Dziecko z niepełnosprawnością intelektualną Iwona Waliszewska Zespół Szkół Specjalnych Nr 12 w Szczecinie

Niepełnosprawność intelektualna wg DSM-IV-TR funkcjonowanie intelektualne istotnie niższe od przeciętnego (IQ około 70 lub mniej) współwystępowanie deficytów i upośledzenia zdolności przystosowania się w co najmniej dwóch obszarach początek przed 18 rokiem życia

Stopnie niepełnosprawności intelektualnej: lekki umiarkowany znaczny głęboki

Upośledzenie umysłowe stopnia lekkiego

Globalny charakter zaburzeń rozwojowych obejmujący: Funkcje instrumentalne Funkcje kierunkowe percepcję pamięć uwagę myślenie mowę sprawności motoryczne sprawności manualne motywację uczenia się kontrolę emocjonalną potrzebę osiągnięć

Zaburzenia te mogą być przyczyną trudności w opanowywaniu wiadomości i umiejętności z zakresu wszystkich przedmiotów realizowanych w szkole

Konkretno – obrazowy, sytuacyjny charakter procesów myślenia Poza zasięgiem możliwości poznawczych są: treści o charakterze abstrakcyjnym wymagające logicznego myślenia wyciąganie wniosków abstrahowanie i samodzielne rozwiązania sztywność myślenia wolne tempo myślenie mało samodzielne

MYŚLENIE operacje myślowe odwołują się do konkretu upośledzone myślenie abstrakcyjne nieudolność syntetycznego ujmowania zdobytych wiadomości, wiązania ich w logiczną całość ubóstwo wnioskowania i sądów zaburzona pamięć logiczna

UWAGA SŁUCHOWA I INTEGRACJA SENSORYCZNA zaburzenia słuchania warunkujące umiejętność czerpania z bodźców słuchowych informacji o otaczającym świecie zaburzenia koncentracji uwagi, ubogi zasób słów niedokładne wrażenia zmysłowe

SPOSTRZEGANIE, UWAGA, PAMIĘĆ, MOWA wąski zakres spostrzegania co wiąże się ze słabo rozwiniętą funkcją analizy i syntezy dominująca uwaga mimowolna uwaga rozproszona, słabo podzielna słabo rozwinięta pamięć zaburzenia głównie pamięci logicznej, mniej mechanicznej uboższy zasób słów przy przewadze słownictwa biernego nad czynnym

SFERA UCZUCIOWO – EMOCJONALNA I ZACHOWANIA SPOŁECZNE sztywność emocji i ich małe zróżnicowanie niedorozwój uczuć wyższych brak zdolności do rozumienia pojęć abstrakcyjnych nieadekwatność emocji impulsywność, brak przemyślenia, konsekwencji i przewidywania częsty brak samodzielności i inicjatywy bierność, słaby krytycyzm

Cechy programu edukacyjno – terapeutycznego dla dziecka upośledzonego w stopniu lekkim wspieranie w nabywaniu umiejętności ucznia indywidualizacja pod kątem potrzeb i trudności, zainteresowań i typu sensorycznego dziecka indywidualizacja metod pracy rozwijanie twórczości i aktywności współpraca i współdziałanie na linii nauczyciel – rodzic – dziecko oraz uczniów między sobą

Nie da się uczyć wszystkich tego samego i w ten sam sposób – to nie przynosi oczekiwanych efektów!

Proces budowania wiedzy i umiejętności: zaplanowany koncentrycznie powiązane ze sobą treści nauczania z poszczególnych przedmiotów poznawanie zagadnień od najprostszych do bardziej skomplikowanych pisanie, czytanie i liczenie nie traktowane jako cel sam w sobie

Wytyczne do pracy z uczniem lekko upośledzonym umysłowo: indywidualizacja celów i tempa pracy słowno – pokazowe instrukcje, ciągłe powtórzenia, stałe utrwalanie stosowanie wzmocnień pozytywnych, motywowanie aprobata, pochwała, akceptacja pozwalające na budowanie u ucznia pozytywnego obrazu samego siebie stosowanie metod aktywizujących wdrażanie do samodzielności wsparcie rodziców

Upośledzenie umysłowe stopnia umiarkowanego

Cechy uczniów z umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną nieprawidłowości w rozwoju psycho-fizycznym (rozwój ruchowy, procesy percepcyjne) trudności w przechodzeniu z niższego poziomu rozwoju na wyższy, nieprawidłowe funkcjonowanie struktur anatomicznych mózgu wady i dysfunkcje narządów zmysłów nietrwała pamięć, myślenie konkretno – obrazowe, brak zdolności wykonywania operacji logicznych zaburzona komunikacja werbalna opóźniony i nieharmonijny rozwój somatyczny częste wrodzone wady rozwojowe

Ta grupa uczniów nie jest w stanie sprostać wymaganiom, możliwym do spełnienia przez innych uczniów!

W kształceniu uczniów niepełnosprawnych intelektualnie należy: pamiętać o całościowym, zintegrowanym nauczaniu i wychowaniu wielozmysłowo poznawać otaczający świat ciągle modyfikować programy edukacyjne realizować odrębną podstawę programową organizować lekcje uwzględniając potrzeby uczniów różnicować formy pracy z dominacją wycieczek dydaktycznych stosować konkretne przedmioty i realne sytuacje jako pomoce dydaktyczne uczyć w mniej licznych klasach dostosowywać czas zajęć i przerw do możliwości psychofizycznych uczniów dokonywać opisowej oceny rozwoju ucznia wykorzystywać specjalne metody, formy i techniki pracy

Programy edukacyjne – najczęstsze problemy właściwe zaplanowanie pracy grupy (tematyka, dobór zadań, rozplanowanie czasu) Uczeń zmienia się codziennie i ważne jest, by jego program terapii/ rewalidacji/ edukacji za nim podążał

„(…) fundamentalne powinno być dostosowanie działań do rzeczywistych potrzeb danej osoby oraz funkcjonalnych celów” Nela Grzegorczyk – Dłuciak Prezes Polskiego Stowarzyszenia Terapii Behawioralnej

Dziękuję za uwagę