kryteria wyboru wdrażanych rozwiązań informatycznych Iwona Chomiak-Orsa Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Struktura Typologia i zakres przedsięwzięć informatycznych Podstawowe kryteria wyboru Perspektywy oceny Podział nakładów przedsięwzięć informatycznych Metody ocen Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Typologia przedsięwzięć informatycznych Rozwiązania dedykowane Rozwiązania powielarne Podejście mieszane Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Przyczyny podejmowania przedsięwzięć informatycznych Patologie funkcjonowania systemu informacyjnego Niski poziom zaspokojenia potrzeb informacyjnych poszczególnych użytkowników Zmiany organizacyjne Dążenie do wykorzystania nowoczesnych rozwiązań techniczno-technologicznych Rozszerzanie zakresu funkcjonalnego wykorzystywanego systemu Podnoszenie poziomu komunikacji między użytkownikami systemu Wzrost świadomości informatycznej użytkowników systemu Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Zakres przedsięwzięć informatycznych Wymiana sprzętu komputerowego Doskonalenie rozwiązań programowych Doskonalenie rozwiązań sieciowych Doskonalenie rozwiązań systemowych obejmujących wszystkie powyższe aspekty Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Kryteria wyboru przedsięwzięć informatycznych Kryteria produktowe Rodzaj technologii Zakres funkcjonalnośc Cena Kryteria oceny dostawcy Referencje Sytuacja rynkowa Polityka zatrudnienia Kryteria oceny warunków umowy Kary umowne Zakres usług dodatkowych Zakres prac serwisowych Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Czynniki sukcesu przedsięwzięć informatycznych Minimalizacja wielkości przedsięwzięć – często niemożliwe przy kompleksowej informatyzacji Dbałość o wiarygodne szacowanie – nie stosowanie złotej zasady budżetowania ;] Ciągłe kontrolowanie realizacji projektu – poprzez szacowanie nakładów oraz porównywanie z poziomem realizacji poszczególnych etapów Stosowanie różnych ale spójnych metod oceny nakładów i efektów jakie możemy uzyskać poprzez realizację przedsięwzięcia informatycznego Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Perspektywy oceny przedsięwzięć informatycznych W fazie przedrealizacyjnej (ex ante) – dokonuje się typowego szacowania nakładów i efektów planowanego przedsięwzięcia informacyjnego – jest to rachunek mający na celu zmniejszenie ryzyka inwestycyjnego na jakie narażony jest podmiot organizacyjny przeznaczający znaczne środki finansowe W fazie końcowej (ex post) – w której konieczne jest dokonanie porównania planowanych wielkości nakładów i efektów z rzeczywiście poniesionymi nakładami i uzyskanymi efektami Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Nakłady przedsięwzięć informatycznych Wymierne (mierzalne) – obejmujące nakłady stosunkowo łatwo poddające się kwantyfikacji wartościowej. Można je w dość dokładny sposób określić ponieważ dotyczą kosztów związanych z zakupem sprzętu czy oprogramowania w podstawowych i pierwotnych specyfikacjach Niewymierne (trudno mierzalne) – obejmują nakłady trudne do oszacowanie przez ich ciągły i trudny do określenia horyzont czasowy Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Podział kosztów przedsięwzięć informatycznych Nakłady na przedsięwzięcia informatyczne Nakłady wymierne (mierzalne) Koszty jednorazowe Koszty bieżące przeprowadzenie analizy potrzeb informacyjnych użytkowników, zakup niezbędnego sprzętu komputerowego i oprogramowania, adaptacja pomieszczeń dla potrzeb teleinformatyki, planowanie, projektowanie, instalacja, wdrożenie objętych przedsięwzięciem systemów informatycznych szkolenie personelu zatrudnienie dodatkowego personelu obsługującego eksploatowane systemy dzierżawa łączy telekomunikacyjnych bezpieczeństwo gromadzonych i przesyłanych danych sprawowanie nadzoru autorskiego i pielęgnacja oprogramowania amortyzacja środków technicznych modernizacja sprzętu teleinformatycznego Nakłady niewymierne (trudno mierzalne) chaos organizacyjny i informacyjny w początkowych stadiach wdrażania i eksploatacji