województwa mazowieckiego WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE Wybrane problemy gospodarki odpadami województwa mazowieckiego Warszawa, grudzień 2004

1 maja 2004 r. - uzyskanie członkostwa w Unii Europejskiej Odpowiedzialni za wdrażanie standardów UE: administracja rządowa administracja samorządowa podmioty gospodarcze instytucje obywatele Realizacja wdrażania na 3 szczeblach: centralnym regionalnym lokalnym

I etap - wdrożenie prawa II etap - dokumenty strategiczne: programy plany III etap - praktyczne wdrażanie określone harmonogramami Okresy przejściowe dla 10 dyrektyw UE obejmujących m.in. : jakość wód gospodarkę odpadami jakość powietrza zanieczyszczenia przemysłowe

PRAWODAWSTWO UNII EUROPEJSKIEJ PODSTAWY GOSPODARKI ODPADAMI Dyrektywa w sprawie odpadów (ramowa) Dyrektywa w sprawie odpadów niebezpiecznych INSTALACJE DO ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA Dyrektywy w sprawie spalania Dyrektywa w sprawie składowania odpadów SZCZEGÓLNE POSTĘPOWANIE Z NIEKTÓRYMI RODZAJAMI ODPADÓW Oleje odpadowe Baterie i akumulatory PCB i PCT Azbest Wraki samochodowe Złom elektroniczny i elektryczny Substancje zubożające warstwę ozonową Osady ściekowe Odpady „opakowaniowe” Odpady pochodzenia zwierzęcego MIĘDZYNARODOWY OBRÓT ODPADAMI Regulacje dotyczące transportu, eksportu i importu RAPORTOWANIE Ujednolicenie raportów w/s gospodarki odpadami

PRAWODAWSTWO POLSKIE NAJWAŻNIEJSZE USTAWY: Prawo ochrony środowiska o odpadach tzw. ”wprowadzająca” o opakowaniach i odpadach opakowaniowych tzw. „produktowa” o utrzymaniu czystości i porządku w gminach PRZYJĘTA PRZEZ SEJM: 22.11.2004 Ustawa „wrakowa” W PRZYGOTOWANIU ZNAJDUJE SIĘ PROJEKT USTAWY: „złom elektryczny i elektroniczny”

PRAWODAWSTWO POLSKIE cd. AKTUALNIE PROBLEMY ODPADOWE REGULUJĄ: „nowe” akty prawne /po 30.09.2001r./ 20 ustaw 101 rozporządzeń 6 obwieszczeń 3 uchwały „stare” akty prawne /przed 1.10.2001r./, które zachowały moc: 14 ustaw 3 rozporządzenia 5 umów międzynarodowych od 1.05.2004r. - wprost obowiązujące rozporządzenia UE

DOKUMENTY STRATEGICZNE II Polityka ekologiczna państwa – sierpień 2001 Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski – maj 2002 Krajowy program gospodarki odpadami – październik 2002 Program wykonawczy do II polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010 – grudzień 2002 Narodowy plan rozwoju na lata 2004-2006 – styczeń 2003 Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na lata 2007-2010 – maj 2003 Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych – grudzień 2003 /aktualizacja programu - grudzień 2004/ Program rządowy dla terenów poprzemysłowych – kwiecień 2004

ODPADY – STAŁY PROBLEM wzrost ilości odpadów ponad 10% odpadów poza ewidencją i kontrolą duża liczba „dzikich wysypisk” duża liczba składowisk niespełniających wymogów mała ilość profesjonalnych składowisk niski poziom selektywnej zbiórki odpadów brak gminnych punktów zbierania odpadów niebezpiecznych, wydzielonych z odpadów komunalnych brak stacji przeładunkowych niskie poziomy odzysku

ODPADY – STAŁY PROBLEM cd. zbyt mała liczba instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów brak systemów gospodarki odpadami dla poszczególnych strumieni odpadów, w szczególności odpadów niebezpiecznych brak gminnych planów gospodarki odpadami niskie wykorzystanie odpadów jako alternatywnych źródeł energii i surowców alternatywnych (np. w przemyśle cementowym, materiałów budowlanych, energetyce) brak odpowiedniej ilości dobrze wyszkolonych kadr brak współpracy pomiędzy poszczególnymi szczeblami administracji publicznej niewystarczający monitoring odpadów (ilość i rodzaj, przepływ strumieni odpadów)

