STANDARDY USŁUG POMOCY I INTEGRACJI SPOŁECZNEJ W ZAKRESIE ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU BEZDOMNOŚCI SEMINARIUM REGIONALNE Niewidoczna czy nieistniejąca? Współpraca lokalna w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności Zabrze, 14 grudnia 2012 r. Jakub Wilczek www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl PROJEKT PO KL 1.18 TWORZENIE I ROZWIJANIE STANDARDÓW USŁUG POMOCY I INTEGRACJI SPOŁECZNEJ ZADANIE 4 Standaryzacja pracy z osobami bezdomnymi, w tym opracowanie Modelu „Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności” REALIZATORZY ZADANIA 4 Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich (CRZL) Pomorskie Forum na Rzecz Wychodzenia z Bezdomności (PFWB) Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Zarząd Główny (TPBA) Związek Organizacji Sieć Współpracy Barka Stowarzyszenie Monar Caritas Diecezji Kieleckiej Stowarzyszenie „Otwarte Drzwi” (SOD) GRUPA ODBIORCÓW Instytucje pomocy i integracji społecznej (Ośrodki Pomocy Społecznej, Samorządy) Organizacje pozarządowe działające w obszarze pomocy i integracji społecznej www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl ZADANIE 4 STANDARDYZACJA PRACY Z OSOBAMI BEZDOMNYMI CEL GŁÓWNY ZADANIA 4 Podniesienie skuteczności systemu rozwiązywania problemu bezdomności i łagodzenia jej skutków poprzez opracowanie i wdrożenie standardów usług skierowanych do osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością (tzw. Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności), który będzie można włączyć do gminnych strategii rozwiązywania problemów społecznych www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl ZADANIE 4 STANDARDYZACJA PRACY Z OSOBAMI BEZDOMNYMI CELE SZCZEGÓŁOWE Zdiagnozowanie problemu bezdomności oraz systemu usług w obszarze bezdomności w Polsce; Opracowanie, przetestowanie i upowszechnianie Modelu – Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności (GSWB) – standardów usług społecznych skierowanych do osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością w sześciu obszarach: streetworking, praca socjalna, mieszkalnictwo i pomoc doraźna, partnerstwa lokalne, zdrowie, zatrudnienie i edukacja; Utworzenie Partnerstw Lokalnych i udzielanie im wsparcia w zakresie wdrażania GSWB w fazie pilotażu; Stworzenie rekomendacji zmian systemowych i prawnych w obszarze problematyki bezdomności oraz stworzenie koncepcji spójnego systemu polityki społecznej ukierunkowanego na zapobieganie, rozwiązywanie i łagodzenie skutków bezdomności; Integracja środowiska – podmiotów działających w obszarze bezdomności oraz wypracowanie i wdrożenie modelu partnerstwa. www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl ZADANIE 4 STANDARDYZACJA PRACY Z OSOBAMI BEZDOMNYMI GŁÓWNE DZIAŁANIA PROJEKTOWE: FAZA DIAGNOZY Produkty: Diagnoza zjawiska bezdomności w Polsce (Zespół Badawczy) Diagnoza funkcjonowania systemu wsparcia - usług społecznych skierowanych do osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością w 6 obszarach (Grupy Eksperckie) FAZA MODELU Produkty: Model Gminny Standard Wychodzenia z Bezdomności - standardy usług społecznych skierowanych do osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością w 6 obszarach (Grupy Eksperckie) Podręcznik Streetworkera Bezdomności Metodologia Diagnoz Lokalnych FAZA EDUKACJI Produkty: Gminne Standardy Wychodzenia z Bezdomności (Projekty Partnerstw Lokalnych) FAZA PILOTAŻU FAZA REKOMENDACJI Produkty: Rekomendacje oraz projekty aktów prawnych i rozwiązań legislacyjnych do wprowadzenia standardów w obecny system polityki społecznej Podręcznik - Model Gminny Standard Wychodzenia z Bezdomności FAZA UPOWSZECHNIANIA www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl MODEL GMINNY STANDARD WYCHODZENIA Z BEZDOMNOŚCI JAK NALEŻY ROZUMIEĆ MODEL GSWB? To model rozwiązywania problemu bezdomności realizujący funkcje i obejmujący poziom oddziaływania Prewencji, Interwencji i Integracji – zawierający standardy usług skierowanych do osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością w sześciu obszarach: streetworkingu, pracy socjalnej, mieszkalnictwa i pomocy doraźnej, zdrowia, zatrudnienia i edukacji, a także tworzenia i działania partnerstw lokalnych. JAK NALEŻY ROZUMIEĆ STANDARD? To uzgodnione i uznane za obowiązujące, najczęściej utrwalone w postaci dokumentu lub zestawu dokumentów stwierdzenia, w których szczegółowo opisano