Dąbrowa Górnicza, 26 lutego 2004 r. Wojciech Apel (wojtek@pp.org.pl) Izrael – naród wybrany Dąbrowa Górnicza, 26 lutego 2004 r. Wojciech Apel (wojtek@pp.org.pl) Streszczenie: Minimum informacji o Izraeli w kontekście lekcji religii przeznaczonej dla uczniów gimnazjum. Omówione pojęcia: naród, wybranie, naród wybrany, kto dokonał wyboru, dlaczego a właściwie po co. Omówiona boża strategia zbawienia, czyli przeprowadzenia upadłego po stworzeniu świata do nowej rzeczywistości za pomocą Mesjasza, który będąc Żydem był centralnym punktem bożej strategii. Naszkicowana historia Izraela na tle historii powszechnej, historia bożych ingerencji w naszą rzeczywistość. Przedstawiono Biblię, jako zbiór ksiąg opisujących relacje człowieka z Bogiem, czasy jej powstania oraz style literackie użyte przez biblijnych pisarzy. Naszkicowano współczesność żydów ze wskazaniem na Izrael, nowoutworzone państwo żydowskie. Zaznaczono, iż przyszłość tego świata jest związana z zapisaną w proroctwach przyszłością Żydów. Na koniec przedstawiono błogosławieństwo obiecane przez Boga dla tych, którzy błogosławią potomstwu Abrahama.

Plan prezentacji Wstęp Co znaczy „naród wybrany”? Boża strategia zbawienia Przez historię Biblia Współczesność – państwo Izrael Przyszłość – chrześcijańska eschatologia Czas na pytania

O mnie ... (zawodowo) Mój dorobek zawodowy

O mnie ... (mniej zawodowo) Urodzony w Bytomiu, mieszka w Gliwicach. Absolwent Politechniki Śląskiej. Lat prawie 40. Mąż jednej żony. Filozof.

Jeszcze na wstępie Trudności z pracą nad tym tematem dużo emocji związanych ze stosunkami polsko-żydowskimi dużo emocji związanych ze stosunkami Kościół-Żydzi duchowość tego zagadnienia Warto, bo jest obietnica błogosławieństwa (obietnica Boga: Księga Rodzaju 12:1nn)

1. Co oznacza „naród wybrany”?

! Naród ... a co to jest? Naród to grupa ludzi posiadająca wspólne cechy. Jakie? Wspólny przodek, wspólne pochodzenie, to samo plemię. (kryterium rasowe) Wspólną kulturę: religię, język, historię, sposób życia, zachowania, ubiór, ... (kryterium kulturowe) Wspólne terytorium: ziemia, kraj, miejsce. (kryterium terytorialne) Ziemia Obiecana (Erec Israel)

Żydzi jako naród Pochodzą od Abrahama, Izaaka, Jakuba i jego 12 synów tworzących 12 rodów (12 pokoleń Izraela). Żydzi używają języka hebrajskiego, (choć używają też innych języków, np. idisz), mają spójną kulturę (sposób zachowywania się, jedzenia, ubioru) i religie. Związani są ze swoją ziemią, daną im przez Boga, zwaną ziemią obiecaną albo ziemią Izraela (Erec Israel).

! ... wybrany Wybór to wskazanie jednego spośród wielu Skoro wybór to wskazanie jednego z spośród wielu, to mówiąc o Żydach jako narodzie wybranym musimy zadać pytanie: kto ich wybrał i do czego. Oczywiście rodzą się zaraz pytania: dlaczego ich, a nie np. Węgrów? Odpowiedź jest prosta: gdyby wybrał Węgrów dziś zadawalibyśmy pytanie: dlaczego Węgrów a nie np. Żydów. ! Wybór to wskazanie jednego spośród wielu

Wybrany?! Ale przez kogo? Pan rzekł do Abrama: Wyjdź z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego ojca do kraju, który ci ukażę. Uczynię bowiem z ciebie wielki naród, będę ci błogosławił i twoje imię rozsławię: staniesz się błogosławieństwem. (...) A gdy Abram miał dziewięćdziesiąt dziewięć lat, ukazał mu się Pan i rzekł do niego: Jam jest Bóg Wszechmogący. Służ Mi i bądź nieskazitelny, chcę bowiem zawrzeć moje przymierze pomiędzy Mną a tobą i dać ci niezmiernie liczne potomstwo. (...) Nie będziesz więc odtąd nazywał się Abram, lecz imię twoje będzie Abraham. Księga Rodzaju 12.1, 17.1nn Wybór dokonał się przez powstaniem narodu żydowskiego – Bóg wybrał Abrama i obiecał, że wyprowadzi z niego wielki naród, naród z którym zawrze przymierze. Bóg zwrócił się do Abrama, aby wyszedł z ziemi Ur i udał się do ziemi Kanaan obiecując, że uczyni z niego wielki naród. Abram to uczynił W ziemi Kanaan Bóg zawarł z Abramem przymierze, potwierdzając obietnice i zmieniając Abramowi imię na Abraham.

Wybrany?! ... i do czego? Wy jesteście moimi świadkami (...) i moimi sługami, których wybrałem, abyście mogli poznać i uwierzyć Mi, oraz zrozumieć, że tylko Ja istnieję. Boga utworzonego przede Mną nie było ani po Mnie nie będzie. Ja, Pan, tylko Ja istnieję i poza Mną nie ma żadnego zbawcy. To Ja (1) zapowiedziałem, (2) wyzwoliłem i (3) obwieściłem, a nie ktoś obcy wśród was. Wy jesteście świadkami moimi (...) że Ja jestem Bogiem, owszem, od wieczności Nim jestem. I nikt się nie wymknie z mej ręki. Któż może zmienić to, co Ja zdziałam? Księga Izajasza. 43.10-13 Bóg wielokrotnie potwierdza swój wybór. Np. przez proroka Izajasza nie tylko go potwierdza ale i wyjaśnia dlaczego ich wybrał. Mają być świadkami. Bóg potwierdza wybór: „Wy jesteście ci których wybrałem”. Bóg określa cel tego wyboru: „abyście mogli poznać, uwierzyć, zrozumieć, że tylko Ja istnieję”. Bóg mówi jak go mają sprawdzać: To ja zapowiedziałem, wyzwoliłem, obwieściłem ... a Wy jesteście świadkami tego. Bóg określa się tu jako wszechmocny.

