Organizacja jako zespół Chęć (gotowość) współpracy Wspólny cel Komunikacja (porozumiewanie się) Chester Barnard (1886 – POJĘCIE ORGANIZACJI Organizacja to grupa ludzi zjednoczonych wspólnym planem i programem działania albo wspólnymi poglądami i celami.

rzeczowe czynnościowe atrybutowe. Organizacja - podstawowe ujęcia:

Powierzchniowe Społeczne Ekonomiczne Znaczenie organizacji Adam Smith ( )

- organizacja jest instrumentem realizacji jednego precyzyjnie określonego celu, -uczestnicy organizacji powinni być posłusznymi narzędziami; -dąży się do standaryzacji wykonawców -występuje jednostronne prawo kierownika do wydawania poleceń i egzekwowania posłuszeństwa Analogia organizacji do maszyny

-Organizacja jest złożoną całością. -Jej główny cel to przetrwanie i rozwój. -Organizacja pozostaje w stałych związkach z otoczeniem, -Organizacja powinna dążyć do stanu równowagi Analogia organizacji do organizmu A.K. Koźmiński, K. Obłój, Zarys teorii równowagi organizacyjnej, PWE, 1989

- Cele uczestników organizacji są różne i niesprowadzalne do wspólnego mianownika -Organizacja jest sztuczną konstrukcją społeczną, którą tworzą autonomiczni uczestnicy -Głównym sposobem działalności organizacji jest przetarg realizowany między poszczególnymi uczestnikami, którzy handlują swymi atutami dla uzyskania przewagi. ANALOGIA ORGANIZACJI DO GRY

Organizacja skupiający ludzi złożony system, nakierowany na osiągnięcie przyjętego celu za pomocą określonego rodzaju działań i przy użyciu określonej kombinacji zasobów, w którym ogół części przyczynia się do powodzenia całości 7 Rodzaje organizacji Formalne Nieformalne

Więzi organizacyjne 8 INSTYTUCJE to sformalizowane, legalnie działające organizacje

1.Cele lub przedmiot działalności instytucji 2.Sposób tworzenia instytucji 3.Organy i sposób reprezentacji instytucji 4.Sposób zakończenia działalności instytucji Proces instytucjonalizacji: 1.Wprowadzenie do porządku prawnego przez państwo 2.Utworzenie instytucji przez założycieli 3.Ustalenie wewnętrznych struktur i procedur przez organy instytucji

INSTYTUCJE ZRZESZENIOWE stowarzyszenia, kościoły i związki wyznaniowe, związki zawodowe, organizacje pracodawców, partie polityczne, organizacje społeczno-zawodowe rolników, fundacje, kluby sportowe Rodzaje instytucji ze względu na cel działalności

Przedsiębiorstwo jest wyodrębnioną pod względem ekonomicznym i prawnym jed­nostką prowadzącą działalność produkcyjną, handlową lub usługową.

Z punktu widzenia form własności można wyodrębnić : sektor publiczny – przedsiębiorstwa spółdzielcze, państwowe, komunalne oraz przedsiębiorstwa będące własnością pracowników sektor prywatny - przedsiębiorstwa będące własnością pojedynczych osób lub rodzin oraz spółki, W przedsiębiorstwach prywatnych właściciel często jest równocześnie kierownikiem i często opiera się na pracy własnej i pracy rodziny. Najczęściej są małe – stanowią początkowe stadium rozwoju firmy.

Kryterium: własności Firma rodzinna to „firma, w której jedna rodzi­na posiada większość udziałów i ma całkowitą kontrolę nad firmą". Kryterium: własność i zarządzanie Firmy rodzinne to firmy, których polityka i kie­runek rozwoju są rezultatem znacznego wpływu jednej lub kilku rodzin. Kryterium - transferu międzypokoleniowego To taka firma, która przejdzie na własność i pod zarząd następnego pokolenia rodziny. Przedsiębiorstwo rodzinne - przykłady definicji

Klasyfikacja spółek

Spółka cywilna Spółka cywilna przyczynia się do zwiększenia zasobów kapitałowych firmy, co umożli­wia jej ekspansję, można utworzyć stosunkowo łatwo i szybko. Spółka prawa cywilnego nie ma osobowości prawnej. Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadaj solidarnie całym mająt­kiem osobistym, co oznacza. że w przypadku bankructwa spółki wspólnicy mogą stracić także prywatny majątek

Spółki prawa handlowego Spółka osobowa jest własnością co najmniej dwóch partnerów, którzy wno­szą odpowiedni kapitał, wspólnie prowadzą działalność gospodarczą, ponoszą ry­zyko związane z tą działalnością, dzielą się osiągniętymi zyskami i odpowiadają za powstałe zobowiązania. Spółka osobowa nie ma osobowości prawnej. Zakres odpowiedzialności partnerów za zobowiązania spółki może być różny. Najczę­ściej spotykane rodzaje spółek osobowych to: jawne i komandytowe.

Spółka osobowa komandytowa jest odmianą spółki jawnej. Jej istota pole­ga na tym, że występują dwa rodzaje wspólników: wspólnicy zwani komple­mentariuszami, odpowiadający za zobowiązania prawne i finansowe spółki całym majątkiem, oraz wspólnicy bierni, zwani komandytariuszami, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionych udziałów kapitałowych, czyli do tzw. sumy komandytowej.

Spółka akcyjna jest spółką kapitałową, której podstawą finansową jest kapitał wniesiony przez wspólników w formie akcji. Spółka akcyjna jest spółką z ograniczoną odpowiedzial­nością w tym sensie, że jej udziałowcy odpowiadają za zobowiązania spółki tyl­ko do wysokości zakupionych akcji. Spółka akcyjna ma osobowość prawną.

