Dr Waldemar Chmielewski „Niniejszy dokument został opublikowany dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Za treść tego dokumentu odpowiada Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej” Dr Piotr Rogala Dr Waldemar Chmielewski ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE NA SZCZEBLU LOKALNYM - doświadczenia polskie

CZYNNIKI ROZOWOJU LOKALNEGO (E.J. Blakely) Surowce mineralne, rolnicze i leśne oraz woda. Zasoby pracy, w tym kwalifikowanej. Kapitał, zwłaszcza inwestycyjny. Przedsiębiorstwa. Istniejący potencjał produkcyjny i usługowy. Zagospodarowanie transportowe i komunikacyjne. Nowoczesne technologie. Rynek lokalny i zewnętrzny (chłonność rynku). Wielkość jednostki terytorialnej. Umiejętności i chęci samorządu terytorialnego. Istnienie sił społecznych popierających rozwój. Możliwość uzyskania dotacji, subwencji i ulg.

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE: wojenna geneza STRATEGII wielość definicji (i podejść) STRATEGIA to zbiór celów i głównych przedsięwzięć organizacyjnych (Tilles) Zarządzanie STRATEGICZNE = patrzymy: - na siebie i na otoczenie, - na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość - kompleksowo, ale koncentrujemy się na zagadnieniach najważniejszych i na tej podstawie dzisiaj podejmujemy decyzje. Zarządzanie strategiczne postrzegane jest jako jedno z najlepszych rozwiązań zapewniających sukces a jego atrybutem jest strategia

WIZJA CELE TYPOWA STRUKTURA STRATEGII: MISJA PROJEKTY, ZADANIA, DZIAŁANIA ....

Przykłady celu nadrzędnego: CEL NADRZĘDNY: Przykłady celu nadrzędnego: tworzenie otoczenia sprzyjającego aktywizacji procesów gospodarczych, zdobycie i utrzymanie konkurencyjnej pozycji na rynku tworzenie warunków dla harmonijnego i dynamicznego rozwoju gospodarczego, rozwój bazy podatkowej poprzez stwarzanie stabilnych podstaw do rozwoju gospodarczego, ciągła poprawa warunków życia ludności, poprawa życia mieszkańców

CEL NADRZĘDNY: Uniwersalnym celem rozwoju każdego układu lokalnego jest maksymalizacja dobrobytu społecznego. Kierunki działań, które przyczyniałyby się do osiągnięcia nadrzędnego celu rozwoju lokalnego: Maksymalizacja dochodów ludności i dochodów samorządu terytorialnego. Maksymalizacja poziomu spożycia dóbr materialnych Pełne pokrycie, w ramach lokalnej jst, potrzeb mieszkańców w zakresie sfery materialnej i niektórych potrzeb sfery duchowej Poprawę dostępności realnej, przestrzennej i czasowej placówek usługowych różnej kategorii Polepszenie jakości środowiska przyrodniczego. Zagwarantowanie ładu przestrzennego Umożliwienie osiągnięcia jak najwyższej stopy konsumpcji J. Kot „Zarządzanie rozwojem gmin a praktyka planowania strategicznego”

Dowcipny i kulturalny jestem sam. ZAKRES PLANÓW STRATEGICZNYCH: Wymagam od miasta, w którym mieszkam: asfaltu, kanalizacji, ciepłej wody. Dowcipny i kulturalny jestem sam.

Ład instytuc. - politczny PROPONOWANA STRUKTURA CELÓW: Wysoka jakość życia Rozwój zrównoważony 1 xxxx 2 yyyy 3 .... Ład środowiskowy Ład gospodarczy Ład społeczny Ład instytuc. - politczny