Pamiętaj #1 Żydzi to potomkowie Abrahama, tworzący przez wieki naród, cechujący się własną rasą, kulturą (religią i językiem) i związany z własną ziemią (ziemią obiecaną, ziemią Izraela). Żydzi zostali wybrani przez Boga, aby być na ziemi Jego świadkami (świadkami Boga). Relacja Boga z jego ludem stała się podstawą Judaizmu (religii Żydów) a później, po przyjściu żydowskiego Mesjasza – Jezusa, rozszerzona na inne narody (pogan) i przerodziła się w chrześcijaństwo. !

2. Boża strategia zbawienia Aby zastanowić się po co Bogu potrzebni byli Żydzi musimy przypomnieć sobie w jakim stanie znajduje się nasz świat a my razem z nim

(Meta)historia wszechświata Dzieło zbawienia Bóg realizuje poprzez naród żydowski Mesjasz Ogród Eden Świat  Nowa ziemia i nowe niebo stworzenie upadek zbawienie Wiemy, że w pewnym momencie (o ile można tu używać pojęcia związanego z czasem) Bóg stworzył świat (z niczego). W wyniku pewnych niewłaściwych działań (bunt aniołów i grzech człowieka) świat nieco się popsuł, stając się grzesznym. Efektem tego jest między innymi to, że nie widzimy Boga, nie mamy z nim bliskich związków, nie czujemy jego miłości i dobra. Bóg jednak w swej miłości do stworzeń nie chciał pozostawić takiego bałaganu i postanowił przeprowadzić grzeszny świat do nowej, równie dobrej co na początku rzeczywistości. Proces ten nazywamy zbawieniem. Proces ten Bóg realizuje przez swojego Syna, który stał się wybranym człowiekiem – Mesjaszem. Religia żydowska była przygotowaniem na przyjście Mesjasza, którym okazał się być Jezus, urodzony w Betlejem a mieszkający w Nazaret. W efekcie procesu zbawienia świat przejdzie do nowej, lepszej rzeczywistości (zwanej w apokalipsie „nową ziemią i nowym niebem”). W procesie zbawienia część wszechświata, która nie będzie mogła lub nie będzie się chciała naprawić (pojednać z Bogiem) ulegnie zniszczeniu (apokalipsa zwie to „jeziorem ognia”). Proces zbawienia przygotowywany był wśród Żydów (przygotowanie na przyjęcie Mesjasza) i dlatego mówimy za Jezusem, że zbawienie bierze od nich początek. zniszczenie Jezus w rozmowie z Samarytanką powiedział: „zbawienie bierze początek od Żydów.” Ewangelia Jana 4.22

stworzenie Ogród Eden upadek Świat zbawienie Nowa ziemia i nowe niebo

Pamiętaj #2 Do przyjścia Jezusa relacje człowieka z Bogiem realizowane były poprzez naród żydowski (przykłady: Rut, Samarytanka, prozelici). Jezus, jego rodzice, apostołowie oraz pierwsi chrześcijanie byli Żydami. Poprzez naród żydowski Bóg przygotowywał świat do przyjęcia zbawienia, które jest teraz dostępne dla wszystkich ludzi, ze wszystkich narodów. !

3. Przez historię

Powszechna historia świata Starożytność Średniowiecze Nowożytność Starożytny Egipt Europa Rzym USA Asyria Babilon Persja Polska -2000 -1000 1000 2000 -3700 Udokumentowana historia świata to kilka tysięcy lat. Historia Izraela rozciąga się na 4 tys. lat wiec praktycznie pokryw się z historią powszechną. Przy historii Izraela historia Europy, Polski albo USA wygląda skromnie. Historie powszechną można podzielić w prosty sposób na 3 okresy: - starożytność do czasu upadku Cesarstwa Rzymskiego - Średniowiecze, do odkrycia Ameryki - Nowożytność Arystoteles i Platon Św. Tomasz z Akwinu Juliusz Cezar Odkrycie Ameryki Św. Augustyn Napoleon Historia Izraela

Historia Żydów na tle historii świata Starożytność Średniowiecze Nowożytność #1 Prehistoria Izraela #5 WU #2 Państwowość #6 TK #3 Rozproszenie #4 Syjonizm -2000 -1000 1000 2000 -3700 Żydzi inaczej dzielą swoją historie: - prehistoria, od stworzenia świata, poprzez czas patriarchów do Mojżesza - czasy państwowości od zajęcia Kaananu do czasów rzymskich - czas rozproszenia i prześladowań - okres syjonizmu Historia Izraela

Historia Żydów na tle historii świata #1 Prehistoria Izraela #2 Państwowość #3 Rozproszenie Wyjście i wejście Sędziowie Królestwa Niewola Patriarchowie Czasy Helleńskie #4 Syjonizm Majmonides #5 WU Jezus Herzl #6 TK Abraham Dawid Mojżesz Historia Kościoła -2000 -1000 1000 2000 -3700 Historię Żydów można jeszcze dzielić na mniejsze jednostki. Ciekawe postacie:Abraham, Mojżesz, Dawid, Salomon, Jezus, Majmonides,Herzl Historia Izraela Y Y U 

#1 Prehistoria Izraela Granice okresu: Ciekawe wydarzenia: Od stworzenia (4000 p.n.e) Do powołania Mojżesza (około 1500 p.n.e) Ciekawe wydarzenia: Stworzenie Upadek człowieka Wygnanie z Raju Potop i ocalenie Noego Zmiany na ziemi, rozwój ludzkości po potopowej Wybór Abrama i jego przybycie do Kanaanu Izrael w Egipcie (1850-1450 p.n.e) Ukształtowanie się narodu żydowskiego

Dygresja: co to jest naród? Kryteria: kryterium rasowe i plemienne; kryterium kulturowe (język, historia, zwyczaje, religia, państwowość); kryterium geograficzne (ziemia, terytorium, państwo). Definicja: Naród to grupa ludzi posiadająca wspólne cechy jednocześnie w tych 3 kryteriach. Lemat: Wyjście z Egiptu ukształtowało naród żydowski i od tej chwili możemy mówić już o historii Izraela.

