Czytelnictwo literatury popularnonaukowej uczniów korzystających ze zbiorów Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Nowym Sączu Oprac. Anna Borowska

Literatura popularnonaukowa – książki wyjaśniające zagadnienia naukowe, napisane językiem niewymagającym od czytelnika pełnej znajomości terminologii naukowej i mające na celu popularyzację nauki w przystępny sposób* *definicja opracowana przez autorkę prezentacji

Pozycje poszukiwane w bibliotece wg rodzaju w % (Ankietowany mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź)

Uczniowie poszukują w naszej bibliotece przede wszystkim obowiązkowych lektur szkolnych, a zaraz po nich pozycji z literatury popularnonaukowej. Charakterystyczne jest stosunkowo niskie zainteresowanie czasopismami i literaturą piękną. Być może, lektury szkolne w znacznym stopniu zaspakajają ich potrzeby na literaturę piękną.

Ilość książek popularnonaukowych czytanych w ciągu roku w %

Nikt z ankietowanych nie zgłosił, że nie przeczytał żadnej książki popularnonaukowej w ciągu roku. Najliczniejszą grupę stanowią deklarujący przeczytanie od 4 do 7 pozycji popularnonaukowych. Jest ich zatem więcej niż tych, którzy deklarują przeczytanie tylko od 1 do 3 książek w tym samym okresie. Niemało, bo 1/5 badanych liczy grupa czytających powyżej 10 książek popularnonaukowych rocznie. Oczywiście należy wziąć pod uwagę, że nierozróżniona została tu objętość poszczególnych pozycji.

Czytelnicy literatury popularnonaukowej wg motywu w % (Ankietowany mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź)

Być może to wykres z najważniejszymi wynikami Być może to wykres z najważniejszymi wynikami. Prawie równorzędnie występują tu motywy: przygotowania do matury i pomocy w pisaniu referatu - co świadczy o poważnym stosunku do nauki szkolnej, a może, przede wszystkim dojrzałego traktowania startu w dorosłe życie. Tak samo ważnym motywem okazało się pogłębianie zainteresowań, wskazujące na wyższe aspiracje ankietowanych. Podobnym motywem lub w inny sposób wyrażonym, jest ciekawość. Zwraca uwagę fakt, że tym motywem kieruje się więcej czytelników niż tych, którzy deklarują, że czytają książki z chęci podniesienia oceny. Zapewne są to ci, którzy kierując się pozostałymi motywami osiągając i tak wysokie oceny w szkole.

Tematyka wybieranych książek w % (Ankietowany mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź)

Ankietowani najczęściej wybierają książki popularnonaukowe z zakresu historii oraz biologii i geografii, co jest odbiciem ich zainteresowań. W przypadku geografii potwierdza się to w popularności tego przedmiotu wśród wybieranych na egzaminie maturalnym. Prawdopodobnie mniejsza liczba wskazań na matematykę, fizykę i chemię wynika z charakteru tego rodzaju tekstu, wymagającego skupienia. Zwraca uwagę zaskakująco niskie zainteresowanie literaturą z zakresu informatyki. Co można tłumaczyć korzystaniem przez młodzież z innych źródeł wiedzy z tego zakresu: Internetu, łatwo dostępnych i powielanych przez siebie nośników cyfrowych i wręcz wiadomości przekazywanych sobie wzajemnie.

Czytelnicy wg lat korzystania w %

Połowa uczniów odpowiada, że korzysta z biblioteki jeden rok. Pozostała część dzieli się mniej więcej równo na tych, którzy są czytelnikami przez dwa lub trzy lata. Jest to wynikiem stopniowego wzrostu zainteresowania zbiorami bibliotecznymi w ciągu trzyletniej, zazwyczaj, nauki w szkole średniej, co potwierdzają odpowiedzi na pytania nr 3 i 10, a także 9.

Zaspokojenie potrzeb na literaturę popularnonaukową w %

Zdecydowana większość ankietowanych deklaruje zadowolenie z rezultatu swoich poszukiwań w zbiorach biblioteki.

Zbiory popularnonaukowe, które powinny ulec wzbogaceniu wg tematyki w % (Ankietowany mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź)

Zakres tematyki wymagającej uzupełnienia, zdaniem ankietowanych, pokrywa się z zakresem tematyki najczęściej przez nich poszukiwanej (pytanie nr 4). Zwraca uwagę dysproporcja między zgłaszaną potrzebą uzupełnienia zbiorów z zakresu przedmiotów ścisłych i technicznych.

Korzystanie z innych źródeł wiedzy w % (Ankietowany mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź)

Potwierdza się, że większość uczniów szkół ponadgimnazjalnych korzysta z Internetu. Mimo to, prawie połowa z nich poszukuje źródeł wzbogacenia swojej wiedzy w innych bibliotekach, co jest warte zauważenia i docenienia. Zwraca uwagę niewielka, niestety, ilość uczniów mogących pogłębić swoje zainteresowania z zasobów domowej biblioteki.

Czytelnicy wg szkoły uczęszczania

Wśród ankietowanych zdecydowaną większość stanowią uczniowie liceum, a mniejszość uczniowie technikum, co obniża liczbę uczniów korzystających więcej niż trzy lata. Uderzający jest brak uczniów szkół zawodowych. Niska liczba uczniów technikum wraz z brakiem uczniów szkół zawodowych, może być przyczyną mniejszej częstości wskazań na literaturę z zakresu techniki w odpowiedziach na pytania nr 4 i 7. W ankiecie odnotowano tylko jednego gimnazjalistę.

Czytelnicy wg klasy uczęszczania

81% uczniów korzystających ze zbiorów bibliotecznych z zakresu literatury popularnonaukowej uczęszcza do ostatniej, maturalnej, klasy liceum i technikum. Potwierdza się to z odpowiedzią na pytanie nr 3, a także na pytanie nr 5. Może być to częściowo skutkiem faktu, że nowa formuła egzaminu maturalnego mobilizuje maturzystów do poszukiwania informacji w bibliotekach.

Wnioski Ankietowani wykazują się stosunkowo dojrzałą motywacją czytelniczą, zgłaszają albo chęć pogłębienia wiedzy albo, co najczęściej, potrzebę lepszego przygotowania do egzaminu dojrzałości. Stąd też najliczniejszą grypę stanowią uczniowie klas maturalnych. Tematyką preferowaną przez ankietowanych jest humanistyka i w jej zakresie zgłaszają oni potrzebę uzupełnienia zbiorów bibliotecznych. Wyraźnie uwidacznia się potrzeba korzystania ze zbiorów bibliotecznych, gdyż mimo powszechności dostępu Internetu, aż połowa z ankietowanych zgłasza korzystanie ze zbiorów innych bibliotek i jednocześnie tylko ¼ posiada domowy księgozbiór.

Wnioski Korzystne wydaje się przyciągnięcie do biblioteki gimnazjalistów, a także uczniów pierwszych klas szkół ponadgimnazjalnych. Pozadyskusyjne okazuje się, że głównym czynnikiem przyciągającym uczniów do biblioteki są lektury szkolne i zbiór tych pozycji powinien być stale uzupełniany i rozwijany.