DANE INFORMACYJNE Zespół Szkół Ogrodniczych w Szczecinie 97/38_P_G1 Nazwa szkoły: Zespół Szkół Ogrodniczych w Szczecinie ID grupy: 97/38_P_G1 Kompetencja: Przedsiębiorczość Temat projektowy: Zakładanie działalności gospodarczej Semestr/rok szkolny: Semestr I roku szkolnego 2009/2010

Opracowanie dokumentacji niezbędnej do prowadzenia firmy

Wpis do ewidencji działalności gospodarczej NIP z Urzędu skarbowego Urząd statystyczny nr. Regon do prowadzenia działalności gospodarczej Rejestracja z ZUS na opłacenie składek (rentowe, chorobowe, zdrowotne, emerytalne, wypadkowe)

Prowadzenie dokumentacji kadrowej opiera się na prowadzeniu akt osobowych pracowników, które zawierają: Podanie, CV, świadectwo ukończenia szkoły, świadectwo z poprzednich zakładów pracy, badania lekarskie, oświadczenia pracowników , rejestry pobranej odzieży roboczej, karty urlopowe, umowę o prace i wszystkie inne dokumenty, które dotyczą danego pracownika. Kadry zajmują się również prowadzeniem ewidencji urlopowej , zwolnień lekarskich pracownika

CV Dane osobowe, zdjęcia, doświadczenie zawodowe, wykształcenie , języki obce, dodatkowe umiejętności, zainteresowanie, wyrażanie zgody na przetwarzanie swoich danych

ZUS Zgłasza się na odpowiednim druku danego pracownika wpisując jego dane (imię, nazwisko, data urodzenia, Nip, kiedy został zatrudniony). Robi się je co miesiąc (można drogą elektroniczna ). Opłaca się pracownika składki ubezpieczeniowe.

US Za pracownika wypełnia się PIT i płaci się w jego imieniu składki na podatek dochodowy, po zakończeniu rozliczeniowego rozlicza się jego całoroczny podatek dochodowy.

GUS Centralny organ administracji państwowej podległy Prezesowi Rady Ministrów zajmujący się zbieraniem informacji statystycznych na temat większości dziedzin życia publicznego i niektórych stron życia prywatnego. Do przekazywania danych obligują odpowiednie przepisy prawa (ustawa o statystyce publicznej oraz ogłaszany corocznie Program Badań Statystycznych). Dane mogą być udostępniane tylko w formie zagregowanej (opracowanej), która uniemożliwia identyfikację pojedynczych respondentów (tajemnica statystyczna).

OBJAOENIENIA

Opracowanie dokumentacji marketingowej

Firmy zajmujące się urządzaniem i projektowaniem terenów zielonych Badania rynku: Firmy zajmujące się urządzaniem i projektowaniem terenów zielonych

1. Ile jest firm o podobnym profilu? Na terenie województwa zachodniopomorskiego jest około 190 firm, które wykonują usługi ogrodnicze. 2. Jakie usługi świadczą? * Pełna realizacja * Regeneracja trawników i ogrodów oraz ich pielęgnacja * Oczka wodne * Oświetlenie ogrodowe * Opryski * Prace brukarskie * Mała architektura * Prace projektowe (również projekty budowlane wykonane przez specjalistów) * Wzmacnianie i zadarnianie skarp * Palisady * Wycinka drzew * Przygotowanie działek pod budowę * Automatyczne wynurzane systemy nawadniające * Przydomowe oczyszczalnie ścieków. *projektowanie ogrodów

projektowanie publicznych oraz prywatnych terenów zieleni * projektowanie publicznych oraz prywatnych terenów zieleni *pełne dokumentacje projektowo-kosztorysowe (wszystkie niezbędne branże projekty budowlane, architektoniczne, konstrukcyjne, instalacyjne, drogowe, hydrotechniczne) *projekty wykonawcze związane z architekturą krajobrazu *inwentaryzacje zieleni *przy- projekty architektoniczno-budowlane i wykonawcze we wszystkich branżach (architektura, konstrukcja, instalacje) *projekty remontów, adaptacji i rozbudowy *obsługa formalno-prawna i prowadzenie postępowania urzędowego (m.in. warunki zabudowy, pozwolenie na budowę, uzgodnienia projektowe) *projekty wnętrz i nadzór ich realizacji *inwentaryzacje architektoniczno-budowlane *doradztwo w zakresie architektury i planowania inwestycji budowlanych, przygotowywanie wniosków o wycinkę drzew

3. Jakie mają koszty? Koszty firmy SKWER od 250 zł na miesiąc za ogród do 200m2,od 500zł na miesiąc za ogród od 200m2 do 1000m2, od 1000zł na miesiąc ogród powyżej 1000m2 z tym , że wszystko jest ustalane z klientem bo zależne jest to od ogrodu i zakresu pracy jakich trzeba tam wykonać. 4. Ilu pracowników zatrudniają? Pracuje właścicielka firmy i ma trzech pracowników. Jeśli potrzeba więcej osób zatrudnia też studentów. 5. Jakie jest zainteresowanie? Zainteresowanie jest różnorodne. Często dzwonią ludzie, którzy nie mają wystarczającej wiedzy, czasu na pielęgnacje ogrodu, lub nie chcą się angażować, a ogród ma być ich wizytówką ok. 60%. Mniejsze zainteresowanie jest jeśli chodzi o projektowanie, wykonawstwo 40%.

Emerald Garden Pracowania projektowania, urządzania i zagospodarowania terenów zielonych. Spółka partnerska Monika Sokołowska i Brygida Szostek Ul. Szmaragdowa 8 71-770 Szczecin; Tel./Fax.(91)45 24 770; e-mail: emeraldgarden@wp.pl; www. … ; Regon:259641378; NIP:313-579-00-22’ NR-- 58967476-35671259876458642689575412

Prowadzenie dokumentacji finansowej

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)

Podatek dochodowy od osób fizycznych Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT od ang. Personal Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych) – podatek bezpośredni obejmujący dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne. Polski podatek dochodowy od osób fizycznych uregulowany jest ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. z późn. zm. Ponadto prawa i obowiązki podatnika tego podatku wynikają z szeregu postanowień Konstytucji RP, wielu ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych oraz rozporządzeń wykonawczych. "PIT" to również nazwa druków urzędowych udostępnianych przez Ministerstwo Finansów, na których podatnicy składają swoje roczne deklaracje rozliczeniowe dotyczące podatku od dochodów osobistych.

Wiadomości ogólne Obecnie na świecie wykształciły się dwa podstawowe typy podatków dochodowych: podatek cedularny znany też jako podatek analityczny i podatek globalny, określany jako syntetyczny czy unitarny.

Podatek cedularny powstał w Anglii w 1842 r Podatek cedularny powstał w Anglii w 1842 r. W konstrukcji tego podatku wszystkie dochody zostały podzielone na 5 tzw. ceduł - grup (z użytkowania własności, z kapitału, z wolnej działalności zarobkowej, pozostałych dochodów z kapitałów, z płac i pensji urzędniczych), które były obciążone różnymi stawkami proporcjonalnymi w poszczególnych cedułach. Później Lloyd George w latach 1909-1910 wprowadził tzw. super-tax (dochodu globalnego) - który obejmował sumy nadwyżek dochodów osiągniętych z poszczególnych ceduł, podlegających ponownemu opodatkowaniu, ale już według skali progresywnej. Taki wzór mieszany systemu podatkowego ukształtował się też w takich krajach jak: Francja, Belgia i Włochy. W Polsce taki charakter miał w latach 1950-1971 podatek dochodowy płacony przez osoby fizyczne i prawne nie będące jednostkami gospodarki uspołecznionej

W 1891 r. opracowano w Prusach tzw. globalny podatek dochodowy W 1891 r. opracowano w Prusach tzw. globalny podatek dochodowy. Podatek ten obejmował cały dochód jednostki, bez względu na źródło jego pozyskania. W podatku globalnym nie ma podziału podstawy opodatkowania na dochody z poszczególnych źródeł, a jest nią suma dochodów. Podstawą opodatkowania był w tym systemie tzw. czysty dochód, w niektórych jednak przypadkach (np. w przypadku opodatkowania pracy najemnej i działalności gospodarczej prowadzonej na własny rachunek), sposób ustalania dochodów z poszczególnych źródeł przychodów mógł być zróżnicowany. Austria, wprowadziła podatek dochodowy globalny na własnych terenach w latach 1896-1898. Globalny charakter miał też przedwojenny polski państwowy podatek dochodowy oraz ma go obecnie obowiązujący podatek dochodowy od osób fizycznych. Polska ustawa o podatku dochodowym od 2000 roku była nowelizowana 133 razy.

