Przygotowanie spektaklu szkolnego Praca metodą projektu z uczniem nie tylko zdolnym Opracowała: Ewa Bajon

Czym jest publikacja: Scenariusze przedstawień szkolnych? Zbiorem gotowych scenariuszy na uroczystości szkolne. Wynikiem pracy w różnych szkołach. Materiałem inspirującym nauczycieli do własnych poszukiwań. Tekstami gotowymi do samodzielnej obróbki. Dzieleniem się moimi doświadczeniami. Ukłonem w stronę moich uczniów.

Czym jest projekt edukacyjny? zespołowe, planowe działanie uczniów, mające na celu rozwiązanie konkretnego problemu, z zastosowaniem różnorodnych metod

Dlaczego praca metodą projektu? uczniowie potrafią wyjaśniać zjawiska przyrodnicze w sposób naukowy, uczniowie mają problem z rozumowaniem naukowym (wykorzystywania wyników i dowodów), przyczyna - sposób nauczania poprzez przekazywanie dużej ilości wiedzy teoretycznej, nacisk na wiadomości szczegółowe kosztem zrozumienia ich w szerszym kontekście, wniosek -wyuczenie odpowiedzi powoduje, że wiadomości szybko ulegają zapomnieniu i nie zostają wykorzystane podczas ćwiczeń, „Zaciekawienie i nauczenie zadawania pytań jest najprostszą drogą rozwoju[…]takie sposoby postępowania i rozumowania budują trwały fundament wiedzy”, wg piramidy zapamiętywania Dale’a zapamiętujemy 90% tego, co mówimy i robimy, „ To, co słyszę, zapominam, to, co widzę, pamiętam, to, co robię, rozumiem.” – Konfucjusz,

Zakres tematyczny projektu Zakres tematyczny projektu edukacyjnego może dotyczyć wybranych treści nauczania określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego lub wykraczać poza te treści.

Etapy realizacji projektu Projekt edukacyjny jest realizowany przez zespół uczniów pod opieką nauczyciela Obejmuje następujące działania: 1) wybranie tematu projektu edukacyjnego, 2) określenie celów projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów jego realizacji, 3) wykonanie zaplanowanych działań, 4) publiczna prezentacja projektu.

Jak sformułować problem, czyli temat? Problem najlepiej sformułować w postaci pytania. (Jak? W jaki sposób? Co możemy zrobić, żeby…itp.) Problem powinien być bliski uczniom, jak najbardziej realny, życiowy. To zwiększa ich zaangażowanie i motywację do pracy. Warto szukać „zakotwiczenia” tematu w podstawie programowej, ale można poza nią wykraczać. Tytuł projektu powinien być w miarę krótki. (W gimnazjum: wpis na świadectwie, na innych etapach nauczania w dziennikach lekcyjnych)

Cele edukacyjne Cele te formułowane są przez nauczyciela, najczęściej powiązane z podstawą programową. Cele edukacyjne określają, czego uczniowie się dowiedzą, co nauczą się robić lub jakie predyspozycje rozwiną podczas realizacji projektu. Na przykład podczas pracy nad projektem; Przygotowanie spektaklu na uroczystość ślubowania klas pierwszych, uczniowie: - kultywują tradycje szkolne, - ćwiczą umiejętność pracy zespołowej, - tworzą teksty literackie, - wcierają się w role bohaterów spektaklu, - poznają pracę realizatorów spektaklu ( reżyser,scenograf, sufler, dźwiękowiec, charakteryzator ….itp.), - prezentują publicznie rezultaty swojej pracy teatralnej.

Cele praktyczne Cele praktyczne: wyznaczają kierunki działań. Uczniowie z pomocą nauczyciela przedstawiają je w kategoriach rezultatów, które chcą osiągnąć. Np. Projekt: Przygotowanie spektaklu na uroczystość ślubowania klas pierwszych - przygotowanie scenariusza, - przydział ról w spektaklu, - wykonanie dekoracji i kostiumów, - przygotowanie podkładu muzycznego, - wyznaczenie odpowiedzialności za przydzielone zadania, - ustalenie dat prób i ich przeprowadzenie, - publiczna prezentacja spektaklu.

