7. Program Ramowy UE Andrzej Sławiński Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk Poznań, 28 marca 2008

Budżet Programów Ramowych w mld euro

7PR: Podstawowe zasady (1)  O sposobie wykorzystania budżetu PR decydują wyłącznie instytucje europejskie: Rada i Parlament Europejski uchwalając 7PR oraz Komisja Europejska odpowiedzialna za jego wdrożenie. Budżet nie jest dzielony na poszczególne kraje.  Finansowane są najczęściej projekty realizowane przez konsorcja złożone z kilku (kilkunastu) partnerów z różnych krajów.  W programie szczegółowym IDEAS i PEOPLE projekty są składane także przez indywidualnych naukowców.  Finansowane są projekty zgodne z priorytetami tematycznymi Unii Europejskiej zawartymi w dokumentach 7PR.

7PR: Podstawowe zasady (2)  Wybór projektów skierowanych do finansowania odbywa się na drodze zaproszeń do składania wniosków (call for proposals) ogłaszanych regularnie przez KE.  Jakość zgłoszonych projektów jest oceniana przez niezależnych ekspertów z różnych krajów.  Realizowane w projektach działania są dofinansowywane, a nie finansowane.  Środki finansowe 7PR nie służą subsydiowaniu uczestniczących instytucji. Mogą być wykorzystane jedynie dla sfinansowania jasno określonych prac służących rozwojowi naukowemu i technologicznemu Europy.  Projekty muszą mieć wymiar europejski, a nie tylko lokalny.

 Zwiększony budżet – wzrost o 63% w porównaniu z 6PR.  Nowe obszary badawcze w programie szczegółowym COOPERATION. (np. czyste technologie węglowe, nauki humanistyczne, przestrzeń kosmiczna, bezpieczeństwo)  Europejska Rada Badań (ERC) – finansowanie badań wysokiego ryzyka w programie szczegółowym IDEAS.  Wspólne Inicjatywy Technologiczne (JTI) – oparte na działaniu Platform Technologicznych; duże przedsięwzięcia badawcze wymagające współpracy wielu partnerów i znacznych inwestycji.  Regiony Wiedzy – łączenie różnych partnerów w danym regionie.  Finansowy podział ryzyka (RSFF) – nowy mechanizm finansowego podziału ryzyka mający zwiększyć dostęp do pożyczek z Europejskiego Banku Inwestycyjnego dla dużych projektów badawczych. Różnice pomiędzy 7PR a poprzednimi programami ramowymi

Cooperation Ideas People Capacities Euratom (517 - działania nukelarne JRC) JRC (działania nienuklearne) mld euro ( Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006r. ) 7PR: Struktura i budżet

Program szczegółowy Program szczegółowy COOPERATION 7. Program Ramowy

Wspieranie ponadnarodowej współpracy naukowo-badawczej w dziesięciu wybranych tematach 1.Zdrowie 2.Żywność, rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo i biotechnologia 3.Technologie Informacyjne i komunikacyjne (ICT) 4.Nanowiedza, nanotechnologie, materiały i nowe technologie produkcji 5.Energia 6.Środowisko (w tym zmiany klimatu) 7.Transport (w tym aeronautyka) 8.Nauki społeczno-ekonomiczne i humanistyczne 9.Przestrzeń kosmiczna 10.Bezpieczeństwo COOPERATION: Obszary tematyczne

Budżet w mld euro

7. Program Ramowy COOPERATION Temat 4. Nanowiedza, nanotechnologie, materiały i nowe technologie produkcji (NMP)

Nanowiedza, nanotechnologie, materiały i nowe technologie produkcji (NMP)  Nanowiedza i nanotechnologie: wspieranie zapotrzebowania na wiedzę generowaną tej dziedzinie we wszystkich sektorach przemysłowych;  Materiały: generowanie wiedzy o nowych materiałach by umożliwić wytwarzanie nowych produktów przemysłowych oraz powstawanie nowych metod produkcji przy wykorzystaniu interdyscyplinarnego podejścia.  Procesy produkcyjne: kreowanie innowacyjnych zdolności produkcyjnych w celu uzyskania przodownictwa na rynkach globalnych  Integracja technologii dla zastosowań przemysłowych: popieranie wdrażania nowych technologii do zastosowań przemysłowych w celu przyśpieszenia transformacji przemysłu europejskiego i zwiększenia jego konkurencyjności