#2 Państwowość Granice okresu od Mojżesza (1450 p.n.e.) do Bar-Korby (135 n.e) Z wyjątkiem krótkiego okresu przed i po czasach opisywanych przez Nowy Testament okres dość dobrze udokumentowany w Biblii.

#2 Państwowość i jej dodatkowy podział (#2.1-#2.2) #2.1 Czasy sędziów (1450-1040 p.n.e czyli 400 lat) Opis w Księdze Jozuego i Księdze Sędziów Ciekawe postacie: Jozue, Samson, Gedeon, prorok Samuel #2.2 Czasy królestwa (1040 – 587 p.n.e) Opis w Księgach Samuela, Królewskich, Kronikach i niektórych księgach prorockich Ciekawe postacie: Królowie: Saul, Dawid, Salomon, Achab Prorocy: Eliasz, Elizeusz, Izajasz, Ozeasz Inni: Królowa Saba, Izabel,

#2 Państwowość i jej dodatkowy podział (#2.3-#2.4) #2.3 Niewola babilońska (587 – 516 p.n.e czyli 70 lat) Opis w księdze Jeremiasza, Daniela, Psalmach Ciekawe postacie: prorok Daniel, król Cyrus, król Dariusz, Habuchodonozor, #2.4 Czasy helleńskie i rzymskie (500 p.n.e – 130 n.e) Opisy w Biblii: Księgi Ezdrasza, Nechemiasza, Ageusza, Malachiasz Opisy poza biblią: Księgi Machabejskie, dzieła Flawiusza Ciekawe postacie: prorok Ezdrasz i Nehemiasz, Herod Wielki, Jezus, Apostołowie, Józef Flawiusz, Bar-Korba)

#3 Rozproszenie (1/2) Granice okresu Początek okresu to upadek Jerozolimy w 70r. lub klęska powstania Bar-Korby w 135r. Koniec: początek Syjonizmu i gromadzenie się Żydów w Izraelu. Obszary powstawiania i zamierania subkultur żydowskich Diaspora w Cesarstwie Żydzi w świecie Islamu – kultura Orientalna i Sefardyjska Żydzi w Europie Kultura Aszkenazyjska Język Idisz (język Żydowski) Ciekawe postacie Majmonides, Einstein, Rodszild, Jasza Hajfretz, nobliści Ciekawy ale trudny kawałek historii Żydów. Do tego bardzo mało znany dlatego mimo, że nie w temacie pozwolę sobie na małą dygresje. Przemieszczanie się Żydów, tworzenie kultur. Cesarstwo, Hiszpania i Azja, Pod Islamem, Europa od zachodu na wschód. Pogromy: jakie były przyczyny? np. biblijny styl życia a więc czystość i przez to nie poddawanie się epidemią, (przykład – Niemcy w czasach epidemii dżumy w XIII i XiV w.) przekazywana mądrość (np. w tym społeczeństwie od 4 tysięcy lat nie ma analfabetyzmu) a przez to bogacenie się (Polska, Francja, Anglia) Polska jako miejsce schronienia. Efekt – miasteczka we wschodniej Polsce, gdzie 80% populacji stanowią Żydzi. Warszawa, która w 30% jest Żydowska. Łódź podobnie. Do tego problem inteligencji Żydowskiej, która stanowi większość (lekarze, adwokaci, ekonimiści) i problem bogacenia się (wasze ulice, nasze kamienice). 9 Aw – dzień smutku zburzenie I światyni zburzenie II światyni wygnanie z Hiszpanii (dekret królowej Izabeli) wygnanie z Anglii likwidacja getta w Warszawie (22 lipca 42) olimpiada w Madrycie – ceremonia otwarcia na Wzgórzu Żydów

#3 Rozproszenie (2/2) Problem pogromów Polska wobec pogromów – „Polim” – tu mieszka Bóg Dzień smutku – 9 Aw (okolice przełomu lipiec/sierpień) Holokaust Ciekawy ale trudny kawałek historii Żydów. Do tego bardzo mało znany dlatego mimo, że nie w temacie pozwolę sobie na małą dygresje. Przemieszczanie się Żydów, tworzenie kultur. Cesarstwo, Hiszpania i Azja, Pod Islamem, Europa od zachodu na wschód. Pogromy: jakie były przyczyny? np. biblijny styl życia a więc czystość i przez to nie poddawanie się epidemią, (przykład – Niemcy w czasach epidemii dżumy w XIII i XiV w.) przekazywana mądrość (np. w tym społeczeństwie od 4 tysięcy lat nie ma analfabetyzmu) a przez to bogacenie się (Polska, Francja, Anglia) Polska jako miejsce schronienia. Efekt – miasteczka we wschodniej Polsce, gdzie 80% populacji stanowią Żydzi. Warszawa, która w 30% jest Żydowska. Łódź podobnie. Do tego problem inteligencji Żydowskiej, która stanowi większość (lekarze, adwokaci, ekonimiści) i problem bogacenia się (wasze ulice, nasze kamienice). 9 Aw – dzień smutku zburzenie I światyni zburzenie II światyni wygnanie z Hiszpanii (dekret królowej Izabeli) wygnanie z Anglii likwidacja getta w Warszawie (22 lipca 42) olimpiada w Madrycie – ceremonia otwarcia na Wzgórzu Żydów

