Nauczanie języka mniejszości narodowej w województwie opolskim

0 % 60% - 69% 1% - 15% 70% - 79% 16% - 39% 80% - 89% 40% - 49% 90% - 100% % Procent zadeklarowanych dzieci i uczniów objętych obowiązkiem szkolnym, którzy uczą się języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej w stosunku do ogólnej liczby uczniów objętych obowiązkiem szkolnym (wg gmin w województwie opolskim)

Udział procentowy szkół i placówek województwa opolskiego oraz dzieci i uczniów w nauczaniu języka mniejszości narodowej i etnicznej w odniesieniu do ogólnej liczby szkół i placówek oraz ogólnej liczby dzieci i uczniów w szkołach i placówkach województwa opolskiego

Liczba dzieci i uczniów w szkołach i placówkach województwa opolskiego korzystająca z nauki języka mniejszości narodowej i etnicznej. Dane wg SIO na dzień 30 września 2011 r.

Nauczanie języka mniejszości narodowej niemieckiej w przedszkolach województwa opolskiego

Nauczanie języka mniejszości narodowej niemieckiej w szkołach podstawowych województwa opolskiego

Nauczanie języka mniejszości narodowej niemieckiej w gimnazjach województwa opolskiego

Edukacja dzieci i młodzieży mniejszości narodowej niemieckiej w roku szkolnym 2010/2011 (z podziałem na typy placówek) Typ placówki Liczba placówek w woj. opolskim Liczba uczniów Przedszkole Szkoła podstawowa Gimnazjum Szkoła ponadgimnazjalna*183 RAZEM *Zespół Szkół w Białej (LO - 39 uczniów, Technikum – 15 uczniów, ZSZ – 29 uczniów).

Edukacja dzieci i młodzieży mniejszości narodowej niemieckiej w roku szkolnym 2011/2012 (z podziałem na typy placówek) Typ placówki Liczba placówek w woj. opolskim Liczba uczniów Przedszkole Szkoła podstawowa Gimnazjum Szkoła ponadgimnazjalna*3126 RAZEM *1 - Zespół Szkół w Białej (LO - 39 uczniów, Technikum – 14 uczniów, ZSZ – 26 uczniów), *2 - Zespół Szkół w Głogówku (LO - 5 uczniów, Technikum – 2 uczniów, ZSZ – 3 uczniów), *3 – Technikum nr 2 w Prudniku.

Liczba szkół dwujęzycznych lub z oddziałami dwujęzycznymi w województwie opolskim w roku szkolnym 2011/2012 (źródło: System Informacji Oświatowej) Typ placówki Liczba placówek w woj. opolskim Liczba uczniów Gimnazjum8772 Liceum ogólnokształcące5247 Dwujęzyczne dla mniejszości narodowych Szkoła podstawowa184 Gimnazjum167

Liczba uczniów uczących się języka mniejszości narodowej (niemieckiego) w woj. śląskim, opolskim, warmińsko mazurskim.

Udział uczniów zdających język niemiecki na egzaminie gimnazjalnym w 2012 r. (źródło: Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu)

Udział poziomu rozszerzonego wśród uczniów zdających język niemiecki na egzaminie gimnazjalnym w 2012 r. (źródło: Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu)

Udział uczniów zdających język niemiecki jako przedmiot obowiązkowy na egzaminie maturalnym w 2011 r. – licea ogólnokształcące śr. w woj. dolnośląskim 17,0 %, w woj. opolskim 12,5 %. (źródło: Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu)

Procent zdanych egzaminów z języka niemieckiego w różnych typach szkół w roku (źródło: Okręgowa Komisja we Wrocławiu, Centralna Komisja Egzaminacyjna)

Średni wynik egzaminu z języka niemieckiego w różnych typach szkół w roku (źródło: Okręgowa Komisja we Wrocławiu, Centralna Komisja Egzaminacyjna)

Nauczanie dwujęzyczne a szkoły i oddziały dwujęzyczne Definicja oddziału dwujęzycznego oraz szkoły dwujęzycznej w polskim systemie oświaty wyraźnie została sformułowana w art. 3 punkcie 2b oraz 2d UoSO: (…) 2b) oddziale dwujęzycznym – należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym nauczanie jest prowadzone w dwóch językach: polskim oraz obcym nowożytnym będącym drugim językiem nauczania, przy czym prowadzone w dwóch językach są co najmniej dwa zajęcia edukacyjne, z wyjątkiem zajęć obejmujących język polski, część historii dotyczącą historii Polski i część geografii dotyczącą geografii Polski, w tym co najmniej jedne zajęcia edukacyjne wybrane spośród zajęć obejmujących: biologię, chemię, fizykę, część geografii odnoszącą się do geografii ogólnej, część historii odnoszącą się do historii powszechnej i matematykę; (…) 2d) szkole dwujęzycznej – należy przez to rozumieć szkołę, w której wszystkie oddziały są oddziałami dwujęzycznymi;”