Zakres podmiotowy podatku dochodowego od osób fizycznych

Podatnikami podatku dochodowego są osoby fizyczne Podatnikami podatku dochodowego są osoby fizyczne. Ani Ordynacja podatkowa, ani inne ustawy podatkowe czy też przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia „osoba fizyczna”. Przy ustalaniu definicji osoby fizycznej pomocnymi są uregulowania art. 8 kodeksu cywilnego, który mówi iż osobą fizyczną jest każdy człowiek od chwili narodzenia aż do śmierci. Oddzielnym problemem jest kwestia ustalania istnienia obowiązku podatkowego w stosunku do dochodów uzyskiwanych poza terytorium kraju. Może istnieć tu zjawisko tzw. podwójnego opodatkowania, czyli sytuacja gdy ten sam dochód został opodatkowany zarówno w państwie jego uzyskania jak i w kraju zamieszkania. Zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu dochodów osób fizycznych służyć mają przede wszystkim zawierane w tym celu bilateralne umowy w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu. Podmiotowość w polskim podatku dochodowym od osób fizycznych oparta została przede wszystkim na tzw. zasadzie rezydencji, czyli zależy od miejsca zamieszkania osoby fizycznej i jest związana z tzw. nieograniczonym obowiązkiem podatkowym. Osoba posiadająca miejsce zamieszkania na terytorium RP płaci podatek od całości swych dochodów krajowych i zagranicznych, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów

Gdy brak jest przesłanek do przyporządkowania obowiązku podatkowego kryteriom rezydencji, stosuje się przyporządkowanie wg zasady źródła, tj. według miejsca osiągania dochodów i konstrukcję tzw. ograniczonego obowiązku podatkowego. Podatnikami podatku dochodowego mogą być zatem i osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania ani stałego pobytu na obszarze Polski, ale tutaj osiągające dochody. Ograniczony obowiązek podatkowy polega na tym, iż osoba fizyczna niemająca na terytorium RP miejsca zamieszkania podlega opodatkowaniu od dochodów uzyskanych na jej obszarze na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów uzyskiwanych w Polsce (np. z tytułu dywidend, kontraktów menedżerskich). Takie szerokie określenie polskiej jurysdykcji podatkowej może doprowadzić do podwójnego opodatkowania tych samych dochodów osiąganych przez jedną osobę w państwie miejsca zamieszkania i w państwie źródła przychodów. Podwójnemu opodatkowaniu dochodów osób fizycznych zapobiegać mają z jednej strony postanowienia wewnętrznego prawa podatkowego, z drugiej strony natomiast umowy międzynarodowe o unikaniu podwójnego opodatkowania. Obecnie na świecie są stosowane następujące metody w celu uniknięcia tego niekorzystnego dla podatnika zjawiska:

środki jednostronne (unilateralne) - polegające na zrezygnowaniu przez dane państwo z przysługujących mu wierzytelności podatkowych w stosunku do określonego podatnika lub z określonych tytułów. Znajdują one zastosowanie w przypadku braku bilateralnych i multilateralnych porozumień międzynarodowych. Będą to m.in. instytucja ograniczonego obowiązku podatkowego (art. 3 ust. 2a U.P.D.O.F.), przewidziane postanowieniami art. 27 ust. 8 i ust. 9 U.P.D.O.F. specjalne metody obliczania podatku osobom, na których ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy od dochodów położonych poza granicami RP - tzw. metodę wyłączenia z progresją i metodę odliczenia. środki dwustronne (bilateralne) - postanowienia dwustronnych umów międzynarodowych , środki wielostronne (multilateralne) - postanowienia wielostronnych umów międzynarodowych

pozostawanie przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim; Specjalną kategorią podatników są małżonkowie. Mianowicie możliwe jest ich łączne opodatkowanie za pośrednictwem tzw. ilorazu małżeńskiego, przy spełnieniu następujących warunków: pozostawanie przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim; pozostawanie w ciągu całego roku podatkowego we wspólności majątkowej małżeńskiej (ograniczenie wspólności nie spełnia tej przesłanki); wspólne i w terminie złożenie wniosku o łączne opodatkowanie; żaden z małżonków (ani osoba samotnie wychowująca dzieci) nie korzysta jednocześnie z opodatkowania na zasadach określonych w ustawie z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne; niekorzystanie z opodatkowania pozarolniczej działalności gospodarczej 19% stawką podatkową.

Śmierć małżonka przed złożeniem wspólnego zeznania nie stanowi przeszkody do łącznego opodatkowania, brak wniosku o łączne opodatkowanie małżonka uniemożliwia wspólne rozliczanie się małżonków. Ponadto bez znaczenia jest także fakt, że małżonkowie mieszkają oddzielnie i podlegają z uwagi na swe miejsce zamieszkania właściwości różnych organów podatkowych. W sytuacji oddzielnego zamieszkiwania małżonków, właściwy miejscowo jest organ podatkowy wskazany przez nich we wspólnym rocznym zeznaniu podatkowym. Z tej możliwości rozliczania się ze swych dochodów osobistych nie mogą natomiast skorzystać osoby pozostające w konkubinacie. Konstrukcja łącznego opodatkowania ma zastosowanie także do osób samotnie wychowujących dzieci. Kumulacja dochodów małżonków (osób samotnie wychowujących dzieci) polega na sumowaniu dochodów małżonków, ewentualnie doliczeniu dochodów małoletnich dzieci, a następnie dzieleniu sumy dochodów na połowę. Podatek jest obliczany od tej połowy dochodów i mnożony przez dwa oraz ustalany na imię obojga małżonków.

Specjalną kategorię podatników stanowią też spółki nieposiadające osobowości prawnej. Spółki tego typu stanowią tzw. pośrednie podmioty podatkowe, na których nie ciąży obowiązek podatkowy mimo uzyskiwania pewnego dochodu. które co prawda wypracowują dochód, ale nie ciąży na nich obowiązek podatkowy. Dlatego też podatnikiem nie jest spółka nie posiadająca osobowości prawnej, lecz osoby fizyczne będące wspólnikami. Obliczanie podatku w takich podmiotach przebiega w dwóch fazach: w pierwszej ustala się dochód spółki, w drugiej ustala się dochód wspólnika z udziału w spółce, przy założeniu iż dochód (strata) wspólnika jest proporcjonalny do jego udziału w spółce, a w przypadku braku ustaleń odnośnie do udziałów, iż udziały wspólników są równe.

Zakres przedmiotowy podatku dochodowego od osób fizycznych

Do zakresu przedmiotowego podatku od dochodów osób fizycznych należą wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkami dochodów, które zostały zakwalifikowane przez ustawę do kategorii zwolnień przedmiotowych. Dochód jest rozumiany jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym, z wyjątkiem wyraźnie zwolnionych od opodatkowania. Oprócz zwolnień przedmiotowych ustawodawca polski wyróżnił pewne dochody, których nie sumuje się (np. dochodu ze sprzedaży nieruchomości nie łączy się z dochodami z innych źródeł; dotyczy to także dochodów z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach albo dywidend). Wyłączenie niektórych dochodów (przychodów) z ogólnego dochodu danej osoby fizycznej nie znaczy, że nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Dochody ze źródeł przychodów niewliczanych do dochodu ogólnego są co do zasady opodatkowane oddzielnie, w formie najczęściej podatku ryczałtowego.