ODPADY – STAŁY PROBLEM cd. brak krajowego centrum informacji o odpadach brak wojewódzkiej bazy danych o odpadach niewystarczająca działalność kontrolna niska świadomość ekologiczna zbyt niskie nakłady finansowe brak jednolitej interpretacji prawa brak umiejętności pozyskiwania środków unijnych niepełna inwentaryzacja terenów zanieczyszczonych problem mogilników, osadów ściekowych

WYBRANE ZADANIA ORGANÓW GMIN*, ** Opracowanie gminnych planów gospodarki odpadami Organizowanie selektywnej zbiórki i segregacji odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych Zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub międzygminnych instalacji i urządzeń: do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych Uzyskiwanie informacji od osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska (m.in. azbest, PCB)

WYBRANE ZADANIA ORGANÓW GMIN*, ** cd. Wydawanie decyzji nakazujących posiadaczowi odpadów ich usunięcie z miejsc nieprzeznaczonych do ich składowania lub magazynowania Przeprowadzanie kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością gminy * więcej o obowiązkach i uprawnieniach organów gminy wynikających z przepisów ochrony środowiska dostępne na stronie www.wios.warszawa.pl w komunikatach ** jednym z najważniejszych obowiązków jest REALIZACJA ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z KRAJOWEGO PROGRAMU OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH – pośrednio dotyczy gospodarki odpadami

PLANY GOSPODARKI ODPADAMI NAJWAŻNIEJSZY INSTRUMENT GOSPODAROWANIA ODPADAMI Plany mają określać w szczególności: Aktualny stan gospodarki odpadami: rodzaj, ilość i „źródło” odpadów - bilans odpadów rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania wykaz podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie Projektowany system gospodarki odpadami (zadania, harmonogramy, finansowanie) Warunkiem dofinansowania przedsięwzięć związanych z systemem gospodarowania odpadami z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej jest ich ujęcie w planie gospodarki odpadami

WAŻNE DATY – PLANY GOSPODARKI ODPADAMI 31.10.2002 – Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 30.06.2003 – wojewódzkie plany gospodarki odpadami 31.12.2003 – powiatowe plany gospodarki odpadami 30.06.2004 – gminne plany gospodarki odpadami AKTUALIZACJA PLANÓW - CO 4 LATA SKŁADANIE SPRAWOZDAŃ Z REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI – CO 2 LATA

REALIZACJA WYKONANIA PLANÓW GOSPODARKI ODPADAMI W TERMINIE USTAWOWYM PGO Termin ustawowy Uchwalenie Krajowy 31.10.2002 29.10.2002 Wojewódzki 30.06.2003 15.12.2003 Powiatowy 31.12.2003 1 powiat – 2,38% Gminny 30.06.2004 4 gminy – 1,3% W terminie ustawowym uchwalono w skali kraju: 18,75% planów wojewódzkich (w 3 województwach) 17,67% planów powiatowych 6,79% planów gminnych

STAN PRZYGOTOWANIA PLANÓW GOSPODARKI ODPADAMI według stanu na dzień 31 STAN PRZYGOTOWANIA PLANÓW GOSPODARKI ODPADAMI według stanu na dzień 31.10.2004 r. PGO Ilość Ilość projektów planów przekazanych zarządowi województwa do zaopiniowania Ilość projektów planów zaopiniowanych przez zarząd województwa Ilość uchwalonych planów [szt.] [%] Powiatowy 42* 38 30 26 61,9 Gminny 309** 158 73 18 5,8 * - liczba powiatów łącznie z miastami na prawach powiatu ** - liczba gmin, bez miast na prawach powiatu Do dnia 1.10.2004 r. uchwalono w skali kraju: 77,30% planów powiatowych 17,44% planów gminnych

WAŻNE DATY – RAPORT WOJEWÓDZKI MARSZAŁEK WOJEWÓDZTWA PRZEKAZUJE MINISTROWI ŚRODOWISKA RAPORT WOJEWÓDZKI ZAWIERAJĄCY INFORMACJE DOTYCZĄCE: wytwarzania odpadów i gospodarowania odpadami, rejestrów wydanych decyzji w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami planów gospodarki odpadami instalacji służących do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów WYKONANY NA PODSTAWIE WOJEWÓDZKIEJ BAZY DANYCH O WYTWARZANIU I GOSPODAROWANIU ODPADAMI W TERMINIE DO 30.06 TERMIN REALIZACJA 30.06.2003 5 województw / 16 brak w mazowieckim 30.06.2004 4 województwa / 16 brak w mazowieckim 31.10.2004 7 województw / 16 brak w mazowieckim

