Zarządzanie kryzysowe

KRYZYS Określenie „kryzys” pochodzi z języka greckiego („krino”) i oznacza ogólnie: wybór, decydowanie, zmaganie się czy walkę – zwłaszcza pod presją czasu. Ma bezpośredni związek z negatywnymi doświadczeniami. Kryzys może być wywołany zdarzeniami losowymi czy osobistymi niepowodzeniami.

Powiedzenie przypisywane Heraklitowi z Efezu: „Panta rhei” (Wszystko płynie) oznacza, że świat nieustannie zmienia się. Ze względu na niepewność środowiska w którym żyjemy, występowanie na przemian lepszych i gorszych momentów można uznać za naturalne.

CECHY KRYZYSU ZASKOCZENIE NIEDOBÓR INFORMACJI SPÓŹNIONE REAKCJE WZRASTAJĄCA LICZBA ZDARZEŃ UTRATA KONTROLI NAD SYTUACJĄ ZAGROŻENIE WAŻNYCH INTERESÓW WZROST NAPIĘCIA PSYCHICZNEGO ZBIOROWA PANIKA

Sytuacja kryzysowa Wpływa negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludności, mienia czy środowiska w znacznych rozmiarach. Ogranicza działalność organów administracji publicznej (gdy sytuacja przerasta możliwości pomocy ze strony państwa)

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym „Zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przyjmowania nad nimi  kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów infrastruktury krytycznej.” 

Zadania z zakresu zarządzania kryzysowego, w poszczególnych jego fazach, realizowane są odpowiednio przez: gminne zespoły reagowania, powiatowe zespoły reagowania kryzysowego, wojewódzkie zespoły reagowania kryzysowego, Rządowy Zespół Koordynacji Kryzysowej

System zarządzania kryzysowego w Polsce jest wieloszczeblowy i składa się z następujących komponentów: A) organów zarządzania kryzysowego B) organów opiniodawczo-doradczych właściwych w sprawach inicjowania i koordynowania działań podejmowanych w zakresie zarządzania kryzysowego C) centrów zarządzania kryzysowego, utrzymujących 24-godzinną gotowość do podjęcia działań

Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego W skład Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego wchodzą następujące elementy: 1) Plan główny 2) Zespół przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowych Plany zarządzania kryzysowego (ZK) są okresowo aktualizowane, a cykl planowania nie może obejmować okresu dłuższego niż 2 lata

1) Plan główny, zawierający: A) charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich wystąpienia, w tym dotyczących infrastruktury krytycznej, oraz mapy ryzyka i mapy zagrożeń, B) zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa C) zestawienie sił i środków planowanych do wykorzystania w sytuacjach kryzysowych

2) zespół przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowych, a w tym: A) zadania w zakresie monitorowania zagrożeń B) tryb uruchamiania niezbędnych sił i środków, uczestniczących w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej C) procedury reagowania kryzysowego, określające sposób postępowania w sytuacjach kryzysowych D) współdziałanie między siłami, o których mowa w podpunkcie B)

Zarządzanie kryzysowe przebiega w następujących fazach: 1) ZAPOBIEGANIE 2)PRZYGOTOWANIE 3)REAGOWANIE 4)ODTWARZANIE (ODBUDOWA)

Faza pierwsza: Zapobieganie Faza zapobiegania polega na eliminowaniu lub redukowaniu prawdopodobieństwa wystąpienia sytuacji kryzysowej albo ograniczania jej skutków Mogą to być działania, takie jak: analiza zagrożeń i stopnia wrażliwości społeczeństwa w danej sytuacji, powszechna edukacja w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom

Faza druga: Przygotowanie Faza przygotowania polega na zaplanowaniu sposobów reagowania w przypadku określonych sytuacji kryzysowych, a także na podjęciu działań mających na celu powiększenie zasobów sił i środków niezbędnych do skutecznego reagowania. Istotny jest system wymiany informacji, opracowanie planu reagowania kryzysowego czy zadbanie o stronę techniczną (finansową) zarządzania kryzysowego.

Faza trzecia: Reagowanie Faza reagowania polega na podejmowaniu przedsięwzięć zmierzających do zahamowania rozwoju sytuacji kryzysowej, udzielania pomocy poszkodowanym oraz do ograniczenia zniszczeń i strat. Przykładowe działania: wezwanie służb ratowniczych, rozpoczęcie ewakuacji, organizowanie pomocy dla ludzi dotkniętych sytuacją kryzysową. Liczy się sprawność i kontrola przebiegu akcji oraz przewidywanie skutków proponowanych działań

Faza czwarta: Odtwarzanie Faza odtwarzania polega na przywracaniu stanu sprzed sytuacji kryzysowej. Zespoły podejmują działania mające na celu przywrócenie zdolności reagowania, odbudowę zapasów służb ratowniczych oraz odtworzenie kluczowej dla funkcjonowania państwa infrastruktury, np. telekomunikacyjnej, energetycznej, paliwowej, transportowej czy dostarczania wody.

Faza czwarta: Odtwarzanie Odbudowa krótkoterminowa, polega na przywróceniu systemów niezbędnych do życia do minimalnych standardów używalności (np. czyszczenie i odkażanie studni po powodzi). Odbudowa długoterminowa, dotyczy planów kompletnej odbudowy całych obszarów dotkniętych katastrofą i może trwać wiele lat. Ważne jest, aby region po odbudowie, był w mniejszym stopniu wrażliwy na kolejną katastrofę (np. budowanie wałów antypowodziowych).

Centrum Zarządzania Kryzysowego spełnia funkcję punktu koordynacyjnego i ośrodka łączności, scalającego w codziennej działalności służby ratownicze i komunalne, które biorą bezpośredni i pośredni udział w akcjach ratowniczych

Do zadań Centrum Zarządzania Kryzysowego należy między innymi: Pełnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego Współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne Współpraca z podmiotami realizującymi monitoring środowiska Współdziałanie z Centrami Zarządzania Kryzysowego organów administracji publicznej Nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania ludności.

Siły Zbrojne RP Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony RP. Art. 3 ust. 2: Siły Zbrojne mogą ponadto brać udział w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków […] Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej. W art. 18 ust. 1 czytamy: „W czasie stanu klęski żywiołowej, jeżeli użycie innych sił jest niemożliwe lub niewystarczające, Minister Obrony Narodowej, może przekazać do dyspozycji wojewody, […] pododdział lub odział Sił Zbrojnych RP […]

Siły Zbrojne RP Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym. „W czasie stanu wyjątkowego prezydent RP na wniosek prezesa Rady Ministrów, może postanowić o użyciu […] Sił Zbrojnych RP do przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa, jeżeli dotychczas zastosowane siły i środki zostały wyczerpane.”

W skład Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego (RZZK) wchodzą: Prezes Rady Ministrów – przewodniczący Zespołu Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrznych – zastępcy przewodniczącego minister właściwy do spraw administracji publicznej Minister Spraw Zagranicznych Minister Koordynator Służb Specjalnych (jeżeli został powołany) Inne organy administracji rządowej w zależności od potrzeb

KONIEC