Proroctwo o zagładzie Jeśli nie będziesz wypełniał wszystkich słów tego Prawa - zapisanych w tej księdze - bojąc się chwalebnego i straszliwego tego Imienia: Pana, Boga swego, Pan nadzwyczajnymi plagami dotknie ciebie i twoje potomstwo, plagami ogromnymi i nieustępliwymi: ciężkimi i długotrwałymi chorobami. Sprawi, że przylgną do ciebie wszystkie zarazy Egiptu: drżałeś przed nimi, a one spadną na ciebie. Także wszystkie choroby i plagi, nie zapisane w księdze tego Prawa, ześle Pan na ciebie, aż cię wytępi. Mała tylko ilość ludzi pozostanie z was, którzyście liczni jak gwiazdy na niebie za to, że nie słuchaliście głosu Pana, Boga swego. Jak podobało się Panu dobrze czynić wam, rozmnażając was, tak będzie się Panu podobało zniszczyć i wytępić was, i usunąć z powierzchni ziemi, którą idziecie posiąść. Pan cię rozproszy pomiędzy wszystkie narody, od krańca do krańca ziemi, tam będziesz służył obcym bogom drewnianym i kamiennym, których nie znałeś ani ty, ani twoi przodkowie. Nie zaznasz pokoju u tych narodów ani stopa twej nogi tam nie odpocznie. Da ci tam Pan serce drżące ze strachu, oczy wypłakane z tęsknoty i duszę utrapioną. Życie twe będzie u ciebie jakby w zawieszeniu: będziesz drżał dniem i nocą ze strachu, nie będziesz pewny życia. Rano powiesz: Któż sprawi, by nadszedł wieczór, a wieczorem: Któż sprawi, by nadszedł poranek - a to ze strachu, który twe serce będzie odczuwać na widok, jaki stanie przed twymi oczami. Pan cię odprowadzi okrętami i drogą do Egiptu, o którym ci powiedziałem: Nie będziesz go już oglądać. A kiedy zostaniesz sprzedany twoim wrogom jako niewolnik i niewolnica, nikt cię nie wykupi. (Piąta Księga Mojżeszowa 28.58-68) zobacz tez 3M26:33

#4 Historia współczesna: Syjonizm Początek: 1896 - Artykuł Teodora Herzla pt. „Państwo Żydowskie”. 1897 – Kongres Syjonistyczny w Bazylei. Okresy: pierwsza emigracja 1890 - 1935 walka o państwo 1936 - 1948 tworzenie państwa 1948 - 1956 mała stabilizacja 1956 - 1987 poszukiwanie pokoju 1987 - ... O tym za chwilę !

#5 i #6 Przyszłość Izraela wg premillenialisty Pochwycenie Kościoła, a więc koniec epoki Kościoła. Odbudowa Świątyni Jerozolimskiej. Antychryst na ziemi (a wesele Baranka w niebie). Prześladowania Izraela - Wielki Ucisk. Powtórne przyjście Mesjasza. Tysiącletnie Królestwo. Ostatni bunt ludzkości i ostatni sąd. THE END. Y    

Historia Żydów na tle historii świata stworzenie Ogród Eden upadek Świat zbawienie Nowa ziemia i nowe niebo #1 Prehistoria Izraela #2 Państwowość #3 Rozproszenie Wyjście i wejście Sędziowie Królestwa Niewola Patriarchowie Czasy Helleńskie #4 Syjonizm Majmonides #5 WU Jezus Herzl #6 TK Abraham Dawid Mojżesz Historia Kościoła -2000 -1000 1000 2000 -3700 Historię Żydów można jeszcze dzielić na mniejsze jednostki. Ciekawe postacie:Abraham, Mojżesz, Dawid, Salomon, Jezus, Majmonides,Herzl Historia Izraela Y Y U 

Historia Żydów i historia zbawienia stworzenie Ogród Eden upadek Świat zbawienie Nowa ziemia i nowe niebo Bóg Jahwe Mesjasz Pierwsze przyjście Mesjasz Drugie przyjście w chwale Duch Święty Kościół -2000 -1000 1000 2000 -3700 Bóg wielokrotnie ingerował w dzieje świata. Robił to różnymi metodami: - najpierw poprzez stworzenie - potem, poprzez swoją obecność w ważnych wydarzeniach: wizyta u Abrahama, wyjście Żydów z Egiptu - przemawiał przez proroków - zawitał na ziemie w osobie Jezusa - działa poprzez Ducha Świętego U Święci Izrael  Prorocy Jezus Abraham Mojżesz Dawid Jezus

Pamiętaj #3 Historia Żydów to historia 4000 lat! Prawie tyle (w zasadzie pokrywa się) co znana i udokumentowana historia powszechna. W czasie historii Bóg ingeruje na ziemi poprzez ... swoją bezpośrednią obecność (np. wyprowadzenie Żydów z Egiptu) Proroków przemawiających w jego imieniu osobistą wizytę  na ziemi w osobie Jezusa z Nazaretu poprzez Ducha Świętego Historia działania Boga, historia Żydów (narodu wybranego), opis wizyty Jezusa na ziemi oraz powstania Kościoła zapisany jest w Biblii. !

4. Biblia

Biblia Biblia na tle historii Historia Izraela Historia biblijna Proroctwo Kronika -2000 -1000 1000 2000 -3700 Biblia zawiera historie, kroniki i proroctwa. Okresy opisywane przez Biblię Okresy, w których pisano Biblię Historia Izraela Abraham Mojżesz Dawid Jezus

Patrzenie na proroctwa przez pryzmat historii - weryfikacja Boga Biblia My Proroctwo Kronika -2000 -1000 1000 2000 -3700 Biblia zawiera historie, kroniki i proroctwa.

Patrzenie na historię przez pryzmat Biblii - weryfikacja ludzi Biblia My Historia biblijna Kronika -2000 -1000 1000 2000 -3700 Biblia zawiera historie, kroniki i proroctwa.

Pamiętaj #4.1 ! Biblia to zbiór ksiąg opisujących relacje ludzi z Bogiem. W Biblii znajdziemy księgi historyczne, kroniki i proroctwa. Zapisy najczęściej realizowane są prozą, ale znajdziemy też poezję, przysłowia i księgi mądrości. Biblia została spisana b. dawno temu  .... ale do dziś zachowała się bardzo wielu bardzo starych, ale dokładnych manuskryptach (odpisach). O Żydach często mówi się, iż są Narodem Księgi, gdyż ich historia, kultura, język i religia bardzo ściśle związane są z Biblią.

Pamiętaj #4.2 ! Biblia jest jedyną z wielkich religijnych ksiąg będącą jednocześnie księgą proroczą. Nie ma elementów proroctwa ani w Koranie, w BG, w Talmudzie, ani u Konfucjusza. Izrael jest narodem, poprzez który Bóg wskazuje światu na siebie i na swój plan zbawienia względem ludzi. Poprzez wypełnianie proroctw Bóg uwiarygodnia swoje słowo – więcej, nawet zachęca nas do wystawiania go na próbę.

