Warsztat USESPON „Benchmarking miast” 6.11.2013 Katarzyna Wojnar

Cele warsztatu Prezentacja metody benchmarkingu miast jako narzędzia kształtowania i ewaluacji polityk rozwoju na poziomie centralnym, regionalnym i lokalnym. Podczas warsztatu uczestnicy uzyskają podstawowe informacje o założeniach i metodologii benchmarkingu miast, a następnie, pod okiem ekspertów, będą mieli okazję do Samodzielne przeprowadzenie analizy z uwzględnieniem dostępnych narzędzi analitycznych, w tym zwłaszcza narzędzi ESPON. 3. Integracja 3 perspektyw

Grupy Perspektywa centralna Perspektywa regionalna Perspektywa lokalna

Plan dnia: 11.00 –Wprowadzenie 11.30 – Burza mózgów i prezentacja wyników 12.00 –Benchmarking miast krok po kroku 12.45 – Obiad   13.20 – Aplikacje online ESPON CityBench i ESPON HyperAtlas 13.30 – Benchmarking miast w praktyce 14.00 – Benchmarking miast: ćwiczenia w grupach 14.45 – Dyskusja: odczucia, wątpliwości, dylematy 15.15 – Ewaluacja przebiegu spotkania (ankieta ewaluacyjna) 15.30 – Zakończenie spotkania

USESPON Projekt USESPON Zachęcenie i wsparcie wykorzystania wyników badań projektów ESPON 2013 Partnerzy projektu wspierają europejskich interesariuszy poprzez wskazywanie sposobów wykorzystywania wyników w praktyce www.espon-usespon.eu

Program ESPON www.espon.eu

Warsztat USESPON „Benchmarking miast” Benchmarking miast jako narzędzie kształtowania i ewaluacji polityk rozwoju Warsztat USESPON „Benchmarking miast” 6.11.2013 Katarzyna Wojnar

Geneza i istota „bench-mark”: zaznaczona w terenie podstawa, stanowiąca punkt wyjścia do prowadzenia pomiarów wysokości Schemat relatywnej oceny rezultatów charakteryzującej metodę BM Benchmarking: narzędzie poprawy wyników, które wykracza poza pomiar, wskazując JAK osiągnąć lepsze wyniki (Foot, 1998) Metoda relatywnej oceny osiąganych rezultatów, zwłaszcza w przypadku pomiaru kompleksowych zjawisk, dla których trudno wyznaczyć jednoznaczną miarę sukcesu Benchmarking może służyć do uczenia się od najlepszych, korzystania z ich wiedzy i doświadczenia. Jako narzędzie stosowane w zarządzaniu pojawiło się najpierw w sektorze prywatnym

Benchmarking w sektorze publicznym „wszystkie rządy potrzebują wiarygodnych metod relatywnej oceny wyników poszczególnych programów publicznych, by móc wyznaczać ogólne cele i formułować strategie. Benchmarking pozwala urzędnikom poprawić jakość informacji o osiąganych rezultatach […], pomagając w zaspokojeniu wewnętrznych i zewnętrznych wymogów rozliczalności.” O’Connel (2000: 22)

Benchmarking w sektorze publicznym lata 80. : rząd Margaret Tatcher Compulsory Competitive Tendering – benchmarking wydajności w usługach publicznych lata 90. : w Wielkiej Brytanii Beacon Scheme - rozpowszechnianie najlepszych praktyk z zakresu usług publicznych wśród samorządów lokalnych, certyfikaty jakości Pierwsza dekada XXI w.: wzrost znaczenia dyscypliny urban studies Zmiana liczby artykułów naukowych z dziedziny urban studies, 1992-2012

Kontekst Typologia of europejskich obszarów metropolitalnych (MEGA) Źródło: ESPON Project 1.1.1 Typologia europejskich obszarów metropolitalnych (MEGA) na podstawie ich funkcji w gospodarce informacyjnej i przemyśle 76 MEGA: największa koncentracja w obszarze tzw. europejskiego Pentagonu Warszawa sklasyfikowana została jako MEGA 3 Pozostałe duże polskie miasta jako ośrodki czwartej kategorii Legenda

Kontekst Miasta odgrywają kluczową rolę w procesach rozwoju Największe ośrodki miejskie w Polsce znajdują się w okresie dynamicznych przemian – rozwoju funkcji metropolitalnych Pozycja polskich miast w europejskiej przestrzeni metropolitalnej jest stosunkowo słaba Zarządzanie miastami wymaga nowego podejścia, uwzględniającego złożone relacje zachodzące w ramach obszarów funkcjonalnych

włączeniu społecznemu Kontekst EUROPA 2020 Inteligentny i trwały rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu W kontekście miast istotne są metody diagnostyczne pozwalające na: (1) łączeniu kilku obszarów tematycznych oceny, (2) elastyczny dobór wskaźników pozwalający na operacjonalizację takich procesów, jak np. inteligentny rozwój (3) prezentowanie wyników w ujęciu relatywnym, kładącym nacisk na zidentyfikowanie obszarów mających potencjał poprawy.

