WYKORZYSTANIE POMOCY DYDAKTYCZNYCH W REALIZACJI PROGRAMU NAUCZANIA W GIMNAZJUM ZESPOŁU SZKÓŁ W KOŁBACZU Listopad 2013 r.

OBSZAR 4   Zarządzanie zapewnia szkole lub placówce funkcjonowanie zgodne z przyjętą koncepcją jej rozwoju   WYMAGANIE 4.3. Szkoła lub placówka ma odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie     Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324) podstawowym narzędziem tego nadzoru mającym wpływ na jakość kształcenia i rozwój szkół i placówek oświatowych jest ewaluacja  

Przedmiot ewaluacji:   WYKORZYSTANIE POMOCY DYDAKTYCZNYCH W REALIZACJI PROGRAMU NAUCZANIA   Pytania kluczowe: • Czy nauczyciele skutecznie korzystają z pomocy dydaktycznych w prawidłowej i pełnej realizacji programu nauczania? • W jakim stopniu wykorzystywane są pomoce multimedialne?   Kryterium ewaluacji: • Podejmowane są skuteczne działania wzbogacające wyposażenie szkoły • Wyposażenie szkoły umożliwia realizowanie przyjętych w szkole programów nauczania   Metody badawcze: • Ankieta • Wywiad z respondentem   Określenie próby badawczej: • Nauczyciele gimnazjum • Wybrani uczniowie • Dyrekcja szkoły

Ankieta dla ucznia (73 uczniów gimnazjum) - listopad 2013 r. 1 Ankieta dla ucznia (73 uczniów gimnazjum) - listopad 2013 r. 1. Jak oceniasz wyposażenie szkoły w podstawowe pomoce naukowe?  Bardzo dobre - 11  Dobre - 19  Wystarczające - 29  Ubogie - 6  Złe - 5 2. Jak oceniasz stan pomocy naukowych do zajęć edukacyjnych? (podkreśl 1 odpowiedź) • Pomoce naukowe są nowoczesne i w dobrym stanie - 22 • Pomoce są w dobrym stanie, ale część z nich zdezaktualizowała się - 28 • Większość pomocy naukowych jest raczej w kiepskim stanie - 11 • Bardzo zły stan większości pomocy nie pozwala na ich właściwe wykorzystanie - 0 • Brakuje większości przydatnych pomocy naukowych - 7 • Nie wiem, jakie pomoce naukowe są w mojej szkole - 2 3. Jak często nauczyciel wykorzystuje pomoce dydaktyczne na lekcjach? (podkreśl 1 odpowiedź) • Prawie na każdej lekcji - 15 • Codziennie - 6 • Kilka razy w tygodniu - 17 • Od czasu do czasu - 23 • Bardzo rzadko - 9

4. Jakie pomoce nauczyciel wykorzystuje na swoich lekcjach 4. Jakie pomoce nauczyciel wykorzystuje na swoich lekcjach? (możesz zaznaczyć kilka odpowiedzi)   • Komputer, tablet - 32 • Pomoce audiowizualne (multimedialne) - 32 • Podręczniki szkolne - 64 • Zeszyty ćwiczeń - 55 • Inne teksty źródłowe - 25 • Tablice interaktywne - 44 • Pomoce dydaktyczne używane do pokazu i demonstracji - 6 • Pomoce dydaktyczne używane do ćwiczeń uczniowskich - 9 • Instrukcje ćwiczeń dla uczniów - 8 • Plansze, obrazki - 18 • Inne pomoce. Jakie?    

5. Jakie pomoce naukowe powinny się jeszcze znaleźć w szkolnych pracowniach? (można wymienić więcej niż jedną pomoc).   - tablety zamiast książek ("od książek bolą plecy") - 20 - tablice interaktywne/multimedialne - 10 - komputery - 7 - internet bezprzewodowy w klasach - 3 - szafki - 3 - gry edukacyjne - 2 - nowe tablice - 2 - korzystanie z tablic interaktywnych po lekcjach - plansze - pomoce dla nauczycieli techniki - pomoce na lekcje biologii, chemii np. szkielety, preparaty - nowe mapy     6. W jakim stopniu wystrój klas sprzyja nauce? (5 oznacza największe oddziaływanie, 1 - najmniejsze)   5 (12 ucz.) 4 (26 ucz.) 3 (26 ucz.) 2 (2 ucz.) 1 (4 ucz.)