Nanowiedza, nanotechnologie, materiały i nowe technologie produkcji (NMP) 1.Nanonauki, nanotechnologie  Nanoelektronika, fotonika i zintegrowane mikro/nanosystemy  Tworzenie nowej wiedzy w zakresie zjawisk granicznych oraz zjawisk zależnych od rozmiaru  Nanoskopijna kontrola właściwości materiału  Integracja technologii nanoskopijnych wraz z monitorowaniem i wykrywaniem  Właściwości samoskładania  Nanomotory, nanomaszyny i nanosystemy;  Metody i narzędzia służące do pomiarów operowania w nanoskopijnej skali, metrologia, monitorowanie i wykrywanie  Precyzyjne technologie wykorzystywane w chemii;  Analiza i produkcja nanoczęści;  Wpływ na bezpieczeństwo człowieka, zdrowie środowisko;  Nazewnictwo i normy; badania nowych koncepcji i podejść do zastosowań sektorowych.  Wpływ nanotechnologii na społeczeństwo oraz znaczenie nanonauk i nanotechnologii dla rozwiązywania problemów społecznych

Nanowiedza, nanotechnologie, materiały i nowe technologie produkcji (NMP) 2.Materiały  Tworzenie nowej wiedzy w zakresie powierzchni i materiałów o wysokich parametrach technologicznych wykorzystywanych do nowych produktów i procesów, jak również do ich naprawy  Materiały o właściwościach odpowiadających ich zastosowaniu o przewidywalnej wydajności  Większa niezawodność projektowania i symulacji;  Modelowanie obliczeniowe  Większa złożoność  Zgodność ze środowiskiem;  Włączenie nano-, mikro-, makro- funkcjonalności do technologii chemicznej oraz sektorów przemysłu zajmujących się przetwarzaniem materiałów;  Nowe nanomateriały, w tym nanokompozyty, biomateriały oraz materiały hybrydowe, łącznie z projektowaniem i kontrolą ich przetwarzania, właściwości i wydajności

Nanowiedza, nanotechnologie, materiały i nowe technologie produkcji (NMP) 3.Nowe technologie produkcji  Tworzenie warunków dla zrównoważonej produkcji opartej na wiedzy  Konstruowanie, opracowywanie i weryfikacja nowych modeli odpowiadających rodzącym się potrzebom przemysłu  Wspieranie modernizacji europejskiej bazy przemysłowej  Rozwój ogólnych zdolności produkcyjnych na rzecz produkcji adaptacyjnej, sieciowej i opartej na wiedzy  Rozwój nowych koncepcji inżynieryjnych wykorzystujących konwergencję technologii (np. nano-, mikro- i biotechnologii, geotechnologii, technologii informacyjnej, optycznej i poznawczej oraz ich wymagań technicznych) na rzecz przyszłej generacji nowych lub odnowionych produktów i usług o wysokiej wartości dodanej oraz w celu dostosowania się do zmieniających się potrzeb  Stosowanie technologii produkcyjnych o dużej wydajności,

Nanowiedza, nanotechnologie, materiały i nowe technologie produkcji (NMP) 4.Integracja technologii na rzecz zastosowań przemysłowych Integracja nowych osiągnięć wiedzy w zakresie nano- i mikrotechnologii, materiałów produkcji w zastosowaniach sektorowych i międzysektorowych, w dziedzinach takich jak zdrowie, przemysł spożywczy, budownictwo, transport, energia, informacja i komunikacja, chemia, środowisko, przemysł włókienniczy i odzieżowy, przemysł obuwniczy, przemysł leśny, przemysł hutniczy, technologia budowy maszyn.

