Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki , Priorytet IX, Działanie 9.4. Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty

Jak oceniać uczniów?

Ogólne zasady oceniania Funkcje oceniania: informacyjna i motywacyjna Proces oceniania powinien by ć : Integraln ą cz ęś ci ą składow ą procesu nauczania i pomóc nauczycielowi osi ą gn ąć zamierzone cele Umo ż liwi ć nauczycielowi diagnoz ę kompetencji uczniów, dostarczy ć informacj ę o ich post ę pach i wynikach pracy Przekazywa ć informacj ę zwrotn ą uczniom i rodzicom

Czego naprawdę chcemy nauczyć? Ocenianie powinno by ć ś ci ś le powi ą zane z procesem nauczania; Ocenianie to warto ś ciowanie: ocena jest wskazówk ą dla ucznia, co sam nauczyciel uznaje za wa ż ne i co powinien robi ć ucze ń, który pragnie mie ć dobre stopnie.

Co oceniać? Ocena ucznia powinna bra ć pod uwag ę ró ż ne aspekty: wiedz ę merytoryczn ą ; umiej ę tno ś ci kluczowe z punktu wiedzenia danego przedmiotu; sposób uczestniczenia w zaj ę ciach; dodatkow ą aktywno ść ucznia.

Wewnątrzszkolny system oceniania – etapy budowania Analiza dokumentów dotycz ą cych oceniania w szkole; Analiza zewn ę trznych standardów osi ą gni ęć ; Analiza celów ogólnych i szczegółowych okre ś lonych dla przedmiotu; Okre ś lenie w przedmiocie obszarów aktywno ś ci podlegaj ą cych ocenie; Tworzenie standardów wymaga ń programowych; Wybór i opracowanie skali ocen; Ustalenie i opisanie kryteriów oceniania;

Wewnątrzszkolny system oceniania – etapy budowania Szczegółowe okre ś lenie warunków zaliczenia przedmiotu; Zaplanowanie sposobów poprawy uzyskanych wyników; Wypracowanie sposobów przekazywania informacji zwrotnej stronom zainteresowanym wynikami ucznia; Opracowanie narz ę dzi sprawdzania; Przedstawienie projektu pod dyskusj ę ; Warunki ewaluacji i zatwierdzenia dokumentu.

Co powinien zawierać WSO? Podstaw ę prawn ą Zakres i cel oceniania Podział na semestry z zaznaczeniem ile semestrów ma rok szkolny i kiedy si ę ko ń cz ą Skal ę ocen bie żą cych, ś ródrocznych, rocznych; Kryteria oceniania jasno sformułowane na poszczególne oceny Sposoby mierzenia wiedzy, umiej ę tno ś ci i pracy (ilo ść sprawdzianów, ró ż norodno ść ich formy, okre ś lenie terminów ich zapowiadania i sposobów pooprawy wyników pracy ucznia)

Co powinien zawierać WSO? Sposoby informowania rodziców o osi ą gni ę ciach edukacyjnych ucznia Zasady pomocy uczniom (zaj ę cia wyrównawcze, konsultacje) Sposób informowania rodziców o osi ą gni ę ciach edukacyjnych ucznia Sposób przeprowadzenia wst ę pnej diagnozy po przyj ę ciu uczniów do szkoły Zasady obni ż ania wymaga ń edukacyjnych wobec uczniów z trudno ś ciami w uczeniu si ę lub deficytami rozwojowymi

Co powinien zwierać WSO? Zasady przyst ę powania do egzaminów klasyfikacyjnego i poprawkowego (okre ś lenie terminów, skład komisji, przebieg egzaminów, dokumentacj ę ); Tryb odwoławczy od oceny; Sposoby dokumentowania oceniania; Sposoby kontrolowania i oceniania przyj ę tego przez szkoł ę systemu.