5. Współczesność – państwo Izrael

Okresy w historii współczesnej Izraela 5. ??? 4. Postmodernizm 3. Rozwój i stabilizacja 2. Tworzenie państwa 1. Walka o niepodległość 1900 1920 1940 1960 1980 2000 Y 48 56 67 73 82 Turcy Anglicy Palestyńczycy Intyfada I Wojna Św. II Wojna Św. Holokaust

Presyjonizm Ciągła, Żydowska obecność z Palestynie Wyprawy Krzyżowe. dwa żydowskie światy – Żydzi europejscy i Żydzi orientalni „Za rok w Jeruzalem” Wyprawy Krzyżowe.

Syjonizm (1/2) Podstawy: Fale powrotów: 1896 - Artykuł Teodora Herzla pt. „Państwo Żydowskie”. 1897 - Kongres Syjonistyczny w Bazylei. 1949 - „Prawo powrotu” - pierwsza ustawa Knesetu. Fale powrotów: pierwsza alija: 1982-1903 – Miłośnicy Syjonu i problem baron Rodszilda; druga alija: 1904-1914 socyjalizm pionierów; trzecia alija: 1914-1923 – powtórka z drugiej; czwarta alija: 1924-1931 – klasa średnia ze wschodu i środka Europy piąta alija: 1932-1938 – uciekający przez prześladowaniami w Niemczech i Polsce; kadra techniczna, inteligencja szósta alija: 1939-1948 - ocaleni z zagłady. Można spojrzeć na syjonizm jako mieszkanka: socjalizmu mesjanizmu nacjonalizmu Można też ta, chyba najgorsza rezolucja ONZ (z 1968r. ?) która definiuje syjonizm jako rasizm.

Syjonizm (2/2) Napięcia w społeczności żydowskiej Napięcia w kraju orientalni - napływowi aszkenazyjscy - sefardyjscy idisz - hebrajski - arabski komunizm - socjalizm - klasa średnia - posiadacze religijni - zeświedczenie Napięcia w kraju Żydzi - Brytyjczycy Żydzi - Arabowie Rola języka hebrajskiego - Eliezer ben Jehuda Rola instytucji kibucu i moszawu Język jako coś co spaja społeczność. Wszędzie hebrajski był językiem liturgicznym więc był znany. Różnice w wymowie przeskoczono i mimo protestów religijnych Żydów zaczęto go używać jako języka potocznego. Kibuc – jedynie miejsce gdzie zadziałał komunizm. Moszaw – tam zadziałał socjalizm.

Proroctwa o powrocie (1/2) Owego dnia to się stanie: Pan podniesie po raz drugi rękę, aby wykupić Resztę swego ludu, która ocaleje, z Asyrii i z Egiptu, z Patros i z Kusz, z Elamu i Szinearu, z Chamat i z wysp na morzu. Podniesie znak dla pogan i zgromadzi wygnańców Izraela; pozbiera rozproszonych z Judy z czterech stron świata. (Księga proroka Izajasza 11:11-12) Zabiorę was spośród ludów, zbiorę was ze wszystkich krajów i przyprowadzę was z powrotem do waszego kraju. (Księga proroka Ezechiela 36:24) Nie lękaj się, bo jestem z tobą. Przywiodę ze Wschodu twe plemię i z Zachodu cię pozbieram. Północy powiem: Oddaj! i Południowi: Nie zatrzymuj! Przywiedź moich synów z daleka i córki moje z krańców ziemi. (Księga proroka Izajasza 43.5-6)

Proroctwa o powrocie (2/2) To bowiem mówi Pan: Wykrzykujcie radośnie na cześć Jakuba, weselcie się pierwszym wśród narodów! Głoście, wychwalajcie i mówcie: Pan wybawił swój lud, Resztę Izraela! Oto sprowadzę ich z ziemi północnej i zgromadzę ich z krańców ziemi. Są wśród nich niewidomi i dotknięci kalectwem, kobieta brzemienna wraz z położnicą: powracają wielką gromadą. Oto wyszli z płaczem, lecz wśród pociech ich przyprowadzę. Przywiodę ich do strumienia wody równą drogą - nie potkną się na niej. Jestem bowiem ojcem dla Izraela, a Efraim jest moim synem pierworodnym. Słuchajcie, narody, słowa Pańskiego, głoście na dalekich wyspach, mówiąc: Ten, co rozproszył Izraela, zgromadzi go i będzie czuwał nad nim jak pasterz nad swą trzodą. Pan bowiem uwolni Jakuba, wybawi go z ręki silniejszego od niego. Przyjdą i będą wykrzykiwać radośnie na wyżynie Syjonu i rozradują się błogosławieństwem Pana: zbożem, winem, oliwą, owcami i wołami. Życie ich będzie podobne do zroszonego ogrodu i nigdy już sił im nie zbraknie. (Prorok Jeremiasz 31.7-12) Ile trwa poród? A tu wraca brzemienna wraz z położnica a więc czas tego powrotu jest krótki ! W czasie operacji Salomon (36 godzin) urodziło się kilkoro dzieci!