Przedsiębiorcy mają wybór metody opodatkowania, mogą albo: wyodrębnić dochód z działalności gospodarczej od innych źródeł przychodów i płacić od tak wyodrębnionego dochodu cząstkowego podatek liniowy (proporcjonalny) według 19% stawki podatkowej; lub też skumulować dochód z działalności gospodarczej z innymi źródłami przychodów i być opodatkowanym od tak ujętego dochodu globalnego według progresywnej skali podatkowej (wtedy mają możliwość korzystania z przewidzianych w tym podatku ulg)

Po stronie podatnika może wystąpić sytuacja, w której koszty uzyskania przychodu przekroczą sumę przychodów, wówczas osoba taka poniesie stratę. Wtedy podatnik może odliczyć stratę (z wyjątkiem straty powstałej z tytułu odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych oraz przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego) od dochodu osiągniętego w następnych 5 latach podatkowych z tego samego źródła, które przyniosło stratę.

Źródła przychodów można podzielić na dwie kategorie: pierwsze związane z pracą a drugie z majątkiem. Źródłami przychodu, z których dochód podlega opodatkowaniu, są:

Nieruchomości lub ich części; stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym również spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura i renta; działalność wykonywana osobiście (np. z tytułu osobistego wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło albo wykonywania czynności na podstawie kontraktu menedżerskiego, wynagrodzenia biegłych oraz inkasentów należności publicznoprawnych, a także wynagrodzenie otrzymywane przez członków organów osób prawnych); pozarolnicza działalność gospodarcza, w tym również wykonywanie wolnego zawodu, o ile nie jest to działalność wykonywana osobiście; działy specjalne produkcji rolnej (np. hodowla drobiu i zwierząt futerkowych, prowadzenie pasiek); Nieruchomości lub ich części; najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej; Kapitały pieniężne i prawa majątkowe (za przychody z kapitałów pieniężnych ustawodawca nakazuje uważać m.in. odsetki od pożyczek, wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach wartościowych, dywidendy czy przychody z tytułu udziału w dochodach funduszy powierniczych oraz przychody z odpłatnego przeniesienia tytułu własności udziałów w spółkach, akcji oraz innych

papierów wartościowych; natomiast za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych, w tym również z odpłatnego ich zbycia); odpłatne zbycie: nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości; spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz wynikającego z przydziału spółdzielni mieszkaniowej prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym; prawa wieczystego użytkowania gruntów; innych rzeczy - jeżeli zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane albo przed upływem 5 lat, albo przed upływem pół roku od ich nabycia; inne źródła (za przychody z innych źródeł ustawa w szczególności uważa kwoty wypłacanych przez zakład pracy lub organ rentowy zasiłków chorobowych, wyrównawczych, macierzyńskich, opiekuńczych oraz świadczeń rehabilitacyjnych; alimenty, z wyjątkiem alimentów na dzieci, stypendia, dotacje, nagrody oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach).

Sąd Najwyższy w swoim orzeczeniu stwierdził, że "zakres przedmiotu opodatkowania musi być precyzyjnie określony w ustawie podatkowej, a interpretacja jej przepisów nie może być rozszerzająca".

Zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych

Zwolnienia podmiotowe związane są głównie. z tzw Zwolnienia podmiotowe związane są głównie. z tzw. immunitetem podatkowym przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych wynikającym przede wszystkim z postanowień prawa międzynarodowego publicznego.

Zwolnienia przedmiotowe można podzielić na następujące grupy:

o charakterze socjalnym (np o charakterze socjalnym (np. świadczenia rodzinne wypłacone na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, zaliczki alimentacyjne oraz zasiłki porodowe wypłacone na podstawie odrębnych przepisów, stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendia doktoranckie ), o charakterze odszkodowawczym i z tytułu ubezpieczeń gospodarczych (np. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,), niektóre przychody związane z pracą (np. wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych,

związane z dietami (np. podróż służbowa pracownika) , niektóre przychody związane ze sprzedażą (np. przychody uzyskane z zamiany budynku mieszkalnego), niektóre przychody rencistów i emerytów (np. dodatek pieniężny dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny), związane z dietami (np. podróż służbowa pracownika) , niektóre przychody z kapitałów i praw majątkowych, niektórych przejawy działalności gospodarczej, zwolnienia niektórych dochodów osiąganych za granicą (np. dochody pochodzące od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy)

Podstawa opodatkowania

Podstawą opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasadniczo suma dochodów z poszczególnych źródeł przychodów. Dochód ustawodawca definiuje jako dodatnią różnicę między sumą przychodów a kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym.

Przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. W przypadku pozarolniczej działalności gospodarczej przychodem są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Na przedsiębiorcach ciąży obowiązek podatkowy od kwot należnych z tytułu prowadzonej działalności, bez uzyskania rzeczywistego przychodu. W przypadku nieruchomości odstąpionych bezpłatnie do używania innym osobom - przychodem jest tzw. wartość czynszowa, a więc równowartość czynszu, jaki podatnik otrzymałby w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości. Przychodem natomiast z zamiany rzeczy i praw majątkowych jest zamieniana rzecz lub prawo majątkowe o wyższej wartości, pomniejszona o koszty zamiany.

Specjalną kategorią podstawy opodatkowania jest przychód z tzw Specjalną kategorią podstawy opodatkowania jest przychód z tzw. źródeł nieujawnionych, który ustala się, przyjmując za podstawę sumę poniesionych w roku podatkowym wydatków i wartość zgromadzonych w tym roku zasobów finansowych, nieznajdujących pokrycia w już opodatkowanych bądź wolnych od opodatkowania źródłach przychodów i posiadanych przedtem zasobach majątkowych.

Kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych przez ustawę. Podatnik ma możliwość odliczenia do celów podatkowych wszelkich wydatków, pod tym jednak warunkiem, iż wykaże ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą lub inną działalnością zarobkową, a ich poniesienie ma lub może mieć bezpośredni wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Ustawodawca zawarł też katalog wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodu, są nimi:

wydatki na nabycie składników majątku trwałego, nakłady tego typu mogą być w kosztach podmiotów gospodarczych uwzględniane zasadniczo poprzez odpisy amortyzacyjne; wydatki związane z wykonaniem przez podatnika zobowiązań wobec jego wierzycieli oraz strat związanych z niewykonaniem zobowiązań przez dłużników podatnika (np. spłata pożyczek, kredytów, wierzytelności odpisane jako nieściągalne, rezerwy tworzone na pokrycie wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona); wydatki mających charakter sankcji finansowych (np. grzywny i kary pieniężne, koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań, kary umowne i odszkodowania); wydatki związanych z regulowaniem zobowiązań podatkowych (np. z tytułu podatku akcyzowego od nadmiernych ubytków lub zawinionych niedoborów wyrobów, podatku dochodowego, podatku od spadków i darowizn oraz podatku od sprzedaży akcji w publicznym obrocie oraz podatku od towarów i usług); wydatków przekraczających ustalony przez prawodawcę limit (np. koszty reprezentacji i reklamy przekraczające zasadniczo 0,25% przychodu, wysokość diet z tytułu podróży służbowych); różnych innych wydatków (np. darowizny i wszelkiego rodzaju ofiary, składki na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie jest obowiązkowa

W przypadku podmiotów zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz księgi przychodów i rozchodów koszty uzyskania przychodu rzeczywiście poniesione powinny mieć pokrycie w rzetelnych i prawidłowych księgach, mających oparcie w dokumentach księgowych. Istnieje też możliwość ryczałtowego określenia kosztów uzyskania niektórych przychodów (np. przychody z tytułu praw autorskich - 50%, z umów o dzieło - 20%). Jeżeli podatnik wykaże, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej, koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych.

W niektórych przychodach koszty są przez ustawodawcę traktowane jednocześnie jako dochód (np. dochody z kapitałów pieniężnych), w takich przypadkach w ogóle nie ustala się kosztów uzyskania przychodu.

