WPŁYW REALIZACJI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA (RPO WSL) NA ROZWÓJ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Z WYKORZYSTANIEM MAKROEKONOMICZNEGO 5-SEKTOROWEGO MODELU HERMIN Marta Zaleska Zespół badawczy Wrocławskiej Agencji Rozwoju Regionalnego pod kierownictwem naukowym prof. dr. hab. Janusza Zaleskiego Projekt finansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Katowice, 17 listopada 2015 r.

Plan prezentacji 1.Cel badania 2.Metoda badania 3.Fundusze w ramach RPO WSL Wyniki wpływu 5.Podsumowanie i wnioski

Cel badania Określenie i ocena wpływu realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata na : *Subregiony: północny, południowy, centralny i zachodni.  2 wskaźniki celu głównego Programu (na poziomie województwa i 4 subregionów*): wpływ realizacji programu na zmianę PKB, liczbę utworzonych miejsc pracy netto,  20 wybranych wskaźników makroekonomicznych z różnych dziedzin (na poziomie województwa). Zakres czasowy badania: lata

Metoda badania (1) Metoda obliczania wpływu RPO WSL  symulacje dwóch scenariuszy rozwojowych: SC1 – zakładającego interwencję finansową w postaci RPO WSL (scenariusz z funduszami); SC2 – zakładającego brak takiej interwencji (scenariusz bez funduszy);  badania wpływu są analizami różnicy wyników dwóch symulacji: (SC1) - (SC2).

Metoda badania (2) Główne narzędzie badawcze: 5-sektorowy model HERMIN gospodarki województwa śląskiego *The New Programming Period Indicative guidelines on evaluation methods: ex ante evaluation. Working document no. 1.”, European Commission, Directorate-General Regional Policy, August **m.in. Bradley J., Untiedt G. The COHESION system of HERMIN country and regional models: Description and operating manual, Muenster  Bazuje na najbardziej aktualnej wersji modelu krajowego dla Polski, który jest częścią Cohesion System of HERMIN Models (CSHM)  Modele HERMIN stosowane są przez Komisję Europejską i spełniają jej wymagania*  Szeroko opisane w literaturze naukowej**  Polskie wersje modeli HERMIN (krajowy i 16 regionalnych) zostały zbudowane przez zespół WARR pod kierownictwem prof. dr hab. J. Zaleskiego i we współpracy z dr J. Bradley’em z Instytutu Badań Społeczno-Ekonomicznych (ESRI) w Dublinie  Jest konsekwentnie rozwijany: efektem najnowszych prac jest SUPER-MODEL (zintegrowany system regionalnych modeli HERMIN).

Fundusze w ramach RPO WSL (1) Środki z budżetu UE i budżetu państwa w ramach RPO WSL – wielkość alokacji na lata (mln euro)* *mała mapa po lewej stronie prezentuje wielkości dla całego województwa. Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych od Zamawiającego.

Fundusze w ramach RPO WSL (2) Profil wydatkowania środków z budżetu UE i budżetu państwa w ramach RPO WSL w poszczególnych latach realizacji Programu (% alokacji)* *Wg danych otrzymanych od Zamawiającego, w pierwszym roku realizacji Programu (2007) nie nastąpiły żadne płatności; w drugim roku (2008) wydatki rzędu 0,3 mln zł. Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych od Zamawiającego.

Fundusze w ramach RPO WSL (3) Środki z budżetu UE i budżetu państwa w ramach RPO WSL w relacji do PKB-– średnioroczna wielkość z lat (%PKB).* *małe mapy prezentują wielkości dla całego województwa. Środki w relacji do PKB (%) Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych od Zamawiającego.

Fundusze w ramach RPO WSL (4) Struktura wydatkowania środków UE i środków z budżetu państwa w ramach RPO WSL w podziale na poszczególne kategorie ekonomiczne (% podział alokacji) Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych od Zamawiającego.

