Dyrektor ROPS w Rzeszowie Mariola Zajdel-Ostrowska ZASADY FINANSOWANIA ZAKŁADÓW AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM Dyrektor ROPS w Rzeszowie Mariola Zajdel-Ostrowska

Niepełnosprawność jest niewątpliwie problemem społecznym w Polsce. postępujące starzenie się społeczeństwa, brak nawyków prozdrowotnych, stresujący tryb życia, degradacja środowiska naturalnego, nasilanie się częstotliwości różnego rodzaju wypadków, wreszcie postęp medycyny ratującej życie, ale nie zawsze umiejącej zapobiec skutkom chorób czy wypadków są to przyczyny stałego wzrostu liczby osób niepełnosprawnych w społeczeństwie. Na Podkarpaciu liczba tych osób wynosi 253.504. 246.881 osób to osoby w wieku 15 lat i więcej, 6.623 to dzieci i młodzież w wieku 0-14 lat. Województwo Podkarpackie jest na dziesiątym miejscu w skali województw Polski pod względem liczby osób niepełnosprawnych. Największą liczbę niepełnosprawnych (18.720 osób) PFRON oszacował w powiecie rzeszowskim.

Źródło: PFRON- podstawa do podziału środków PFRON dla samorządów wojewódzkich w 2007r

W województwie podkarpackim korzystanie z pomocy deklaruje: Województwo podkarpackie należy do województw, w których sytuacja osób niepełnosprawnych jest trudna, a ich satysfakcja z życia niższa, niż wśród mieszkańców innych regionów. Wśród osób niepełnosprawnych na Podkarpaciu odnotowano jeden z najniższych wskaźników zadowolenia z jakości życia. osoby niepełnosprawne bowiem powszechnie skarżą się na brak zainteresowania gmin ich sytuacją. główny wysiłek w uzyskaniu pomocy leży po stronie osoby niepełnosprawnej. niepełnosprawni mają niską świadomość tego, gdzie mogą zwrócić się o pomoc. W województwie podkarpackim korzystanie z pomocy deklaruje: Ośrodków Pomocy Społecznej - 37% niepełnosprawnych, PFRON 20%, samorządów gminnych 17%, PCPR 14%, ZUS-u 12%.

Jednostki niosące pomoc osobom niepełnosprawnym, to: gmina, powiat, województwo samorządowe, wojewódzka administracja rządowa, organizacje pozarządowe, PFRON. Art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej brzmi: „Art. 7. Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu: 1) ubóstwa; 2) sieroctwa; 3) bezdomności; 4) bezrobocia; 5) niepełnosprawności; 6) długotrwałej lub ciężkiej choroby; 7) przemocy w rodzinie; 7a) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi; 8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności; 9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych; 10) braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze; 11) trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy; 12) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; 13) alkoholizmu lub narkomanii; 14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej; 15) klęski żywiołowej lub ekologicznej.”

Działalność gmin w zakresie pomocy osobom niepełnosprawnym jest niewielka. W 2006r. jedynie 17% gmin województwa miało opracowany program działań na rzecz osób niepełnosprawnych[1]. Pomoc gmin skupia się w większości przypadków na: pomocy finansowej: gminy w 44% przypadków pozytywnie załatwiły prośby osób niepełnosprawnych o pomoc finansową, w 24% przypadków- częściowo. pomocy rzeczowej: 25% przypadków załatwionych pozytywnie, 60% częściowo. pomocy w zakresie pracy to: 8% przypadków załatwionych częściowo. pomocy bytowej to: 18% przypadków również załatwionych częściowo. pomocy urzędowej to: 18% przypadków załatwionych całkowicie. Udzielana pomoc wydaje się niewielka, ale zadawalający jest fakt, który potwierdzają badane osoby niepełnosprawne, że mimo nie udzielenia pomocy bezpośrednio przez gminę, udzielano informacji gdzie można jej szukać. [1]Źródło: „Gmino jaka jesteś? Badanie działalności gmin na rzecz osób niepełnosprawnych- synteza porównawcza wyników z badań samorządów gminnych oraz z badań osób niepełnosprawnych-Województwo Podkarpackie” PFRON Warszawa, grudzień 2006r

Środki PFRON wydatkowane są głównie na: Na podstawie art.35 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Samorząd Województwa realizuje zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych i przeznacza na ten cel środki PFRON będące w jego dyspozycji (w wysokości średniorocznie ponad 5 mln zł) oraz środki własne (w wysokości średniorocznie ok. 200.000 zł). Środki PFRON wydatkowane są głównie na: dofinansowanie robót budowlanych w obiektach służących rehabilitacji osób niepełnosprawnych, dofinansowanie tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej.