Warunki dobrej realizacji projektu Praca nad projektem według przygotowanego harmonogramu. Zaangażowanie wszystkich uczniów według zaplanowanego przydziału zadań cząstkowych. Systematyczne sprawdzanie przez nauczyciela kolejnych etapów realizacji projektu.

Ocenianie uczniów za udział w projekcie Ocenianie zawsze powinno być informacją zwrotną. Niezależnie od przedmiotu oceny, zasady oceniania powinny być jasne, trafne i sprawiedliwe. Kryteria oceniania powinny być opracowane przed przystąpieniem do realizacji projektu. Kryteria oceniania powinny być znane uczniom. Uczniowie powinni brać udział w opracowywaniu kryteriów. Oceniamy przede wszystkim proces – nie tylko efekt. Na każdym etapie realizacji projektu należy stosować ocenianie kształtujące zawierające informację zwrotną. Uczeń jest zmotywowany poprzez przejmowanie odpowiedzialności za własne działanie.

„Dekalog” nauczyciela pracującego metodą projektu 1. Wspieraj, a nie wyręczaj swoich uczniów. 2. Pozwól uczniom poczuć się „właścicielami, twórcami” ich projektu. 3. Pobudzaj ich do rozwijania swoich zainteresowań. 4. Zachęcaj do twórczego rozwiązywania problemów. 5. Zachęcaj do korzystania z różnych źródeł informacji. 6. Stwarzaj możliwości do dyskusji i negocjowania proponowanych rozwiązań. 7. Zachęcaj do analizy popełnionych błędów i wyciągania z nich wniosków na przyszłość. 8. Pamiętaj, że efekt pracy uczniów nie musi być całkowicie zbieżny z Twoim początkowym wyobrażeniem o nim. 9. Pomagaj uczniom rozwiązywać pojawiające się problemy i konflikty w grupie. 10.Współpracuj z innymi nauczycielami, ponieważ każdy projekt, nawet przedmiotowy, ma pewien wymiar interdyscyplinarny.

Korzyści dla ucznia Uczniowie, pracując w projekcie, w szczególności uczą się: podejmowania decyzji: sami wybierają lub doprecyzowują temat, planowania pracy swojej i zespołu:( praca wg harmonogramu); poszukiwania: szukają sposobów zbadania i możliwości rozwiązania problemu; odpowiedzialności za podjęte działanie i przyjętą rolą w zespole: (np. asystent reżysera, dźwiękowiec itp.wg potrzeb zespołu i tematu projektu przedsiębiorczości i elastyczności: wytrwale i w przemyślany sposób dążą do realizacji założonego planu pracy; gdy pojawiają się poważne przeszkody starają się je przezwyciężyć lub modyfikują swoje działanie w wyniku dyskusji w grupie i konsultacji z nauczycielem prowadzącym projekt; prezentowania swojej pracy innym: przygotowują przeprowadzają publiczną prezentację projektu; oceniania pracy swojej i innych: oceniają swoje wysiłki i ich ostateczny efekt (z punktu widzenia „kryteriów sukcesu”, określonych wcześniej).