Ankieta dla nauczyciela - 28 osób (listopad 2013 r. ) WYMAGANIE 4. 3 Ankieta dla nauczyciela - 28 osób (listopad 2013 r.)   WYMAGANIE 4.3. Szkoła lub placówka ma odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie   1. Jak Pani/Pan oceni wyposażenie szkoły w podstawowe pomoce naukowe?  Bardzo dobre - 9  Dobre - 15  Wystarczające - 3  Ubogie - 1  Złe - 0 2. Jak Pani/Pan oceni stan pomocy naukowych do zajęć edukacyjnych? (podkreśl 1 odpowiedź ) • Pomoce naukowe są nowoczesne i w dobrym stanie - 16 • Pomoce są w dobrym stanie, ale część z nich zdezaktualizowała się - 8 • Większość pomocy naukowych jest raczej w kiepskim stanie - 1 • Bardzo zły stan większości pomocy nie pozwala na ich właściwe wykorzystanie - 0 • Brakuje większości przydatnych pomocy naukowych -3 • Nie wiem, jakie pomoce naukowe są w mojej szkole - 0

3. Jak często wykorzystuje Pani/Pan pomoce dydaktyczne na swoich lekcjach? (proszę podkreślić 1 odpowiedź ) • Prawie na każdej lekcji - 9 • Codziennie - 4 • Kilka razy w tygodniu - 11 • Od czasu do czasu- 3 • Bardzo rzadko -1   4. Jakie pomoce wykorzystuje Pani/Pan na swoich lekcjach? (można zaznaczyć kilka odpowiedzi )   • Komputer, tablet -14 • Pomoce audiowizualne (multimedialne) - 19 • Podręczniki szkolne - 21 • Zeszyty ćwiczeń - 13 • Inne teksty źródłowe - 17 • Tablice interaktywne - 9 • Pomoce dydaktyczne używane do pokazu i demonstracji - 10 • Pomoce dydaktyczne używane do ćwiczeń uczniowskich - 7 • Instrukcje ćwiczeń dla uczniów - 6 • Plansze, plakaty - 21 • Inne pomoce. Jakie? - sprzęt do zajęć wychowania fizycznego np. płotki, skrzynia

5. Jak ocenia Pani/Pan swoje zaangażowanie w organizację własnego warsztatu pracy ( pracownia, gazetki, pomoce dydaktyczne itp. ) - (5 oznacza największe zaangażowanie, 1 - najmniejsze)   5 (12 osób) 4 (14 osób) 3 (1 osoba) 2 1   6. Jaki jest Pani/Pana udział we wzbogacaniu bazy dydaktycznej szkoły ? (można zaznaczyć kilka odpowiedzi )   • Często wykonuję drobne pomoce ( plansze, karty pracy ucznia, itp.) wykorzystywane na lekcjach - 21 • Corocznie występuję do dyrekcji z inicjatywą zakupu potrzebnych pomocy dydaktycznych i sprzętu - 4 • Corocznie wraz z innymi nauczycielami analizuję stan wyposażenia szkoły w pomoce potrzebne mi do realizacji zajęć dydaktycznych - 9 • Mam opracowaną wizję stopniowego wzbogacania swojej sali lekcyjnej w pomoce dydaktyczne i sprzęt - 8 • Znam aktualny, zaaprobowany przez MEN wykaz pomocy dydaktycznych do zajęć, które prowadzę - 6 • Często, również przy pomocy rodziców, dokonuję niezbędnych napraw i konserwacji powierzonego mi sprzętu - 4 • W bieżącym roku szkolnym wykonałam (- em) pomoce dydaktyczne, które będą służyć również w latach następnych - 5 • W bieżącym roku szkolnym znalazłam (- em) sponsora, który przekazał szkole pomoce dydaktyczne lub otrzymałam ( - em) sprzęt jako nagrodę w konkursie - 3

7. Jakie pomoce naukowe powinny się jeszcze znaleźć w szkolnych pracowniach? (można wymienić więcej niż jedną pomoc). - tablice i programy multimedialne - komputer, rzutnik, laptop - DVD - telewizor - duży stół do doświadczeń - rolety - sprzęt sportowy     8. W jakim stopniu wystrój klas sprzyja nauce? (5 oznacza największe oddziaływanie, 1 - najmniejsze)   5 (10 osób) 4 (14 osób) 3 (4 osoby) 2 1  