Inne proroctwa Państwowość Izraela: Iz 66:7n; Za 12:3-60 Urodzaj w kraju Izraela: Iż 35:1-7; Jl 2:21nn; Ez 36:35 Jerozolima: Łk 21:24 Potęga wojskowa Izraela: Za 12:6

Wojny Bliskowschodnie 1948 – Wojna Obronna 1956 – Kampania Synajska 1967 – Wojna 6-dniowa 1975 – Wojna „Jom Kippur” 1982 – Wojna w Libanie

Państwo Izrael Powierzchnia 27 tys. km2 (12 razy mniej niż Polska) 6mln mieszkańców (Polska około 40 mln) Stolica: Jerozolima Różne klimaty Różne ciekawostki: Wykopaliska Ciepłe morza i ... ... słone morza Narty Graniczy z Libanem, Syrią, Jordanią i Egiptem 500km 60km

Jerozolima 7 czerwca 1967 – zajęcie wschodniej, historycznej części Jerozolimy przez wojska Izraelskie. Po prawie 2000 lat Żydzi mają władzę nad Ścianą Płaczu. ? Jezus powiedział: A Jerozolima będzie deptana przez pogan, aż czasy pogan przeminą. (Ewangelia Łukasza 21:24b)

Konflikt bliskowschodni 1 Styl życia Na terenie ziemi obiecanej żyją dziś dwa narody. Różnią się one zasadniczo swoim stylem życia: Żydzi są narodem miłującym pokój (szalom) za to o Arabach najwięcej mówi proroctwo: Rdz 16:7-12 7. Anioł Pański znalazł Hagar na pustyni u źródła przy drodze wiodącej do Szur 8. i zapytał: Hagar, niewolnico Saraj, skąd przyszłaś i dokąd idziesz? A ona odpowiedziała: Uciekłam od mojej pani, Saraj. 9. Wtedy Anioł Pański rzekł do niej: Wróć do twej pani i pokornie poddaj się pod jej władzę. 10. Po czym Anioł Pański oznajmił: Rozmnożę twoje potomstwo tak bardzo, że nie będzie można go policzyć. 11. I mówił: Jesteś brzemienna i urodzisz syna, któremu dasz imię Izmael, bo słyszał Pan, gdy byłaś upokorzona. 12. A będzie to człowiek dziki jak onager: będzie on walczył przeciwko wszystkim i wszyscy - przeciwko niemu; będzie on utrapieniem swych pobratymców. (BT)

Konflikt bliskowschodni 2 ... krew

Konflikt bliskowschodni 3 Tania krew

Konflikt bliskowschodni 4 proroctwo o Ismaelitach Anioł Pański znalazł Hagar na pustyni u źródła (...) I mówił: Jesteś brzemienna i urodzisz syna, któremu dasz imię Izmael, (...) A będzie to człowiek dziki jak onager (dziki, pustynny osioł): będzie on walczył przeciwko wszystkim i wszyscy - przeciwko niemu; będzie on utrapieniem swych pobratymców. Księga Rodzaju 16:7-12

Konflikt bliskowschodni 5 Manipulacja Regarding your picture on page A5 of the Israeli soldier and the Palestinian on the Temple Mount -- that Palestinian is actually my son, Tuvia Grossman, a Jewish student from Chicago. He, and two of his friends, were pulled from their taxicab while traveling in Jerusalem, by a mob of Palestinian Arabs, and were severely beaten and stabbed. That picture could not have been taken on the Temple Mount because there are no gas stations on the Temple Mount and certainly none with Hebrew lettering, like the one clearly seen behind the Israeli soldier attempting to protect my son from the mob.

WassUp !

