Nauczanie języka obcego uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (ze szczególnym uwzględnieniem niepełnosprawności intelektualnej) dr Małgorzata.

Prezentacja na temat: "Nauczanie języka obcego uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (ze szczególnym uwzględnieniem niepełnosprawności intelektualnej) dr Małgorzata."— Zapis prezentacji:

1 Nauczanie języka obcego uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (ze szczególnym uwzględnieniem niepełnosprawności intelektualnej) dr Małgorzata Burzyńska Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Bydgoszczy

2 I. Specjalne potrzeby edukacyjne II
I. Specjalne potrzeby edukacyjne II. Uczeń z SPE na lekcji języka obcego III. Wspomaganie uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w realizacji specjalnych potrzeb edukacyjnych na lekcji języka obcego

3 POTRZEBY ROZWOJOWE I EDUKACYJNE
SPECJALNE POTRZEBY EDUKACYJNE POTRZEBY ROZWOJOWE I EDUKACYJNE

4 zaburzenia ze spektrum autyzmu zaburzenia komunikacji Specjalne potrzeby edukacyjne = doświadczenie trudności w uczeniu się niedostosowanie społeczne zaburzenia wzroku/ słuchu niepełnosprawność intelektualna choroby somatyczne (specyficzne) trudności w uczeniu się

5 występowania przyczyn trudności w uczeniu się
Obszary występowania przyczyn trudności w uczeniu się Obszar emocjonalno- motywacyjny Obszar instrumentalny Obszar funkcjonowania społecznego Warunki uczenia się: - wewnętrzne - zewnętrzne Przebieg procesu uczenia się Wyniki procesu uczenia się Ogniwa lekcji Źródło: opacowanie własne na podstawie Trochimiak 2012: 187.

6 Edukacja specjalna Podmiot = uczniowie z SPE Edukacja + rehabilitacja
i/lub resocjalizacja Dostosowanie metod, środków... Cele edukacyjne + Cele rehabilitacyjne i/lub resocjalizacyjne

7 Uczeń z zaburzeniami słuchu, wzroku, z niepełnosprawnością ruchową na lekcji języka obcego
- analiza orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego – poziom rozwoju językowego, intelektualnego i poznawczego, - stworzenie optymalnych warunków w klasie szkolnej, - uwzględnienie trudności dziecka podczas zajęć dydaktycznych (poznawanie otoczenia, motywacja, zmęczenie), - komunikacja z uczniem i ocenianie, - zasada optymizmu pedagogicznego.

8 Uczeń z zaburzeniami słuchu na lekcji języka obcego
Poznawanie wielozmysłowe Materiał nauczania powinien mieć strukturę sekwencyjną Indukcyjny sposób nauczania Pomoce wizulane, ważne elementy graficzne Pozytywna atmosfera zajęć, odwołanie do doświadczeń ucznia Terapeutyczne aspekty nauczania języka obcego

9 Uczeń z zaburzeniami wzroku na lekcji języka obcego
Materiał nauczania powinien mieć strukturę sekwencyjną Poznawanie wielozmysłowe Uwzględnić tempo pracy ucznia Wzmacniać wiarę ucznia w jego możliwości Pozytywna atmosfera zajęć, odwołanie do doświadczeń ucznia Terapeutyczne aspekty nauczania języka obcego Stosowanie pomocy dydaktycznych, grafiki dotykowej

10 Uczeń z trudnościami w uczeniu się
Dzieci z trudnościami w uczeniu się „manifestują istotną z dydaktycznego punktu widzenia rozbieżność pomiędzy ich potencjałem umysłowym a osiągnięciami w nauce szkolnej i społecznym funkcjonowaniem” (Pilecka 1997: 242)

11 Uczeń z trudnościami w uczeniu się
Trudności w uczeniu się mogą się przejawiać w: Zaburzeniach w funkcjach percepcyjnych Nadpodbudliwości i zaburzeniach uwagi Trudnościach w umiejętnościach szkolnych Nieprawidłowościach w rozwoju emocjonalnym i społecznym Zaburzeniach pamięci i myślenia