Od efektu nauczania do sposobu oceniania Oczekiwane efekty: co moi uczniowie powinni wiedzie ć i potrafi ć zrobi ć ? Wska ź niki: jak powinni zachowywa ć si ę uczniowie, jakie prace powinni wykona ć, by mo ż na było stwierdzi ć, ż e oczekiwany przeze mnie efekt został osi ą gni ę ty Nauczanie: czego powinienem ich nauczy ć, jakie sytuacje edukacyjne zorganizowa ć na lekcji, aby mogli osi ą gn ąć oczekiwane rezultaty? Ocenianie: co uczniowie powinni wykona ć, na jakie pytania odpowiedzie ć, by dowie ść, ż e osi ą gn ę li oczekiwane rezultaty? Kryteria oceny: sk ą d uczniowie b ę d ą wiedzie ć, czym ró ż ni si ę praca na stopie ń najwy ż szy od pracy na stopie ń najni ż szy?

Przykłady narzędzi Wiedza: prace pisemne, testy, sprawdziany, ć wiczenia, zadania, wypowiedzi ustne, interpretacje tekstów, teczki, projekty, wystawy. Umiej ę tno ś ci: dyskusje i debaty klasowe, symulacje, poszukiwanie i analiza informacji na zadany temat, pisanie listów, petycji, sprawozda ń, referatów, przygotowywanie prezentacji, organizowanie wystaw, udział w projektach, imprezach i konkursach szkolnych. Uczestnictwo w zaj ę ciach: stopie ń przygotowania do lekcji, odrabianie zada ń domowych, poziom zaanga ż owania w prac ę na lekcji, zadawanie pyta ń, zgłaszanie własnych pomysłów ć wicze ń, tematów do dyskusji, sposób komunikowania si ę i współpracy z kolegami w czasie prac zespołowych. Aktywno ść pozalekcyjna: dodatkowe prace, dobrowolne działania na rzecz innych, udział w konkursach.

Co powinien nauczyciel? Informowa ć o ka ż dej stawianej ocenie W przypadku prac rozbudowanych ocenie powinna towarzyszy ć krótka recenzja, w której wskazane s ą mocne i słabe strony pracy wraz z sugestiami dotycz ą cymi sposobu jej poprawienia; Cyklicznie (np. raz na dwa miesi ą ce) informowa ć wszystkich uczniów, jakie oceny do tej pory uzyskali, wraz z krótkim komentarzem; Sugeruj ą cym, nad czym ucze ń powinien szczególnie popracowa ć ; Co najmniej na miesi ą c przed wystawieniem oceny ś ródrocznej i ko ń coworocznej, zawiadomi ć uczniów, jakie stopnie prawdopodobnie uzyskaj ą i okre ś li ć, co maj ą konkretnie zrobi ć, je ś li chc ą je poprawi ć. Systematycznie informowa ć rodziców lub opiekunów o post ę pach ich dzieci – nie powinno si ę to ogranicza ć jedynie do podania stopni

Tabele kryteriów ocen zapewniaj ą kryteria słu żą ce do opisu wyników ucznia na ró ż nych poziomach edukacji; daj ą uczniom lepsze poj ę cie, jakie cechy powinna posiada ć ich praca; pozwalaj ą zrozumie ć uczniom, co oznacza stopie ń ; precyzyjnie okre ś laj ą wynik tego, co powinien osi ą gn ąć ucze ń.

Błędy w ocenianiu Efekt kontrastu – zawy ż anie ocen prac sprawdzanych na pocz ą tku, zani ż anie sprawdzanych na ko ń cu; Efekt pierwsze ń stwa i ś wie ż o ś ci – praca jest gorzej oceniania, kiedy bł ę dy s ą na pocz ą tku; Efekt aureoli – pozytywne cechy ucznia rozci ą gane s ą na jego oceny; Efekt samospełniaj ą cej si ę przepowiedni i bł ą d atrybucji – kiedy raz kto ś został gorzej oceniony, to ju ż zawsze b ę dzie ź le oceniany;

Najczęstsze pomyłki w ocenianiu Podawanie uczniowi informacji tylko o tym, co zrobił ź le, bez podkre ś lenia, co zrobił dobrze. W prawidłowej informacji zwrotnej nauczyciel powinien zawrze ć wi ę cej informacji o pozytywach ni ż o bł ę dach w pracy ucznia. Formułowanie zbyt ogólnikowych uwag, np.: „liczne bł ę dy rachunkowe” lub „dobra robota” – ucze ń nie wie, czego dokładnie dotycz ą. Informacja niezwi ą zana z zapowiedzianymi wcze ś niej zagadnieniami do oceny.

