zmiany to: uproszczenie zasad przyjmowania cudzoziemców do szkół, m.in. rezygnacja z obowiązku legalizacji świadectw, dopuszczenie możliwości przyjęcia cudzoziemca bez wymaganych dokumentów, możliwość przeprowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej w języku obcym, którym posługuje się cudzoziemiec, rozszerzono prawo do bezpłatnej nauki języka polskiego na obywateli polskich, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, wprowadzono możliwość zorganizowania dla ww. osób zajęć wyrównawczych w celu uzupełnienia różnic programowych,

dodatkowe zajęcia wyrównawcze z danego przedmiotu nauczania są prowadzone indywidualnie lub w grupach, w formie dodatkowych zajęć lekcyjnych z tego przedmiotu, w wymiarze jednej godziny lekcyjnej tygodniowo, tygodniowy rozkład dodatkowych zajęć wyrównawczych ustala, w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, dyrektor szkoły, w której są organizowane te zajęcia, łączny wymiar godzin zajęć lekcyjnych, o których mowa w § 5 ust. 1 i § 6 ust. 2, nie może być wyższy niż 5 godzin lekcyjnych tygodniowo w odniesieniu do jednego ucznia.

Wielokulturowa klasa szkolna – metodyka nauczania w edukacji międzykulturowej Znakomitym narzędziem kształtowania postaw tolerancji i otwartości na innych są różnorodne metody pracy na zajęciach, np.: wykład, praca z materiałami źródłowymi, gry dydaktyczne, projekty edukacyjne, międzynarodowe, które: uczą prawidłowej komunikacji i współpracy, uczą otwartego wyrażania emocji, kształtują poczucie własnej wartości, służą rozwijaniu empatii, pomagają w zrozumieniu punktów widzenia innych niż własny, podnoszą poziom tolerancji.

.Okoń: Słownik pedagogiczny). Metody nauczania świadomie i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, który umożliwia uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów. .Okoń: Słownik pedagogiczny).

Czynniki, które odgrywają ważną rolę w edukacji międzykulturowej: skład narodowościowy grupy młodzieży, obszar kraju, w którym realizowane jest nauczanie, lokalne potrzeby w zakresie realizacji edukacji międzykulturowej,

Czynniki, które odgrywają ważną rolę w edukacji międzykulturowej (cd kontekst aktualnych wydarzeń politycznych w państwie i w świecie, współpraca ze szkołami w innych państwach, udział w międzynarodowych projektach edukacyjnych.

Dobór metod nauczania zależny jest od: celów zajęć, grupy wiekowej uczniów, zadań realizowanych przez nauczyciela i szkołę, przekazywanych treści nauczania, założonych form oceny uczniów, warunków organizacyjnych procesu dydaktycznego.

Kategorie metod nauczania przydatne w edukacji międzykulturowej Metody: poszukiwania wiedzy o innych, poszukiwania wspólnych korzeni, poszukiwania powiązań, pracy ze stereotypami, zrozumienia i poszanowania odmienności, rozwiązywania problemów, budowania współpracy, poszukiwania scenariuszy przyszłości.

Metody poszukiwania wiedzy o innych wykład prezentacja gry dydaktyczne praca z materiałami źródłowymi dyskusja

Przykład planszy

Metody poszukiwania wspólnych korzeni metoda chronologiczna metoda kręgów metoda szlaków kulturowych

Metody poszukiwania współczesnych powiązań metoda analizy tekstu

Metody pracy ze stereotypami międzynarodowa wymiana młodzieży metoda dramy

Metody zrozumienia i poszanowania odmienności zaproszenie eksperta

Metody rozwiązywania problemów metoda drzewa decyzyjnego metoda tabeli decyzyjnej metoda ścieżek decyzyjnych metoda debaty metoda negocjacji metoda sześciu kroków w rozwiązywa-niu problemów

Drzewko decyzyjne http://www.biuletyn_szkolny.republika.pl/html/drzewko_decyzyjne.html

Metoda sześciu kroków w rozwiązywaniu problemów: ocena przyjętego rozwiązania. wybór najlepszego rozwiązania, ocena zaproponowanego rozwiązania, wskazanie możliwych rozwiązań problemu, sformułowanie problemu, rozpoznanie potrzeby,

Metody budowania współpracy projekt edukacyjny (przykłady) Tradycje Świąt Bożego Narodzenia w różnych religiach. Tydzień Tolerancji pod hasłem „Każdy jest inny”. Kultura romska. Poznajemy zabytki kultury żydowskiej (cmentarze, macewy – Święto Zmarłych, synagogi). Kultura prawosławna (cerkiew, ikona). Cudzoziemcy w Polsce (np. religia buddyjska).