9. Czy ma Pani/Pan kłopoty z dostępem do sprzętu multimedialnego w szkole?   • Nie (20 osób) • Tak (8 osób)   Jeśli "Tak", to czym są one spowodowane? - sprzęt niedostępny dla wszystkich, schowane komputery, - drukarki bez tuszów, - częsta zmiana sal lekcyjnych, - brak sprzętu we wszystkich salach     10. Czy w ubiegłych 2 latach brała Pani/brał Pan udział w formach doskonalenia dotyczących wykorzystywania technologii informacyjnych w szkole?   • Tak (jakich?) (16 osób) • Nie (12 osób)   Udział w formach doskonalenia dotyczących:   - wprowadzenia dziennika elektronicznego, - wykorzystywania tablic multimedialnych, - wykorzystywanie multibooków, plansz interaktywnych, - organizowanie pracy szkoły oprogramowaniem Vulcan, Librus, - wykorzystywania multimediów na zajęciach lekcyjnych  

Wnioski z ankiet przeprowadzonych wśród 28 nauczycieli i 73 uczniów Gimnazjum Zespołu Szkół w Kołbaczu 07 listopada 2013 r.

Ankieta odnosiła się do Obszaru 4. ewaluacji wewnętrznej, Wymagania 4 Ankieta odnosiła się do Obszaru 4. ewaluacji wewnętrznej, Wymagania 4.3: "Szkoła ma odpowiednie warunki lokalowe i wyposażenie". Przedmiotem ewaluacji była diagnoza wykorzystania pomocy dydaktycznych w realizacji programu nauczania oraz projektu "Szkoła z klasą 2.0„ 1. 86% ocenia nauczycieli ocenia bardzo dobrze lub dobrze wyposażenie szkoły. Opinię tę potwierdza 41% uczniów, a dla 40% ich populacji jest ono wystarczające W 2013 r. dla potrzeb szkoły zakupiono następujący sprzęt multimedialny: 2 laptopy (wymiana) do tablic multimedialnych i 2 drukarki do sal: 16, 113 2 laptopy (nowy/wymiana) do tablic multimedialnych do sal: 4, 112 1 laptop do nowego projektora w sali 112 1 laptop (wymiana) do księgowości 1 laptop (wymiana) do biblioteki 1 kolorowa drukarka sieciowa do świadectw i pism okolicznościowych 10 myszek i 10 pendrive'ów do sali informatycznej sieć kamer zewnętrznych i wewnętrznych monitorujących halę sportową modernizacja sprzętu w przedszkolu licencje do programów on - line, e - planu lekcji jako nagrodę z konkursu pozyskano tablicę interaktywną do sali 112

2. Tyle samo (86%) nauczycieli uważa, że pomoce naukowe są nowoczesne i w dobrym stanie, jednak 14% nauczycieli i 27% uczniów jest zdania, że brak w szkole większości przydatnych pomocy naukowych. W roku 2014 planuje się m. in.: modernizację gabinetu informatyki i sieci informatycznej w pozostałych pomieszczeniach szkoły (internet we wszystkich salach) wprowadzenie e – dziennika, wykup licencji na e - świadectwa  

3. Nauczyciele i uczniowie różnie oceniają wykorzystywanie pomocy dydaktycznych na lekcjach: Wykorzystanie pomocy Nauczyciele Uczniowie Prawie na każdej lekcji 32% 20,5% Codziennie 14% 8% Kilka razy w tygodniu 39% 23% Od czasu do czasu 11% 31,5% Bardzo rzadko 3,5% 12% W opinii nauczycieli najczęściej wykorzystują oni środki dydaktyczne kilka razy w tygodniu; według uczniów - od czasu do czasu. Zdania na ten temat są sprzeczne. Należy częściej korzystać z pomocy dydaktycznych w czasie zajęć, które są niezbędnym składnikiem metod aktywizujących pracę ucznia. Pozwalają mu lepiej przyswoić sobie nowe treści. Jest potrzeba zorganizowania lekcji otwartych i obserwacji zajęć pod kątem wykorzystania sprzętu multimedialnego i innych pomocy w pracy z uczniami. Planuje się też zakupić nowe książki do biblioteki oraz prenumeratę czasopism dla dzieci i młodzieży.

