Czynniki strukturotwórcze prof. dr hab. Agnieszka Sopińska © Agnieszka Sopińska

Struktura organizacyjna: Zbiór reguł porządkujących zachowania uczestników organizacji. Skupia niesamodzielne prawnie podmioty gospodarcze (komórki organizacyjne, piony, wydziały), które tworzą przedsiębiorstwo. © Agnieszka Sopińska

Parametry (cechy) struktury organizacyjnej: Opis parametru Rodzaje Specjalizacja Określa podział pracy i rodzaj więzi wewnątrz podmiotu. specjalizacja produktowa specjalizacja funkcjonalna specjalizacja regionalna (geograficzna) specjalizacja rynkowa specjalizacja technologiczna Centralizacja Określa podział uprawnień decyzyjnych między poszczególnymi szczeblami organizacyjnymi i stanowiskami kierowniczymi. Określa wewnętrzną strukturę władzy w organizacji. Struktury scentralizowane Struktury zdecentralizowane Formalizacja To liczba reguł formalnych obowiązujących w organizacji, zakres działań objętych przepisami, rygorystyczność i szczegółowość przepisów. Struktury niedoformalizowane Struktury przeformalizowane Struktury o odpowiednim poziomie formalizacji Hierarchizacja Określa liczbę stanowisk organizacyjnych i kierowniczych oraz sposób ich powiązania. Rozstrzyga, kto, komu podlega w danej strukturze i jaką w związku z tym ponosi odpowiedzialność ? Struktura płaska Struktura wysmukła Struktury jednoliniowe Struktury wieloliniowe Parametry (cechy) struktury organizacyjnej: © Agnieszka Sopińska

Czynniki strukturotwórcze Wewnętrzne Zewnętrzne Faza życia organizacji Otoczenie Wielkość organizacji Relacje władzy Strategia Technologia Kultura organizacyjna Cechy osobowości ludzi © Agnieszka Sopińska

Faza życia organizacji a struktura Im starsze organizacje, tym wyższy poziom standaryzacji i formalizacji, aż do nadmiernej biurokracji. © Agnieszka Sopińska

Cykl życia organizacji I II III IV narodziny wzrost dojrzałość schyłek © Agnieszka Sopińska

Wielkość organizacji a struktura W małych firmach- proste, scentralizowane struktury ( liniowe, liniowo-sztabowe); Im większa organizacja- tym bardziej złożona struktura (macierzowa, tensorowa) Wzrasta formalizacja i hierarchia; Następuje decentralizacja decyzji i delegowanie uprawnień; Wzrasta rozpiętość kierowania. © Agnieszka Sopińska

funkcjonalna struktura Strategia a struktura Specjalizacja rynkowa/geograficzna Specjalizacja produktowa /technologiczna Rozwój produktu Dywersyfikacja Penetracja Rozwój rynku funkcjonalna struktura struktura dywizjonalna holdingowa © Agnieszka Sopińska

Technologia a struktura Technlogia Struktura organizacyjna produkcja masowa, wielkoseryjna, powiązana produkcja jednostkowa, małoseryjna, rozproszona produkcja ciągła, specyficzna połączenie statycznej, i organicznej, ale wyspecjalizowana i scentralizowana statyczna, zasady mechaniczne dynamiczna, wskazówki organiczne, elastyczna © Agnieszka Sopińska

Cechy osobowości ludzi a struktura Potrzeba władzy nadmierna centralizacja; Skłonność do kontroli wynikająca z braku zaufania do pracowników nadmierne upraszczanie i ujednolicanie komórek; rozbudowy administracji (komórek sztabowych) Nadmierny paternalizm („to MOJA firma”) niedocenianie kreatywności podwładnych; osłabienie ich motywacji do pracy © Agnieszka Sopińska

Kultura organizacyjna a struktura Cechy (wymiary) kultury organizacyjnej Struktury mechanistyczne (scentralizowane) Struktury organiczne (zdecentralizowane) Stosunek do otoczenia Zamkniętość Otwartość Stosunek do zmian Negatywny Pozytywny Wzorce działania Jednolitość Różnorodność Sposób oddziaływania Instrumentalny Rozwojowy Orientacja wyników Na koszty Na korzyści Rola pracowników Aktorzy/ wykonawcy uczestnicy Specjalizacja ról pracowników Kolektywizm Indywidualizm © Agnieszka Sopińska

Otoczenie a struktura organizacyjna Stałe (wysoki stopień pewności) OTOCZENIE Zmienne (umiarkowana niepewność) Burzliwe (wysoki stopień niepewności) STRUKTURA Umiarkowanie sformalizowana; zdecentralizowana; przestrzega się kombinacji zasad statycznych i podejścia dynamicznego Nieformalna i niejednoznaczna; stosująca podejście dynamiczne; organiczny system rozwiązywania problemów Bardzo sformalizowana; scentralizowana; przestrzega się zasad statycznych; system mechanistyczny © Agnieszka Sopińska

Relacje władzy, a struktura Im większa potrzeba kontroli (wynikająca z cech osobowościowych właściciela lub przepisów)- tym większa centralizacja; Im silniejsza władza państwa- tym większa centralizacja i biurokracja (szczególnie przedsiębiorstw państwowych i jednostek budżetowych). Liberalizacja i wolny rynek- sprzyjają decentralizacji struktur. © Agnieszka Sopińska

Kierunki ewolucji struktur Globalizacja Specjalizacja Wirtualizacja Kooperencja © Agnieszka Sopińska