Aktualnie otwarte konkursy

7. Program Ramowy COOPERATION Temat 5. Energia

Energia  Przekształcanie istniejących systemów energetycznych w systemy zrównoważone  Zmniejszenie zależności od importu paliw  Dywersyfikacja źródeł energii  Zwiększenie znaczenia odnawialnych źródeł energii  Redukcja emisji zanieczyszczeń  Zwiększanie efektywności energetycznej  Racjonalizacja zużycia i magazynowania energii  Redukcja kosztów technologii energetycznych  Wzrost konkurencyjności europejskiego przemysłu energetycznego Kontekst polityczny: Green Paper - A European Strategy for Sustainable, Competitive and Secure Energy, COM(2006) 105, 8 march 2006

1.Wodór i ogniwa paliwowe 2.Wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii 3.Wytwarzanie paliw odnawialnych 4.Paliwa odnawialne wykorzystywane do ogrzewania i chłodzenia 5.Technologie wychwytywania i magazynowania CO2 w celu wytwarzania energii o zerowej emisji zanieczyszczeń 6.Czyste technologie węglowe 7.Inteligentne sieci energetyczne 8.Wydajność energetyczna i oszczędzanie energii 9.Wiedza na rzecz polityki energetycznej 10.Działania horyzontalne Energia

1.Wodór i ogniwa paliwowe Ogniwa paliwowe - fizyczne i chemiczne aspekty materiałów dla FC Produkcja wodoru - materiały i procesy wytwarzania wodoru 2.Wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii Fotowoltaika (procesy wytwarzania) Biomasa (gazyfikacja, współspalanie biomasy, odpady rolne i leśne, uprawy energetyczne) Wiatr (elektrownie wiatrowe i ich elementy) Geotermia (eksploatacja złóż wysokotemperaturowych, trwałość instalacji, walka z korozją) Skoncentrowana energia słoneczna (poprawa efektywności optycznej i termicznej, mniejsze zużycie wody, lepsze wykorzystanie terenów) Energia oceanów (projektowanie nowych systemów i ich elementów) Hydroenergia (małe elektrownie wodne, minimalizacja szkodliwego wpływu na środowisko) Energia

3.Wytwarzanie paliw odnawialnych Pierwsza generacja biopaliw z biomasy (biodisel, bioetanol ze skrobii, cukru, odpadów, olejów roślinnych) Druga generacja biopaliw z biomasy (przeróbka lignocelulozy, biopaliwa syntetyczne) Biorafinerie Biopaliwa z upraw energetycznych Biopaliwa dla transportu 4.Paliwa odnawialne wykorzystywane do ogrzewania i chłodzenia Nisko- i średniotemperaturowa energia słoneczna (wykorzystanie materiałów z plastiku) Biomasa Energia geotermalna (pompy cieplne, wymienniki ciepła) Energia

5.Technologie wychwytywania i magazynowania CO2 w celu wytwarzania energii o zerowej emisji zanieczyszczeń Wychwyt CO2 (optymalizacja technologii) Składowanie CO2 (magazynowanie geologiczne) 6.Czyste technologie węglowe Technologie konwersji w celu generacji energii zerowej emisji zanieczyszczeń (spalanie, gazyfikacja, technologie złoża fluidalnego) Poligeneracja na bazie technologii węglowych (nośniki energii: wodór, paliwa ciekłe i gazowe) Energia

7.Inteligentne sieci energetyczne Rozwój interaktywnych sieci energetycznych wykorzystujących potencjał odnawialnych źródeł energii i generacji rozproszonej Pan-europejskie sieci energetyczne (elektryczne i gazowe) 8.Wydajność energetyczna i oszczędzanie energii Efektywność energetyczna w przemyśle wytwórczym Wysokoefektywna poligeneracja (kombinowana produkcja energii elektrycznej, ciepła, zimna i biopaliw (stałych, ciekłych i gazowych) – zastosowania w energetyce i wytwarzaniu materiałów Energetyka odnawialna i efektywność energetyczna w budownictwie (CONCERTO - energetyka w społecznościach lokalnych) Innowacyjne strategie w miejskim transporcie (CIVITAS-plus) Badania socjo-ekonomiczne i innowacyjność (eko-budownictwo, wspólnoty CONCERTO, miasta CIVITAS) Energia

9.Wiedza na rzecz polityki energetycznej Narzędzia oparte na wiedzy w tworzeniu polityki energetycznej (narzędzia, metody i modele w tworzeniu polityki energetycznej) Wsparcie naukowe dla polityki (ocena zasobów energetycznych) Energia