systemu (rachunek utraconych korzyści i niewykorzystanych szans) zagrożenie autonomii oraz integralności organizacyjnej i informacyjnej dehumanizacja więzi komunikacyjnych w podmiocie Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Charakterystyka metod oceny Metody proste: Stopa zwrotu z inwestycji – ROI (Return on Investment) Stopa zwrotu zainwestowanego kapitału własnego – ROE (Return on Equity) Metody dyskontowe: Wartość bieżąca netto – NPV (Net Present Value) Wewnętrzna stopa zwrotu – IRR (Internal Rate of Return) Metody wielokryterialne: Całkowite koszty posiadania informatyki – TCO (Total Cost of Ownership) Ekonomika informacji (Information Economics) Zrównoważona karta wyników – BSC (Balanced Scorecard) Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Metody proste ROI = NI/TC Stopa zwrotu z inwestycji – ROI – wyraża efektywność nakładów poniesionych na realizację danego przedsięwzięcia ROI = NI/TC Gdzie: NI – zysk netto TC – kapitał całkowity Stopa zwrotu zainwestowanego kapitału własnego – ROE – jest relacją wyniku finansowego do przeciętnego stanu kapitału własnego ROE = NI/E E – kapitał własny Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Metody dyskontowe Wartość bieżąca netto – NPV (Net Present Value) – pozwala określić rzeczywistą (zdyskontowaną) wartość nakładów oraz efektów związanych z danym przedsięwzięciem. Definiuje się ją jako sumę zdyskontowanych oddzielnie dla każdego roku przepływów pieniężnych netto, zrealizowanych w całym okresie objętym rachunkiem, przy stałym poziomie stopy dyskontowej Gdzie: NCV – przepływy pieniężne netto w kolejnych latach K – stopa dyskonta n – okres życia projektu Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Metody dyskontowe cd. Wewnętrzna stopa zwrotu – IRR (Internal Rate of Return) – jest ona rozumiana jako stopa procentowa, przy której obecna wartość strumieni wydatków pieniężnych jest równa obecnej wartości strumieni wpływów pieniężnych Gdzie: CF – przepływy pieniężne netto w kolejnych latach K – stopa dyskonta n – okres życia projektu Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Metody wielokryterialne oceny efektywności przedsięwzięć informatycznych Całkowite koszty posiadania informatyki – TCO Zrównoważona karta wyników Ekonomika informacji Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Całkowite koszty posiadania informatyki – TCO Pozwala na oszacowanie – kosztów korzystania z posiadanych systemów informatycznych w danym przedsiębiorstwie oraz na symulowanie zmiany kosztów i wydatków wynikających z modyfikacji istniejących rozwiązań informatycznych. Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Cykliczne wykonywanie czterech czynności Identyfikacja aktualnego stanu wydatków na podstawie szczegółowego rejestrowania kosztów (bezpośrednich i pośrednich) Analiza porównawcza ponoszonych wydatków i bazy zawierającej typowe koszty w branży, Usprawnianie, polegające na tworzeniu i analizowaniu różnych scenariuszy na podstawie wniosków wynikających z poprzedniego kroku, Zarządzanie wybranym scenariuszem – wynikiem tego kroku jest otrzymanie odpowiedzi na pytanie jak dobrze realizujemy plan udoskonaleń. Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Proponowany system klasyfikacji kosztów Koszty bezpośrednie: sprzęt i oprogramowanie, zarządzanie, wsparcie, rozwój, telekomunikacja. Koszty pośrednie: koszty użytkowania końcowego, obejmujące koszty „samoobsługi” i pomocy wzajemnej, koszty przestojów, niedostępności zasobów, awarii itp. Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Zrównoważona karta wyników Pozwala określić cele biznesowe obiektu. Określa związki między inwestycjami w rozwój firmy, poprawę efektywności procesów a wynikami rynkowymi i finansowymi uzyskiwanymi przez podmiot Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Analizuje podmiot z czterech perspektyw Perspektywa klienta – wskazuje na źródła sukcesu rynkowego – ocenia pozycję rynkową i satysfakcję klientów. Perspektywa finansowa – mierzy ekonomiczne efekty przyszłych zdarzeń. Perspektywa procesów wewnętrznych – koncentruje się na procesach mających kluczowy wpływ na satysfakcję klientów i osiąganie zadanych celów. Perspektywa rozwoju – rozpatruje zdolność podmiotu do zmian i dalszego wzrostu. Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