Prawna możliwość podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej Umożliwienie przez polski system oświaty podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej została uregulowana w Art. 13 UoSO.  ust.1. Szkoła i placówka publiczna umożliwia uczniom podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, a w szczególności naukę języka oraz własnej historii i kultury.  ust. 2. Na wniosek rodziców nauka, o której mowa w ust. 1, może być prowadzona: 1) w osobnych grupach, oddziałach lub szkołach; 2) w grupach, oddziałach lub szkołach – z dodatkową nauką języka oraz własnej historii i kultury; 3) w międzyszkolnych zespołach nauczania.”

Nauczanie języka mniejszości narodowej, etnicznej, językowej a pojęcie szkoły dwujęzycznej  Ustawa o systemie oświaty posługuje się pojęciem oddziału dwujęzycznego i szkoły dwujęzycznej wyłącznie w aspekcie nauczania języka obcego nowożytnego, jako drugiego języka nauczania.  Natomiast nauczanie języka mniejszości narodowej lub etnicznej nie odbywa się wg reguł nauczania języka obcego – w przypadku którego respektowane są określone wymogi np. programowe czy egzaminacyjne.  Nauczanie języka narodowego lub etnicznego ma zgoła odmienne ugruntowanie prawne – odbywa się w trybie nieobowiązkowym, na podstawie pisemnych deklaracji rodziców lub prawnych opiekunów, ubiegających się o umożliwienie takiego nauczania w świetle art. 13 UoSO.  Ponadto program nauczania języka mniejszości np. języka niemieckiego – nie musi odzwierciedlać zakresu wymaganego w podstawie programowej nauczania ogólnego oraz jako język mniejszości nie podlega postępowaniu egzaminacyjnemu.

Nauczanie języka mniejszości narodowej, etnicznej, językowej a pojęcie szkoły dwujęzycznej Wnioski: Z powyższych faktów wynika, że  Zastosowanie w nazwie szkoły, która prowadzi naukę dla mniejszości narodowej słowa – dwujęzyczna nie oddaje istoty rzeczy  Szkoła dwujęzyczna w rozumieniu przepisów oświatowych może funkcjonować od III etapu edukacyjnego (gimnazjum).  Nazwa „szkoła podstawowa dwujęzyczna” może funkcjonować jako dwujęzyczna jedynie dla mniejszości narodowych lub grup etnicznych. Wówczas drugim równoważnym językiem nauczania jest język mniejszości narodowej lub etnicznej. W rozumieniu nauczania dwujęzycznego oznacza to, że zajęcia edukacyjne są prowadzone w dwóch językach nauczania: polskim oraz w języku mniejszości narodowej.  Szkoła dwujęzyczna w rozumieniu przepisów oświatowych to szkoła, w której we wszystkie oddziały są oddziałami dwujęzycznymi, tzn. w których drugim językiem nauczania jest język obcy nowożytny dla co najmniej dwóch zajęć edukacyjnych.

Wspomagania dyrektorów i nauczycieli placówek, w których prowadzona jest nauczanie języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej w roku W ramach Grantów Edukacyjnych Opolskiego Kuratora Oświaty zorganizowane zostały dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach z językiem mniejszości narodowych 2 kursy:  „Podstawy prawne i organizacja nauczania mniejszości narodowej i etnicznej” (zaplanowano 45 miejsc, udział wzięło 28 osób),  „Organizacja i przebieg nauczania języka mniejszości narodowej w przedszkolach” (zaplanowano 30 miejsc, udział wzięło 30 osób). Pozostałe działania:  w ramach Programu „Niwki” realizowanego wspólnie z Konsulatem RFN we Wrocławiu oraz WOM w Opolu zorganizowano kurs metodyczno – przedmiotowy dla nauczania wczesnoszkolnego w zakresie języka niemieckiego jako obcego (zaplanowano 30 miejsc, udział wzięło 30 osób).  w ramach podtrzymywania tradycji i tożsamości regionalnej zorganizowane zostało w dniach 21 – 23 maja 2009 r. w Opolu – Górze Św. Anny V Forum Edukacji Regionalnej. W jego trakcie odbyła się Ogólnopolska Konferencja „Edukacja Regionalna – dziedzictwo historyczno kulturowe Śląska Opolskiego”.

Dziękuję za uwagę