UDZIAŁ SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ W OPRACOWANIU DOKUMANTU DOKUMENTY STRATEGICZNE: GMINA DOKUMENT UDZIAŁ SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ W OPRACOWANIU DOKUMANTU WIZJA ROZWOJU GMINY CELE ZADANIA Baboszewo Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Baboszewo na lata 2004 – 2013 Czerwińsk nad Wisłą Strategia Rozwoju Gospodarczego Gminy Czerwińsk nad Wisłą do 2020 roku Dzierzążnia Strategia Rozwoju Gminy Dzierzążnia na lata 2004 – 2013 Joniec Strategia Rozwoju Gminy Joniec na lata 2004 – 2013 Naruszewo Strategia Rozwoju Gminy Naruszewo na lata 2004 – 2013 Nowe Miasto Strategia Rozwoju Gminy Nowe Miasto na lata 2005 – 2014 Ojrzeń Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Ojrzeń na lata 2005 – 2006 Płońsk Strategia Rozwoju Gminy Płońsk na lata 2004 – 2014 Sochocin Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sochocin Załuski Strategia Rozwoju Gminy Załuski na lata 2004 – 2014 Tak Nie Brak informacji

CELE ROZWOJU: CELE GMINA Poprawa dobrobytu / poziomu życia Wszechstronny/ wielofunkcyjny rozwój obszaru Wysoki poziom infrastruktury technicznej Nowoczesna, innowacyjna gospodarka / Wspieranie przedsiębiorczości/ Aktywizacja gospodarcza Rozwój infrastruktury społecznej / Dostosowanie infrastruktury społecznej do potrzeb Wysoka jakość środowiska naturalnego /Ochrona środowiska / Utrzymanie i poprawa stanu środowiska Baboszewo Czerwińsk nad Wisłą Dzierzążnia Joniec Naruszewo Nowe Miasto Ojrzeń Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości Płońsk Sochocin Załuski

CELE ROZWOJU: CELE GMINA Uporządkowana gospodarka wodno-ściekowa Nowoczesne/ dochodowe rolnictwo Rozwój i promocja sektora turystyki i rekreacji / Rozwój i promocja sportu Rozwój zasobów ludzkich/Wysoki poziom wykształcenia mieszkańców/ Wykorzystanie istniejącego potencjału ludności Ochrona zabytków kultury/ Wysoka dostępność i promocja kultury Uporządkowana gospodarka odpadami Baboszewo Podniesienie znaczenia kultury Czerwińsk nad Wisłą Restrukturyzacja, specjalizacja Wykorzystane i promocja potencjału kulturowego Dzierzążnia Oraz trwały rozwój lasów Joniec Oraz leśnictwo Agroturystyki i turystyki weekendowej Naruszewo Zintegrowane, ekologiczne Agroturystyki, turystyki weekendowej i rekreacji Nowe Miasto Ojrzeń Płońsk Sochocin Załuski

CELE ROZWOJU: CELE GMINA Niski poziom bezrobocia Sprawne struktury instytucjonalne Rozwój infrastruktury komunikacyjnej/ Wysoka dostępność komunikacyjna gminy Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego Wysoka estetyka gminy Wysoka świadomość ekologiczna mieszkańców Baboszewo Usprawnienie pracy administracji publicznej Czerwińsk nad Wisłą Dzierzążnia Joniec Naruszewo Ekologiczny styl konsumpcji Nowe Miasto Ojrzeń Płońsk Sochocin Załuski

CELE ROZWOJU: CELE GMINA Przeciwdziałanie zjawiskom wykluczenia społecznego Zachowanie krajobrazu Wspieranie technologii przyjaznych środowisku Poszanowanie zasobów naturalnych/ racjonalna gospodarka zasobami Prawidłowe kształtowanie struktury przestrzennej jednostek osadniczych i terenów otwartych Wysoka konkurencyjność gminy Baboszewo Czerwińsk nad Wisłą Dzierzążnia Joniec Naruszewo Nowe Miasto Ojrzeń Płońsk Sochocin Załuski