W zakresie IT powinna pozwolić na uzyskanie odpowiedzi: Na jakim poziomie jest informatyka w danym przedsiębiorstwie. Jak mierzyć działania w obszarze informatyki. Jak wykorzystać uzyskane wyniki pomiarowania do podejmowania dalszych działań w zakresie doskonalenia IT. Jak łączyć działania w obszarze IT ze strategią podmiotu. W jakim stopniu wykorzystywane technologie wspierają pracę poszczególnych komórek organizacyjnych, procesów biznesowych i pracowników. Jak poszczególne działania w obszarze informatyki wpływają na osiągnięcie zadanych celów przedsiębiroswa. Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Ekonomika informacji Jest metodą oceny inwestycji informatycznych, biorącą pod uwagę wszystkie koszty/efekty oraz służącą do kompleksowej oceny pojedynczego projektu informatycznego Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Kategorie oceny będące przedmiotem analizy: Korzyści ekonomiczne. Dopasowanie strategiczne (czy i w jakim stopniu rozpatrywany projekt przyczyni się bezpośrednio lub pośrednio do osiągnięcia zadanych celów strategicznych). Przewaga konkurencyjna (czy i w jakim stopniu rozpatrywany projekt może mieć wpływ np. na zwiększenie udziałów firmy w rynku). Wsparcie informacyjne zarządzania (czy system będący celem projektu będzie dostarczał nowych, istotnych dla kluczowych działań podmiotu informacji – pozwalając podnosić jakość podejmowanych decyzji). Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Kategorie oceny będące przedmiotem analizy cd.: Ryzyko związane ze specyfiką projektu (czy projekt zawiera szczegółową i precyzyjną definicje wszystkich funkcji proponowanego systemu informatycznego). Ryzyko techniczne (czy zakłada wykorzystanie nieznanych dla użytkowników i pracowników działu informatyki rozwiązań technicznych z zakresu sprzętu, oprogramowania systemowego czy użytkowego). Zgodność ze strategią informatyzacji (w jakim stopniu projekt pokrywa się z przyjętą strategią informatyzacji przedsiębiorstwa). Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Kroki procedury oceny projektów informatycznych w metodzie IE: Opis projektu. Cele i proponowane rozwiązania biznesowe. Potencjalne korzyści na poziomie biznesowym, w tym korzyści mierzalne i niemierzalne. Szacunkowe koszty wstępne. Streszczenie wyników oceny poszczególnych kategorii przedstawione w postaci sumy ważonych punktów każdej kategorii Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Zalety metod wielokryterialnych: Pozwalają na kompleksową ocenę przedsięwzięć informatycznych poprzez identyfikację „wszystkich” mierzalnych i niemierzalnych nakładów oraz efektów. Umożliwiają sprowadzenie wszystkich nakładów i efektów do wspólnej porównywalnej wielkości niemianowanej. Pozwalają na porównywanie niejednorodnych przedsięwzięć informatycznych. Określają organizację dokonywania oceny, podział kompetencji, punkty podlegające ocenie – pozwalają zmniejszyć chaos Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Wady metod wielokryterialnych: Tworzona ocena jest w dużym stopniu subiektywna. Występuje duża uznaniowość, ponieważ rangi projektu informatycznego i przypisywane im wagi nadawane są arbitralnie przez osoby dokonujące oceny – czyli w znacznej mierze uzależnione są od kompetencji i wiarygodności tychże osób. Ocena wyrażona jest w punktach – co powoduje, że zastosowana metoda jest przydatna tylko dla oceny konkretnych rozwiązań w danym czasie i miejscu. Są to metody złożone i skomplikowane. Dokonywanie oceny z wykorzystaniem metod wielokryterialnych jest procesem długim, wymagającym zaangażowania wielu pracowników przedsiębiorstwa. Wrocław, 2011; dr Iwona Chomiak-Orsa

Proszę o pytania Kontakt: iwona.chomiak@ue.wroc.pl Dziękuję za uwagę Proszę o pytania Kontakt: iwona.chomiak@ue.wroc.pl