WAŻNE DATY – SELEKTYWNA ZBIÓRKA ZARZĄD GMINY PRZEDKŁADA SPRAWOZDANIE ZA POPRZEDNI ROK KALENDARZOWY ZAWIERAJĄCE INFORMACJE O: rodzaju i ilości odpadów opakowaniowych zebranych przez gminę lub podmiot działający w jej imieniu rodzaju i ilości odpadów opakowaniowych przekazanych przez gminę lub podmiot działający w jej imieniu do odzysku i recyklingu wydatkach poniesionych na te działania (dokumenty potwierdzające przekazanie odpadów przechowywane przez 5 lat) W TERMINIE DO 15.02 TERMIN REALIZACJA 15.02.2003 43 gminy / 314 14 % 15.02.2004 49 gmin / 314 16 %

SELEKTYWNA ZBIÓRKA – RANKING MAKULATURA - 2 miejsce w kraju SZKŁO - 7 miejsce w kraju TWORZYWA SZTUCZNE - 7 miejsce w kraju METALE - 9 miejsce w kraju SELEKTYWNA ZBIÓRKA – POLSKA WOJ. MAZOWIECKIE 30% gmin 16%gmin ILOŚĆ SUROWCÓW ODZYSKANYCH STANOWI W POLSCE 1% CAŁOŚCI WYTWORZONYCH ODPADÓW

PRZYKŁAD REALIZACJI ZBIÓRKI AKUMULATORÓW I BATERII SELEKTYWNA ZBIÓRKA PRZYKŁAD REALIZACJI ZBIÓRKI AKUMULATORÓW I BATERII według stanu na 31.12.2003 r. REALIZOWANY - 41 GMIN - ok. 13% FUNKCJONUJE CZĘŚCIOWO - 30 GMIN - ok. 10% PRZYGOTOWANY DO WDROŻENIA - 42 GMINY - ok. 13% BRAK PRZYGOTOWAŃ DO WDROŻENIA - 201 GMIN - ok. 64% Razem 314 GMIN 100%

WAŻNE DATY – SKŁADOWISKA 30.06.2002 – przegląd ekologiczny składowiska 1.07.2002 – zakaz składowania urządzeń zawierających substancje zubożające warstwę ozonową /np. lodówki, klimatyzatory, gaśnice/ 31.12.2002 – decyzja zatwierdzająca instrukcję eksploatacji składowiska 3.01.2003 – obowiązek prowadzenia monitoringu składowiska 31.03.2003 – przekazanie danych dotyczących ilości i rodzaju składowanych odpadów do baz wojewódzkich 1.07.2003 – zakaz składowania całych opon 31.12.2003 – decyzje starosty, wojewody dotyczące: zamknięcia modernizacji „prosta” modernizacji „istotna zmiana”

WAŻNE DATY – SKŁADOWISKA cd. 1.01.2004 – monitoring prowadzony przez laboratoria posiadające wdrożony system jakości 1.05.2004 – likwidacja „dzikich wysypisk” 30.06.2004 – uzyskanie świadectwa stwierdzającego kwalifikacje kierownika 3.01.2005 – wykonanie piezometrów 31.12.2005 – „modernizacja prosta” zgodna z decyzją „dostosowawczą” 1.07.2006 – zakaz składowania części opon 31.10.2007 – uzyskanie pozwolenia zintegrowanego 31.12.2009 – „modernizacja przebudowy” zgodnie z decyzją „dostosowawczą”

REALIZACJA OBOWIĄZKÓW DOT. SKŁADOWISK ODPADÓW KOMUNALNYCH wg stanu na 31.12.2002 31.12.2003 30.06.2004 ilość składowisk 134 133 131 uregulowany stan prawny* 107 103 przegląd ekologiczny** 104 115 zatwierdzona instrukcja eksploatacji *** 27 ewidencja odpadów 114 118 116 monitoring 60 73 70 kwalifikacje kierownika 3 42 68 * uregulowany stan prawny: rok 2002 – pozwolenie na budowę lub pozwolenie na użytkowanie lub zatwierdzona instrukcja eksploatacji lata 2003 i 2004 – zatwierdzona instrukcja eksploatacji, która jest wymagana od 1.01.2003 r., ** wymóg od 1.07.2002 r. w przypadku nałożenia obowiązku przez starostę, wojewodę *** wymóg od 1.01.2003 r.

