WPŁYW USŁUG PUBLICZNYCH NA ROZWÓJ LOKALNY warsztaty problemowe Płock, 11-12 grudnia 2013 r. DZIEŃ DRUGI dr Paulina Legutko-Kobus dr Ewa Jastrzębska

MISJA JST JST to organizacje specyficzne, non-profit, ukierunkowane na misję, którą jest zapewnienie mieszkańcom życia godziwego (tj. wysokiej jakości) Na jakość życia społeczności lokalnej/regionalnej bezpośrednio przekłada się dostępność (przestrzenna, ekonomiczna i społeczna) oraz jakość świadczonych usług publicznych

ANALIZOWANE W PROJEKCIE USŁUGI PUBLICZNE Usługi edukacyjne żłobki placówki przedszkolne szkoły podstawowe gimnazja szkoły ponadgimnazjalne zajęcia pozaszkolne i wyrównawcze ośrodki dokształcania poradnie psychologiczno-pedagogiczne Usługi kulturalne biblioteki koła zainteresowań, pracownie i zespoły artystyczne kursy imprezy kulturalne wystawy stałe i czasowe kino i teatr opieka nad zabytkami Usługi zdrowotne podstawowa opieka zdrowotna pediatryczna opieka zdrowotna stomatologiczna opieka zdrowotna specjalistyczna opieka zdrowotna diagnostyka laboratoryjna i obrazowa programy profilaktyczne Usługi komunalne zaopatrzenie w wodę sieć kanalizacyjna mieszkalnictwo komunalne gospodarka odpadami Usługi komunikacyjne komunikacja miejska transport autobusowy i busowy kolej

USŁUG PUBLICZNYCH – OCENA MIESZKAŃCÓW DOSTĘPNOŚĆ I JAKOŚĆ USŁUG PUBLICZNYCH – OCENA MIESZKAŃCÓW Mieszkańcy powiatu płockiego często korzystają z usług edukacyjnych świadczonych w mieście Płock, a do głównych wad oferty edukacyjnej w powiecie zaliczają ograniczoną dostępność (brak oferty i zbyt dużą odległość do placówek) oraz wysokie koszty W przypadku usług kultury, o wyborze takiej usługi poza powiatem decyduje wygoda korzystania oraz brak interesujących usług w powiecie i większy wybór poza powiatem - może to świadczyć o tym, że gmin powiatu nie cechuje komplementarna, lecz konkurencyjna (podobna) oferta usług kultury w tym zakresie Usługi publiczne są generalnie wysoko ocenione przez mieszkańców w powiecie ALE grupy zagrożone marginalizacją zgłaszają wiele zastrzeżeń co do dostępności

ZADOWOLENIE Z USŁUG PUBLICZNYCH – OCENA MIESZKAŃCÓW Syntetyczny wskaźnik zadowolenia mieszkańców z usług zdrowotnych w powiecie płockim

POPRAWA DOSTĘPNOŚCI I JAKOŚCI USŁUG PUBLICZNYCH W przypadku usług publicznych szczególne znaczenie ma ich dostępność (nie tylko przestrzenna, lecz także ekonomiczna i społeczna) Na dostępność tę jst mogą mieć wpływ poprzez rozwój infrastruktury, zarówno technicznej (drogi i transport zbiorowy, wodociągi i kanalizacje, gospodarka odpadami, komunalne budownictwo mieszkaniowe), jak i społecznej (ochrona zdrowia, oświata i kultura) Dostępność infrastruktury, przede wszystkim społecznej, jest jednym z czynników rozwoju lokalnego, w tym czynników lokalizacji firm czy budowania kapitału społecznego

JAKO CZYNNIK I BARIERA ROZWOJU USŁUGI PUBLICZNE JAKO CZYNNIK I BARIERA ROZWOJU Usługi publiczne mogą być czynnikiem, ale i barierą procesów rozwojowych poprzez drzewo problemów budowane wczoraj wskazywaliśmy głównie bariery a dziś będziemy się zastanawiać jak je przezwyciężać… Problem kluczowy Działania Cele

0D DRZEWA PROBLEMÓW – DO DRZEWA CELÓW

JAK BUDOWAĆ DRZEWO CELÓW źródło rysunku: Planowanie strategiczne. Poradnik dla administracji, W. Dziemianowicz i inni, s. 126 publikacja dostępna w wersji elektronicznej na stronie http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/polityka_rozwoju/projekt_zarzadzanie_strategiczne_rozwojem/przydatne_dokumenty/strony/default.aspx

