Jak studiować w warunkach reformy szkolnictwa wyższego? Marek Wilczyński – Ekspert Boloński Uniwersytet Pedagogiczny im Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie 17. kwietnia 2012 r.

Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego – co to właściwie jest? EHEA ?! EOSW

Zaczynało się od Procesu Bolońskiego Pierwszy sygnał – Deklaracja Sorbońska 1998 r. – Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy Początek – Deklaracja Bolońska 1999 r. – podpisana przez 29 krajów w tym Polskę Okresowo, co dwa lata odbywają się konferencje ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe w krajach realizujących założenia Procesu Bolońskiego

Proces Boloński w świetle mitów Ma ułatwić wprowadzenie studiów odpłatnych Zamyka drogę do dalszego wykształcenia części studentów, którzy zakończą studia licencjackie. Obniża poziom kształcenia Narzucony został przez Unię Europejską aby zniszczyć krajowe struktury kształcenia, często dużo lepsze Można bez problemu studiować co się chce Możliwe są przeskoki z najbardziej odległych dyscyplin naukowych do innych. Bez wysiłku można studiować w uczelniach całej Europy

A liczba ich … 44 ? 47! Deklarację Bolońska w 1999 r. podpisało 29 krajów wśród nich Rzeczpospolita Polska Obecnie Proces Boloński realizowany jest w 47 krajach Krajem ostatnio włączonym do realizacji Procesu Bolońskiego jest Kazachstan

Cele Procesu Bolońskiego Budowa Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego Powszechnie zrozumiały, godny zaufania i zróżnicowany system szkolnictwa wyższego w Europie Podniesienie atrakcyjności i zwiększenie konkurencyjności systemu szkolnictwa wyższego w Europie Zatrzymanie „odpływu talentów” z Europy Dążenie do większego dostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy Budowa społeczeństwa obywatelskiego opartego na wiedzy

Od PB do EOSW Szerokie upowszechnienie studiów trójstopniowych. Uczenie się zamiast nauczania – indywidualizacja: SCL Tworzenie elastycznych programów studiów z przyjęciem efektów uczenia się (learning outcomes - LO) za punkt wyjścia Kształtowanie LO tak by przygotować absolwenta do podejmowania i utrzymania pracy w warunkach zmian na rynku. (employability). Upowszechnienie systemu punktów ECTS (European Credit Transfer and Accumulation System) Ciągłość kształcenia przez całe życie lifelong learning – LLL Promocja mobilności nauczycieli akademickich, badaczy i studentów (mobility). Powstanie wspólnych mechanizmów zapewniania jakości kształcenia Porównywalność i uznawalność kolejnych etapów kształcenia. (Ważnym elementem EQF i KRK)

Co czeka maturzystę – przyszłego studenta? Różnorodność wyboru. Studia I, II i III stopnia, prócz tego podyplomowe Zaliczanie semestru przez zebranie odpowiedniej puli punktów ETCS Wybór przedmiotów w elastycznym programie studiów Zamykanie poszczególnych etapów studiów dyplomem i suplementem do dyplomu Uczestnictwo w systemie zapewniania jakości w uczelni Możliwości stwarzane przez różne rodzaje mobilności Studia w nowych warunkach tworzonych przez wprowadzenie w życie europejskich (EQF) i krajowych (KRK) ram kwalifikacji Stałe uzupełnianie kwalifikacji, także po studiach

Różne możliwości kształcenia i pracy Praca 2 Studia I stopnia Praca 1 Kursy, kolegia, szkoły policealne Praca 3 Studia II stopnia Studia III stopnia Studia podyplomowe Jednolite 5 letnie studia magisterskie Matura

Punkty ECTS – co to jest? Uczelnia tworząc program studiów określa najpierw efekty kształcenia(LO) dla kierunku i dla poszczególnych kursów i przypisuje kursom odpowiednią ilość punktów ECTS biorąc pod uwagę wymiar czasu ,jaki przeciętny student poświęca, by osiągnąć zamierzone efekty uczenia się. Ilość uzyskanych punktów ECTS nie zależy od oceny, jaką uzyskało się zaliczając kurs. Przyjmowano, że jeden punkt ECTS powinien odpowiadać 25 – 30 godzinom pracy studenta (w ramach zajęć i własnej).

ECTS i program kształcenia Art. 164a Ustawy – studia I stopnia co najmniej 180ECTS, studia II stopnia co najmniej 90 ECTS, studia jednolite magisterskie 300 lub 360 ECTS. Art. 170a Ustawy – dodatkowo na każdym poziomie studiów 30 ECTS, a w przypadku studiów miedzyobszarowych 90ECTS. Za punkty poza tymi limitami studenci, którzy nie zaliczają się do czołówki wnoszą opłaty. Uczelnie powinny sobie zdać sprawę, że punkty ECTS stały się czymś w rodzaju „talarów” należącymi do studentów, którymi uczelnie muszą gospodarować rozważnie.