MONITORING SKŁADOWISK – FAZA EKSPLOATACJI Badania wielkości opadu atmosferycznego Badania substancji i parametrów wskaźnikowych przepływ i skład wód powierzchniowych częstotliwość co 3 miesiące (odczyn, węgiel organiczny, metale ciężkie: Cu, Zn, Pb, Cd, Cr , Hg, suma WWA, dodatkowo jak dla śródlądowych wód powierzchniowych) objętość i skład wód odciekowych objętość co miesiąc, skład co 3 miesiące poziom i skład wód podziemnych poziom i skład co 3 miesiące, minimum w 3 otworach, emisja i skład gazu składowiskowego co miesiąc (metan, dwutlenek węgla i tlen) Kontrola osiadania powierzchni składowiska odpadów w oparciu o ustalone repery przynajmniej raz w roku Kontrola struktury i składu masy składowiska odpadów pod kątem zgodności z pozwoleniem na budowę oraz instrukcję eksploatacji składowiska odpadów przynajmniej raz w roku

STAN TECHNICZNY SKŁADOWISK ODPADÓW KOMUNALNYCH Wyposażenie składowisk wg stanu na 31.12.2002 31.12.2003 30.06.2004 ilość składowisk 134 133 131 waga 27 37 38 spychacz 111 110 kompaktor 26 31 brodzik 83 86 87 uszczelnienie * 75 instalacja do odcieków 74 73 instalacja do gazu składowiskowego 16 22 * do 2002 r. uznawano za uszczelnienie obecność nawet cienkich warstw glin, obecnie musi to być uszczelnienie naturalne bądź sztuczne, chroniące wszystkie warstwy wodonośne. Uzupełnieniem naturalnej lub sztucznej bariery geologicznej jest izolacja syntetyczna.

OCENA SKŁADOWISK ODPADÓW KOMUNALNYCH wg stanu na 31.12.2002 31.12.2003 30.06.2004 ilość składowisk 134 133 131 spełnia wymagania [%] 19,4 12,0 11,5 do modernizacji 50,7 62,4 62,6 do zamknięcia 29,9 25,6 26,0 Uwaga: od 2003 r. oceny dokonywano głównie w oparciu o wydane przez starostów decyzje (obowiązki wynikające z art. 33 ustawy z 19.12.2002 r. obowiązującej od lutego 2003 r. ) WYKORZYSTANA POJEMNOŚĆ SKŁADOWISK – 76%

WAŻNE DATY – AZBEST – INWENTARYZACJA 31.03.2004 - przedłożenie wojewodzie przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta informacji dotyczącej inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest zastosowanych u osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami, w przypadku posiadania tych informacji Realizacja 16 gmin / 314 - 5% 28.05.2004 - osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami dokonują inwentaryzacji poprzez sporządzenie spisu z natury 31.01.2005 - osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami przedkładają informację wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta 31.03.2005 - wójt, burmistrz, prezydent miasta przedkłada wojewodzie informację o rodzaju, ilości i miejscach występowania azbestu. Przedsiębiorcy przedkładają informację dotyczącą azbestu bezpośrednio wojewodzie. 31.12.2032 - USUNIĘCIE AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST

WAŻNE DATY – AZBEST – OCENA 31.03.1999 – właściciel lub zarządca obiektów budowlanych dokonuje przeglądu technicznego wyrobów zawierających azbest oraz sporządza ocenę stanu i możliwości użytkowania wyrobów zawierających azbest i przekazuje do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego Przeglądu stanu technicznego obiektów i urządzeń budowlanych z zabudowanymi wyrobami zawierającymi azbest należało dokonywać zgodnie z przepisami prawa budowlanego. 6.11.2004 - przeprowadzenie przez właściciela, użytkownika wieczystego i zarządcę, kontroli wyrobów zawierających azbest, znajdujących się w obiektach i urządzeniach budowlanych 6.12.2004 - przekazanie do PINB oceny stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest

AZBEST – MIEJSCA SKŁADOWANIA Istniejące składowiska przyjmujące odpady azbestowe: Kraj - 26 kwater bądź składowisk Woj. mazowieckie - 1 kwatera na terenie istniejącego składowiska odpadów komunalnych w Rachocinie, gm. Sierpc, pojemność - 5 Mg Planowane (Plan Gospodarki Odpadami w woj. mazowieckim na lata 2004-2011): 1 obiekt o powierzchni 2 ha do roku 2006 2 obiekty o powierzchni 5 ha do roku 2011 Niezbędne jest powstanie składowisk odpadów azbestowych w stosunkowo niewielkiej odległości od miejsc wytwarzania (koszty). Wymagania terenowe, techniczne i środowiskowe są niewielkie i mało kosztowne.