czym jest i czym powinien się charakteryzować standard, określając tym samym normy, wymogi, warunki, reguły czy zasady dotyczące standaryzowanego obszaru. www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl MODEL GMINNY STANDARD WYCHODZENIA Z BEZDOMNOŚCI 1. NAZWA/OPIS I DEFINICJA USŁUGI 2. ODBIORCA USŁUGI 3. CEL USŁUGI 4. ZAKRES USŁUGI 5. REZULTAT USŁUGI 6. MIEJSCE UMOCOWANIA DANEJ USŁUGI 7. PODMIOTY REALIZUJĄCE DANĄ USŁUGĘ 8. WARUNKI REALIZACJI DANEJ USŁUGI 9. WSPÓŁPRACA PRZY REALIZACJI DANEJ USŁUGI 10. DOKUMENTACJA DANEJ USŁUGI 11. KOSZTY I FINANSOWANIE DANEJ USŁUGI 12. MONITORING I EWALUACJA DANEJ USŁUGI Przyjęto i opracowano jednorodną strukturę i układ informacji, które obejmują zbiór wymagań a jednocześnie wyznaczają standardy usług w sześciu obszarach www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl STANDARD PARTNERSTWA LOKALNEGO Opisuje proces inicjowania partnerstwa lokalnego, prezentuje zakres podmiotowy i przedmiotowy działania , Opisuje proces tworzenia i funkcjonowania partnerstw lokalnych w zakresie przeciwdziałania i rozwiązywania problemu bezdomności, Określa cele, zasady i reguły zarządzania danym partnerstwem, Opisuje zakres prowadzenia edukacji oraz promocji partnerstwa, Definiuję kwestię finansowania partnerstwa, Wyznacza niezbędną dokumentację oraz ramy monitoringu i ewaluacji działalności partnerstwa Standard partnerstwa lokalnego jest materiałem kluczowym z perspektywy wdrażania standardów usług skierowanych do osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością, gdyż jego funkcjonowanie warunkuje tworzenie zintegrowanego i kompleksowego system wsparcia tych osób. www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl STANDARD STREETWORKINGU Definiuje streetworking wyłącznie w odniesieniu do konkretnej grupy odbiorców, jako pracę odpowiednio przygotowanych i przeszkolonych osób z osobą bezdomną pozostającą poza systemem pomocy instytucjonalnej w jej środowisku, na jej zasadach, w jej tempie i w oparciu o zaakceptowany przez nią plan pomocy, Szczegółowo opisuje zakres tej usługi w podziale na etapy pracy z osobą bezdomną, Wyznacza kwalifikacje specjalistyczne i psychospołeczne streetworkerów, a także opisuje procedury szkoleń streetworkerów, Przedstawia oczekiwane rezultaty, wskazuje na kwestę umocowania niniejszej usługi, Precyzuje warunki realizacji usługi w zakresie czasu pracy, pór roku i okresu w jakim świadczony może być streetworking, Określa niezbędną dokumentację, zakres oczekiwanej współpracy z innymi podmiotami, a także kategorie kosztów i zakres finansowania niniejszej usługi, Zawiera wskazówki do monitorowania i ewaluacji streetworkingu, Odrębnym materiałem merytorycznym przygotowanym w ramach pracy Grupy eksperckiej ds. streetworkingu jest Podręcznik Streetworkera Bezdomności, zawierający praktyczne wskazówki dotyczące wdrażania i realizowania niniejszej metody pracy z osobami bezdomnymi. www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl STANDARD PRACY SOCJALNEJ ŚWIADCZONEJ NA RZECZ OSÓB BEZDOMNYCH I ZAGROŻONYCH BEZDOMNOŚCIĄ Wyznacza optymalny katalog rekomendowanych działań w zakresie niezbędnym dla skutecznej realizacji celów pracy socjalnej ze wskazaną grupą odbiorców na trzech poziomach oddziaływania: profilaktyki, interwencji i integracji, Określa normy ich realizacji , które opisują pożądane zachowania wobec osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością, Stanowi tryb postępowania metodycznego realizatora pracy socjalnej - sposób pracy wyznaczający przebieg działań (czynności), formy, metody i narzędzia umożliwiające jego skuteczną realizację, Precyzuje zasady oraz wyznacza logiczny ciąg działań uzupełniających się i zmierzających do określonego celu koncentrując się na specyfice pracy z odbiorcami usługi gwarantując pożądaną jakość przeprowadzanych działań, Określa pracę socjalną wskazując na jej treść i charakter, zamierzony – planowany efekt podejmowanych działań oraz oczekiwane - spodziewane wyniki tego procesu; Precyzuje warunki realizacji usługi wskazując na pożądany zakres współpracy między sektorowej, niezbędną dokumentację, kategorie kosztów, ramy monitoringu i ewaluacji usługi oraz kwalifikacje i kompetencje realizatora pracy socjalnej zgodnej ze standardem www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl STANDARDY MIESZKALNICTWA I POMOCY DORAŹNEJ Określają modele wdrażania wsparcia w obszarze