Dochód w zależności od rodzaju działalności objętej opodatkowaniem oraz osób je prowadzących może być różnie ustalany. U podatników sporządzających bilans i rachunek wyników, dochodem z działalności gospodarczej jest dochód wykazany na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku i zwiększony o wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów zaliczone uprzednio w ciężar kosztów uzyskania przychodów. U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej oraz prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów - dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania, z uwzględnieniem różnic remanentów początkowego i końcowego oraz sprzedaży składników majątku trwałego związanego z prowadzoną działalnością. W stosunku do osób, które nie są obowiązane do prowadzenia ksiąg, dochód może być dokumentowany wszystkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Ordynacji podatkowej. Ponadto koszty uzyskania przychodu mogą być potrącone jedynie w tym roku podatkowym, w którym zostały faktycznie poniesione.

Ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych

Państwo za pomocą odpowiedniej polityki finansowej może posłużyć się podatkami do realizacji celów innych niż fiskalne. Służyć temu mogą ulgi podatkowe, faworyzujące określone kierunki działalności, jej przejawy lub sytuacje, w których znaleźli się określeni podatnicy. Konstrukcje prawne interwencji podatkowej polegać mogą na zastosowaniu preferencji okresowych lub bezterminowych dla określonych podatników lub dla określonej działalności. Ulgi podatkowe o charakterze podmiotowym lub przedmiotowym, okresowe lub bezterminowe, mogą polegać na:

możliwości odliczenia określonych wydatków od należnego podatku. możliwości odliczenia pewnych ściśle określonych wydatków od podstawy opodatkowania przed opodatkowaniem; możliwości zastosowania w niektórych przypadkach niższej stawki podatkowej od powszechnie obowiązującej; możliwości odliczenia określonych wydatków od należnego podatku.

Przez ulgę podatkową należy rozumieć przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku (taką definicję formułuje ordynacja podatkowa).

Według kryterium podmiotowo-przedmiotowego ulgi podatkowe przysługujące podatnikom podatku od dochodów osobistych można podzielić na dwie grupy:

przysługujące podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą (np przysługujące podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą (np. ulgi z tytułu nauki zawodu czy dochody z tytułu prowadzenia szkół), ustawodawca przewidział tu m.in.: ulgę polegająca na odliczeniu od uzyskanego dochodu (np. składki na ubezpieczenia społeczne); ulgę polegająca na odliczeniu od podatku ulgę polegająca na zastosowaniu niższych stawek podatkowych przysługujące podmiotom nieprowadzącym działalności gospodarczej, kategorie ulg są tu takie same jak w przypadku prowadzenia działalności

Od dochodu można odliczyć: składki na ubezpieczenia społeczne zapłacone w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących, potrącone w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe dokonane w roku podatkowym zwroty nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika, wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne,

darowizny przekazane na cele (nie więcej jednak niż 6% dochodu): wydatki ponoszone przez podatnika z tytułu użytkowania sieci Internet w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł, darowizny przekazane na cele (nie więcej jednak niż 6% dochodu): określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie, realizującym te cele, kultu religijnego faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi, na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych ulga podatkowa dla rodziców

Od obliczonego już podatku można odliczyć: kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, wpłaty na rzecz organizacji pożytku publicznego działającej na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego do wysokości 1% kwoty obliczonej, od 1 stycznia 2007 r. podatnicy wychowujący dzieci własne lub przysposobione, rozliczający się na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej, mogą odliczyć od podatku kwotę stanowiącą iloczyn liczby wychowywanych dzieci i kwoty 1 112,04 zł (stan na rok 2009).

Zryczałtowany podatek (w wysokości mniejszej od stawek podstawowych) pobiera się m.in. od: wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, w wysokości 10% wygranej lub nagrody, od świadczeń otrzymanych przez emerytów lub rencistów, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunkiem pracy, z zastrzeżeniem - w wysokości 10% należności,

Ulgi można podzielić na: uwzględniające poniesione przez podatnika koszty związane z uzyskaniem przychodu (np. ulgi z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne); stanowiące zwrot kosztów związanych z egzystencją podatnika (np. ulgi z tytułu rehabilitacji podatnika będącego osobą niepełnosprawną i ulgi związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych); ulgi o charakterze rodzinnym, takie np. jak związane z rehabilitacją niepełnosprawnych członków rodziny; ulgi o charakterze stymulacyjnym (np. darowizny na cele społecznie użyteczne); ulgi mające charakter zabiegu technicznego (np. zwrot nienależnie pobranych rent, przez co zapobiega się opodatkowaniu nieistniejącego dochodu).

Skala podatkowa

Skala podatkowa określona w art. 27 ust Skala podatkowa określona w art. 27 ust. 1 i 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do dochodów opodatkowanych w formach uproszczonych, lecz jedynie w odniesieniu do dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych. Stawki podatkowe określają wysokość podatku w stosunku do podstawy opodatkowania i mają w tym podatku charakter stawek progresywnych (progresja łączna, szczeblowa). Obecnie (od 1 stycznia 2009) wynoszą one odpowiednio: 18% i 32%. W latach 2003-2006 nie waloryzowano progu dochodów (od którego zależy wysokość stawki) zgodnie ze wskaźnikiem wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Na lata 2009 i 2010 tzw. kwota wolna od opodatkowania wynosi: 3091,00 zł.

Dochody, które nie realizują w polskim podatku dochodowym zasady powszechności przedmiotowej i nie są włączone do dochodu globalnego podatnika oraz opodatkowane są oddzielnie zostały obciążone stawkami proporcjonalnymi o różnej wysokości. Są to m.in.

z tytułu praw autorskich w wysokości 50% uzyskanych przychodów; w przypadku zryczałtowanego podatku dochodowego ze sprzedaży lub zamiany nieruchomości i praw majątkowych - 19% uzyskanego przychodu; dochodów z działalności literackiej, z uprawiania sportu, dziennikarstwa również nie łączy się z innymi dochodami i ustala się w formie ryczałtu w wysokości 20% uzyskanego przychodu; z tytułu praw autorskich w wysokości 50% uzyskanych przychodów; wygrane w konkursach i grach oraz nagrody związane ze sprzedażą premiową obciążone są 10% stawką; wynagrodzenia za udzielanie pomocy policji, organom kontroli skarbowej, straży granicznej, odpowiednim służbom wywiadu i kontrwywiadu opodatkowane są w wysokości 20% wynagrodzenia; od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodu podatek ustala się według 75% stawki w relacji do tego dochodu (tzw. stawka sankcyjna)

Wszystkie dochody kapitałowe (np Wszystkie dochody kapitałowe (np. odsetki z lokat bankowych, zyski ze sprzedaży akcji) są oprocentowane według 19% stawki podatkowej, przy czym w niektórych przypadkach możliwe jest uwzględnienie kosztów uzyskania przychodów.

Specjalne metody obliczania podatku dochodowego oraz stawki podatkowej związane są z unikaniem podwójnego opodatkowania dochodu. Istnieją tu dwie możliwości:

pierwsza z tych metod, zwana metodą zwolnienia z progresją (tzw pierwsza z tych metod, zwana metodą zwolnienia z progresją (tzw. exemption with progression), polega na tym, że dochód opodatkowany w jednym państwie jest zwolniony od podatku w drugim, jednakże przy ustalaniu stawki od dochodu osiągniętego w drugim państwie uwzględnia się również dochód osiągnięty w tym drugim państwie. I tak dla ustalenia stawki procentowej - do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym dodaje się dochody zwolnione od tego podatku ze źródeł położonych za granicą (dochód łączny); od dochodu łącznego oblicza się podatek według właściwej progresywnej skali podatkowej (kwota podatku); oblicza się stopę procentową podatku, którą wyraża stosunek kwoty podatku do dochodu łącznego; stopa procentowa podatku stosowana jest do dochodu uzyskanego ze źródeł przychodu położonych w Polsce, co daje należny podatek dochodowy. druga metoda to tzw. kredyt podatkowy (tax credit), zwana też metodą odliczenia, polega na tym, że dochody osiągnięte w kraju łączy się z dochodami osiągniętymi za granicą, od tak uzyskanej sumy oblicza się podatek, a następnie od tego podatku odlicza się kwotę podatku zapłaconego za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym (taką metodę przewiduje obecna umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Wielką Brytanią.