CELE ROZWOJU: CELE GMINA Baboszewo Czerwińsk nad Wisłą Dzierzążnia Społeczeństwo obywatelskie Promocja i aktywizacja terenu Ograniczanie patologii społecznych Wysoka atrakcyjność gminy Tworzenie alternatywnych źródeł dochodów/ Zróżnicowanie dochodów Kształtowanie pozytywnego wizerunku gminy Tworzenie struktur społeczeństwa informacyjnego Wzrost liczby mieszkańców Baboszewo Czerwińsk nad Wisłą Dzierzążnia Joniec Naruszewo Jako miejsca zamieszkania i pracy Nowe Miasto Ojrzeń Płońsk W kontekście spędzania wolnego czasu Sochocin Załuski

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego PLANOWANIE STRATEGICZNE: Strategia 8 – 12 lat WIZJA CELE STRATEGICZNE ZADANIA STRATEGICZNE Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Program rozwoju lokalnego i inne takie 2 – 6 lat CO? KTO? KIEDY? ZA ILE? Z KIM? Budżet 1 rok

ZARZĄDZANIE DOSKONAŁE? Zarządzanie gospodarką gmin jest bardziej zbiorem luźnych i nieskojarzonych decyzji organizacyjnych, ekonomicznych i technicznych, niż spójnym i całościowym systemem Eugenisz Wojceichowski „Zarządzanie w samorządzie terytorialnym”

Zarządzanie strategiczne = opracowanie strategii WYBRANE NIEPRAWIDŁOWOŚCI: Zarządzanie strategiczne = opracowanie strategii Strategia opracowywana bez SZEFA (wójta, starosty, prezesa). Referent ds. strategii Strategię należy przyjąć na określony sztywny okres czasu i konsekwentnie ją realizować Strategia jest dodatkowym obok innych, planów, programów, dokumentem Zintegrowana strategia rozwojów wiejskich Brak rozwiązań w zakresie kontroli realizacji !!!

Im jestem straszy, tym bardziej jestem przekonany, że programy, jeśli mają być realizowane skutecznie, muszą być własnością tych, dla których są tworzone. Nie jest to czcza retoryka, lecz szczera prawda. Program musi mieć właścicieli. George Latimer były burmistrz St. Paulo Profesjonaliści i biurokraci świadczą usługi, społeczeństwo rozwiązuje problemy

1995r. – pierwsze koty za płoty 1998 r. – I boom na strategie POLSKIE DOŚWIADZENIA: 1995r. – pierwsze koty za płoty 1998 r. – I boom na strategie 1999 r – czar pryska wejście do UE – II boom na strategie (głownie aktualizacje) obecnie – o co w tym wszystkim chodzi? + „urzędnicze strategie” (czyli rynek ssania)

POLSKIE DOŚWIADZENIA: strategia jako odpowiedź na zagrożenia (bezrobocie, upadek PGRu), strategia wynikająca z presji rozwoju (Tuszyn) strategia jak sposób pozyskiwania inwestorów strategia jak wymóg/ pomoc przy aplikowaniu o środki pomocowe strategia jako czynnik tworzący pozytywny obraz władz lokalnych (w społeczności, u władz wyższego szczebla) strategia – modne rozwiązanie

POLSKIE DOŚWIADZENIA: w większości przypadków przydatność strategii określa się jako dużą lub bardzo dużą (ale w około 25% jako małą) najczęściej wskazywaną barierą (48%) w realizacji strategii są braki środków finansowych za realizację strategii (i zadań) odpowiadają władze lokalne stopień osiągnięcia celów strategii kształtuje się na poziomie 0-25% niezależnie od tego kiedy strategia była opracowana. Uzyskane odpowiedzi były sprzeczne i nielogiczne. Horyzont czasowy strategii – 2 do 25 lat (zazwyczaj 10 – 15 lat) J. Kot „Zarządzanie rozwojem gmin a praktyka planowania strategicznego”

ETAPY ROZWOJU MYŚLENIA STRATEGICZNEGO: ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE (wizja i przywództwo, sformalizowane strategiczne, elastyczne planowanie procesów ) PLANOWANIE STRATEGICZNE (reakcja na rynek i konkurencję,) PLANOWANIE DŁUGO – OKRESOWE (budżet wieloletni) PLANOWANIE FINANSOWE (roczny budżet) M. Lisiński Metody planowania strategicznego”