Planowany konkurs

Konkurs: FP7-ENERGY-2008-TREN-1 Stan: 18 marca 2008 FP7-ENERGY-2008-TREN-1 Ogłoszenie konkursu : 29 kwietnia 2008 Deadline : 8 października 2008 Budżet: 147 mln euro Składanie wniosków: jednoetapowe

Konkurs: FP7-ENERGY-2008-TREN-1

Inicjatywa CONCERTO Cel zwiększenie wykorzystania RES i oszczędności energetycznej w miastach wsparcie krótkoterminowych wdrożeń i ocena efektywności alternatywnych rozwiązań „niskowęglowych” wspólnot radykalna redukcja zużycia energii całej wspólnoty optymalizacja systemu zarządzania energią wspólnoty (CEMS) uzyskanie redukcji emisji CO2 wspólnoty o 70% szeroka promocja najlepszych rozwiązań Wspólnota CONCERTO ściśle określone miasto/dzielnica/obszar miasta dokładnie zdefiniowany system energetyczny porozumienie władz, decydentów, uczestników lokalnego rynku energii, konsorcjum złożone z użytkowników i dostawców technologii i usług energetycznych, zespołów badawczych i analitycznych, ekonomistów, socjologów, odbiorców energii

„predominant demonstration component” Demonstration wdrożenie (najczęściej na skalę przemysłową) nowej technologii, nowej koncepcji lub nowego systemu, dokonanie testów oraz wykazanie wykonalności i ekonomicznej opłacalności innowacyjnego rozwiązania identyfikacja najlepszych rozwiązań, promocja rezultatów w celu zachęcenia do szerokiego stosowania Predominant demostration component: 70% demonstration 20% badania i rozwój 5% promocja i rozpowszechnianie wyników projektu 2% szkolenia 7% zarządzanie projektem

Program szczegółowy Program szczegółowy IDEAS 7. Program Ramowy

Cel: Zwiększenie dynamiki, kreatywności i doskonałości europejskich badań naukowych przekraczających granice dzisiejszej wiedzy. Wspieranie pionierskich projektów badawczych - we wszystkich dziedzinach wiedzy - inicjowanych przez samych naukowców. Finansowane są badania typu frontier research: pionierskie, poznawcze, prowadzące do fundamentalnych odkryć, przełomowych wyników, obarczone wysokim ryzykiem naukowym. Program jest wdrażany przez Europejską Radę Badań (European Research Council) - pierwszą europejską agencję finansującą badania poznawcze (frontier research). Program IDEAS

Frontier research Badania pionierskie, poznawcze, teoretyczne i doświadczalne:  prowadzące do tworzenia nowej wiedzy, fundamentalnych odkryć, przełomowych wyników, zmieniające rozumienie świata  obarczone wysokim ryzykiem naukowym  muliti-, inter- i transdyscyplinarne (łączenie różnych dyscyplin, różnych koncepcji, technik, metodologii)  wymagające w wielu przypadkach współpracy ośrodków naukowych i badaczy na poziomie europejskim Pojęcie Frontier research niweluje klasyczne rozróżnienie między naukami podstawowymi i stosowanymi

IDEAS: Granty ERC  projekty realizowane przez zespoły naukowe (a nie sieci czy konsorcja) kierowane przez głównego badacza (Principal Investigator);  granty przyznawane są instytucji zatrudniającej głównego badacza (Applicant Legal Entity) pod warunkiem odpowiedniego porozumienia między instytucją i badaczem;  główny badacz może pochodzić z dowolnego kraju świata, ale zatrudniająca go instytucja musi znajdować się w kraju członkowskim UE lub stowarzyszonym z UE. ERC Starting Independent Researcher Grants (ERC Starting Grants) Wsparcie rozwoju niezależnej kariery młodych, utalentowanych naukowców, pragnących stworzyć swój pierwszy zespół lub program badawczy. ERC Advanced Investigator Grants (ERC Advanced Grants) Wsparcie najlepszych, innowacyjnych projektów badawczych prowadzonych przez doświadczonych badaczy o ustalonej pozycji naukowej.