Pobór podatku dochodowego od osób fizycznych

Ustawa ustanawia płatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych przede wszystkim zakłady pracy (w tym i indywidualnych pracodawców), rolnicze spółdzielnie produkcyjne, organy rentowe, banki wypłacające renty zagraniczne, organy zatrudnienia od wypłacanych przez nie zasiłków, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jednostki organizacyjne wypłacające stypendia, centra integracji społecznej. Organy te są obowiązane jako płatnicy w ciągu całego roku do obliczania, potrącania podatnikom z wypłacanych sum należnych zaliczek na poczet podatku dochodowego oraz odprowadzania tych kwot na konto urzędu skarbowego.

Niektóre grupy podatników są obowiązane do samodzielnego obliczania zaliczek na poczet podatku, składania deklaracji o miesięcznych dochodach i terminowej zapłaty owych zaliczek. Do takiego samodzielnego, bez udziału płatnika, obliczania zaliczek na podatek dochodowy zobowiązane są m.in.: osoby prowadzące działalność gospodarczą, w tym i w zakresie wolnych zawodów; osoby otrzymujące wynagrodzenie z tytułu najmu lub dzierżawy; osoby prowadzące działy specjalne produkcji rolnej; osoby otrzymujące wynagrodzenia z zagranicy; osoby otrzymujące renty i emerytury z zagranicy bez pośrednictwa płatników

Podatnicy mają też obowiązek w terminie do dnia 30 kwietnia następnego roku złożyć w urzędzie skarbowym zeznanie na odpowiednim druku o wysokości osiągniętego dochodu (straty) w roku podatkowym. Osoby prowadzące księgi rachunkowe (handlowe) do zeznania dołączają roczny bilans z rachunkiem wyników. Podatnicy, na których ciąży obowiązek złożenia zeznania podatkowego, są obligowani jednocześnie do wpłacenia różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu wynikającego z zeznania a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również pobranych przez wszystkich płatników (także np. zleceniodawców). Podatek dochodowy wynikający z zeznania jest podatkiem należnym za dany rok, chyba że urząd skarbowy wyda decyzję, w której określi inną wysokość podatku. W razie niezłożenia zeznania o wysokości osiągniętego dochodu, urząd skarbowy wydaje decyzję deklaratoryjną, określającą wysokość zobowiązania w podatku dochodowym. W stosunku do podatnika nieskładającego zeznań podatkowych możliwe jest zastosowanie sankcji karnych wynikających z kodeksu karnego skarbowego.

Szczególne formy opodatkowania

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych Prawo do opłacania podatku dochodowego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przysługuje osobom fizycznym prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą. Ustawodawca stawia podatnikowi cały szereg warunków aby korzystać z tej formy opodatkowania, m.in.

rozpoczynają działalność lub ich przychody z danej działalności w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekraczają 150 000 euro, ponadto nie opłacają podatku w formie karty podatkowej, nie prowadzenie działalności określonej przez ustawę takiej jak: apteki, wykonywanie wolnego zawodu, pośrednictwa finansowego, prawnicze, rachunkowo-księgowe, detektywistyczne i ochroniarskie itp.

Stawki podatku płaconego w systemie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, wynoszą odpowiednio: 20%, 17%, 8,5%, 5,5% i 3% przychodów z określonej działalności. Dla ustalenia przychodu podatnicy zobowiązani zostali do prowadzenia ewidencji przychodu odrębnie za każdy rok podatkowy, a ponadto wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także przechowywania dowodów zakupu towarów.

Podatnikom płacącym podatek w tej formie przysługuje prawo pomniejszania przychodu ewidencjonowanego z tytułu spłaty odsetek od komercyjnych kredytów mieszkaniowych na nowe budownictwo czy z tytułu darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego oraz na cele kultu religijnego, prawo do odliczenia m.in.: składek na ubezpieczenie zdrowotne, 1% ryczałtu w przypadku wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego, na remont i modernizację zasobów mieszkaniowych w ramach limitu obowiązującego na lata 2003-2005

Podatnicy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych są zobowiązani do samoobliczenia należnego świadczenia podatkowego, obliczania ryczałtu w okresach miesięcznych i złożenia zeznania rocznego w terminie do 31 stycznia następnego roku. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynikający z zeznania jest podatkiem należnym za dany rok podatkowy, chyba że naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję, w której określi inną wysokość podatku.

W razie nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia ewidencji bez zachowania warunków do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, organ podatkowy określa przychód na podstawie innych niż ewidencja dowodów lub w drodze oszacowania, opodatkowując tak określony przychód sankcyjną stawką podatkową w wysokości pięciokrotności stawki właściwej dla danej działalności, jednak nie większą niż 75% przychodu.

Karta podatkowa

nieprowadzenie innej pozarolniczej działalności gospodarczej, Z tej formy opodatkowania mogą korzystać jedynie podmioty wymienione przez ustawę w odpowiednim załączniku (jest to głównie działalność usługowa lub wytwórczo-usługowa). Ponadto trzeba spełnić jeszcze dodatkowe warunki, takie jak: nieprzekroczenie określonego limitu zatrudnienia pracowników najemnych, nieprowadzenie innej pozarolniczej działalności gospodarczej, nieprowadzenie działalności w tym samym zakresie co małżonek podatnika.

Podatek jest płacony miesięcznie według stawek kwotowych wynikających z tabel stanowiących załącznik do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Wysokość miesięcznych stawek karty podatkowej uzależniona jest od rodzaju wykonywanej działalności, miejsca jej wykonywania oraz liczby zatrudnionych pracowników. Dlatego podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych czy wpłacania zaliczek. Obowiązani są jedynie do prowadzenia książki ewidencji zatrudnienia. Podatek dochodowy w formie karty podatkowej wynikający z decyzji uwzględniającej wniosek podatnika o zastosowanie karty podatkowej obniża się o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Płacony jest on bez wezwania w terminach miesięcznych na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Naruszenie warunków, na których przyznano prawo do opodatkowania w formie karty podatkowej, powoduje wygaśnięcie decyzji o wysokości podatku dochodowego w formie karty podatkowej i opodatkowanie podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych.

Korzystanie z karty podatkowej

spółki cywilne osób fizycznych, Przejście na kartę podatkową jest możliwe po otrzymaniu stosownej decyzji z urzędu skarbowego. Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić: osoby fizyczne oraz spółki cywilne osób fizycznych,

spełniające ustawowe warunki uprawniające do skorzystania z tej formy opodatkowania. Karta podatkowa w przeciwieństwie do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest fakultatywną formą opodatkowania, co oznacza, że jej zastosowanie zależy od wyboru podatnika, który by móc skorzystać z tej formy opodatkowania musi złożyć stosowny wniosek.

Usługową lub wytwórczo – usługową, Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność: Usługową lub wytwórczo – usługową, usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu, usługową w zakresie obnośnego i obwoźnego handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem, Gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,

w zakresie usług rozrywkowych, w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu, w zakresie usług rozrywkowych, w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu, w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego, w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług weterynaryjnych, w tym również sprzedaż preparatów weterynaryjnych wymienionych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi, w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny.

Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych

Osoby duchowne prawnie uznanych wyznań, osiągające przychody z opłat otrzymywanych w związku z pełnionymi funkcjami duszpasterskimi, opłacają od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów osób duchownych. Stawki ryczałtu są kwartalne i zależą od funkcji osoby duchownej (proboszcz, wikary i osoba sprawująca porównywalne funkcje w danym związku wyznaniowym), liczby mieszkańców parafii, liczby mieszkańców gminy na terenie której znajduje się siedziba parafii. Ustawowe stawki ryczałtu podlegają obniżeniu przez urząd skarbowy, jeżeli liczba wyznawców na danym terenie stanowi mniejszość w ogólnej liczbie mieszkańców. Kwartalna stawka ryczałtu ulega ponadto obniżeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.

Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)

Podatek dochodowy od osób prawnych (ang Podatek dochodowy od osób prawnych (ang. CIT – Corporate Income Tax – podatek od dochodów spółek (przedsiębiorstw)) – rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego dochody uzyskiwane przez osoby prawne. Po raz pierwszy w Polsce został wprowadzony ustawą z dnia 31 stycznia 1989 r. Nowa ustawa dotycząca tego podatku została uchwalona 15 lutego 1992 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ), akt ten obowiązuje do dnia dzisiejszego. Oprócz tej ustawy istnieje jeszcze szereg rozporządzeń normujących tę kwestię wydanych przez Ministra Finansów.

