Nowe instrumenty inwestycyjne, do których adaptują się systemy zarządzania ryzykiem rozliczeniowym: Krótka Sprzedaż Pożyczki Papierów Wartościowych Krzysztof Mejszutowicz Główny Specjalista Dział Instrumentów Finansowych GPW Warszawa,

2 Co wnoszą przepisy znowelizowanej Ustawy o obrocie (1) Art. 3 pkt. 47 (definicja krótkiej sprzedaży) […] zobowiązanie się do zbycia papierów wartościowych mimo ich braku w chwili zaciągania tego zobowiązania na rachunku papierów wartościowych zbywcy […]

3 Co wnoszą przepisy znowelizowanej Ustawy o obrocie (2) Art. 7 ust 5a (warunki przeprowadzania transakcji krótkiej sprzedaży). 1.Pomiędzy firma inwestycyjna a zbywcą papierów - obowiązkowa umowa, która ustanawia obowiązek i określa zasady pozyskania i termin dostarczenia papierów na termin rozliczenia, 2.Firma inwestycyjna ma prawo do zawarcia na rachunek zbywcy umowy pożyczki papierów wartościowych na wypadek nie wywiązania się przez zbywcę z obowiązku terminowego dostarczenia papierów.

4 Co wnoszą przepisy znowelizowanej Ustawy o obrocie (3) Uchylenie rozporządzenia MF z dnia 20.IV.06 r. w sprawie trybu i warunków pożyczania maklerskich instrumentów finansowych z udziałem firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych. Rozporządzenie dotychczas regulowało zasady przeprowadzania transakcji krótkiej sprzedaży. Zobowiązanie Giełdy do określenia w Regulaminie Giełdy: a) zasad kwalifikowania papierów wartościowych jako przedmiotu transakcji krótkiej sprzedaży b) zasad pozyskiwania i przetwarzania informacji o transakcjach krótkiej sprzedaży, c) zasad limitowania transakcji krótkiej sprzedaży.

5 Krótka sprzedaż wg nowych regulacji Jakie ryzyka Ryzyko rozliczeniowe Short Squeeze

6 Znacznik krótkiej sprzedaży Dlaczego wymagany przez Giełdę: 1.Ze względu na ustawowe zobligowanie Giełdy do pozyskiwania i przetwarzania informacji o transakcjach krótkiej sprzedaży, 2.Jedyny możliwy sposób na systemową kontrolę krótkiej sprzedaży (możliwość weryfikacji poprawności składanych zleceń, zawieszania krótkiej sprzedaży, usuwania zleceń krótkiej sprzedaży), 3.Jedyna możliwość systemowego pozyskiwania informacji na cele statystyczne (Giełda planuje w cyklu dziennym publikowania informacji o skali krótkiej sprzedaży). Oznaczanie zleceń krótkiej sprzedaży przekazywanych na rynek regulowany będzie również wynikać z §35 projektowanego rozporządzenia MF w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych […].

7 Papiery dopuszczone do krótkiej sprzedaży Kryteria dla wszystkich uczestników rynku poza animatorami 1.Akcje; Wszystkie akcje z WIG20, Część akcji indeksu z mWIG40 (które uzyskały 0,5 punktów rankingowych w ostatnim rankingu indeksów giełdowych) – tj. kilka dodatkowych spółek, Akcje będące instrumentem bazowym dla instrumentów pochodnych. 2.Wszystkie obligacje skarbowe, 3.Fundusze typu ETF. W przypadku debiutów dużych spółek do czasu zanim nie zaczną spełniać warunków określonych w pkt. 1 Zarząd Giełdy będzie miał prawo do zakwalifikowania danej spółki jako przedmiot transakcji krótkiej sprzedaży.

8 Papiery dopuszczone do krótkiej sprzedaży Kryteria dla animatorów Większa lista papierów obejmująca poza wcześniej wymienionymi papierami także: 1.Pozostałe akcje indeksu z mWIG40, 2.Wszystkie akcje indeksu z sWIG80.

9 Zawieszanie krótkiej sprzedaży Zawieszanie krótkiej sprzedaży od strony systemu giełdowego będzie oznaczać: 1.Odrzucanie zleceń ze znacznikiem krótkiej sprzedaży, 2.Usuwanie wcześniej złożonych a niezrealizowanych zleceń krótkiej sprzedaży. Uwaga! W przypadku jeżeli zawieszenie krótkiej sprzedaży nastąpi w trakcie sesji giełdowej wówczas usunięcie niezrealizowanych zleceń zostanie przeprowadzone po zakończeniu tej sesji. Zawieszenie następuje decyzją Giełdy. Może być realizowane na wniosek KDPW lub KNF.

10 Warianty zawieszeń krótkiej sprzedaży (1) […] TPSxxxxxxx PKOxxxxxxx KGH x x x x x x x PEO x x x x x x x AGO x x x x x x x BZW x x x x x x x GTC x x x x x x x PGN x x x x x x x BRE x x x x x x x TVN x x x x x x x CEZ x x x x x x x […] xx xx xx x Całkowite zawieszenie krótkiej sprzedaży Członkowie Giełdy (CG) Papiery dopuszczone do ks Wariant 1. Całkowite zawieszenie krótkiej sprzedaży. Wszystkie zlecenia ze znacznikiem krótkiej sprzedaży będą odrzucane, niezależnie od papieru wartościowego oraz Członka Giełdy.