12 Uczeń z ADHD na lekcji języka obcego
Komunikacja: - uchwycenie uwagi - mówienie aby dziecko usłyszało, - sprawdzenie zrozumienia polecenia Zasada regularności – stały rytm Stosowanie wzmocnień pozytywnych Zasada jasnych reguł i konsekwencji Zasada dostosowania struktury zajęć Odpowiednia struktura zewnętrzna

13 Uczeń z dysleksją na lekcji języka obcego
Nowe słownictwo tematycznie i w powiązaniu ze znanym Wykorzystanie wszystkich kanałów sensorycznych Przejrzysta struktura materiału Trening świadomości fonologicznej Techniki ułatwiające zapamiętywanie Dostosować tempo i zakres materiału Cwiczenia w pisaniu - wykorzystanie koordynacji wzrokowo-słuchowo-ruchowej Graficzne reprezentacje struktur

14 Ujawnia się przed 18 rokiem życia.
Niepełnosprawność intelektualna charakteryzuje się znaczącym ograniczeniem w funkcjonowaniu intelektualnym i zachowaniach adaptacyjnych wyrażających się w koncepcyjnych, społecznych i praktycznych umiejętnościach przystosowania się. Ujawnia się przed 18 rokiem życia. (Luckasson i in. 2002:1 za Smith 2008:225)

15 Obszary umiejętności przystosowawczych
SPOŁECZNE: interpersonalne łatwowierność unikanie prześladowania samoocena odpowiedzialność przestrzeganie zasad KONCEPCYJNE: pojecie pieniądza samokontrola pisanie i czytanie język PRAKTYCZNE: umiejętności życiowe bezpieczeństwo samoobsługa umiejętności zawodowe Źródło: Smith 2008: 228

16 z niepełnosprawnością
niekorzystne doświadczenia w rodzinie w szkole świadomość własnej niepełnosprawności brak akceptacji przez rówieśników trudności w poznawaniu i rozumieniu świata Uczeń z niepełnosprawnością intelektualną

17 wybranych uczniów z niepełnosprawnością intelektulaną w stopniu lekkim
Specjalne potrzeby edukacyjne wybranych uczniów z niepełnosprawnością intelektulaną w stopniu lekkim

18 Dominika niekorzystna sytuacja rodzinna
negatywne doświadczenia w sferze społecznej doświadczanie własnej niepełnosprawności

19 Jadwiga niekorzystna sytuacja rodzinna nierównomierny rozwój
sfery poznawczej świadomość własnej niepełnosprawności niska kontrola emocjonalna

20 Karol nierównomierny rozwój sfery poznawczej trudności
w rozwoju językowym negatywne doświadczenia w szkole w rodzinie znaczna zależność od innych, brak samodzielności

21 Konrad nierównomierny rozwój poszczególnych sfer
niekorzystne doświadczenia edukacyjne brak wspomagania ze strony rodziców zachowania nieakceptowane społecznie niskie zaangażowanie we współpracę z nauczycielem

22 Założenia dotyczace nauczania języka obcego ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim trudności rozwojowe związane z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim nie uniemożliwiają osiągnięcia sukcesu w nauce języka obcego, ocenianie postępów ucznia powinno być dokonywane w aspekcie indywidualnym, w porównaniu ze zmianami dokonującymi się w jego rozwoju, nauczanie języka obcego dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim umożliwia wzbogacanie poznania dokonującego się za pośrednictwem języka.

23 Uczeń z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim na lekcji języka obcego
Konkretna forma przekazu: czy uczeń rozumie? Wzbudzenie zainteresowania nowym materiałem Poznawanie wielozmysłowe i ukierunkowane Prosta, zrozumiała forma Różnorodne metody prezentacji Od znanego i bliskiego do tego, co nowe i dalsze Zasada sukcesu i zasada realnego optymizmu

24 analiza specjalnych potrzeb edukacyjnych
II. Wspomaganie uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w realizacji specjalnych potrzeb edukacyjnych na lekcji języka obcego analiza specjalnych potrzeb edukacyjnych wszechstronne poznanie możliwości uczniów stymulowanie ich rozwoju w aspekcie językowym przygotowanie do wszechstronnego udziału w życiu społecznym

25 II. Wspomaganie uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w realizacji specjalnych potrzeb edukacyjnych na lekcji języka obcego CELE REHABILITACYJNE CELE EDUKACYJNE