Zgodnie z art. 68c ust. 2 pkt. 2 lit Zgodnie z art. 68c ust.2 pkt.2 lit.1b,c ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych maksymalne dofinansowanie działania zakładów aktywności zawodowej ze środków PFRON będących w dyspozycji Samorządu Województwa : w 2008r. wynosi 90% tych kosztów, w 2009r. i w latach następnych 85% kosztów. Zgodnie z art. 29 ust. 3 w/w ustawy: „Koszty utworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej są finansowane ze środków Funduszu, samorządu terytorialnego lub z innych źródeł” Z zapisu tego wynika, że w 2008r. pozostałe 10% kosztów działania zakładów, zaś w 2009 i w latach następnych 15% kosztów działania powinno być sfinansowane ze środków samorządu terytorialnego lub z innych źródeł. 16.772 zł na zatrudnioną osobę niepełnosprawną na rok, tj. w wysokości środków jaką corocznie PFRON przeznacza Samorządowi Województwa na dofinansowanie zakładów aktywności zawodowej.

W chwili obecnej w Województwie Podkarpackim funkcjonuje sześć zakładów aktywności zawodowej. Zakład jest wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostką, która uzyskała status nadany przez Wojewodę. Zakład aktywności zawodowej tworzy się celem zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczanych do znacznego stopnia niepełnosprawności oraz zaliczanych do umiarkowanego stopnia z tytułu autyzmu, upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej. Zakład prowadzi rehabilitację zawodową i społeczną zatrudnionych osób niepełnosprawnych, poprzez prowadzenie: działalności gospodarczej obsługowo-rehabilitacyjnej. Zakład przygotowuje zatrudnione osoby niepełnosprawne do życia w otwartym środowisku oraz udziela pomocy w realizacji pełnego, niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia na miarę ich indywidualnych możliwości. Każdy zakład opracowuje program rehabilitacji: zawodowej, społecznej, leczniczej dla zatrudnionych osób niepełnosprawnych. Przynajmniej raz w roku każda zatrudniona osoba niepełnosprawna podlega ocenie efektów rehabilitacji oraz sprawności zawodowej i społecznej. Dochody z prowadzenia działalności gospodarczej zakład aktywności zawodowej przeznacza na fundusz aktywności zawodowej. Środki funduszu mogą być przeznaczone na realizację indywidualnych projektów wparcia osób niepełnosprawnych.

Lokalizacja zakładów aktywności zawodowej, liczba zatrudnionych. W 2003r. utworzono zakład aktywności zawodowej w Rymanowie Zdroju (organ tworzący - PSOUU Koło w Rymanowie), zatrudniający obecnie 40 osób. 2. W 2005r. utworzono zakład w Nowej Sarzynie (organ tworzący -Stowarzyszenie „Dobry Dom” z Woli Zarzyckiej), zatrudniający obecnie 36 osób niepełnosprawnych. 3. W 2007r. utworzono 4 – zakłady: - w Woli Dalszej (organ tworzący –Fundacja „Contigo” z Łańcuta) - zatrudniający obecnie 32 osoby niepełnosprawne, - w Maliniu (organ tworzący –Gmina Tuszów Narodowy) - zatrudniający - w Jarosławiu (organ tworzący –PSOUU- Koło w Jarosławiu) - zatrudniający obecnie 30 osób niepełnosprawnych, - w Woli Rafałowskiej (organ tworzący –Towarzystwo Przeciwdziałania Uzależnieniom- „Trzeźwa Gmina” z Chmielnika) - zatrudniający obecnie 30 osób niepełnosprawnych, Końcem 2007r zatrudnienie znalazło łącznie 124 osób niepełnosprawnych. W chwili obecnej istniejące sześć zakładów zatrudnia łącznie 200 osób niepełnosprawnych.