Zakres podmiotowy

Podatnikami tego podatku są wszelkie osoby prawne, niezależnie od faktu w jaki sposób osobowość tę nabyły oraz spółki kapitałowe w organizacji. Podmiotami tego podatku mogą też być jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek niemających osobowości prawnej (np. spółek cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych).

Podatkowe grupy kapitałowe

Specjalną kategorią podatników tego podatku są tzw Specjalną kategorią podatników tego podatku są tzw. podatkowe grupy kapitałowe – związki co najmniej 2 spółek prawa handlowego posiadających osobowość prawną, które są połączone ze sobą interesami kapitałowymi. Ponadto grupa kapitałowa, aby być podatnikiem musi spełnić następujące warunki:

grupę taką mogą tworzyć jedynie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, jeżeli przeciętny kapitał zakładowy (akcyjny) przypadający na każdą z tych spółek jest nie niższy niż 1 mln zł; spółka dominująca (tzw. spółka matka) posiada bezpośredni 95% udział w kapitale zakładowym (akcyjnym); spółki zależne (tzw. spółki córki) nie posiadają udziałów w kapitale zakładowym (akcyjnym) innych spółek tworzących grupę; w spółkach tworzących grupę kapitałową nie występują zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa; wymagane jest także zawarcie przez spółkę dominującą i spółki zależne umowy o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej w formie aktu notarialnego na okres co najmniej 3 lat podatkowych i jej zarejestrowanie w urzędzie skarbowym; spółki tworzące grupę kapitałową nie mogą korzystać ze zwolnień od podatku dochodowego i VAT na podstawie odrębnych przepisów oraz nie mogą stosować praktyk przerzucania dochodu na innych podatników podatku dochodowego nie wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej; podatkowa grupa kapitałowa powinna osiągać co najmniej 3% dochód w relacji do przychodów podatkowych.

Podmiotami zwolnionymi z tego podatku są: Skarb Państwa Zwolnienia Podmiotami zwolnionymi z tego podatku są: Skarb Państwa Narodowy Bank Polski, jednostki budżetowe, fundusze celowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw, przedsiębiorstwa międzynarodowe i inne jednostki gospodarcze utworzone przez organ administracji państwowej wspólnie z innymi państwami, gminy w zakresie dochodów własnych, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, fundusze emerytalne i inwestycyjne.

Zasada rezydencji Przy ustalaniu istnienia obowiązku podatkowego i jego zakresu duże znaczenie ma stwierdzenie czy podatnik lub zarząd mają swoją siedzibę na terytorium RP (tzw. rezydent). Podatnicy mający siedzibę lub zarząd na terytorium RP podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (jest to tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy). Jeżeli podatnik nie ma siedziby lub zarządu na terytorium RP wówczas będzie on podlegał obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiągniętych w RP (tzw. ograniczony obowiązek podatkowy).

Zakres przedmiotowy

Przedmiotem opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich ten dochód został osiągnięty. Czasami przedmiotem opodatkowania może być przychód. Sytuacja taka będzie miała miejsce przy niektórych rodzajach przychodów osiąganych na terytorium RP przez podatników mających swe siedziby za granicą (np. przychody z tytułu praw autorskich, czy dywidend) oraz podmiotów krajowych (np. w wypadku przychodów z tytułu dywidend i innych udziałów w zyskach osób prawnych). Dochód został w ustawie zdefiniowany jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym.

Przychodem są natomiast wszystkie otrzymane przez podatnika pieniądze, wartości pieniężne (w tym również różnice kursowe walut), wartość otrzymywanych nieodpłatnie świadczeń, wartość przychodów w naturze, wartość umorzonych zobowiązań, wartość zwróconych wierzytelności. Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej uważa się przychody należne, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane. Ustawodawca polski wyłączył z opodatkowania przychody z: działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej, z gospodarki leśnej oraz z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Aby obliczyć dochód podlegający opodatkowaniu od przychodów należy odliczyć koszty ich uzyskania. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych przez ustawę. Koszty uzyskania przychodów budzą liczne wątpliwości i sądy administracyjne były niejednokrotnie zmuszone do zabierania głosu w tej kwestii. Ustalono że: przy ustaleniu kosztów uzyskania przychodu, każdy wydatek – poza wyraźnie wskazanymi w ustawie – wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego związku z tymi przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia tego przychodu. Do kosztów uzyskania przychodu zalicza się także poniesione przez spółkę wydatki na cele produkcyjne, których produkcja nie została zakończona wyprodukowaniem wyrobu fiskalnego z uwagi na brak zbytu.

Gdy osoba prawna ze swej działalności poniesie stratę, ma możliwość pokrycia jej z dochodu uzyskanego w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty. W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych przewidziano także zwolnienia przedmiotowe z opodatkowania, tak więc nie podlega opodatkowaniu:

dochody narodowych funduszy inwestycyjnych; działalność organizacji pracodawców i partii politycznych – w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej; dochód z tytułu prowadzenia szkół – w części przeznaczonej na cele szkoły; dochody narodowych funduszy inwestycyjnych; dochody sportowych spółek akcyjnych w części przeznaczonej na ich działalność sportową; dochody osób prawnych, których celem statutowym jest działalność w sferze pożytku publicznego; dochody kościelnych osób prawnych; dochody ze sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych.

Podstawa opodatkowania Podstawę opodatkowania stanowi osiągnięty przez osobę prawną dochód (przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania) w danym roku podatkowym, z możliwością dokonania pewnych odliczeń (m.in. z tytułu: darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10%; w bankach w wysokości 20% kwoty umorzonych kredytów (pożyczek) w związku z realizacją programu restrukturyzacji; darowizn na cele kultu religijnego łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu).

Stawka podatku Stawka podatku od osób prawnych wynosi obecnie 19%. Ustawa przewiduje też 50% stawkę sankcyjną w przypadku zaniżenia przez podmioty powiązane wysokości zobowiązania podatkowego. Rozliczenie podatku następuje po zakończeniu roku podatkowego. Podatnicy składają wtedy wstępne zeznanie podatkowe o wysokości osiągniętego dochodu (straty) do końca trzeciego miesiąca roku następnego i w tym terminie wpłacić podatek należny albo różnicę pomiędzy podatkiem należnym a sumą wpłaconych zaliczek. Zeznania o ostatecznej wysokości dochodu podatnicy są obowiązani złożyć w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania, nie później jednak niż przed upływem dziewięciu miesięcy od zakończenia roku podatkowego. Podatnicy z reguły obowiązani są również do dołączenia do zeznania rocznego bilansu i rachunku wyników wraz z opinią i raportem audytora oraz odpis uchwały walnego zgromadzenia.

Podatek od towarów i usług (VAT)

Podatek od towarów i usług (VAT od ang Podatek od towarów i usług (VAT od ang. – Value Added Tax – podatek od wartości dodanej; PTU – rzadziej używany skrót) — podatek pośredni, obrotowy, który z założenia ma w jak najmniejszy sposób oddziaływać na ostateczną cenę towaru i usługi podlegającej opodatkowaniu (poprzez jego "przerzucalność" na kolejne fazy obrotu). W Polsce został wprowadzony przez ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. z 1993 r. Nr 11, poz. 50). Jednak konieczność harmonizacji polskiego prawa podatkowego z prawem UE zmusiła polskiego ustawodawcę do uregulowania tej kwestii w nowej ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535). Za twórcę koncepcji tego podatku uchodzi francuski ekonomista Maurice Lauré, który opracował go w 1954 r.