Aktualnie otwarty konkurs

Program szczegółowy CAPACITIES 7. Program Ramowy

Program szczegółowy CAPACITIES (1) Pomoc w spójnym kształtowaniu polityki w dziedzinie badań naukowych 1. Infrastruktury badawcze Optymalizacja wykorzystania i rozwój najlepszych infrastruktur badawczych istniejących w Europie oraz pomoc w utworzeniu nowych o ogólnoeuropejskim znaczeniu, we wszystkich dziedzinach nauki i techniki. 2. Badania na rzecz MŚP Wsparcie tych przedsiębiorstw, które dostrzegają potrzeby dalszego rozwoju i wprowadzania innowacji, a nie posiadają własnego zaplecza badawczego. 3. Regiony wiedzy Wzmocnienie potencjału badawczego regionów europejskich poprzez wspieranie i zachęcanie do rozwoju w całej Europie regionalnych klastrów badawczych skupiających instytucje publiczne i prywatne: wyższe uczelnie, ośrodki badawcze, przedsiębiorstwa i władze regionalne. 4. Potencjał badawczy Rozwój potencjału badawczego rozszerzonej Unii poprzez wspieranie najlepszych instytucji i centrów znajdujących się w regionach konwergencji i najbardziej oddalonych regionach UE.

5. Nauka w społeczeństwie Przybliżenie społeczeństwu problematyki związanej z nowymi technologiami oraz sprawami nauki. Popularyzacja badań naukowych. 6. Spójny rozwój polityk badawczych Wzmacnianie skuteczności i spójności krajowych i wspólnotowych polityk badawczych oraz ich powiązań z innymi politykami, zwiększanie znaczenia badań publicznych i ich powiązań z przemysłem oraz wzmacnianie wsparcia publicznego i efektu dźwigni, jaki wywiera ono na inwestycje podmiotów prywatnych. 7. Działania w zakresie współpracy międzynarodowej Wspieranie europejskiej konkurencyjności poprzez partnerstwa z krajami trzecimi, angażowanie najlepszych naukowców z krajów trzecich do współpracy europejskiej. Ułatwianie kontaktów z partnerami w krajach trzecich dla zapewnienia lepszego dostępu do badań prowadzonych w innych częściach świata. Rozwiązywanie problemów dotykających kraje trzecie lub mających charakter globalny, na podstawie wspólnych obszarów zainteresowań i wzajemnych korzyści. Program szczegółowy CAPACITIES (2)

CAPACITIES: Budżet w mld euro

CAPACITIES Regiony wiedzy (1) Cel: wzmocnienie potencjału badawczego regionów europejskich, a w szczególności wspieranie tworzenia i rozwoju regionalnych klastrów badawczych (research-driven clusters). Rezultat: rozwój ekonomiczny i wzrost zatrudnienia w regionach. Research-driven clusters: konsorcjum działające w określonym sektorze gospodarki, składające się z:  jednostek badawczych, uniwersytetów, organizacji non-profit;  lokalnych przedsiębiorstw (duże, MŚP, mikroprzedsiębiorstwa);  władz regionalnych/lokalnych, agencji rozwoju regionalnego;  innych podmiotów (izby gospodarcze, banki) o ile jest to celowe.

CAPACITIES Regiony wiedzy (2)  Wsparcie innowacyjnych „research-driven clusters” w Europie 1 krok - analiza stanu istniejącego potencjału w zakresie badań i możliwości odpowiedzi na potrzeby przedsiębiorstw; 2 krok – opracowanie Planu Działania w zakresie działalności badawczej.  Inicjowanie powstawania nowych klastrów i promowania systematycznej wymiany informacji Proponowane działania: –analizy, warsztaty, konferencje, dyskusje okrągłego stołu, grupy eksperckie; –spotkania i działania promocyjne, upowszechnianie informacji w wykorzystaniem Internetu, –tworzenie nowych „research – driven clusters” Działalność klastrów powinna dotyczyć: –wykorzystania badań naukowych i ich wyników przez przedsiębiorstwa, –badania i gospodarka obszarów wiejskich.