WAŻNE DATY – PCB 31.12.2002 – inwentaryzacja urządzeń lub instalacji, w których były lub są wykorzystywane PCB (kondensatory, transformatory, kable olejowe, wyłączniki) 31.01.2003 – osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami przedkładają informację wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta. Przedsiębiorcy przekazują informację wojewodzie. 31.03.2004 – wójt, burmistrz, prezydent miasta przedkłada informację wojewodzie Do 31.10.2004 nie wpłynęła żadna informacja z gmin do wojewody. Do chwili obecnej nie przeprowadzono pełnej inwentaryzacji będących w eksploatacji urządzeń z PCB. 31.06.2010 – USUNIĘCIE PCB Z INSTALACJI I URZĄDZEŃ ORAZ UNIESZKODLIWIENIE ODPADÓW ZAWIERAJĄCYCH PCB

MOGILNIKI Zlikwidowano problem zagrożeń poprzez wywiezienie odpadów i oczyszczenie terenu 4 województwa (lubelskie, lubuskie, podkarpackie, małopolskie) W trakcie likwidacji mogilników 10 województw Nie rozpoczęto fizycznej likwidacji mogilników 2 województwa (mazowieckie, łódzkie) W województwie mazowieckim zgromadzono około 360 Mg przeterminowanych środków ochrony roślin w 12 mogilnikach.

OSADY ŚCIEKOWE Ciągły i znaczący wzrost ilości wytwarzanych i nagromadzonych na terenach oczyszczalni osadów ściekowych Poważny problem społeczny związany z uciążliwością Niewystarczające uregulowania prawne Prognoza - w związku z wdrażaniem krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych: dalszy znaczący wzrost ilości osadów dalszy znaczący wzrost interwencji społecznych Niezbędne: zmiany w prawie umożliwiające prawidłowe gospodarowanie osadami budowa zakładów odzysku/unieszkodliwiania osadów

DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORATU OCHRONY ŚRODOWISKA Wyszczególnienie Średnia w latach 2002 – 2003 Ilość kontroli 2392 w tym dot. odpadów 1895 Ilość zarządzeń 1844 1300 Ilość wykonanych zarządzeń dot. odpadów 1125

DOTYCHCZASOWE KRAJOWE CYKLE KONTROLNE DOT. GOSPODARKI ODPADAMI Przestrzeganie wymagań ochrony środowiska przez użytkowników instalacji do termicznego przekształcania odpadów pochodzenia medycznego Przestrzeganie wymogów decyzji GIOŚ na import odpadów w postaci odzieży używanej wstępnie sortowanej 2000r. Przestrzeganie przepisów prawa w zakresie postępowania z odpadami azbestowymi Przestrzeganie przepisów prawa przez odbiorców odpadów niebezpiecznych 2001r. Kontrole zakładów wykorzystujących odpadową tkankę zwierzęcą i padlinę do produkcji pasz mięsno-kostnych Firmy podejrzane o import substancji kontrolowanych Protokółem montrealskim niezgodnie z obowiązującymi przepisami Instalacje, w których spalane są odpady niebezpieczne pod katem spełniania przez nie wymagań rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21.10.1998 r. 2002r. Przestrzeganie wymagań ochrony środowiska przez supermarkety Kontrole podmiotów posiadających PCB/PCT

DOTYCHCZASOWE KRAJOWE CYKLE KONTROLNE DOT. GOSPODARKI ODPADAMI cd. Przestrzeganie przez przedsiębiorców przepisów ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (w tym organizacje odzysku) Kontrola przestrzegania przez podmioty wymagań ochrony środowiska w zakresie gospodarowania olejami odpadowymi Kontrola wymagań określonych w decyzjach GIOŚ zezwalających na sprowadzanie do kraju odpadów w postaci odzieży używanej Kontrole firm podejrzanych o nielegalny obrót substancjami zubożającymi warstwę ozonową 2004r. Kontrole w zakresie wypełniania wymogów ochrony środowiska przez podmioty uczestniczące w systemie uiszczania opłaty produktowej Kontrolne w zakresie przestrzegania przepisów ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych Kontrole pilotażowe podmiotów prowadzących działalność w zakresie transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym odpadów komunalnych