Obliczanie podatku VAT Podatek VAT jest płacony przez każdego przedsiębiorcę w łańcuchu dostaw. Na przykład z 22% podatkiem łańcuch dostaw może wyglądać następująco:

Producent surowca wycenia go na 100 zł (cena netto) i sprzedaje fabryce za 122 zł (100 zł + 22%, cena brutto). Następnie odprowadza 22 zł podatku VAT. Fabryka wytwarza produkt, wycenia go na 150 zł (netto) i sprzedaje do sklepu za 183 zł (150 zł + 22%, cena brutto). Do zapłaty pozostaje 33 zł VAT, fabryka odlicza jednak VAT zapłacony producentowi (22 zł) i odprowadza ostatecznie 11 zł. Stanowi to 22% z 50 zł czyli "wartości dodanej" przez fabrykę w stosunku do ceny netto surowca. Sklep wycenia produkt na 250 zł (netto). Ostateczna cena brutto dla konsumenta wynosi 305 zł (250 + 22%). Podatek VAT wynosi 55 zł, z czego jednak sklep odlicza 33 zł zapłacone fabryce, odprowadzając 22 zł.

Łącznie do budżetu odprowadzone zostało 55 zł(22 zł + 11 zł + 22 zł) czyli tyle samo ile wartość 22% z ostatecznej ceny brutto 305 zł. Kwota ta została wpłacona w częściach przez wszystkich uczestników łańcucha dostaw, jednak ze względu na mechanizm odliczania faktyczny koszt podatku ponosi konsument.

Porównanie z podatkiem obrotowym Dla porównania, w systemie z podatkiem obrotowym wartość odprowadzonego podatku mogłaby być identyczna z tą różnicą, że całą wartość 55 zł odprowadziłby ostatnich podmiot w łańcuchu dostaw:

Producent surowca sprzedaje go fabryce po cenie netto 100 zł, żądając jednak deklaracji, że odbiorca nie jest konsumentem. Fabryka wytwarza produkt i sprzedaje go do sklepu po cenie netto 150 zł, żądając analogicznej deklaracji. Sklep wycenia produkt na 250 zł i dolicza do tej ceny 22% podatku obrotowego, co daje cenę 305 zł. Z kwoty brutto otrzymanej od klienta sklep odprowadza wartość podatku (55 zł).

Cechy obu systemów Podatek VAT nakłada na wszystkie podmioty w łańcuchu dostaw większą dyscyplinę podatkową oraz większą motywację do unikania zakupów w szarej strefie - podstawą odliczenia podatku jest bowiem faktura. Jeśli tej podstawy nie ma, to dany przedsiębiorca musi odprowadzić niezmniejszoną kwotę podatku VAT.

Podatek obrotowy wymaga od kolejnych podmiotów weryfikacji deklaracji, że kupujący nie jest konsumentem, która uprawnia do nie naliczania podatku. Podatek VAT z kolei wymaga fakturowania każdej transakcji oraz szczególnej dbałości o formę oraz sposób doręczenia faktury do kupującego. W przypadku VAT każdy podmiot w łańcuchu dostaw jest zaangażowany w naliczanie, odliczanie i odprowadzanie podatku oraz ewidencję sprzedaży za pomocą faktur lub kas fiskalnych. W obu systemach, jeśli stawka podatku jest zróżnicowana dla różnych towarów i usług, mogą istnieć wątpliwości interpretacyjne dotyczące zaszeregowania konkretnych przedmiotów sprzedaży.

Podstawowe cechy podatku od towarów i usług Zakres przedmiotowy i miejsce świadczenia czynności

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

wydanie towarów w oparciu o umowę leasingu, Odpłatną dostawą towarów na terytorium kraju jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Odpłatną dostawą jest również: przeniesienie, z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu, prawa własności towarów, wydanie towarów w oparciu o umowę leasingu, wydanie towarów między komitentem a komisantem, wydanie towarów przez komisanta na rzecz komitenta na podstawie umowy komisu, ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem (np. przypadki przekazania towarów na cele osobiste podatnika czy darowizna)

Odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Będzie to m.in.:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na to, czy są one przedmiotem dokumentu ustanawiającego tytuł prawny, zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa, nieodpłatne świadczenie, niebędące dostawą, na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, pod warunkiem że nie są one związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem jest to nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium innego państwa członkowskiego niż państwo wysyłki. Będzie to m.in: wywóz towarów z terytorium kraju (kraju w którym ma siedzibę podatnik) na terytorium innego państwa członkowskiego, przemieszczanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego

Wewnątrzwspólnotową dostawą towarów jest wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, poprzez wykonanie takich czynności jak:

wydanie towarów w oparciu o umowę leasingu, przeniesienie, z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu, prawa własności towarów, wydanie towarów w oparciu o umowę leasingu, wydanie towarów między komitentem a komisantem, wydanie towarów przez komisanta na rzecz komitenta na podstawie umowy komisu, ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem (np. przypadki przekazania towarów na cele osobiste podatnika czy darowizna)

Przez import towarów - rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju. Przez eksport towarów - rozumie się potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty.

Szczególne rodzaje przedmiotu opodatkowania: rozwiązania spółki cywilnej i handlowej niemającej osobowości prawnej, zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego do zawiadomienia właściwego organu o zaprzestaniu dokonywania działalności gospodarczej.

czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, Ustawa o podatku od towarów i usług wyklucza z kategorii przedmiotu opodatkowania: czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans, czynności wykonywane przez osoby fizyczne z tytułu przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach i gier na automatach o niskich wygranych, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od gier na zasadach określonych w ustawie o grach i zakładach wzajemnych

Przy ustalaniu istnienia obowiązku podatkowego duże znaczenie ma:

Miejsce świadczenia: przy dostawie towarów to - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do podmiotu, dla którego jest dokonywana dostawa, przy towarach, które są przez podatnika dokonującego dostawy lub przez podmiot działający w jego imieniu instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez próbnego uruchomienia - miejscem tym jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane, przy dostawie towarów niewysyłanych ani nietransportowanych - miejscem tym jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy, przy świadczeniu usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności miejscem świadczenia usług może być miejsce, gdzie usługi są faktycznie świadczone Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu.

Podatnikami podatku są: osoby prawne, Zakres podmiotowy Podatnikami podatku są: osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności

organy administracji publicznej, Podatnikami nie są: organy administracji publicznej, urzędy administracji publicznej w zakresie realizowanych zadań, dla realizacji których zostały one powołane (z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych).

Obowiązek podatkowy Kwestie obowiązku podatkowego w ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11.03.2004 r. zostały uregulowane w art. 19. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub z chwilą wykonania usługi. Ustawodawca polski określił też niektóre szczególne sytuacje, w których został inaczej określony moment powstania obowiązku podatkowego:

obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towarów - jeżeli podatnik wysyła towar nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury - jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez podatnika zapłaty za wydany towar, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wymagalności opłat - jeżeli import towarów objęty jest procedurą celną, obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą objęcia towarów tą procedurą - w przypadku objęcia towarów procedurą celną, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powstania długu celnego - w imporcie towarów

Przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów i w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów oraz u małych podatników obowiązek podatkowy powstaje w inny sposób. Mianowicie: w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów, w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia, mały podatnik może wybrać metodę rozliczenia polegającą na tym, że obowiązek podatkowy powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, ale nie później niż 90 dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi

Podstawa opodatkowania Co do zasady podstawą opodatkowania jest obrót. Przez obrót rozumie się kwotę należną z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, a kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także: otrzymana dotacja, subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawą lub świadczeniem usług

Jeżeli przy wykonywaniu czynności podlegających opodatkowaniu nie została określona cena, to podstawą opodatkowania jest wartość towarów lub usług obliczona według cen stosowanych w obrotach z głównym odbiorcą, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Jeżeli przedmiotem opodatkowania jest świadczenie usług, to podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.

Przy imporcie towarów podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło. Przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów podstawą opodatkowania jest kwota, jaką nabywca jest zobowiązany zapłacić.

Stawki podatku Podstawową stawką jest stawka 22%, dla niektórych towarów i usług przewidziano stawki obniżone: 7% oraz 3% (stawka 3% obejmuje nieprzetworzone produkty rolne, a 7% m.in.: leki, książki, zabawki, żywność itp.). Istnieje również stawka w wysokości 6% - jest to naliczana przez nabywcę towarów od rolnika ryczałtowego (art. 115 ust. 2 ustawy o VAT); nie jest to w zasadzie stawka, którą są opodatkowane towary lub usług, ale zryczałtowana kwota zwrotu VAT dla rolnika ryczałtowego, który jest z VAT zwolniony.