11 Warianty zawieszeń krótkiej sprzedaży (2) […] TPSxxxxxxx PKOxxxxxxx KGH x x x x x x x PEO x x x x x x x AGO x x x x x x x BZW x x x x x x x GTC x x x x x x x PGN x x x x x x x BRE x x x x x x x TVN x x x x x x x CEZ x x x x x x x […] xx xx xx x Zawieszenie ks Członkowie Giełdy (CG) Papiery dopuszczone do ks Wariant 2. Zawieszenie krótkiej sprzedaży na poziomie papieru. Wszystkie zlecenia ze znacznikiem krótkiej sprzedaży przekazane na dany papier wartościowy będą odrzucane, niezależnie od Członka Giełdy Zawieszenie ks

12 Warianty zawieszeń krótkiej sprzedaży (3) […] TPSxxxxxxx PKOxxxxxxx KGH x x x x x x x PEO x x x x x x x AGO x x x x x x x BZW x x x x x x x GTC x x x x x x x PGN x x x x x x x BRE x x x x x x x TVN x x x x x x x CEZ x x x x x x x […] xx xx xx x Zawieszenie ks Członkowie Giełdy (CG) Papiery dopuszczone do ks Wariant 3. Zawieszenie krótkiej sprzedaży na poziomie Członka Giełdy. Wszystkie zlecenia ze znacznikiem krótkiej sprzedaży przekazane przez danego Członka Giełdy będą odrzucane, niezależnie od papieru wartościowego. Zawieszenie ks

13 Warianty zawieszeń krótkiej sprzedaży (4) […] TPSxxxxxxx PKOxxxxxxx KGH x x x x x x x PEO x x x x x x x AGO x x x x x x x BZW x x x x x x x GTC x x x x x x x PGN x x x x x x x BRE x x x x x x x TVN x x x x x x x CEZ x x x x x x x […] xx xx xx x Członkowie Giełdy (CG) Papiery dopuszczone do ks Wariant 4. Zawieszenie krótkiej sprzedaży na poziomie Członka Giełdy oraz papieru wartościowego Wszystkie zlecenia ze znacznikiem krótkiej sprzedaży przekazane przez danego Członka Giełdy na dany papier wartościowy będą odrzucane.

14 Warianty zawieszeń krótkiej sprzedaży (5) […] TPSK Axxxxxx PKOxxxxxK Ax KGH x x K A x x x x PEO x x x xK A x x AGO x x x x x x x BZW x x x x x x x GTC x x x xK A x x PGN x x x x x x x BRE x x x x x x x TVN x x x K A x x x CEZ x x x x x x x […] xx xx xx x Członkowie Giełdy (CG) K – zlecenia klienckie A – zlecenia animatora Papiery dopuszczone do ks Zawieszanie zleceń krótkiej sprzedaży przekazanych przez animatorów rynku. W zakresie wskazanych wariantów zawieszenie krótkiej sprzedaży może dotyczyć: wyłącznie zleceń klienckich, wszystkich zleceń danego CG, wyłącznie zleceń animatorów rynku.

15 Zawieszanie ks na wniosek KDPW - więcej szczegółów Zawieszenie jako następstwo wzrostu ryzyka rozliczeniowego, Na podstawie własnych wskaźników KDPW w trybie dziennym monitoruje skalę zawieszeń na poziomie papieru oraz danego Członka Giełdy (z wyodrębnieniem funkcji animatora), Wnioskowanie o zawieszenie papieru oraz / lub danego CG w zakresie zleceń krótkiej sprzedaży przekazywane będzie przez KDPW na Giełdę PRZED ROZPOCZĘCIEM DANEJ SESJI poprzez elektroniczny komunikat blokujący (identyczna procedura będzie dotyczyć odwołań zawieszeń), Giełda informuje danego CG o objęciu go zawieszeniem / odwołaniu zawieszenia krótkiej sprzedaży, Przed rozpoczęciem sesji usuwane są pozostające w arkuszu niezrealizowane zlecenia krótkiej sprzedaży.

16 Publikowane informacje nt. krótkiej sprzedaży Giełda będzie podawać do publicznej wiadomości w cyklu dziennym informacje o: 1.papierach wartościowych, które mogą być przedmiotem krótkiej sprzedaży, 2.papierach wartościowych, dla których zawieszono przyjmowanie zleceń krótkiej sprzedaży, 3.skumulowanym wolumenie oraz wartości obrotu w transakcjach krótkiej sprzedaży na danej sesji giełdowej dla każdego papieru wartościowego będącego przedmiotem zlecania krótkiej sprzedaży. Publikacja ww. informacji: a) na stronach internetowych oraz b) w komunikatach Strumienia Informacji Rynkowych

17 System do pożyczek papierów wartościowych Giełda we współpracy z Krajowym Depozytem planuje uruchomić system do zawierania umów pożyczek papierów wartościowych, Przewiduje się 2 modele. Model pożyczek niewystandaryzowanych (zostanie zrealizowany w pierwszej kolejności) oraz model pożyczek wystandaryzowanych: 1.Założenia 1 modelu: pożyczki niewystandaryzowane, nieanonimowe, rozliczenie pożyczki oraz zarządzanie zabezpieczeniami może zostać zlecone dla KDPW, dostęp do systemu poprzez Internet, dostęp tylko dla instytucji, 2.Założenia 2 modelu: pożyczki wystandaryzowane, anonimowe, rozliczanie i zarządzanie zabezpieczeniami prowadzone przez KDPW (KDPW wystąpi jako CCP), pożyczka będzie funkcjonowała jako kolejny instrument notowany w systemie giełdowym. GPW i KDPW wypracowały wstępną koncepcję, która w najbliższym czasie będzie podlegać konsultacjom rynkowym.

Krzysztof Mejszutowicz Główny Specjalista Dział Instrumentów Finansowych GPW Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA ul. Książęca 4, Warszawa tel. (022) , fax (022) ,