Całkowite koszty działania Zakładów są określone przez Organizatorów Zakładów, przyjęte przez Zarząd Województwa stosowną uchwałą oraz stanowią podstawę do zawarcia umów między Województwem a Organizatorami ZAZ-ów o dofinansowanie kosztów działania zakładu aktywności zawodowej ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych będących w dyspozycji Samorządu Województwa Podkarpackiego W 2008r. dofinansowaniem kosztów działalności obsługowo-rehabilitacyjnej ze środków PFRON będących w dyspozycji Samorządu Województwa objętych będzie 6 zakładów, łącznie w wysokości 3.354.382 zł, co stanowić ma 90 % kosztów działalności zakładów tj: w Rymanowie Zdroju w wysokości 670.880 zł w Nowej Sarzynie w wysokości 603.792 zł w Woli Dalszej w wysokości 536.704 zł, w Maliniu w wysokości 536.704 zł w Jarosławiu w wysokości 503.159 zł w Woli Rafałowskiej w wysokości 503.143 zł

z tego planowane dofinansowanie przez: Wyliczono wysokość rocznego dofinansowania poszczególnych ZAZ-ów w 2008r. przez gminy, z których pochodzą zatrudnione osoby niepełnosprawne. Dofinansowanie to stanowi 5% kosztów działania, przy założeniu, że pozostałe 5% dofinansuje Województwo. Łącznie 10% kosztów działania sześciu Zakładów w 2008r. wynosi 372 708,91 zł, z tego planowane dofinansowanie przez: Województwo 186 353,00 zł, przez Gminy 186 355,91 zł.

ZAZ Rymanów Zdrój ( Organizator - PSOUU Koło w Rymanowie) 10% stanowi 74 541,00 zł 5% z 74 541,00 zł = 37 270,50 zł 37 271 zł Województwo 37 270 zł Gminy 37 270 : 40 zatrudnionych osób niepełnosprawnych = 931,75 zl/osobę

ZAZ Nowa Sarzyna (Organizator- Stowarzyszenie „Dobry Dom” z Woli Zarzyckiej) 10% stanowi 67 088,00 zł 5% z 67 088,00 zł = 33 544,00 zł 33 544,00 zł Województwo 33 544,00 zł Gminy 33 544 : 36 zatrudnionych osób niepełnosprawnych = 931,78 zł/osobę

ZAZ Wola Dalsza (Organizator- Fundacja „Contigo” z Łańcuta 10% stanowi 59 634,00 zł 5% z 59 634,00 zł = 29 817,00 zł 29 817 zł Województwo 29 817 zł Gminy 29 817 : 32 zatrudnione osoby niepełnosprawne = 931,78 zł

ZAZ Malinie (Organizator - Gmina Tuszów Narodowy) 10% stanowi 59 633,71 zł 5% z 59 633,71 zł = 29 816,855 zł 29 816 zł Województwo 29 817,71 zł Gminy 29 817,71 : 32 zatrudnione osoby niepełnosprawne = 931,80 zł/osobę

ZAZ Jarosław (Organizator PSOUU Koło w Jarosławiu) 10% stanowi 55 907,00 zł 5% z 55 907,00 zł = 27 953,50 zł 27 953 zł Województwo 27 954 zł Gminy 27 954 : 30 zatrudnionych osób niepełnosprawnych = 931,80 zł/osobę

Razem Gminy 186 355,91 zł Łącznie 372 708,91 zł ZAZ Wola Rafałowska (Organizator- Towarzystwo „Trzeźwa Gmina” z Chmielnika) 10% stanowi 55 905,20 zł 5% z 55 905,20zł = 27 952,60 zł 27 952 zł Województwo 27 953,20 zł Gminy 27 953,20 : 30 zatrudnionych osób niepełnosprawnych = 931,77 zł/osobę Razem Województwo 186 353,00 zł Razem Gminy 186 355,91 zł Łącznie 372 708,91 zł

Wykaz gmin z których pochodzą zatrudnione osoby niepełnosprawne w sześciu ZAZ-ach wraz z wysokością dofinansowania

Wykaz gmin z których pochodzą zatrudnione osoby niepełnosprawne w sześciu ZAZ-ach wraz z wysokością dofinansowania C.d.

Wykaz gmin z których pochodzą zatrudnione osoby niepełnosprawne w sześciu ZAZ-ach wraz z wysokością dofinansowania C.d.

Wykaz gmin z których pochodzą zatrudnione osoby niepełnosprawne w sześciu ZAZ-ach wraz z wysokością dofinansowania C.d.

Licząc na zrozumienie wagi problemów osób niepełnosprawnych, które znalazły zatrudnienie w Zakładach Aktywności Zawodowej, a z powodu braku wystarczających środków na ten cel w budżetach organizatorów, mogą ją stracić, Samorząd Województwa wnioskuje o udział Państwa, tj. Samorządów Gmin w dofinansowaniu działalności ZAZ.

Dziękuję za uwagę !