Metody poszukiwania scenariuszy przyszłości metoda kapeluszy myślowych metoda symulacji

Międzynarodowe spotkania młodzieży Forma szkolna Forma pozaszkolna

Korzyści indywidualne: praktyczne i naturalne wykorzystanie znajomości języka obcego, kontakt z rówieśnikami z innych krajów, lepsze poznanie siebie i swojej kultury, poznanie innej kultury, przełamanie stereotypów i uprzedzeń, współpraca w grupie, podróżowanie, ciekawe spędzanie czasu.

SPOTKANIA MIĘDZYNARODOWE NIEFORMALNA GRUPA MŁODZIEŻY NIEFORMALNA GRUPA MŁODZIEŻY NIEFORMALNA GRUPA MŁODZIEŻY WSPÓLNE ZAINTERESOWANIA SPOTKANIA MIĘDZYNARODOWE

Jak ciekawie prowadzić zajęcia z młodzieżą? Etap przygotowawczy MŁODZIEŻ JEST ZAANGAŻOWANA MŁODZIEŻ IDENTYFIKUJE SIĘ Z PROJEKTEM MŁODZIEŻ JEST ŚWIADOMA ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA PROJEKT PAMIĘTAJ! Temat projektu powinien być atrakcyjny dla młodzieży i odzwierciedlać zainteresowania grupy. Każdy uczestnik powinien wykazywać chęć do wspólnej pracy i zainteresowanie tematem. Wybierając uczestników, nie kieruj się ich wynikami w nauce, zachowaniem, a nawet znajomością języka.

„ Czy widzisz to samo co ja?” Piosenki obcojęzyczne, na przykład: Przygotowanie młodzieży do wielokulturowego spotkania. Przykłady zajęć w języku obcym Dostrzeganie różnic w pojmowaniu czasu, odległości, ilości, jakości, wartości itp. „ Czy widzisz to samo co ja?” Piosenki obcojęzyczne, na przykład: -Michael Jackson „Black or white” http://www.youtube.com/watch?v=zjZwi_PJiio Prezentacje, filmiki i dyskusje w j. obcym na podstawie ankiet przeprowadzonych przez uczestników projektu. Wybierając ćwiczenia i czas ich realizacji, zwróćmy uwagę na : kontekst, cel, zgodność ćwiczenia z naszymi działaniami i potrzebami.

Harmonogram wymiany Pamiętajmy, aby plan działań: był interesujący dla grupy, pozwalał na aktywne uczestnictwo i wspólną pracę, łączył kolejne dni w logiczną całość, zawierał elementy integrujące, związane z tematem edukacji międzykulturowej oraz czas wolny.

Literatura Kołówka J., Etyka w działaniu, Wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2001. Inny — Obcy — Wróg. Swoi i obcy w świadomości młodzieży szkolnej i studenckiej, red. E. Nowicka, J. Nawrocki, Oficyna Naukowa, Warszawa 1996. Koszewska K., Prawa człowieka a problemy uchodźców, Materiały szkoleniowe UNHCR, Warszawa 1999. Kowalski J., Sielatycki M., Kozłowska W.E., Partnerzy. Polacy i Niemcy w nowej Europie, Wyd. CODN, Warszawa 2000. Królikowski J., Projekt edukacyjny, materiały dla zespołów międzyprzedmiotowych, Wyd. CODN, Warszawa 2001. Edukacja międzykulturowa - Wyd. CODN , Warszawa 2004. http://www.edunews.pl/images/pdf/podrecznik_intereol.pdf

Dziękujemy za uwagę Iwona Karlak karlak@womczest.edu.pl Sylwia Kurcab kurcab@womczest.edu.pl Marta Lipska lipska@womczest.edu.pl