„Dekalog” uczniów wykonujących zespołowe projekty 1. Współpracując w zespole możecie osiągnąć więcej niż jedna osoba. 2. Projekt jest przedsięwzięciem Twoim i Twojego zespołu – przyjmijcie odpowiedzialność za jego wykonanie i efekty. 3. Ustalajcie ostateczny temat projektu w efekcie negocjacji pomiędzy zespołem a nauczycielem prowadzącym projekt. 4. Dyskutujcie nad sposobem wykonania projektu. (każdy pomysł dobry) 5. O waszych dobrych pomysłach informujcie grupę. (ważne argumenty) 6. Rozdzielajcie zadania wykorzystujcie mocne strony każdego. 7. Zbierając potrzebne informacje, korzystajcie z różnych źródeł, jeżeli tego wymaga projekt, prowadźcie badania również poza szkołą. 8. Cały zespół odpowiada za realizację projektu – każdy powinien wywiązywać się z przyjętych na siebie obowiązków. 9. Dbajcie o dobrą atmosferę pracy w zespole – szukajcie dobrych rozwiązań konfliktów, sami lub z pomocą nauczyciela. 10.Nawet najlepszy projekt nie ma szans na uznanie, jeżeli nie jest dobrze zaprezentowany – wykorzystajcie różne pomysły prezentacji.

Wyznaczniki metody projektu Progresywna rola nauczyciela: - zmiana roli nauczyciela, tu duża samodzielność uczniów, - dostosowanie samodzielności do możliwości uczniów, - wsparcie, zwłaszcza w początkowej fazie realizacji projektu, - zachęcanie uczniów do samodzielności i powstrzymywanie się od podawania gotowych rozwiązań. Podmiotowość uczącego się: - potraktowanie pracy nad projektem jako możliwości rozwoju osobowości ucznia, - uwzględnianie indywidualnych zainteresowań i zdolności ucznia, - wsparcie, gdy grupie jest potrzebna refleksja nad pracą lub pomoc w rozwiązaniu pojawiających się konfliktów i problemów.

Projekty w klasach I-III szkoły podstawowej Dobre strony: - od najmłodszych lat uczenie pracy w grupie, - każde dziecko ma swoje zadanie, - nawet małe dzieci mają dobre pomysły, - możliwość zaprezentowania się przed rodzicami i rówieśnikami, - ciekawa forma realizacji podstawy programowej, - poznanie mocnych stron uczniów, - nauka staje się ciekawsza, - rozwijanie kreatywności dzieci.

Projekty w klasach I-III szkoły podstawowej Przykładowe tematy: - Jak przygotować i zorganizować w naszej klasie spektakl teatralny na temat …….? - W jaki sposób zachęcić kolegów z innego miasta do odwiedzenia Sopotu? - Jak planować sobie swój dzień? - Jak wyglądało życie naszych rówieśników bez telewizji i komputera? - Jaką roślinność spotykamy podczas naszych spacerów? - Jak przemieszczamy się po drogach, torach, na wodzie i w powietrzu?

Projekty w klasach IV-VI szkoły podstawowej Dobre strony: - uczymy pracy w grupie, - uczymy odpowiedzialności za wykonanie podjętego zadania, - zbieramy dobre pomysły uczniów, - umożliwiamy uczniom zaprezentowanie się przed rodzicami i rówieśnikami, - realizujemy elementy podstawy programowej w ciekawej formie, - możemy poznać mocne strony swoich uczniów, - organizujemy pracę uczniów tak, by nauka stała się im bliższa i ciekawsza, - umożliwiamy rozwój kreatywności dzieci, - pomagamy naszym uczniom w działaniach interdyscyplinarnych.

Projekty w klasach IV-VI szkoły podstawowej Przykładowe tematy: - Jak przygotować i wydać klasowy tomik poezji o rodzinie? - Jaki samochód będzie najlepszy dla 4 osobowej rodziny? - Nasze rady zdrowotne dla Babci i Dziadka. - Jak planować swoje małe wydatki? - Dlaczego deszcze są ważne? - Jak podróżowali nasi przodkowie? - Jak uczcimy 50-lecie naszej szkoły? (spektakl teatr.) - Jakie dyscypliny sportowe można uprawiać w naszym mieście? - Jak ekonomicznie korzystać z wody i energii?