Widoczki: Natania, wieczór na rynku

Widoczki: Mizpe Ramon - miasto na pustyni

Widoczki: Obóz Beduinów na pustyni Negeb

Widoczki: wykopaliska w Ber-Szean

Widoczki: Panorama Jerozolimy

Pamiętaj #5 Państwo Izrael jest państwem utworzonym w XXw. przez powracających z całego świata żydowskich imigrantów. W Biblii jest wiele proroctw mówiących o ponownym zgromadzeniu Żydów w ziemi obiecanej. Obecnie możemy był świadkami wykonania się tych proroctw. (Jer 31.7-12, Iz 11.11n, Ez 36.26, Iz 43.5n, Łk 21.24) Nauczanie Kościoła Katolickiego o Żydach znajdziemy w deklaracji Soboru Watykańskiego II „Nostra aetate” a szczególnie w rozdziale 4. http://www.dialog.org/dialog_pl/nostra01.html ! PAWEŁ BISKUP SŁUGA SŁUG BOŻYCH RAZEM Z OJCAMI ŚWIĘTEGO SOBORU NA WIECZNĄ RZECZY PAMIĄTKĘ DEKLARACJA O STOSUNKU KOŚCIOŁA DO RELIGII NIECHRZESCIJAŃSKICH (NOSTRA AETATE) 1. W naszej epoce, w której Iudzkość coraz bardziej się jednoczy i wzrasta wzajemna zależność między różnymi narodami, Kościół tym pilniej rozważa, w jakim pozostaje stosunku do religii nieniechrzescijańskich. W swym zadaniu popierania jedności i miłości wśród Iudzi, a nawet wśród narodów, główną uwagę poświęca temu, co jest ludziom wspólne i co prowadzi ich do dzielenia wspólnego losu. Jedną bowiem społeczność stanowią wszystkie narody, jeden mają początek, ponieważ Bóg sprawił, że cały rodzaj ludzki zamieszkuje cały obszar ziemi, jeden także mają cel ostateczny, Boga, którego Opatrzność oraz Świadectwo dobroci i zbawienne zamysły rozciągają się na wszystkich, dopóki wybrani nie zostaną zjednoczeni w Mieście Świetym, które oświeci chwała Boga, gdzie narody chodzić będą w Jego światłości. Ludzie oczekują od różnych religii odpowiedzi na głębokie tajemnice ludzkiej egzystencji, które jak niegdyś tak i teraz do głębi poruszają ludzkie serca: czym jest człowiek, jaki jest sens i cel naszego życia, co jest dobrem, a co grzechem, jakie jest źródło i jaki cel cierpienia, na jakiej drodze można osiągnąć prawdziwą szczęśliwość, czym jest śmierć, sąd i wymiar sprawiedliwości po śmierci, czym wreszcie jest owa ostateczna i niewysłowiona tajemnica, ogarniająca nasz byt, z której bierzemv początek i ku której dążymy. 2. Od pradawnych czasów aż do naszej epoki znajdujemy u różnych narodoów jakieś rozpoznanie owej tajemniczej mocy, która obecna jest w biegu spraw świata i wydarzeniach ludzkiego życia; nieraz nawet uznanie Najwyższego Bóstwa lub też Ojca. Rozpoznanie to i uznanie przenika ich życie głębokim zmysłem religijnym. Religie zaś związane z rozwojem kultury starają się odpowiedzieć na te same pytania za pomocą coraz subtelniejszych pojęć i bardziej wykształconego języka. Tak więc w hinduizmie ludzie badają i wyrażają boską tajemnicę poprzez niezmierną obfitość mitów i wnikliwe koncepcje filozoficzne, a wyzwolenia z udręk naszego losu szukają albo w różnych formach życia ascetycznego, albo w głębokiej medytacji, albo w uciekaniu się do Boga z miłością i ufnością. Buddyzm, w różnych swych formach, uznaje całkowitą niewystarczalność tego zmiennego świata i naucza sposobów, którymi ludzie w duchu pobożności i ufności mogliby albo osiągnąć stan doskonałego wyzwolenia, albo dojść, czy to o własnych siłach, czy z wyższą pomocą, do najwyższego oświecenia. Podobnie też inne religie, istniejące na całym świecie, różnymi sposobami starają się wyjść naprzeciw niepokojowi ludzkiego serca, wskazując drogi, to znaczy doktryny oraz nakazy praktyczne, jak również sakralne obrzędy. Kościół katolicki nic nie odrzuca z tego, co w religiach owych prawdziwe jest i święte. Ze szczerym szacunkiem odnosi się do owych sposobów działania i życia, do owych nakazów i doktryn, które chociaż w wielu wypadkach różnią się od zasad przez niego wyznawanych i głoszonych, nierzadko jednak odbijają promień owej Prawdy, która oświeca wszystkich ludzi. Głosi zaśi obowiązany jest głosić bez przerwy Chrystusa, który jest "drogą, prawdą i życiem (J 14, 6), w którym ludzie znajdują pełnie życia religijnego i w którym Bóg wszystko z sobą pojednał. Przeto wzywa synów swoich, aby z roztropnością i miłością przez rozmowy i współpracę z wyznawcami innych, religii, dając świadectwo wiary i życia chrzescijańskiego, uznawali, chronili i wspierali owe dobra duchowe i moralne, a także wartości społeczno-kulturalne, które u tamtych się znajdują. 3. Kościół spogląda z szacunkiem również na mahometan, oddających cześć jedynemu Bogu, żywemu i samoistnemu, miłosiernemu i wszechmocnemu, Stwórcy nieba i ziemi, Temu, który przemówił do ludzi; Jego nawet zakrytym postanowieniom całym sercem usiłują się podporządkować, tak jak podporządkował się Bogu Abraham, do którego wiara islamu chętnie nawiązuje. Jezusowi, którego nie uznają wprawdzie za Boga, oddają cześć jako prorokowi i czczą dziewiczą Jego Matkę Maryję, a nieraz pobożnie Ją nawet wzywają. Ponadto oczekują dnia sądu, w którym Bóg będzie wymierzał sprawiedliwość wszystkim ludziom wskrzeszonym z martwych. Z tego powodu cenią życie moralne i oddają Bogu cześć głównie przez modlitwę, jałmużny i post. Jeżeli więc w ciągu wieków wiele powstawało sporów i wrogości między chrześcijanami i mahometanami, święty Sobór wzywa wszystkich, aby wymazując z pamięci przeszłość, szczerze pracowali nad zrozumieniem wzajemnym i w interesie całej ludzkosci wspólnie strzegli i rozwijali sprawiedliwość społeczną, dobra moralne oraz pokój i wolność. 4. Zgłębiając tajemnice Kościoła, święty Sobór obecny pamięta o wiezi, którą lud Nowego Testamentu zespolony jest duchowo z plemieniem Abrahama. Kościół bowiem Chrystusowy uznaje, iż początki jego wiary i wybrania znajdują się według Bożej tajemnicy zbawienia już u Patriarchów, Mojżesza i Proroków. Wyznaje, że w powołaniu Abrahama zawarte jest również powołanie wszystkich wyznawców Chrystusa, synów owego Patriarchy według wiary, i że wyjście ludu wybranego z ziemi niewoli jest mistyczną zapowiedzią i znakiem zbawienia Kościoła. Przeto nie może Kościół zapomnieć o tym, że za pośrednictwem owego ludu, z którym Bóg w niewypowiedzianym miłosierdziu swoim postanowił zawrzeć Stare Przymierze, otrzymał objawienie Starego Testamentu i karmi się korzeniem dobrej oliwki, w którą wszczepione zostały gałązki dziczki oliwnej narodów. Wierzy bowiem Kościół, że Chrystus, Pokój nasz, przez krzyż pojednał Żydów i narody i w sobie uczynił je jednością. Zawsze też ma Kościół przed oczyma słowa Apostoła Pawła odnoszące się do jego ziomków, "do których należy przybrane synostwo i chwała, przymierze i zakon, służba Boża i obietnice; ich przodkami są ci, z których pochodzi Chrystus wedle ciał "(Rz 9, 4-5), Syn Dziewicy Maryi. Pamięta także, iż z narodu żydowskiego pochodzili Apostołowie, będący fundamentami i kolumnami Kościoła, oraz bardzo wielu spośród owych pierwszych uczniów, którzy ogłosili światu Ewangelię Chrystusową. Według świadectwa Pisma Świętego Jerozolima nie poznała czasu nawiedzenia swego i większość Żydów nie przyjęła Ewangelii, a nawet niemało spośród nich przeciwstawiło się jej rozpowszechnieniu. Niemniej, jak powiada Apostoł, Żydzi nadal ze względu na swych przodków są bardzo drodzy Bogu, który nigdy nie żałuje darów i powołania. Razem z Prorokami i z tymże Apostołem Kościół oczekuje znanego tylko Bogu dnia, w którym wszystkie ludy będą wzywały Pana jednym głosem i "słuyły Mu ramieniem jednym" (Sf 3, 9). Skoro więc tak wielkie jest dziedzictwo duchowe wspólne chrześcijanom i Żydom, święty Sobór obecny pragnie ożywić i zalecić obustronne poznanie się i poszanowanie, które osiągnąć można zwłaszcza przez studia biblijne i teologiczne oraz przez braterskie rozmowy. A choć władze żydowskie wraz ze swymi zwolennikami domagały się śmierci Chrystusa, jednakże to, co popełniono podczas Jego męki, nie może być przypisane ani wszystkim bez różnicy Żydom wówczas żyjącym, ani Żydom dzisiejszym. Chociaż Kościół jest nowym Ludem Bożym, nie należy przedstawiać Żydów jako odrzuconych ani jako przeklętych przez Boga, rzekomo na podstawie Pisma Świętego. Niechże więc wszyscy dbają o to, aby w katechezie i głoszeniu słowa Bożego nie nauczali niczego, co nie licowałoby z prawdą ewangeliczną i z duchem Chrystusowym. Poza tym Kościół, który potępia wszelkie prześladowania, przeciw jakimkolwiek ludziom zwrócone, pomnąc na wspólne z Żydami dziedzictwo, opłakuje - nie z pobudek politycznych, ale pod wpływem religijnej miłości ewangelicznej - akty nienawiści, prześladowania, przejawy antysemityzmu, które kiedykolwiek i przez kogokolwiek kierowane były przeciw Żydom. Chrystus przy tym, jak to Kościół zawsze utrzymywał i utrzymuje, mękę swoją i śmierć podjął dobrowolnie pod wpływem bezmiernej miłości, za grzechy wszystkich ludzi, aby wszyscy dostąpili zbawienia. Jest więc zadaniem Kościoła nauczającego głosić krzyż Chrystusowy jako znak zwróconej ku wszystkim miłości Boga i jako źródło wszelkiej łaski. 5. Nie możemy zwracać się do Boga jako do Ojca wszystkich, jesśi nie zgadzamy się traktować po bratersku kogoś z ludzi na obraz Boży stworzonych. Postawa człowieka wobec Boga Ojca i postawa człowieka wobec ludzi, braci, są do tego stopnia z sobą związane, że Pismo święte powiada: "Kto nie miłuje, nie zna Boga" (1 J 4, 8). Stąd upada podstawa do wszelkiej teorii czy praktyki, które między człowiekiem a człowiekiem, między narodem a narodem wprowadzają różnice co do godności ludzkiej i wynikających z niej praw. Toteż Kościół odrzuca jako obcą duchowi Chrystusowemu wszelką dyskryminację czy prześladowanie stosowane ze względu na rasę czy kolor skóry, na pochodzenie społeczne czy religie. Dlatego też święty Sobór, idąc śladami świętych Apostołów Piotra i Pawła, żarliwie zaklina chrześcijan, aby "dobrze postępując wśród narodów". (1 P 2,12), jeśli to tylko możliwe i o ile to od nich zależy, zachowywali pokój ze wszystkimi ludźmi, tak by prawdziwie byli synami Ojca, który jest w niebie. To wszystko, co wyrażone zostało w niniejszej Deklaracji, w całości i w szczegółach zyskało uznanie Ojców świętego Soboru. A My, na mocy udzielonej Nam przez Chrystusa władzy apostolskiej, wraz z Czcigodnymi Ojcami w duchu Świętym to zatwierdzamy, postanawiamy i ustalamy i te postanowienia soborowe polecamy ogłosić na chwałę Bogu. W Rzymie, u Św. Piotra, dnia 28 października roku 1965. Ja, PAWEŁ, Biskup Kościoła Katolickiego (następują podpisy Ojców)