ETAPY ROZWOJU MYŚLENIA STRATEGICZNEGO: Szkoła planistyczna/klasyczna (1954 – 1964) – podstawowym elementem strategii jest plan wieloletni, podstawą jego sformułowania jest analiza SWOT, Szkoła ewolucyjna (1965 – 1975) – ciągłe poszukiwanie najlepszego spójnego wzorca działania (nie można ustalić celów do zrealizowania w długim okresie czasu bez możliwości ich korygowania i modyfikowania) Szkoła pozycyjna (1976 – 1985) – walka z konkurencją i poszukiwanie najlepszego miejsca na rynku (ciągłe interakcje z otoczeniem): segmentacja, teoria gier, dywersyfikacja itp. Szkoła zasobów, umiejętności i uczenia się (po 1985) – źródłem sukcesu organizacji są jej unikalne zasoby i umiejętności. Przywództwo – współpraca – powszechne zaangażowanie – ciągle doskonalenie. Uwaga: siła organizacji jest w jej wnętrzu, a nie na zewnątrz! S. Ignatiuk, S. Ignatiuk „Zarządzanie strategiczne w świetle teorii i praktyki”

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE: Zarządzanie strategiczne to proces definiowania i redefiniowania strategii w reakcji na zmiany otoczenia lub wyprzedające te zmiany, a nawet je wywołujący, oraz sprzężony z nim proces implementacji, w którym zasoby i umiejętności organizacji są tak dysponowane, by realizować przujete długofalowe cele rozwoju, a także by tak zabezpieczyć istnienie organizacji w potencjalnych sytuacjach nieciągłości. T. Gołębiowski „”

METODY PLANOWANIA STRATEGICZNEGO: ANALIZA KONKURENCJI Analiza grzebieniowa Krzywa doświadczeń Punktowa ocena czynników zewnętrznych Ocena profilu konkurencyjnego Analiza „pięciu sił” M.E. Portera Ocena atrakcyjności sektora Mapa grup strategicznych ANALIZA MAKROOTOCZENIA Metoda PEST Diament M.E. Portera Analiza partnerów Metoda prognozowania gospodarczego Analiza luki strategicznej Metoda QUEST Metody scenariuszowe ANALIZA POTENCJAŁU STATEGICZNEGO Analiza cyklu życia Punktowa ocena czynników wewnętrznych Bilans strategiczny przedsiębiorstwa Kompleksowa klasyfikacja działalności organizacji Analiza kluczowych czynników sukcesu Matoda łańcucha wartości M.E. Poretera METODY ZINTEGROWANE Macierz: pozycja konkurencyjna – wzrost rynku Metody portfelowe Analiza SWOT Metoda refleksji strategicznej Strategiczna tablica rozwoju Metoda HOSIN Metoda ASTRA Metoda SPACE

RODZAJE STRATEGII: Strategie podstawowe – formułowane są w odniesieniu do całej organizacji, mają ogólny charakter. Mogą mieć charakter strategii: rozwojowej, stabilizacyjnej, restrukturyzacyjnej, defensywnej. Strategie dziedzin gospodarowania – dotyczą jednego sektora (dotyczą domen, biznesów itp.), ale we wszystkich wymiarach rynkowych. Są to głównie strategie konkurowania: wiodącej pozycji kosztowej, zróżnicowania, koncentracji. Strategie funkcjonalne – dotyczą poszczególnych funkcji organizacji: marketingu, produkcji, badań i rozwoju, finansów itp.. S. Ignatiuk, S. Ignatiuk „Zarządzanie strategiczne w świetle teorii i praktyki”

DOBRE PLANY POWINNY BYĆ: Ambitne, ale wykonalne. Racjonalne. Elastyczne. Spójne. Operatywne. Kompletne. Określone w czasie. Celowe (zgodność celów i zadań). Komunikatywne. Odpowiednio długookresowe. Odpowiednio szczegółowe Sprawne M. Przybyła (red.) „Organizacja i zarządzanie. Podstawy wiedzy menedżerskiej”

Dziekuję za uwagę