CAPACITIES Potencjał badawczy (1) Cel:  pobudzenie wykorzystania pełnego potencjału badawczego rozszerzonej Unii poprzez wspieranie najlepszych instytucji i centrów znajdujących się w regionach konwergencji i w najbardziej oddalonych regionach UE,  pomoc w zwiększaniu możliwości efektywnego uczestnictwa naukowców w działalności badawczej na poziomie wspólnotowym. Proponowane działania:  ponadnarodowe wzajemne oddelegowywanie personelu naukowo- badawczego między wybranymi instytucjami w regionach konwergencji i jedną lub więcej organizacjami partnerskimi;  przyjmowanie doświadczonych naukowców z całego świata;

CAPACITIES Potencjał badawczy (2)  pozyskiwanie i rozbudowa sprzętu badawczego oraz stworzenie warunków materialnych dla wykorzystania potencjału intelektualnego istniejącego w centrach znajdujących się w regionach konwergencji,  organizacja warsztatów i konferencji ułatwiających transfer wiedzy, działania promocyjne, rozpowszechniania i przekazywanie wyników badań,  „mechanizmy oceniające” – ośrodek badawczy w regionie konwergencji może uzyskać ocenę dokonaną przez międzynarodowych, niezależnych ekspertów w zakresie ogólnej jakości prowadzonych prac badawczych, personelu i poziomu infrastruktury badawczej. Dodatkowo będzie mógł zdefiniować swój Plan Działania w celu poprawy potencjału badawczego. Typ projektu - Działania koordynacyjne i wspierające (CSA)

7. Program Ramowy Dofinansowanie

Wysokość dofinansowania KE (1)  Działania badawczo-rozwojowe lub innowacyjne - do 50% badania skierowane na zdobycie nowej wiedzy, która będzie wykorzystana w celu rozwoju nowych produktów, procesów lub usług lub też doprowadzi do znaczącej poprawy istniejących produktów, procesów lub usług ale dla organów publicznych o charakterze niezarobkowym, szkół średnich i wyższych, organizacji badawczych i MŚP do 75%  Działania demonstracyjne – do 50% działania związane ze sprawdzeniem w badaniach przemysłowych nowych lub poprawionych produktów, procesów lub usług, włącznie z prototypami, jeśli nie mogą być one bezpośrednio skomercjalizowane

Wysokość dofinansowania KE (2)  Inne działania – do 100% - zarządzanie konsorcjum; - upowszechnianie wiedzy (np. stworzenie strony internetowej, prezentacja projektu podczas konferencji, publikacje); - koordynacja, sieci współpracy (np. organizacja spotkań, seminariów, koszty podróży dot. koordynacji i rozwoju współpracy); - ochrona i zarządzanie prawami własności intelektualnej; - badania dot. społeczno-ekonomicznych oddziaływań wyników; - działania szkoleniowe. Akcje koordynacyjne i wspierające – do 100% Badania pionierskie (program Pomysły) – do 100% Projekty badawczo-szkoleniowe Marii Curie (program Ludzie) – do 100%.

Eksperci w 7PR KE stworzyła bazę ekspertów do której mogą wpisywać się osoby indywidualnie lub nominowane przez instytucje macierzystą. KE wybiera ekspertów do oceny projektów z powyższej bazy.  udział w ocenie to doskonała szkoła pisania projektów: zaoszczędza czas na przygotowanie własnego wniosku i zwiększa szanse sukcesu;  za "naukę" i wykonaną pracę ekspert otrzymuje honorarium- 450 euro/dzień, refundację kosztów podróży, dietę dzienną – 149 euro;  ekspertem może zostać każda osoba działająca w sferze badawczo- rozwojowej, a także osoby zatrudnione w przemyśle i administracji;  wymogi: wiedza i doświadczenie w danej dziedzinie oraz znajomość języka angielskiego (ale nie koniecznie doskonała);  udział w ocenie jest sprawą indywidualną każdego eksperta = nie trzeba mieć "namaszczenia" swojego pracodawcy.

 Krajowy Punkt Kontaktowy  Siódmy Program Ramowy  Konkursy  Wysyłanie zapytań do KE  Baza ekspertów 7PR Więcej informacji

Dziękuję za uwagę Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk ul. Żwirki i Wigury Warszawa tel: fax: Andrzej Sławiński