6. Przyszłość – chrześcijańska eschatologia

Przyszłość Żydzi to jedyny naród, który zna swoją przyszłość! Przyszłość ta jest ona opisana w proroctwach biblijnych i jak dotychczas jest dokładnie przez Boga realizowana. Czeka nas powtórne przyjście Jezusa Chrystusa w co wierzymy wypowiadając co niedziela słowa Credo „...i oczekujemy Twego przyjścia w chwale”. Dobrą rzeczą jest studiowanie proroctw Pisma Świętego.

Święty Paweł o Izraelu w liście do Kościoła Nie chcę jednak, bracia, pozostawiać was w nieświadomości co do tej tajemnicy - byście o sobie nie mieli zbyt wysokiego mniemania - że zatwardziałość dotknęła tylko część Izraela aż do czasu, gdy wejdzie [do Kościoła] pełnia pogan. I tak cały Izrael będzie zbawiony, jak to jest napisane: Przyjdzie z Syjonu wybawiciel, odwróci nieprawości od Jakuba. (List do Rzymian 11:25-26)

! Pamiętaj #6 Jezus powróci ..... Jezus powróci i Żydzi masowo uznają w nim swojego Mesjasza zbawiciela. Biblia mówi, że „ujrzą tego, którego przebodli”. (Zach 12.10) Opis przyszłych wydarzeń znajdziemy w Biblii w księgach prorockich, głównie w Apokalipsie świętego Jana. !

Pewna osobista refleksja Historia Izraela to historia relacji ludzi z Bogiem z której warto się uczyć, warto wyciągać wnioski. Moje wnioski: Bóg wie co robi bo ma plan dla tego świata. Ma go dla każdego z nas a plan ten jest pełen miłości i dobrych zamiarów. Myślę, że warto go przyjąć. Historia Izraela jest tego potwierdzeniem. Dla mnie potwierdzeniem drugim.

Błogosławieństwo Pan rzekł do Abrama: Wyjdź z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego ojca do kraju, który ci ukażę. Uczynię bowiem z ciebie wielki naród, będę ci błogosławił i twoje imię rozsławię: staniesz się błogosławieństwem. Będę błogosławił tym, którzy ciebie błogosławić będą, a tym, którzy tobie będą złorzeczyli, i ja będę złorzeczył. Przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi. Abram udał się w drogę, jak mu Pan rozkazał. Księga Rodzaju 12.1nn Wnioski: Bóg jest wiarygodny i warto z nim robić interesy. Skoro obiecał .... ... to można się załapać na błogosławieństwo! Lepiej być ostrożnym i z Bogiem nie zadzierać .... skoro ostrzegł!

Prezentacja: http://www.pp.org.pl/wojtek/ Pytania: wojtek@pp.org.pl ? 7. Czas na pytania Prezentacja: http://www.pp.org.pl/wojtek/ Pytania: wojtek@pp.org.pl

Wojciech Apel (wojtek@pp.org.pl) Izrael – naród wybrany Koniec Wojciech Apel (wojtek@pp.org.pl)