Benchmarking miast: zalety umożliwia zobiektywizowaną ocenę silnych i słabych stron danego ośrodka w wielu różnorodnych aspektach wskazanie obszarów wymagających poprawy ujęcie porównawcze – ocena danego miasta na tle innych jednostek (grupy odniesienia) – ułatwia identyfikację i interpretację zjawisk oraz trendów, a także zwiększa komunikatywność wyników ocena efektywności programów ukierunkowanych na restrukturyzację i poprawę funkcjonowania miasta elastyczność - pozwala na dopasowanie diagnozy, np. do trzech strategicznych celów sformułowanych w strategii EU 2020 partycypacja - mechanizm wspierający udział obywateli, zarówno na etapie tworzenia diagnozy, jak i w debacie o jej wynikach w proces oceny można włączyć także kwestie środowiskowe

Benchmarking miast: wady pokusa poszukiwania idealnego rozwiązania i kopiowania już istniejących rozwiązań nie ma uniwersalnej recepty pozwalającej na selekcję właściwych jednostek - konieczność przemyślanego doboru grupy odniesienia stosowanie uniwersalnych standardów (np. średniej dla regionów europejskich) może pomijać specyfikę danego obszaru konieczność krytycznej oceny wskaźników – ich relacji do celów, porównywalności, wiarygodności źródeł ograniczona dostępność porównywalnych danych statystycznych wady metod statystycznych związane np. ze zróżnicowaną metodologią konstrukcji wskaźników

Porównanie z podobnymi metodami   Miejski benchmarking Analiza SWOT Model nexus Geneza Nowe Zarządzanie Publiczne; pierwotnie w sektorze prywatnym, nacisk na konkurencyjność i pomiar jakości usług w administracji Zarządzanie strategiczne; pierwotnie w sektorze prywatnym Nauki medyczne i środowiskowe; nacisk na kontekstualizację analiz i potencjał endogenny regionów Istota Ustrukturyzowane porównanie Jakościowa analiza strategiczna Skontekstualizowana analiza strategiczna Cel 1) Zobiektywizowana ocena wyników miasta 2) Wskazanie obszarów wymagających poprawy 3) Transfer dobrych praktyk, uczenie się od liderów 4) Ocena efektywności programów restrukturyzacji 5) Wzmocnienie rozliczalności i zaangażowania obywateli Podstawowym celem jest identyfikacja czynników wewnętrznych i zewnętrznych, istotnych z punktu widzenia osiągnięcia założonego celu. Pozwala to lepiej zdiagnozować swoje przewagi konkurencyjne i odpowiednio ukształtować strategię działania. 1) Identyfikacja obszarów o istotnym potencjale rozwoju 2) Połączenie procesów rozwoju ze specyfiką geograficzną regionu 3) Stworzenie alternatywy dla podejścia opartego na konwergencji 4) Uwzględnienie w analizie strategicznej miękkich procesów

Porównanie z podobnymi metodami   Miejski benchmarking Analiza SWOT Model nexus Praktyka Podejście bottom-up, włączające decydentów i inne grupy interesariuszy na wszystkich etapach prowadzenia oceny. Trzy typy benchmarkingu: 1) procesu: 2) rezultatu: 3) standardów:   Wiele możliwości wizualizacji, m.in. wykresy, mapy, infografiki. Dwa podstawowe elementy interpretacji, tj. (1) wiązanie (matching) – znajdowanie przewag konkurencyjnych w oparciu o łączenie silnych stron z szansami oraz (2) przekształcanie – przekuwanie słabości i zagrożeń w silne strony i szanse.  Wizualizacja rezultatów zwykle w formie matrycy. Podział badanych regionów na kategorie wg specyficznych cech środowiska geograficznego (np. górzystości), w celu zidentyfikowania sieci współzależnych procesów determinujących procesy rozwojowe w tego typu miejscach  Wizualizacja zwykle w formie schematu. Czynniki sukcesu 1) gotowość do opierania celów na rezultatach analizy 2) chęć uczenia się od innych i dążenie do porównywania się z najlepszymi, ale unikanie podejścia rankingowego 3) uwzględnienie mierników procesu: jak zaprojektowane i wdrażane są interwencje 1) wyznaczenie osiągalnego celu 2) odpowiednia priorytetyzacja czynników 1) odpowiednie zdiagnozowanie powiązań między cechami środowiska geograficznego, a zagrożeniami i szansami 2) równowaga między kontekstualizacją, a możliwością prowadzenia porównań międzyregionalnych

Burza mózgów Losowy podział na 3 grupy. Każda grupa otrzymuje osobny problem: 1. jakie miasta można i powinno się ze sobą porównywać (kryteria wyboru grupy odniesienia)? 2. jakie mogą być obszary tematyczne tych porównań? - przykłady z Państwa praktyki 3. jakie są korzyści i pułapki wynikające z benchmarkingu miast?