Projekty w gimnazjach Co wynika z rozporządzenia? - Uczniowie gimnazjum biorą udział w realizacji projektu edukacyjnego. - Udział w projekcie jest odnotowany na świadectwie ukończenia szkoły. - Udział w projekcie jest uwzględniany przy ustalaniu oceny zachowania. - Podstawą do wpisania udziału ucznia w realizacji projektu edukacyjnego na świadectwie ukończenia gimnazjum jest spełnienie przez niego minimalnych przyjętych przez Radę Pedagogiczną warunków, takich jak: • czynny udział w pracy zespołowej nad projektem, • wykonanie konkretnego wskazanego zadania, • doprowadzenie prac nad projektem do końca, • przygotowanie konkretnego fragmentu pisemnej dokumentacji projektu, • udział w publicznej prezentacji projektu. - Rozporządzenie nie zakazuje wystawiania ocen z przedmiotów.

Projekty w gimnazjach Pamiętajcie!!! • Korzystajcie ze swobody, jaką daje rozporządzenie – to w szkole ustala się zasady. • Twórzcie elastyczne, proste procedury – i tak będziecie je modyfikować. • Minimalizujcie dokumentację. • Dajcie uczniom samodzielność. • Nauczyciele w projekcie nie uczą, tylko przyjmują rolę przewodnika w działaniach uczniów.

Projekty w gimnazjach Przykładowa dokumentacja: • teczka projektu założona przez zespół, • karta projektu prowadzona przez nauczyciela, • karta projektu prowadzona przez ucznia, • dziennik projektu, • karta samooceny ucznia, • karta oceny prezentacji.

Projekty w gimnazjach - przykład kontraktu Temat projektu: Spektaklem żegnamy szkołę i nauczycieli Zakres prac projektowych: Pracą objęta będzie klasa 3a. Przedmiotem działań będzie: Przygotowanie scenariusza i realizacja wystepu. Terminy konsultacji z nauczycielem: np.raz w miesiącu (ustalić daty) Terminy oceny etapowej (zakres oceny zgodny z harmonogramem): np. 9.11.2010, 23.11.2010 Termin zakończenia projektu: np. 10 czerwca 2012 roku Konsekwencje za niedotrzymanie terminu: ( tu krótki opis konsekwencji) Uczniowie zobowiązują się do wykonania projektu zgodnie z założeniami zawartymi w kontrakcie, do uczestniczenia w konsultacjach z nauczycielem oraz udziału w prezentacji projektu. Nauczyciel prowadzący projekt zobowiązuje się do prowadzenia konsultacji z uczniami w ustalonych terminach oraz służenia uczniom pomocą w sytuacjach, gdy zespół wykonujący projekt tego potrzebuje. Data zawarcia kontraktu: 12.10.2011 Wykonujący projekt (uczniowie) - nazwiska i podpisy Prowadzący projekt (nauczyciel) - nazwisko i podpis

Projekty w gimnazjach - publiczna prezentacja Publiczna prezentacja – efekt pracy uczniów, może przybierać różną formę: • albumy ilustrowane zdjęciami, wykresami, szkicami, mapkami itp.; • plakaty collage, inna forma plastyczna; • książka, broszura, ulotka, gazetka; • prezentacja komputerowa, multimedialna; • model zjawiska, makieta z opisem; • film, nagranie dźwiękowe; • piknik naukowy i/lub obywatelski; • relacja z debaty lub publiczna dyskusja; • szkolna lub międzyszkolna wystawa, festiwal, „targowisko” prac ucz. • wspólny raport z przeprowadzonego badania; • relacja z konferencji naukowej z prezentacjami i warsztatami prowadzonymi przez uczniów; • przedstawienie teatralne, inscenizacja; • edukacyjna gra plenerowa (uliczna lub szkolna).