PLAN KONTROLI W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI W 2005 r.* PRAWIDŁOWOŚĆ POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI W GMINIE KONTROLA SKŁADOWISK MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA etap I – odpady z punktów obsługi samochodów Niezależnie od powyższych cykli kontrolnych WIOŚ prowadzi kontrole planowe, sprawdzające i interwencyjne podmiotów, w tym w zakresie gospodarki odpadami CEL KONTROLI: wypełnianie przez podmioty i organy samorządowe wymogów ochrony środowiska w zakresie: wytwarzania – zbierania – transportu – odzysku – unieszkodliwiania odpadów, w tym odpadów komunalnych Istotne będzie sprawdzenie, czy zebrane odpady są przekazywane do legalnego miejsca odzysku lub unieszkodliwiania * więcej o zakresach kontroli na stronie www.wios.warszawa.pl w komunikatach

STWIERDZONE NARUSZENIA POSIADACZY ODPADÓW brak uregulowań formalnoprawnych: zezwoleń /transport, zbieranie, odzysk, unieszkodliwianie/ pozwoleń /na wytwarzanie odpadów/ decyzji /zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi/ informacji o wytwarzanych odpadach innych niż niebezpieczne naruszenie warunków określonych w tych uregulowaniach brak ilościowej i jakościowej ewidencji bądź ewidencja niepełna lub z błędami /niewłaściwe kody odpadów/ nieprzedkładanie Marszałkowi Województwa wymaganych informacji /zestawień o wytwarzanych odpadach i sposobach gospodarowania nimi/ prowadzenie gospodarki odpadami niezgodne ze złożoną informacją przekazywanie odpadów kolejnemu posiadaczowi nie posiadającemu wymaganych zezwoleń

STWIERDZONE NIEPRAWIDŁOWOŚCI PRZY WYDAWANIU DECYZJI PRZEZ ORGANY SAMORZĄDOWE W 2002 r. WIOŚ przeprowadził w ramach cyklu krajowego kontrole poprawności wydawanych decyzji. Liczba skontrolowanych zakładów Liczba decyzji skontrolowanych 441 Razem (dot. wszystkich komponentów) dot. odpadów w tym wadliwych razem 737 336 180 (24%) 91 (27%) wadliwa lub niepełna podstawa prawna brak określenia terminu obowiązywania oznaczanie czasu obowiązywania niezgodnie z przepisami używanie niezgodnych z przepisami sformułowań określających zakres prowadzonej gospodarki odpadami brak określenia ilości odpadów brak określenia miejsca i sposobu magazynowania odpadów

DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA ORGANÓW SAMORZĄDOWYCH Marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz i prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością organów /art. 379 ust.1 – Prawo ochrony środowiska/ Organy mogą upoważnić do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległych im urzędów lub funkcjonariuszy straży gminnych /art. 379 ust.2/ Organy samorządowe występują do WIOŚ o podjęcie działań będących w jego kompetencji po stwierdzeniu w wyniku kontroli: naruszenia przepisów, gdy występuje uzasadnione podejrzenie, że mogło nastąpić naruszenie przepisów, przekazując całą dokumentację sprawy /art. 379 ust.5/ Organy samorządowe niewystarczająco korzystają z uprawnień kontrolnych wynikających z prawa ochrony środowiska.

ISTOTNE ZOBOWIĄZANIA WOBEC UE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI Likwidacja „dzikich wysypisk” - do 1.05.2004 r. Doprowadzenie stanu technicznego składowisk do standardów i wymogów UE - do 31.12.2009r. Redukcja ilości składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji: w 2010 r. do poziomu 75 % odpadów wytworzonych w 1995 r., w 2013 – do poziomu 50 % jw., w 2020 – do poziomu 35 % jw.

ISTOTNE ZOBOWIĄZANIA WOBEC UE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI cd. Zapewnienie ogólnego poziomu odzysku minimum 50% oraz ogólnego poziomu recyklingu minimum 25% odpadów opakowaniowych - do 2007 r.* Uzyskanie odpowiednich poziomów recyklingu i odzysku dla opakowań i odpadów opakowaniowych - do 2007 r.* Osiągnięcie poziomu selektywnej zbiórki (4 kg/osobę/rok) oraz odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów elektrycznych i elektronicznych - do 1.01.2008 r. *zgodnie z dyrektywą 2004/12/WE wymagane poziomy recyklingu i odzysku będą wzrastać do 2014 r.

PILNE – DO REALIZACJI Dla uzyskania ekologicznych standardów UE niezbędne jest: Doskonalenie prawa i dokumentów strategicznych (programów, planów) w zakresie precyzyjnego określenia organów właściwych do realizacji konkretnych działań (niezbędne jest uniknięcie „rozmytej” odpowiedzialności). Pilne stworzenie skutecznych form organizacyjnych dla realizacji celów. Zapewnienie instrumentów finansowych adekwatnych do zaniedbań i wyzwań w zakresie gospodarki odpadami.

