OCENA POZIOMU RZECZYWISTEJ OCHRONY PRAW WIERZYCIELI W POLSCE W LATACH KOSZTY TRANSAKCYJNE DOCHODZENIA PRAW Z UMÓW” (GRANT NCN NR UMO-2013/09/B/HS4/03605) Dr Piotr Staszkiewicz Szkoła Główna Handlowa PTE Konferencja 8 czerwca 2016 r.

2 Ochrona wierzytelności klienckich a upadłość firmy inwestycyjnej Ryzyko regulacyjne a modele upadłości w Polsce w kontekście ochrony praw wierzycieli. Wyniki badań akt sądowych (dr hab. Sylwia Morawska) Wewnętrzny konflikt agenta w wynagrodzeniu biegłego rewidenta (dr hab. Sylwia Morawska) Wpływ bankructwa i rewizji na obrotowość zobowiązań Bankructwo, wierzytelności, rewizja. Wzajemna interakcja

3 Ochrona wierzytelności klienckich a upadłość firmy inwestycyjnej Motywacja Wprowadzenie Literatura Model Metoda Wyniki Wnioski Dlaczego upadłość AmberGold, WGI przeradza się w problem społeczny a IDM nie? Możliwe przyczyny: Asymetria informacyjna Właściwość nadzoru Dematerializacja instrumentu Postawa zarządu Wkład Identyfikacja ograniczeń systemowych nadzoru finansowego

4 Motywacja Wprowadzenie Literatura Model Metoda Wyniki Wnioski 7 maja 2014 biegły rewident odmówił wydania opinii do skonsolidowanych sprawozdań finansowych grupy IDM SA za rok maja 2014 Skrócone jednostkowe sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone do publikacji oraz podpisane 21 maja 2014 zarząd złożył wniosek o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu. 29 maja 2014 Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) cofnęła zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej przez Dom Maklerski IDM SA 3 czerwca 2014 Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) podjęła decyzję nakazującą przeniesienie instrumentów finansowych i środków pieniężnych klientów Domu Maklerskiego IDM SA oraz dokumentów związanych z prowadzeniem rachunków do Domu Maklerskiego PKO Banku Polskiego. 6 sierpnia 2014 r. IDM otrzymał postanowienie Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie VIII Wydział Gospodarczy ds. upadłościowych i naprawczych w sprawie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu z 22 lipca 2014 r.

5 Motywacja Wprowadzenie Literatura Model Metoda Wyniki Wnioski Środki pieniężnie i inne aktywa klientów na I kwartał 2014 r. wyniosły 42,303 mln PLN podczas gdy papiery wartościowe klientów opiewały na sumę 3, 575 mld PLN. W I kwartale 2014 r. Dom Maklerski IDM SA naruszał normy adekwatności kapitałowej w ujęciu skonsolidowanym.

6 Wewnętrzny konflikt agenta w wynagrodzeniu biegłego rewidenta Motywacja Wprowadzenie Literatura Model Metoda Wyniki Wnioski Co powoduje, że przeciętnie audyt kosztuje mniej niż podwójna miesięczna pensja? Możliwe przyczyny: Poziom skomplikowania De Angelo (1981) Ekonomia skali Antle and Demski (1991), Knechel et al. (2012) Podział odpowiedzialności Simunic (1984) Świadczenie dodatkowych usług Wkład Schemat motywacji na rynku – synteza Empiryczne dowody dla Polski Dane Próba: 1927 sprawozdań finansowych

7 Motywacja Wprowadzenie Literatura Model Metoda Wyniki Wnioski H 01 : Koncentracja na wyższym segmencie rynku jest istotnie wyższa niż na niższym H 02 : Przychody z usług nierewizyjnych stanowią więcej niż 20% całkowitych przychodów rewidentów. H 03 : Nadzwyczajna wielkość wskaźnik wynagrodzenie z tytułu rewizji do całkowitego wynagrodzenia nie jest powiązana z modyfikacją opinii w segmencie podmiotów uzyskujących więcej niż 20% wynagrodzenia z czynności poza-rewizyjnych. (Abnormal audit fee to total fee relation is not associated with opinion modification if more than 20% of revenue is derived from non-audit services.) Hipotezy testujące stan rynku polskiego

8 Motywacja Wprowadzenie Literatura Model Metoda Wyniki Wnioski H 03 : Równanie pomocnicze identyfikacja nietypowych obserwacji

9 Motywacja Wprowadzenie Literatura Model Metoda Wyniki Wnioski

10 Motywacja Wprowadzenie Literatura Model Metoda Wyniki Wnioski Wyniki zgodne ze wcześniejszymi raportami dla Komisji Europejskiej Morand, P. & Joëlle Le Vourc’h (2011), Study on the effects of the implementation of the acquis on statutory audits of annual and consolidated accounts including the consequences on the audit market, 20% próg usług nie audytowych został odrzucony. Co nie wskazuje na Problem Francisa o ograniczeniu potencjalnego konfliktu interesów. Ograniczenia metod ilościowych w tym badaniu Brak informacji o trendzie, problemy jakościowe PWC.

11 Wpływ bankructwa i rewizji na obrotowość zobowiązań Motywacja Wprowadzenie Literatura Model Metoda Wyniki Wnioski Teza: przeciętna obrotowość zobowiązań nie zmienia się przed i po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, zaś opinia biegłego rewidenta wpływa na obrotowość zobowiązań. Współczyn niki Błąd standardow y t(34) p- wartość Wyraz wolny68,17718,223423,741180, LogA (X 1 )2,76170,529165,219070, LataPrzed (X 2 )5,60778,993860,623510, Opinia (X 3 )-23,96596, ,802420, Ocena dopasowania wsp ó łczynnik ó w regresji linowej dla zmiennej zależnej obrotowość zobowiązań

12 Ryzyko regulacyjne a modele upadłości w Polsce w kontekście ochrony praw wierzycieli. Wyniki badań akt sądowych Motywacja Wprowadzenie Literatura Model Metoda Wyniki Wnioski Stopień zaspokojenia wierzytelności przysługujących do upadłego w toku postępowania upadłościowego, uznanych w planie PLN Sumanależności Wartość zaspokojenia % Czas trwania właściwego postępowania upadłościowego w dniach (od ogłoszenia upadłości do wydania postanowienia o ukończeniu lub umorzeniu postępowania) Przeciętnie na jedno postępowanie477 Wyngrodzenie syndyka Koszty postepowania %

13 Ochrona wierzytelności klienckich a upadłość firmy inwestycyjnej Dysfunkcja pod bilansu Ryzyko regulacyjne a modele upadłości w Polsce w kontekście ochrony praw wierzycieli. Wyniki badań akt sądowych (dr hab. Sylwia Morawska) Czas/Koszt Wewnętrzny konflikt agenta w wynagrodzeniu biegłego rewidenta (dr hab. Sylwia Morawska) Nieintuicyjny wynik Wpływ bankructwa i rewizji na obrotowość zobowiązań Asymetria Bankructwo, wierzytelności, rewizja. Wzajemna interakcja