Projekty w gimnazjach Przykładowe tematy: - Spektaklem żegnamy szkołę i nauczycieli, np. Anielskie pióra - Co możemy zrobić , by wyeliminować wulgaryzmy z języka uczniowskiego? - W jaki sposób zareklamować Sopot koledze z zagranicy? - Wycieczka realna czy wirtualna? - Dlaczego wody Bałtyku mają dziwny zapach latem? - Co zmieniło się w naszym mieście w ostatnim 10-leciu? - Jakie środki przekazu są najlepszym źródłem informacji? - Jakiej muzyki słuchali nasi dziadkowie, rodzice, a jakiej słuchamy my? - Dlaczego mydła myją, a proszki piorą? - Jak radzić sobie ze stresem egzaminacyjnym? - Jakie gatunki fauny i flory objęte są ochroną w najbliższej okolicy? - Jak można wykorzystać energię wiatru? - W jaki sposób małym dzieciom opowiedzieć historię naszego miasta?

Projekty w szkołach ponadgimnazjalnych Dobre strony: - przygotowanie do pracy zespołowej w pracy zawodowej, - przygotowanie do prezentacji maturalnej, - rozwijanie umiejętności korzystania z rożnych źródeł, - kształcenie umiejętności wykorzystywania i łączenia wiadomości z różnych dziedzin, - rozwijanie komunikacji interpersonalnej, - wykorzystywanie różnych narzędzi badawczych, - rozwijanie odpowiedzialności za podjęte działanie, - uczenie dyscypliny terminowej, - rozwijanie umiejętności samooceny i odbierania informacji zwrotnej - utrwalanie przekonania, że twórcze myślenie jest w cenie.

Projekty w szkołach ponadgimnazjalnych Przykładowe tematy: - Spektakl: Miłość niejedno ma imię, (Jak na przestrzeni wieków mówiono o miłości?) - W jaki sposób prawa fizyki wykorzystywane są w gospodarstwach domowych? - Co możemy zrobić, aby nasze domy były bardziej ekologiczne? - W jakim zakresie praca samorządu lokalnego spełnia oczekiwania młodych mieszkańców? - Jak zmienił się samochód na przestrzeni ostatnich 100 lat? - Media jako źródło informacji i dezinformacji. - Moda szkolna w XIX i XX wieku. - Co wiemy o sąsiadach Polski? - Jak powstaje gazeta szkolna? - Nasz świat w kamerze filmowej. - W jaki sposób geometria inspiruje architektów?

Podsumowanie Projekt poprzez rozwiązywanie problemu: Uczenie metodą projektu ze strategią PBL (ang.Problem Based Learning) otwiera pytanie poznawcze skierowane do uczniów wymagające od nich zgłębienia kluczowych dla danej dziedziny pojęć i zagadnień, a na koniec zaobserwowania ich w otaczającym świecie. Sprawia to, że uczniowie „uczą się, jak się uczyć” oraz współpracują w zespołach, poszukując rozwiązania problemów, z którymi stykają się w świecie pozaszkolnym. Problemy te mają zaciekawić uczniów i zaangażować ich w działalność poznawczą.

Korzyści z pracy nad spektaklem szkolnym Uczeń odnosi same korzyści: - pracuje twórczo, - poznaje tajniki pracy teatralnej, - przyjmuje na siebie różne role, - ćwiczy swą pamięć, - uczy się odpowiedzialności, - pracuje w zespole, - występuje publicznie, - osiąga sukces, - wzmacnia poczucie swojej wartości, - docenia pracę innych, - czuje się ważnym ogniwem całości, - uzyskując uznanie, wpisuje program na całe życie: „jestem dobry w publicznych występach”

Na koniec… Teatr szkolny pomaga w przygotowaniu dzieci i młodzieży do samodzielnego, twórczego życia. Nauczyciel to ktoś wyjątkowy, kto potrafi wykorzystać swoją pomysłowość, dobroć i dociekliwy umysł do wypracowania rzadkiej umiejętności zachęcania innych do myślenia, marzenia, poznania, próbowania, działania! Beverly Conklin