NAJPILNIEJSZE ZADANIA w zakresie prawa pełne dostosowanie do prawa UE: ustawa „wrakowa” ustawa o „złomie elektronicznym” jednolita interpretacja prawa /strona www.mos.gov.pl / wskazane zmiany umożliwiające: gminom zarządzanie odpadami komunalnymi (gminy właścicielami odpadów) wprowadzenie podatku „śmieciowego” nakładanie sankcji na samorządy za nie wywiązywanie się z ustawowych obowiązków prawidłowe gospodarowanie osadami ściekowymi monitorowanie skuteczności działań

NAJPILNIEJSZE ZADANIA w zakresie organizacyjnym powołanie Rady Gospodarki Odpadami bądź koordynatorów krajowych, wojewódzkich i powiatowych ds. gospodarki odpadami, a nawet poszczególnych strumieni odpadów ustalenie priorytetów w planach gospodarki odpadami na wszystkich szczeblach, w tym ustalenie harmonogramów i zasad finansowania, monitorowanie wdrożenia planów tworzenie międzygminnych systemów gospodarki odpadami stworzenie systemu baz danych o odpadach: krajowe centrum informacji o odpadach wojewódzka baza danych o wytwarzaniu i postępowaniu z odpadami prowadzenie edukacji ekologicznej, w szczególności poprzez media, centra edukacji ekologicznej, szkolnictwo wszystkich szczebli

NAJPILNIEJSZE ZADANIA w zakresie finansów tworzenie dogodnych instrumentów finansowych stymulujących powstanie efektywnego i profesjonalnego przemysłu gospodarki odpadami, w szczególności: mechanizmy finansowe wspierające odzysk i unieszkodliwianie wzrost wykorzystania odpadów jako alternatywnych źródeł energii i surowców alternatywnych (np. w przemyśle cementowym, materiałów budowlanych, energetyce) doskonalenie umiejętności pozyskiwania funduszy pomocowych /dokumentacja + wnioski/ wzmocnienie administracji rządowej i samorządowej, w tym rozbudowa służb kontrolnych i monitorujących

WARTO WIEDZIEĆ FINANSE udział nakładów inwestycyjnych na gospodarkę odpadami w stosunku do wszystkich nakładów na ochronę środowiska w latach 2002 – 2003 wynosił ok.10% w roku 2003 w stosunku do roku 2000 nastąpił spadek nakładów na gospodarkę odpadami o 11% wydatki na gospodarkę odpadami w ostatnim 15-leciu były: sześciokrotnie mniejsze niż na ochronę powietrza pięciokrotnie mniejsze niż na ochronę wód

WARTO WIEDZIEĆ FINANSE cd. ilość inwestycji w zakresie gospodarki odpadami współfinansowanych w latach 2000 – 2004 przez NFOŚiGW – 46 (17 dotacji, 29 pożyczek), tylko jeden projekt z woj. mazowieckiego na 45 przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska przewidywanych do dofinansowania z Funduszy ISPA tylko 6 projektów dotyczy gospodarki odpadami. Z 6 projektów – 3 nie są realizowane (w tym Radom) na 35 projektów dofinansowywanych z Funduszu Spójności tylko 3 dotyczą gospodarki odpadami (bez woj. mazowieckiego)

WARTO WIEDZIEĆ ILOŚĆ ODPADÓW KOMUNALNYCH ZEBRANYCH (WYWIEZIONYCH) w tys. Mg Obszar 2000 r. 2003 r. przyrost/spadek woj. mazowieckie 1 426,9 1 542,4   + 8% Polska 12 225,7 9 924,8 - 18% bez woj. mazowieckiego 10 798,8 8 382,4 - 22% Według danych GUS: jedynie w woj. mazowieckim nastąpił wzrost ilości zebranych odpadów w 2 województwach - poziom jest porównywalny w 13 województwach nastąpił spadek ilości zebranych odpadów

WARTO WIEDZIEĆ ILOŚĆ ODPADÓW KOMUNALNYCH PRZEKAZANYCH DO SPALARNI I KOMPOSTOWNI w tys. Mg Obszar 2000 r. 2003 r. spadek woj. mazowieckie 136,7 98,6 - 28% Polska 251,4 170,5 - 32% Z porównania danych dotyczących odpadów zebranych (wywiezionych) i przekazanych do spalarni i kompostowni wynika, że ilość odpadów składowanych rośnie

