Projekt oparty na wolontariacie Anna Wojciechowska Wiceprezes Zarządu Fundacji Odyssey of the Mind Polska www.odyseja.org Seminarium PMI GB Gdańsk, 21. maja 2009

Idea wolontariatu Wolontariat (łac. volontarius – dobrowolny, chętny) jest dobrowolną, świadomą i bezpłatną formą działalności na rzecz innych, wykraczającą poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie.

Co zamiast pieniędzy? Główne pobudki działania wolontariusza: Morale, przekonania religijne i polityczne – 64% Przyjemność, satysfakcja – 33 % Odwzajemnienie pomocy w przyszłości – 30 % Budowanie doświadczenia (wpis do CV) Uznanie innych. Wolontariusze najczęściej pracują dla organizacji pomagającym najuboższym oraz religijnych i parafialnych.

Wolontariat w Polsce 1950+ kojarzony z pracą społeczną – obowiązkiem obywatela (to nie wolontariat!) lata 80’ – wolontariat kojarzony głównie z ZHP od 1990 – świadomy wolontariat na rzecz pojawiających się organizacji 2004 – szczyt rozwoju wolontariatu - 18,3% czyli ok. 5,4 mln dorosłych Polaków zadeklarowało pracę na zasadzie wolontariatu na rzecz organizacji pozarządowych, grup, związków lub ruchów społecznych i religijnych. 2005 – powołanie Agencji Promocji i Rozwoju Wolontariatu w Polsce 2008 – tylko 11% Polaków poświęciło swój czas na bezpłatną pracę na rzecz innych

Wolontariat w projekcie Wyróżniamy dwa typy zaangażowania wolontariatu w realizację projektów: Wsparcie projektu pracą wolontariuszy Projekt zarządzany przez pracowników organizacji, firmy czy agencji Wolontariusze najczęściej angażowani są w udział w jednorazowej akcji Zaangażowanie tylko w fazę Realizacji projektu np. WOŚP i Przystanek Woodstock Inicjacja Planowanie Realizacja Zakończenie

Wolontariat w projekcie Problemy w projektach wspieranych przez wolontariuszy: Rekrutacja Zaangażowanie (jakość pracy) i zdyscyplinowanie Utrzymanie motywacji Przy jednorazowym ‘evencie’ - nie różni się to znacznie od zatrudnienia pracowników – różni się tylko motywator. Przy długoterminowym zaangażowaniu wolontariuszy musimy uwzględnić czynniki takie, jak: trudniejsza rekrutacja, szybsza utrata motywacji czy zwiększona rotacja.

Problemy wolontariatu Bycie a bywanie Obie formy działalności są pożądane, ale… …według badania Stowarzyszenia Klon-Jawor, listopad 2008: Ludzie znaczenie chętniej biorą udział w akcjach, niż w długotrwałych działaniach, które wymagają wytrwałości i głębszego zaangażowania. Z badań wynika, że większość wolontariuszy poświęca na swoją pracę mniej niż 15 godzin rocznie. Osób, które poświęcają więcej niż 50 godzin w roku jest około 15% pośród wszystkich wolontariuszy.

Wolontariat w projekcie 2. Oparcie projektu na wolontariacie Wolontariat długoterminowy i krótkoterminowy Wszystkie fazy projektu realizowane są przez wolontariuszy Odpowiedzialność za realizację budżetu, poziomu jakości i terminów zadań np. Odyseja Umysłu w Polsce Inicjacja Planowanie Realizacja Zakończenie

Odyseja Umysłu Odyseja Umysłu jest to stworzony w 1978 roku przez C. Samuela Micklusa program edukacyjny organizowany przez fundację Odyssey of the Mind mający na celu rozwijanie zdolności twórczych i zachęcanie do kreatywnego rozwiązywania problemów. Głównymi wymogami stawianymi przed uczestnikami programu są: Samodzielne tworzenie rozwiązań (bez podpowiedzi i ingerencji ze strony osób trzecich). Odpowiedzialność za własne pomysły i proponowane rozwiązania. Szacunek dla odmiennych osobowości, pomysłów i poglądów, który przekłada się na dobrą współpracę w grupie.