Najczęstsze pomyłki w ocenianiu Brak dokładnych wskazówek, w jaki sposób ucze ń powinien poprawi ć prac ę, np. „Popraw interpunkcj ę ”. Ocena ucznia, a nie jego pracy np. „Jeste ś bardzo zdolny, sta ć ci ę na wi ę cej” czy „Lenistwo to twoja główna cecha”. Zast ą pienie rzetelnego komentarza tabel ą zawieraj ą c ą ukryt ą ocen ę sumuj ą c ą – nauczyciel umieszcza j ą pod prac ą ucznia i symbolami zaznacza stopie ń spełnienia przez ucznia wymaga ń.

Najczęstsze pomyłki w ocenianiu Brak wskazówek na przyszło ść. Czasami nauczyciel podaje tylko ogólnikow ą wytyczn ą np. „Tak trzymaj” lub „We ź si ę do roboty”. Za długi komentarz – ucze ń nie jest w stanie przyj ąć wielu informacji jednocze ś nie, albo z kolei za krótki lub napisany j ę zykiem niezrozumiałym dla ucznia.

Błędy w ocenianiu Subiektywizm w ocenianiu poziomu i jako ś ci pracy Reglamentowanie czasu odpowiedzi i liczby pyta ń naprowadzaj ą cych na wła ś ciwy tok rozumowania Preferencje zada ń rozwi ą zywanych na czas Bł ą d wzmacniania negatywnych stanów rzeczy

Wskazówki dla oceniających Poznaj warunki startowe ucznia, jego wyj ś ciowy poziom wiedzy i umiej ę tno ś ci; Oceniaj to, czego nauczyłe ś i nie wymagaj tylko encyklopedycznej wiedzy; Wypracuj swoje standardy – ile i co nale ż y wiedzie ć, umie ć, wykona ć na dan ą ocen ę ; Oceniaj ą c opieraj si ę na ró ż nych narz ę dziach i technikach; Ce ń kreatywno ść my ś lenia, pomysłowo ść w dochodzeniu do rozwi ą za ń, umiej ę tno ść analizowania i syntezowania, ciekawo ść interpretacji i oryginalno ść ;

Wskazówki dla oceniających Dawaj szans ę poprawy (ucze ń musi mie ć informacje niezb ę dne do dokonania uzupełnie ń ); Uwzgl ę dniaj wkład pracy, nie tylko jako ść uzyskanego efektu; Bierz pod uwag ę mo ż liwo ś ci intelektualne ucznia i jego wysiłek w procesie uczenia si ę ; Nie oceniaj z pozycji wszechwiedz ą cego eksperta – Ty te ż mo ż esz si ę myli ć ! Pozwól uczniom mówi ć ich własnym j ę zykiem, interpretowa ć pozyskiwan ą wiedz ę.

Dobre ocenianie Uruchamia refleksje nad sob ą : jak działam, jak si ę anga ż uj ę w to, co robi ę, co osi ą gam, jaki jest efekt mojej pracy, co mog ę zmieni ć w sowim dotychczasowym sposobie działania. Dobre oceniania to takie, które dostarcza informacji zwrotnych odno ś nie tego, jak działam i co osi ą gam; Wymaga jasno sformułowanych kryteriów, ze wzgl ę du na które analizowany jest proces działania ucznia i uzyskiwany przez niego efekt – nauczyciel musi wiedzie ć, jaki program wobec ucznia realizuje i sk ą d płyn ą oczekiwania mu stawiane.

Dobre ocenianie Dobrze jest, kiedy ocenia si ę to, co ucze ń umie i jak posługuje si ę zdobyt ą wiedz ą

BIURO PROJEKTU Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, p Szczecin tel.: 091/