mieszkalnictwa i pomocy doraźnej, Opisują i definiują usługi w zakresie zakwaterowania dla osób bezdomnych oraz świadczenia doraźnej pomocy skoncentrowanej na zabezpieczeniu podstawowych potrzeb, Zawierają wytyczne do prowadzenia placówek udzielających zakwaterowania i schronienia ludziom bezdomnym, Zawierają rekomendacje minimum jakie powinny być spełnione w odniesieniu do odbiorców, celów i zakresu usług, umiejscowienia, warunków realizacji, kompetencji zatrudnianej kadry, podmiotów prowadzących i współpracujących, dokumentacji, kosztów i finansowania, a także oceniania, Charakteryzują miejsca związane z udzielaniem pomocy w zakresie zakwaterowania tj.: Ogrzewalnię dla osób bezdomnych, Noclegownię dla osób bezdomnych, Schronisko dla osób bezdomnych, Dom dla bezdomnych, Mieszkania wspierane dla osób bezdomnych, Charakteryzują miejsca udzielania pomocy doraźnej tj.: Punkt konsultacyjno-informacyjny, Punkt wydawania żywności, Punkt wydawania odzieży, Świetlicę dla osób bezdomnych, Jadłodajnię, Łaźnię www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl STANDARDY ZDROWIA Standaryzują świadczenie usług w zakresie: - Potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, - Opieki paliatywnej i hospicyjnej w placówkach świadczących usługi dla osób bezdomnych, - Terapii oraz profilaktyki uzależnień od substancji psychoaktywnych osób bezdomnych, - Przedmedycznej pomocy doraźnej, - Pielęgniarskiej opieki długoterminowej domowej, - Stacjonarnej opieki długoterminowej dla osób bezdomnych wymagających opieki lekarskiej, pielęgniarskiej, rehabilitacyjnej i opiekuńczej, Powyższe wystandaryzowane usługi są nierozerwalnie związane ze standardami mieszkalnictwa, dlatego można uznać, iż usługi z zakresu zdrowia dookreślają je do poziomu optymalnego, odnoszącego się do precyzyjnie wskazanych docelowych grup odbiorców. www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl STANDARD ZATRUDNIENIA I EDUKACJI Wskazuje w jaki sposób powinien współdziałać system instytucji i organizacji oraz przepisów prawnych, aby efektywnie wspierać bezrobotną osobę bezdomną w reintegracji społecznej i zawodowej poprzez naukę i pracę, Zbiera i porządkuje przepisy, usługi i narzędzia aktywizacji zawodowej rozproszone w rożnych instytucjach i organizacjach, które właściwie zastosowane zwiększają szanse na ponowne zatrudnienie, Porządkuje usługi w czterech obszarach: - Aktywizacja społeczna - Aktywizacja zawodowa - Edukacja zawodowa i ogólnorozwojowa - Zatrudnienie wspierane www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl FAZA PILOTAŻU Realizacja wniosków 19 Partnerstw Lokalnych Wdrażanie Modelu GSWB i jego weryfikacja Wsparcie i opieka merytoryczna, administracyjna i organizacyjna Doradztwo i konsultacje zewnętrznych ekspertów Spotkania Partnerstw Lokalnych Wizyty studyjne i zagraniczne Seminaria regionalne i krajowe Promocja realizacji fazy pilotażu (opracowania i publikacje) Ewaluacja i audyt naukowy Modelu GSWB www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

NAJWAŻNIEJSZE REKOMENDACJE PLAN STRATEGICZNY WDRAŻANIA MODELU GSWB Projekty zmian w regulacjach prawnych dotyczących pomocy społecznej w obszarze streetworkingu, pracy socjalnej, mieszkalnictwa i pomocy doraźnej - m.in. np. rozporządzenie w sprawie usług gwarantujących zakwaterowanie ludziom bezdomnym, w sprawie finansowego wsparcia udzielanego w ramach tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, Krajowy Program Rozwiązywania Problemu Bezdomności Zabezpieczenie w nowym okresie programowania funduszy na wdrażanie Modelu GSWB Ogólnopolski rejestr usług zakwaterowania osób bezdomnych – system certyfikacji Podkreślenie konieczności tworzenia gminnych programów rozwiązywania problemu bezdomności lub gminnych strategii rozwiązywania problemu bezdomności Podkreślenie konieczności inicjowania i tworzenia Partnerstw Lokalnych (publiczno-społecznych) Projekty zmian w obszarze zdrowia: ubezpieczenia, zakres usług opiekuńczo-pielęgnacyjnych Ustawa o pracownikach socjalnych – stworzenie ustawy Zasady prowadzenia polityki społecznej – stworzenie ustawy Większa dostępność i wykorzystanie instrumentów rynku pracy finansowanych z Funduszu Pracy dla ludzi zagrożonych bezdomnością i doświadczających bezdomności www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Opracowanie merytoryczne: Magdalena Czochara magdalena.czochara@tpba.pl www.bratalbert.org.pl www.standardypomocy.pl