Odyseja Umysłu Program Odysei Umysłu realizowany jest w drużynach działających przy placówkach oświatowych i wychowawczych przez odpowiednio wyszkolonych trenerów. Typowa drużyna składa się z siedmiorga zawodników oraz trenera. Na zadania realizowane przez drużynę składają się tzw. zadania spontaniczne oraz problemy długoterminowe. Proces edukacyjny jest realizowany przez cały rok. Od lutego drużyny współzawodniczą w konkursie Odysei Umysłu składającym się z kilku etapów od Eliminacji Regionalnych do Finałów Światowych. Jednak w Odysei Umysłu każdy jest zwycięzcą, ponieważ główną wartością Programu jest całoroczny proces edukacyjny. Doroczny konkurs natomiast jest narzędziem wyłonienia najlepszych oraz… sporym przedsięwzięciem organizacyjnym.

Odyseja w czasie 1989 - powstaje pierwsza drużyna Odysei Umysłu. 1992 - zorganizowano pierwszy konkurs krajowy Odysei Umysłu. 2007 - zorganizowano pierwsze eliminacje regionalne Odysei Umysłu (podział na Gdańsk, Poznań i Wrocław); 126 drużyn 2009 - nowy region – Warszawa; 191 drużyn = 1394 uczestników Początkowo finały Odysei Umysłu odbywały się na Uniwersytecie Gdańskim. Ze względu na wzrost zainteresowania w kolejnych latach finały organizowane były w Teatrze Miniatura, Teatrze Wybrzeże, Teatrze Muzycznym w Gdyni, a od 2008 roku w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku.

Wolontariat w Odysei Wolontariusze w Odysei Umysłu: 1. Wolontariusze Programu - trenerzy 2. Wolontariusze Konkursowi: Obsługa merytoryczna - sędziowie Obsługa logistyczna - szeryfowie 3. Wolontariusze stali – zarząd i koordynatorzy

Struktura Odysei Struktura organizacyjna polskiej Odysei Umysłu w latach 1992 - 2009

Wolontariusze Kto angażuje się w wolontariat? W USA – długa tradycja wolontariatu Wolontariuszami często są emeryci, którzy angażują się w działalność na rzecz środowiska lokalnego, klubów czy stowarzyszeń. W Polsce – rozwija się idea wolontariatu Rosnąca popularność wolontariatu pracowniczego - odtrutka na wyścig szczurów Najczęściej angażują się osoby młode, poniżej 25 roku życia – głównie studenci i uczniowie Średnia wieku wolontariusza Odysei Umysłu w Polsce to 20-25 lat… … w USA 55-65 lat.

Wolontariusze W jaki sposób znaleźć wolontariuszy? Grupa docelowa: studenci i uczniowie Gdzie szukać wolontariuszy? angażowanie osób, które już gdzieś działają kontakt przez organizacje studenckie, koła zainteresowań, samorządy wśród wolontariuszy i beneficjentów z poprzednich projektów Jak rekrutować? przedstawić zadania i efekty pracy (budowanie poczucia bycia potrzebnym) zbudować emocje (satysfakcja) pokazać osobiste korzyści

Sprawiedliwy wolontariat W jaki sposób utrzymać wolontariuszy? 1. Podtrzymywać motywację (przypominanie emocji) 2. Stosowanie tzw. „Sprawiedliwego wolontariatu” Dbanie o to, by czas poświęcony przez wolontariusza był jego jedynym kosztem. Odyseja Umysłu stosuje proste i skuteczne rozwiązania zapewniając: ciekawe szkolenie (nasycone emocjami) konkursową koszulkę (w odpowiednim wyróżniającym funkcję kolorze) obiad, napoje i przekąski prezent – gadżet konkursowy zaświadczenie o wolontariacie

Podsumowanie Pozycja wolontariatu w Polsce się stabilizuje. Około 300tys. Dorosłych Polaków stale pracuje na zasadzie wolontariatu, a ponad 1,7mln bywa wolontariuszami (zaangażowanie w akcje). Najczęściej angażują się młodzi ludzie. W projektach najczęściej wspieramy się pracą wolontariuszy (etap realizacji) lub opieramy się na wolontariacie w 100% (wszystkie fazy). Te drugie są znacznie trudniejsze, ale możliwe! - Polska Odyseja Umysłu jest na to najlepszym dowodem!

Anna Wojciechowska www.odyseja.org ania@odyseja.org Dziękuję! Anna Wojciechowska www.odyseja.org ania@odyseja.org