WARTO WIEDZIEĆ PALIWA ZASTĘPCZE A PRZEMYSŁ CEMENTOWY Odpady mogą być wykorzystywane w działalności produkcyjnej cementowni jako: paliwo zastępcze do wytwarzania energii dodatek surowcowy Uzyskany efekt – zmniejszenie zużycia tradycyjnych paliw (np. węgla) i surowców Udział odpadów („paliw zastępczych”) przy produkcji klinkieru i cementu: Belgia - ok. 30% Niemcy - ok. 30% Holandia - ok. 70% POLSKA - ok. 5% W Europie wykorzystuje się rocznie ok. 4 mln ton odpadów (opony, przepracowane oleje, szlamy, tworzywa sztuczne, …) By wykorzystanie odpadów, w tym niebezpiecznych (grupa odpadów ropopochodnych) do produkcji „paliw zastępczych” wzrosło, niezbędne jest pilne wprowadzenie definicji i norm tego produktu

WARTO WIEDZIEĆ ZWIĄZKI GMIN CELOWY ZWIĄZEK GMIN – CZG - 12 (1998) ok.140 tys. mieszkańców 13 gmin, 2 województwa, 5 powiatów SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI EDUKACJA – SELEKTYWNA ZBIÓRKA WYBUDOWANIE ZAKŁADU (ZUOK) W DŁUGOSZYNIE – 13 ha, 2 ha izolacyjnej zieleni, I półrocze 2004 – ok.15 tys. Mg odpadów komunalnych, ok.600 Mg surowców wtórnych, odzysk 22 rodzajów surowców wtórnych. Linia sortownicza wielofunkcyjna, 15 recyklerów lub pośredników, kruszarka betonu, rębarka, magazyn odpadów niebezpiecznych. REKULTYWACJA STARYCH WYSYPISK – 12 (9 – już, 3 – jeszcze) STACJE PRZEŁADUNKOWE Koszt całości ok.38 mln zł (NFOŚiGW, EKOFUNDUSZ,WFOŚiGW,UE i środki własne).

WARTO WIEDZIEĆ ZWIĄZKI GMIN cd. Związek Gmin „Dolina Redy I Chylonki” 1991 r., 7 gmin, ok. 500 tys. mieszkańców Edukacja, selektywna zbiórka, objazdowa zbiórka odpadów niebezpiecznych, punkty zbierania odpadów niebezpiecznych, zakład unieszkodliwiania odpadów /m.in. fundusze celowe ochrony środowiska, ISPA/ W grudniu 2004 r. planowane jest zakończenie projektu ISPA Mazurski Związek Międzygminny – Gospodarka Odpadami (10 gmin) Kwidzyn – kompleksowa gospodarka odpadami dla powiatu (84 tys. mieszkańców) /m.in. NFOŚiGW, EKOFUNDUSZ/ OGÓLNOPOLSKIE STOWARZYSZENIE KOMUNALNYCH ZWIĄZKÓW GMIN – 20 ZWIĄZKÓW GMIN (2004R.) Na Mazowszu: Związek Gmin Regionu Płockiego Związek Gmin Ziemi Kozienickiej Związek Komunalny „Nieskażone Środowisko” z siedzibą w Łosicach Związek Gmin Ziemi Makowskiej z siedzibą w Makowie Mazowieckim Związek Gmin „Radomka” Związek Gmin „Pilica”

WARTO WIEDZIEĆ Stowarzyszenie „Niepełnosprawni Dla Środowiska EKON” Projekt USSO - Uczmy Się Segregować Odpady

WARTO WIEDZIEĆ WIOŚ – NIE TYLKO KONTROLUJE, RÓWNIEŻ EDUKUJE Publikacje wydane od 1999 roku:

WARTO WIEDZIEĆ WIOŚ – NIE TYLKO KONTROLUJE, RÓWNIEŻ EDUKUJE cd. Ulotki informacyjne: www.wios.warszawa.pl

WARTO WIEDZIEĆ EDUKACJA - PRZYKŁAD - FILM W celu uruchomienia filmu, proszę wskazać go kursorem i wcisnąć przycisk myszy Film udostępniono w fomacie *.wmv. Rozmiar pliku – ok. 6,6 MB. Za udostępnienie filmu i zgodę na rozpowszechnienie dziękuję Panu Marianowi Stani Dyrektorowi Miejskiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Lublinie