Wyniki wpływu (1)  realizacja celu głównego Programu: -wpływ realizacji programu na zmianę PKB; -liczba utworzonych miejsc pracy netto;  poziom rozwoju gospodarczego: -poziom PKB per capita; -poziom PKB i WDB;  podażowa strona gospodarki: -wydajności pracy; -nakłady brutto na środki trwałe; -jednostkowe koszty pracy; -B+R w relacji do PKB;  procesy konwergencyjne: -PKB per capita i wydajność pracy (Polska=100); -PKB per capita w PPS i wydajność pracy (UE- 27=100);  rynek pracy: -liczba pracujących; -aktywność zawodowa; -stopa bezrobocia; -wskaźnik zatrudnienia;  struktura gospodarcza: -PKB i WDB w poszczególnych sektorach; -pracujący w poszczególnych sektorach; -wydajność pracy w poszczególnych sektorach; -jednostkowe koszty pracy w poszczególnych sektorach;  poziom życia ludności: -dochody do dyspozycji brutto w sektorze gospodarstw domowych; -poziom spożycia prywatnego; -stopa oszczędności;  sektor finansów publicznych i wymiana handlowa z zagranicą: -bilans sektora publicznego; -bilans handlowy. Analizowane wskaźniki makroekonomiczne

Wyniki wpływu (2) Wpływ realizacji Programu na zmianę PKB (w cenach stałych) w województwie śląskim (%) Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników symulacji modelu HERMIN dla gospodarki województwa śląskiego. Dzięki wdrożeniu RPO WSL w roku 2015 PKB w regionie będzie wyższy o 1,87% niż w sytuacji, gdyby Program nie był realizowany.

Wyniki wpływu (3) Wpływ realizacji Programu na poziom PKB (w cenach stałych) w poszczególnych subregionach (%) Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników symulacji modelu HERMIN dla gospodarki województwa śląskiego.

Wyniki wpływu (4) PKB per capita w PPS (UE-28=100) w województwie śląskim (pkt. proc.) Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników symulacji modelu HERMIN dla gospodarki województwa śląskiego.

Wyniki wpływu (5) Liczba utworzonych miejsc pracy netto w wyniku realizacji Programu w województwie śląskim (tys.) Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników symulacji modelu HERMIN dla gospodarki województwa śląskiego. Dzięki wdrożeniu RPO WSL w roku 2015 liczba utworzonych miejsc pracy w regionie będzie wyższa o 19,33 tys. niż w sytuacji, gdyby Program nie był realizowany.

Wyniki wpływu (6) Liczba utworzonych miejsc pracy netto w wyniku realizacji Programu w poszczególnych subregionach (tys.) Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników symulacji modelu HERMIN dla gospodarki województwa śląskiego.

Wyniki wpływu (7) Stopa bezrobocia wg BAEL (wiek 15-64) w województwie śląskim (pkt. proc.) Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników symulacji modelu HERMIN dla gospodarki województwa śląskiego.

Wyniki wpływu - porównanie Źródło: Raport wykonany na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego: „Ocena wpływu realizacji polityki spójności na kształtowanie się wybranych wskaźników makroekonomicznych na poziomie krajowym i regionalnym za pomocą modeli makroekonomicznych HERMIN” Oddziaływanie polityki spójności (NPR&NSRO) na poziom PKB w cenach bieżących w polskich regionach (%)

Podsumowanie i wnioski (1)  pozytywny wpływ RPO WSL na rozwój województwa śląskiego i każdego z czterech subregionów w całym badanym okresie ;  relatywnie niewielkie znaczenie funduszy w odniesieniu do całej gospodarki:  średniorocznie * 0,54% PKB w przypadku całego regionu  średniorocznie * od 0,43% do 0,61% PKB w subregionach  relatywnie wysoki poziom efektywności funduszy;  skumulowana ** wielkość wpływu na PKB w cenach bieżących kształtuje się na poziomie 50,5 mld zł (24,4% PKB regionu z roku 2013); *z lat **z lat

Podsumowanie i wnioski (2)  wyższa nominalna wielkość środków unijnych w nowej perspektywie (2,4 mld euro na lata vs. 3,5 mld euro na lata ), ale mniejsza ich realna skala (7,4% PKB na lata vs. 7,1% PKB na lata )*;  koncentracja funduszy unijnych a funkcjonowanie w rzeczywistości post-dotacyjnej po 2023 r. (projekty stricte gospodarcze versus ograniczanie luki cywilizacyjnej). * Kwota alokacji (RPO + regionalny komponent POKL) dla województwa śląskiego w perspektywie finansowej została odniesiona do PKB z 2005 r., natomiast alokacja RPO na lata do PKB z 2012 r.

Dziękuję za uwagę