PRACA W GRUPACH: BUDUJEMY DRZEWO CELÓW DLA USŁUGI PUBLICZNEJ W OBSZARZE KULTURY Opierając się na sformułowanym w dniu wczorajszym drzewie problemów, przystępujemy do wytyczenia celów rozwojowych dla każdej kategorii usług publicznych Na wstępnym etapie prac formułujemy bardzo wiele celów i nie są one ani uporządkowane pod względem wagi dla procesów rozwojowych, ani horyzontu czasowego W kolejnej fazie pracy porządkujemy i klasyfikujemy cele, otrzymując drzewo celów Pamiętaj: unikamy formułowania celów, na które nie mamy wpływu wyszukujemy cele wzajemnie sprzeczne i konkurencyjne – musimy zdecydować które z nich realizujemy

DRZEWO CELÓW DLA USŁUG KULTURY Problemowi kluczowemu odpowiada cel główny, który ma doprowadzić do przezwyciężenia tego problemu Cel główny powinien nawiązywać do celów wskazanych w dokumentach wyższego rzędu Cele szczegółowe odpowiadają na przyczyny problemu kluczowego (pamiętaj – nie powinno ich być zbyt wiele) Działania Wizja, misja Cel główny Cele szczegółowe Cel 1 Cel 2 …..

USŁUGI KULTURY – WYZWANIA I PROBLEMY CZYNNIKI MIĘKKIE CZYNNIKI TWARDE oferta gmin powiatu w zakresie usług kultury jest bardziej konkurencyjna niż komplementarna niski poziom uczestnictwa w usługach kultury malejący wraz z wiekiem i poziomem wykształcenia odsetek osób korzystających z usług kultury brak oferty kursów na terenie powiatu duży odsetek mieszkańców korzystający z usług kulturalnych w mieście Płock, zwłaszcza wyższego rzędu (przewaga komparatywna – nobilitacja i wygoda) brak zaangażowania władz i mieszkańców w rozwijaniu usług kultury i opieki nad zabytkami średnio niższa niż w województwie i kraju liczba osób korzystających z usług kultury ograniczony dostęp do usług kultury grup zagrożonych marginalizacją (zwłaszcza osób powyżej 65 roku życia i z niskim wykształceniem) słaby system informacji o usługach kultury w powiecie dysproporcje pomiędzy ilością książek i komputerów z dostępem do internetu oraz aktualizacją zasobów w bibliotekach w obrębie poszczególnych gmin oraz pomiędzy nimi luki w sieci infrastruktury domów i ośrodków kultury, klubów i świetlic brak infrastruktury wystawienniczej ograniczone środki finansowe gmin i powiatu na kulturę (zwłaszcza ochronę zabytków)

USŁUGI PUBLICZNE – WYZWANIA Należy pamiętać, iż polityka rozwoju lokalnego zawsze prowadzona jest w warunkach ograniczonych środków na jej realizację Koncepcja Public Governance oraz rozwoju zrównoważonego wyraźnie podkreśla, że planowanie polityki rozwoju w sposób otwarty i prowadzenie dialogu pozwala zwiększyć skuteczność prowadzonych działań na rzecz podnoszenia jakości i dostępności usług publicznych Usługi publiczne świadczone są „dla” Brak dialogu i dogłębnego poznania potrzeb społeczności lokalnej prowadzi do kreowania polityki rozwoju ponad głowami obywateli

ZNACZENIE KONSULTACJI W POLITYCE LOKALNEJ Na terenie powiatu płockiego tylko pojedyncze gminy prowadzą konsultacje w sposób sformalizowany, część deklaruje iż nie planuje ich prowadzić Ponadto podejmowanie decyzji związanych z konsolidacją usług, zmianami lub likwidowaniem niektórych placówek bez wcześniejszych informacji, konsultacji i dialogu prowadzi do lokalnych konfliktów i niezrozumienia decyzji władz lokalnych Informacja jest istotna nie tylko do zewnętrznych beneficjentów procesów rozwoju ale także do liderów lokalnych, w tym formalnych

ZNACZENIE KONSULTACJI W POLITYCE LOKALNEJ - PRZYKŁADY Liderzy, w tym głównie formalni, w kwestiach oceny efektywności, skuteczności działań w zakresie usług publicznych często wybierali odpowiedź Trudno powiedzieć Poziom zadowolenia mieszkańców z usług edukacyjnych dla dzieci generalnie maleje wraz ze wzrostem szczebla edukacji – lokalni liderzy są przeciwnego zdania

Dziękujemy za udział w warsztatach NA TYM KOŃCZYMY… Dziękujemy za udział w warsztatach