26 usprawnianie koncentracji uwagi zakres edukacyjny
Propozycja zastosowania informacji o uczniu do planowania skutecznych oddziaływań na lekcjach języka obcego Cele główne Formy indywidualizacji Rodzaje ćwiczeń rewalidacyjnych Prognozowane osiągnięcia ucznia cel edukacyjny cel rehabilitacyjny usprawnianie koncentracji uwagi usprawnianie pamięci umiejętności porządkowania wiedzy w zakresie rozwoju: grafomotoryki, percepcji i pamięci wzrokowej i słuchowej, mowy, myślenia zakres edukacyjny zakres rewalidacyjny

27 Dominika: pierwsze samodzielne wykonanie słownika słowno-obrazkowego (technika samodzielnej pracy nad językiem)

28 Darek – stymulowanie funkcjonowania poznawczego w zakresie rozwoju grafomotorycznego oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej

29 Daniel – stymulowanie funkcjonowania językowego w zakresie umiejętności semantycznych

30 Jadwiga - stymulowanie funkcjonowania komunikacyjnego poprzez korzystanie z formy zapisu (integrowanie sprawności)

31 Daniel – stymulowanie funkcjonowania językowego w zakresie umiejętności semantycznych

32 Adam – stymulowanie funkcjonowania językowego w zakresie umiejętności leksykalnych

33 Karol – stymulowanie funkcjonowania językowego w zakresie umiejętności leksykalnych oraz funkcjonowania poznawczego w zakresie porządkowania wiedzy

34 Marek – stymulowanie funkcjonowania językowego w zakresie umiejętności leksykalnych i semantycznych oraz funkcjonowania poznawczego w zakresie umiejętności porządkowania wiedzy

35 Utrwalanie słownictwa w języku obcym - przykłady

36 FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE operacje umysłowe na materiale konkretnym,
JĘZYKOWE umiejętności: leksykalne, gramatyczne, semantyczne, ortograficzne FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE operacje umysłowe na materiale konkretnym, - pamięć i uwaga, percepcja wzrokowa i słuchowa, gromadzenie wiedzy i operowanie nią, - porządkowanie wiedzy KOMUNIKACYJNE kompetencja socjolingwistyczna, kompetencja funkcjonalna, - samoocena

37 Terapeutyczne aspekty nauki języka obcego
Nauka języka obcego jako element rehabilitacji gromadzenie doświadczeń poznawczych usprawnianie rozwoju językowego stymulowanie potencjalnych możliwości rozwojowych rozwijanie umiejętności komunikacji i gotowości komunikacyjnej

38 Wszechstronne wspomaganie rozwoju ucznia z SPE na lekcjach języka obcego
CELE REHABILITACYJNE CELE EDUKACYJNE

39 Literatura Brzezińska, A „Dzieci z trudnościami w uczeniu się” (w): Dziecko niepełnosprawne w rodzinie (red. I. Obuchowska). Warszawa: WSiP, s Burzyńska, M „Terapeutyczne aspekty nauczania języka obcego dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (na przykładzie uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim)”, (w): Niezwykły uczeń – indywidulane potrzeby edukacyjne w nauce języków obcych (red. K. Karpińska-Szaj). Neofilolog 36: Domagała-Zyśk, E., Karpińska-Szaj, K Uczeń z wadą słuchu w szkole ogólnodostepnej. Podstawy metodyki naucznaia języków obcych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Jaworska-Biskup, K „Dysleksja rozwojowa w kontekście edukacji obcojęzycznej – perspektywa interdyscyplinarna” (w): Niezwykły uczeń – indywidulane potrzeby edukacyjne w nauce języków obcych (red. K. Karpińska-Szaj). Neofilolog 36: Smith, D. D Pedagogika specjalna, t.2, tłum. T. Hołówka, A. P. Zakrzewski. Warszawa: Wydawnictwo ASP – Wydawnictwo Naukowe PWN. Stawowy-Wojnarowska, I Podstawy kształcenia specjalnego. WSiP. Trochimiak, B „Proces nauczania i proces uczenia się w sytuacjach trudności edukacyjnych” (w:) Dydaktyka specjalna w przygotowaniu do kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (red. J. Głodkaowska). Warszawa: Wydawnictwo APS.