ECTS i kolejne etapy studiów. Studia III stopnia (bez ECTS) Jednolite studia magisterskie 300 – 360 ECTS Studia II stopnia 60 – 120 ECTS Studia II stopnia 60 – 120 ECTS Studia 1 stopnia 180- 240 ECTS Studia 1 stopnia 180- 240 ECTS

„Filary ziemi” – czyli jak budować … Translatoria Mobilność Grupa I Ekonomia Języki obce Przedmioty ogólne Przedmioty kierunkowe Elastyczność Grupa II Praktyka Erasmus Praktyki

Najnowsze zmiany Krajowe Ramy Kwalifikacji Europejskie Ramy Kwalifikacji (EQF) – 8 poziomów Krajowe ramy kwalifikacji od 5 (Francja) do 12 (Szkocja) Polska Ustawą z 11. marca 2011 r. wprowadziła Krajowe Ramy Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego, a prace nad całością KRK trwają – w Polsce mamy 8 poziomów www.krk.org.pl

„Tłumaczenie” kwalifikacji ERK B 10 8 7 9 7 6 6 8 5 5 7 4 4 3 6 3 2 5 2 1 1 4 Model – Tomasz Saryusz - Wolski

Kategorie efektów kształcenia Wiedza : powiązane ze sobą teorie, zasady, doświadczenia i fakty przyswojone przez studenta Umiejętności : zdolność wykorzystania wiedzy i wyćwiczonych umiejętności praktycznych do wykonywania zadań i rozwiązywania problemów Kompetencje społeczne Umiejętność współdziałania w zespole w roli członka i lidera zespołu Sprawność komunikowania się Zdolność do samodzielnego i odpowiedzialnego wykonywania zadań Gotowość uczenia się przez całe życie

Co centralnie a co lokalnie? Krajowe Ramy Kwalifikacji Efekty kształcenia dla obszarów Efekty kształcenia dla kierunku Efekty kształcenia dla grupy kierunków Efekty kształcenia dla modułu

Budowa nowego programu studiów w warunkach określonych przez ustawę Krajowe Ramy Kwalifikacji Efekty kształcenia dla obszarów Misja uczelni Zakładane efekty kształcenia Potrzeby rynku pracy Program kształcenia: Efekty kształcenia dla kierunku Opis metod ich realizacji Opis metod ich ewaluacji Potrzeby społeczne Dobre praktyki Zasoby ludzkie i sprzętowe Inne czynniki

Co z istniejącymi, sprawdzonymi programami studiów? Nie musi się z nich rezygnować. Trzeba jednak opisać je i zweryfikować przy pomocy efektów kształcenia. Wyłonione dla programu studiów efekty kształcenia Istniejący program studiów Weryfikacja Program studiów po weryfikacji

Cechy prawidłowych efektów kształcenia SPECIFIC – konkretne – EK powinny konkretnie określać jaką wiedzę i umiejętności powinien osiągać student po zakończeniu kursu. MEASURABLE – mierzalne – każdemu efektowi towarzyszą przejrzyste kryteria oceny, pozwalające określić czy i na ile został osiągnięty ACCTEPTABLE – akceptowalny – przedyskutowany z interesariuszami i skonsultowany z zewnętrznymi wytycznymi REALISTIC – możliwy do osiągnięcia w ramach realizacji przedmiotu TIME-SCALED – osiągalne - EK powinny być osiągalne w czasie zaplanowanym w programie

Sprawdzanie osiągniecia efektów kształcenia przez studenta. Ocena kształtująca – formatywna - dokonywana kilkakrotnie w semestrze . Służy studentowi i prowadzącemu do oszacowania postępów w nauce i weryfikacji stosowanych metod Ocena podsumowująca – sumatywna – dokonywana na koniec semestru pozwala stwierdzić, czy i w jakim stopniu student osiągnął zakładane efekty kształcenia

Gradacja oceny za osiągnięcie efektu kształcenia Moduł – Paleografia i neografia historyczna Zofia – interpretuje dokument w powiązaniu z szerokim tłem historycznym epoki Agata – interpretuje dokument, rozwija opis faktów, których dokument dotyczy Barbara – odczytuje i streszcza dokument rękopiśmienny bdb db dst

Suplement do dyplomu W suplemencie do dyplomu wymienione są wszystkie osiągnięcia absolwenta w dziedzinie uczenia się innych form aktywności podczas studiów. Suplement do dyplomu ułatwia mobilność pionową stanowiąc podstawę do uznawania kwalifikacji absolwenta w dalszym toku kształcenia Suplement do dyplomu jest dla przyszłego pracodawcy pierwszym źródłem wiadomości o kompetencjach absolwenta.

Jakość, jakość i jeszcze raz jakość ! Ważnym elementem zachodzących zmian jest nieustanny monitoring i zapewnienie jakości Dobra uczelnia powinna posiadać sprawny wewnętrzny system zapewniania jakości. Oficjalnym polskim organem sprawdzającym jakość, uznawanym przez instytucje europejskie jest Polska Komisja Akredytacyjna

Studenci jako „eksperci” w oparciu o doświadczenie Mogą oceniać: 1. Program 2. Proces nauczania 3. Nauczycieli 4. Organizację 5. Instytucję 6. Ogólną satysfakcję z odbytych studiów

i zapraszam do dyskusji ! Dziękuję za uwagę i zapraszam do dyskusji ! wilczynski.m@wp.pl www.ekspercibolonscy.org.pl