4. W procesie dydaktycznym nauczyciele wykorzystują różne pomoce: najczęściej podręczniki (zgodna opinia nauczycieli i uczniów); następnie: pomoce multimedialne, inne teksty źródłowe i komputery; według uczniów zaś w dalszej kolejności na lekcjach wykorzystuje się: zeszyty ćwiczeń i tablice interaktywne oraz inne pomoce multimedialne i komputery. Obie badane grupy wskazują potrzebę zakupu dodatkowych pomocy naukowych tj. tablic i programów multimedialnych, laptopów, jednak najważniejsze dla uczniów są tablety zamiast książek. Oprócz multimediów nauczyciele chętnie doposażyliby gabinety w rolety, stoły do ćwiczeń praktycznych i niezbędne preparaty a także inne pomoce do nauki biologii, chemii, fizyki i geografii oraz dla potrzeb zajęć sportowych - brakujący sprzęt.

5. Wystrój klasy w dużym i umiarkowanym stopniu sprzyja nauce 88% uczniów i 86% nauczycieli, a 98% nauczycieli angażuje się w organizację własnego warsztatu pracy w szkole. Należy przeprowadzić inwentaryzację zgromadzonych w sali lekcyjnej pomocy dydaktycznych. Zadbać o estetyką pracowni, włączając do pracy uczniów i ich rodziców. 75% nauczycieli samodzielnie wykonuje drobne pomoce. Niektórzy szukają sponsorów, analizują stan swoich pomocy, występują do dyrekcji z prośbą o zakup nowych. 28% nauczycieli ma opracowaną wizję stopniowego wzbogacania gabinetu w pomoce dydaktyczne i sprzęt multimedialny.

6. 28,5% badanych nauczycieli zaznaczyło, że ma kłopoty z dostępem do sprzętu multimedialnego w szkole. Jako powód najczęściej podaje się: schowane w szafkach komputery, drukarki bez tuszu, częstą zmianę sal lekcyjnych, brak sprzętu we wszystkich salach. Zaleca się opracowanie harmonogramu wykorzystywania sprzętu multimedialnego w danej sali, tak by skorzystało z niego jak najwięcej nauczycieli. Zadanie to wynika również z realizacji projektu "Szkoła z klasą 2.0". 7. W ostatnich 2 latach 57% nauczycieli brało udział w różnych formach doskonalenia dotyczących wykorzystania TIK w pracy z uczniami, a w szczególności: wprowadzenia dziennika elektronicznego, praktycznego wykorzystania tablic multimedialnych, multibooków, plansz interaktywnych czy wprowadzania w organizacji pracy placówki elementów e - szkoły. Należy umożliwić uczniom korzystanie ze sprzętu multimedialnego, w tym na zajęciach pozalekcyjnych i wyrównawczych. Tego typu pomoce trzeba wykorzystywać na uroczystościach szkolnych, w akcjach Samorządu Uczniowskiego. Nauczyciele nadal powinni dokształcać się w zakresie wykorzystywania multimediów na zajęciach lekcyjnych

Końcowe wnioski z ankiety Wykorzystanie pomocy dydaktycznych w realizacji programu nauczania w Gimnazjum ZS w Kołbaczu - listopad 2013 r.

1. Dokończyć modernizację gabinetu informatyki i sieci informatycznej w pozostałych pomieszczeniach szkoły (internet we wszystkich salach) 2. Wprowadzić e - dziennik, e - świadectwa, e - plan lekcji 3. Korzystać z pomocy dydaktycznych w czasie zajęć z uczniami 4. Przeprowadzić lekcje otwarte pod kątem wykorzystania pomocy dydaktycznych

5. Zaplanować obserwację zajęć z wykorzystaniem przez nauczycieli sprzętu multimedialnego i innych pomocy w pracy z uczniami 6. Zakupić nowe książki do biblioteki oraz prenumeratę czasopism dla dzieci i młodzieży. 7. Przeprowadzić inwentaryzację zgromadzonych w sali lekcyjnej pomocy dydaktycznych. 8. Zadbać o estetyką pracowni, włączając do pracy uczniów i ich rodziców.

9. Opracować harmonogram wykorzystywania sprzętu multimedialnego w danej sali, tak by skorzystało z niego jak najwięcej nauczycieli 10. Umożliwić uczniom korzystanie ze sprzętu multimedialnego, w tym na zajęciach pozalekcyjnych i wyrównawczych 11. Wykorzystywać sprzęt multimedialny na uroczystościach szkolnych, w akcjach Samorządu Uczniowskiego 12. Dokształcać się w zakresie wykorzystywania multimediów na zajęciach lekcyjnych

Opracował Artur Cembik