Istnieje również stawka 0%, która obowiązuje przy: wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów, eksporcie towarów.

18,03% wartości brutto, dla towarów i usług objętych stawką 22% Przy świadczeniu usług w handlu i gastronomii podatnik może obliczać kwotę VAT od wartości brutto towaru (art. 85 Ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług) stosuje wówczas stawki: 18,03% wartości brutto, dla towarów i usług objętych stawką 22% 6,54% wartości brutto dla towarów i usług objętych stawką 7% 2,91% wartości brutto dla towarów i usług objętych stawką 3%

Ponadto niektóre czynności są zwolnione od podatku Ponadto niektóre czynności są zwolnione od podatku. Oznacza to między innymi, że świadczący czynności zwolnione w przeciwieństwie do tych, którzy świadczą usługi opodatkowane stawką 0%, nie mogą dokonać odliczenia podatku naliczonego zapłaconego podczas świadczenia tych usług np.:

biegły lekarz w celu świadczenia usług wydawania orzeczeń (co jest zwolnione od podatku VAT), dokonał zakupu biurka. Przy zakupie biurka zapłacił 22% podatek. Ten podatek nie może zostać przez niego odliczony, gdyż świadcząc usługę wydania orzeczenia nie opodatkowuje jej - czyli nie jest od niej odprowadzany podatek, który lekarz miałby przekazać do urzędu skarbowego.

Zasady obliczania podatku W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Podatkiem naliczonym jest: suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika, suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego (w przypadku importu), zryczałtowany zwrot podatku, kwota podatku należnego od importu oraz kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Podatnik ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju. Ponadto podatnik ma również prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą określonych czynności wykonywanych na terytorium kraju.

W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę podatku należnego za następne okresy.

Podatnikom, którzy dokonują obrotu opodatkowanego w całości lub w części, stawką niższą niż 22%, przysługuje prawo do zwrotu z urzędu skarbowego różnicy podatku do wysokości nieprzekraczającej równowartości 22% obrotu opodatkowanego stawkami obniżonymi oraz podatku naliczonego wynikającego z nabycia towarów i usług. Podatnikom dokonującym sprzedaży opodatkowanej wyłącznie stawką 22%, u których podatek naliczony jest wyższy od podatku należnego, przysługuje zwrot różnicy podatku z urzędu skarbowego w kwocie wyższej od kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.

Procedury szczególne w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą: drobnych przedsiębiorców, rolników, świadczenia usług turystycznych, dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, złota inwestycyjnego, zwrotu podatku podróżnym, świadczenia na terytorium Wspólnoty usług elektronicznych, wewnątrzwspólnotowych transakcji trójstronnych.

Drobnych przedsiębiorców (tzw Drobnych przedsiębiorców (tzw. małych podatników VAT) zwalnia się z podatku wówczas, gdy wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym równowartości 10 tys. euro wyrażonej w złotych, a od roku 2008 50 tys. złotych. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Rolnikowi ryczałtowemu, który dokonuje dostawy produktów rolnych, przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Nabywca produktów rolnych od rolnika ryczałtowego nalicza do wartości netto zakupionego towaru podatek w wysokości 6% i wypłaca go rolnikowi. Kwota ta jest zaliczana u nabywcy jako podatek naliczony. Stosowanie tej zasady obwarowane jest kilkoma warunkami.

Przy świadczeniu usług turystycznych podstawę opodatkowania stanowi kwota marży pomniejszona o kwotę podatku należnego. Przez marżę rozumie się różnicę między kwotą należności, którą ma zapłacić nabywca usługi, a ceną nabycia przez podatnika towarów i usług od innych podatników, dla bezpośredniej korzyści nabywcy usługi.

Sposób zapłaty podatku Zarejestrowani podatnicy podatku VAT są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Mali podatnicy (podatnicy u których wartość sprzedaży - wraz z kwotą podatku, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro), którzy wybrali metodę kasową mogą składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.

Krytyka podatku Podatek od wartości dodanej w Polsce jest dość szeroko krytykowany z powodu relatywnie wysokiej stawki (22%) - jednej z wyższych w Europie (dla porównania w Niemczech 1 stycznia 2007 stawkę zwiększono z 16% do 19%; we Francji podstawowa stawka jest równa 19,6%; w Hiszpanii 16%. W każdym z tych krajów, podobnie jak w Polsce, występują też stawki obniżone). Według dyrektywy Unii Europejskiej podstawowa stawka VAT nie może być mniejsza niż 15% ani przekraczać 25%.

Ponadto, przepisy prawa skłaniają wielu mniejszych podatników do zaniżania dochodu, w celu znalezienia się w grupie podatników, którzy są zwolnieni od podatku (gdyż nie przekroczyli obrotu 50 000 zł). Warto też pamiętać, że zgodnie z przepisami, osoba fizyczna, która sprzeda co najmniej jedno, albo tym bardziej dwa mieszkania, może zostać uznana za podatnika VAT (gdyż przekroczy limit zwolnienia 50 000 złotych), gdyż urząd skarbowy może uznać to za dostawę towarów. Interpretacje poszczególnych urzędów skarbowych oraz izb, są w tym temacie sprzeczne.

Podatek od towarów i usług służy opodatkowaniu konsumpcji, dlatego też niektórzy uznają, iż uderza on przede wszystkim w ludzi biednych - Osoba zarabiająca niewiele większość zarobków wydaje na utrzymanie, czyli w większości towary i usługi obłożone podatkiem VAT. Osoba zarabiająca więcej może np. zakupić mieszkanie (na rynku wtórnym opodatkowane tylko podatkiem od czynności cywilnoprawnych) albo zainwestować w grę na giełdzie (podatek "Belki" o stawce 19%). Po wejściu do Unii Europejskiej, Polska straciła w dużej części możliwość stosowania preferencyjnych stawek wobec niektórych towarów i usług - jak np. 3-procentowej stawki podatku VAT na środki produkcji rolnej. Różne kraje UE są na różnych etapach rozwoju i dla Polaków wzrost cen żywności może być bardziej znaczący niż dla obywateli bardziej rozwiniętych krajów UE.

Podatek VAT generuje znaczne koszty związane ze skomplikowanym sposobem jego naliczania, fakturowania oraz odliczania przez kolejne podmioty. Koszty te, ponoszone przez przedsiębiorców, wpływają na końcową cenę produktów i usług. W Polsce liczne problemy po stronie przedsiębiorców powoduje niezwykle skomplikowana konstrukcja prawa opisującego zasady odprowadzania podatku VAT, niejasności dotyczące klasyfikacji poszczególnych towarów i usług, a co za tym idzie stawek podatku, jakie należy do nich zastosować oraz równie niejasne, skomplikowane i często zmieniane zasady jego odliczania (np. samochody "z kratką").

Niekorzystny dla przedsiębiorców jest także moment, w którym powstaje zobowiązanie podatkowe czyli w momencie wystawienia faktury, a nie w momencie wpłynięcia środków od kupującego - przedsiębiorcy muszą odprowadzić pełną wartość podatku VAT nawet jeśli kupujący zwleka z płatnością. Dalsze koszty są związane ze ściąganiem podatku VAT i ponoszone są przez Skarb Państwa. Centrum im. Adama Smitha ocenia, że w Polsce stanowią one połowę kwoty przychodów z podatku VAT.

Dzięki istnieniu zerowej stawki VAT możliwe jest wyłudzanie nienależnych zwrotów tego podatku dla fikcyjnych "transakcji karuzelowych". W skali całej Unii Europejskiej wielkość tych wyłudzeń oceniana jest od 50 miliardów euro rocznie do 100 miliardów rocznie. Równocześnie odliczeniowy charakter podatku VAT skutkuje istnieniem czarnego rynku "kosztów", polegającego na księgowaniu faktur VAT za niewykonane w rzeczywistości usługi w celu obniżenia należnej stawki VAT