Akcja jest papierem wartościowym potwierdzającym udział jej właściciela w kapitale spółki akcyjnej. Akcje odzwierciedlają współudział w kapitale spółki i dają prawo do udziału w jej zyskach (czyli do pobierania dywidend) oraz prawo głosu na wal­nym zgromadzeniu akcjonariuszy. Obligacja jest formą pożyczki. Jest to papier wartościowy emitowany przez państwo lub niektóre przedsiębiorstwa, przynoszą­cy jego posiadaczowi stały, z góry określony dochód.

Korporacja to to firma w formie spółki kapi­tałowej, która realizuje imperatyw wzrostu i jest w stanie odnosić sukcesy w globalnych procesach gospodarczych ze względu na swoją możliwość oddziaływania, wynikającą z kompetencji i zasobów, oraz ze względu na obszar, w którym prowadzi operacje. Nadzór korporacyjny (corporate governance) jest definiowany jako system, za pomocą którego organizacje gospodarcze są zarządzane i kont­ rolowane.

Działalność sprawcza powodująca, że organizacja funkcjonuje zgodnie z celem dla którego została powołana. Kierowanie (organizacją) Por. kierowanie ludźmi - motywowanie

to szczególny rodzaj kierowania, wynikający z prawa własności lub upoważnienia udzielonego przez właściciela, w którym podstawą oddziaływania na wykonawców jest hierarchiczna nadrzędność osoby kierującej, wynikająca ze struktury formalnej. Kierownik ABC Zarządzanie - Por: Menedżer - Przedsiębiorca

Przedsiębiorca to osoba, którą cechuje zdolność do wyszukania nadarzającej się okazji i pozyskiwania niezbędnych do jej wykorzystania zasobów. Prowadzi podjętą działalność na swój rachunek i na swoje ryzyko według własnego uznania, zazwyczaj przy pomocy pracowników najemnych, zachowując prawo do zysku. 25

Kierownik Osoba podejmująca decyzje służące osiąganiu celów organizacji, i wypełniająca role kierownicze w ramach realizacji podstawowych funkcji zarządzania: planowania, organizowania ( w tym pozyskiwania pracowników i innych zasobów), motywacji oraz kontroli

Zysk i wzrost wartości firmy Jakość i koszt oferowanych usług i produktów Utrzymanie klientów i pozyskanie Satysfakcja i lojalność pracowników ŁAŃCUCH CELÓW EFEKTYWNE DZIAŁANIE ZAPEWNIAJĄCE PRZETRWANIE I ROZWÓJ FIRMY

Zasady naukowego zarządzania sformułowane przez Taylora ( ): –Przesunąć całą odpowiedzialność za organizowanie pracy na kierownika; –Używać metod naukowych: określić sposób wykonywania pracy; właściwie dobrać osobę i narzędzie do zaplanowanej pracy; –Szkolić i kontrolować robotnika. 28

Podział pracy Stabilność personelu Dyscyplina Zasada ładu Zasada hierarchii Autorytet Jednolitość kierownictwa Jedność rozkazodawstwa Zasada właściwego wynagrodzenia. Właściwa centralizacja władzy Odpowiednie traktowanie personelu. Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu Inicjatywa Duch jedności ZASADY ZARZĄDZANIA

BIUROKRACJA Forma organizacji idealnej, w której kładzie się nacisk na: Precyzję, szybkość, niezawodność

Wykonywanie czynności jest działalnością stałą Obowiązuje zasada kompetencji: - Zakres prawa wydawania poleceń powinien być ściśle określony - Urzędnicy powinni charakteryzować się odpowiednimi kwalifikacjami Działalność reguluje zasada hierarchii urzędowej Następuje oddzielenie urzędników od własności środków administracji Precyzję zapewnia zasada pisemnej dokumentacji. Zasady biurokracji Webera

33 Test jaka firma

Rozpiętość i zasięg kierowania (uwarunkowania)

Potrzeba samorozwoju Potrzeba szacunku Potrzeby społeczne Potrzeby bezpieczeństwa Potrzeby fizjologiczne Piramida potrzeb 36

Psychologiczna teoria motywacji materialnej zasada proporcjonalności. zasada wartości oczekiwanej zasada kompensowania ryzyka zasada ograniczonej dostępności zasada odroczonej wartości zasada prawidłowej orientacji 37

Formy organizacji w odniesieniu do pracy indywidualnej: elastyczny czas pracy rotacja lub poszerzenie pracy wzbogacenie pracy 38

Głębia zadania charakteryzuje się: 1.zróżnicowaniem umiejętności 2.samoistnością zadania 3.znaczeniem zadania 4.samodzielnością 5.sprzężeniem zwrotnym 39

40

Orientacja na ludzi Orientacja na zadania (1,1) styl bierny (1,9) styl autokratyczny (9,1) styl „klubowy” (5,5) zrównoważony (9,9) styl idealny Siatka kierownicza 41

Przełożeni Podwładni XY X + Y + Teoria Mc Gregora – stosunek do pracy podejście sytuacyjne Test 42

+ Chce _ + Potrafi - 43

+ Pracowitość _ + zdolność - 44

PRZYWÓDZTWO Inspirowanie właściwych działań Kwestionowanie istniejących paradygmatów i poszerzanie sposobów działania Usamodzielnianie i pobudzanie pracowników KIEROWANIE Inspirowanie realizacji działań we właściwy sposób Działanie w granicach istniejących już reguł, metod i koncepcji myślenia Kontrola pracowników