Uwagi i spostrzeżenia z kontroli

Kontrola to działania organu sprawującego nadzór pedagogiczny prowadzone w szkole lub placówce w celu oceny stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek §2 pkt. 9 Rozporządzenia MEN w sprawie nadzoru pedagogicznego z dnia 7 października 2009r.

§11 Rozporządzenia MEN w sprawie nadzoru pedagogicznego z dnia 7 października 2009r. Kontrola podejmowana w trybie działań planowych jest przeprowadzana z wykorzystaniem arkuszy kontroli zatwierdzonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Arkusze kontroli planowych umieszczone są na stronie MEN - http://www.men.gov.pl , zakładka kształcenie i kadra (nadzór pedagogiczny)

Statystyka kontroli planowych   OGÓŁEM przedszkola szkoły podstawowe gimnazja licea ogólnokształcące licea profilowane technika zasadnicze szkoły zawodowe szkoły policealne szkoły przysposabiające do pracy inne 2009/2010 272 93 143 19 15 2010/2011 461 115 166 49 24 10 25 21 3 2 44 2011/1012 stan na 5 luty 2012 300 104 133 1 31 6 RAZEM 1033 208 413 201 11 56 27 59

Zalecenia wydane w poszczególnych wybranych zakresach kontroli planowych

Prawidłowość wykonywania przez dyrektorów publicznych szkół i placówek zadań dotyczących planowania nadzoru pedagogicznego. Na podstawie przeprowadzonych kontroli stwierdzono nieprzestrzeganie prawa oświatowego w zakresie: terminu przedstawienia radzie pedagogicznej planu nadzoru pedagogicznego do dnia 15 września roku szkolnego, którego plan dotyczy zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009r. w sprawie nadzoru pedagogicznego ( Dz.U. Nr 168, poz.1324); uwzględniania w planie nadzoru pedagogicznego wszystkich elementów zawartych § 21 ust.2 wyżej cyt. rozporządzenia a dotyczących: tematyki i terminów przeprowadzania kontroli, przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa, tematyki szkoleń i narad dla nauczycieli; ujmowania w powyższym planie działań wynikających ze zidentyfikowanych wcześniej potrzeb szkoły/placówki; przeprowadzania ewaluacji wewnętrznej w odniesieniu do wszystkich lub wybranych wymagań, o których mowa w § 7 ust.1 wyżej cyt. rozporządzenia lub do innych zagadnień uznanych w placówce za istotne w działalności.

Realizacja prawa dzieci pięcioletnich do rocznego przygotowania przedszkolnego. Zalecenia dotyczyły: określenia w statucie przedszkola szczegółowych zasad rekrutacji dzieci zgodnie z § 16 ust.3 załącznika Nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.), określenia w statucie szkoły szczegółowych zasad rekrutacji dzieci do oddziału przedszkolnego zgodnie z § 16a załącznika Nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z późn. zm.).

Prawidłowość nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci sześcioletnie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego. Zalecenia dotyczyły: Prowadzenia księgi ewidencji dzieci podlegających obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego zgodnie z § 3a ust. 2 Rozporządzenia MENiS z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225 z póź. zm.), Kontrolowania i dokumentowania kontrolowania spełniania obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego zgodnie z art. 19 ust. 1 w powiązaniu z art. 20 ust 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

Prawidłowość dopuszczania do użytku programów wychowania przedszkolnego w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych z oddziałami przedszkolnymi i innych formach wychowania przedszkolnego Zalecenia dotyczyły: zasięgania opinii rady pedagogicznej przed dopuszczeniem do użytku zaproponowanego przez nauczyciela programu wychowania przedszkolnego w myśl zapisów art. 22a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.), braku wniosków nauczycieli skierowanych do dyrektora o dopuszczenie do użytku programów wychowania przedszkolnego, o czym mówi zapis § 2 ust.1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. nr 89, poz.730)

Prawidłowość dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania w publicznych szkołach podstawowych Zalecenia dotyczyły: dokonywania analizy dopuszczonych do użytku w szkole programów nauczania pod względem ich zgodności z nową podstawą programową określoną w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 4, poz. 17), zasięgania opinii rady pedagogicznej przed dopuszczeniem programów nauczania do użytku w szkole, zgodnie z art. 22a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.) dopuszczania do użytku programów nauczania nie popartych stosownym wnioskiem nauczyciela, do czego obliguje art. 22a ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.)

Prawidłowość dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania w publicznych gimnazjach. Zalecenia dotyczyły : dokumentowania wydanych przez radę pedagogiczną opinii w sprawie dopuszczonych do użytku w szkole programów nauczania zgodnie z art. 22a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)

(wnioski dla szkół podstawowych). Prowadzenie arkuszy ocen uczniów przez publiczne szkoły podstawowe i gimnazja dla dzieci i młodzieży zgodnie z przepisami prawa (wnioski dla szkół podstawowych). Dane osobowe uczniów zapisane w arkuszach nie zawsze były zgodne z danymi w księdze uczniów. W księdze uczniów brakuje wpisu dotyczącego miejsca urodzenia. W przypadku przejścia ucznia do innej szkoły nie są dokumentowane potwierdzenia wysłania do tej szkoły odpisu arkusza ocen ucznia lub potwierdzonej przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem kopii arkusza ocen ucznia. Nie zawsze stosowano czytelny podpis jako potwierdzenie zgodności wpisów w arkuszach ocen uczniów z dokumentami na podstawie których ich dokonano przez nauczyciela wypełniającego arkusz ocen ucznia.

Zdarzają się użycia korektora w dokumentacji nauczania, tj Zdarzają się użycia korektora w dokumentacji nauczania, tj. w dziennikach lekcyjnych, dziennikach nauczania indywidualnego. Zdarzało się, że arkusze ocen uczniów, którzy ukończyli lub opuścili szkołę były luźno ułożone w wiązanych teczkach, a nie stanowiły jednego dokumentu, tj. księgi arkuszy ocen. W arkuszach ocen po wpisaniu wyników klasyfikacji rocznej w klasie programowo najwyższej nie wpisano w kolejnej kolumnie wyników klasyfikacji końcowej obowiązkowych zajęć edukacyjnych i ocen rocznych uzyskanych z tych zajęć w klasie programowo najwyższej oraz uzyskanych z nich oceny rocznych, których realizacja, zgodnie ze szkolnym planem nauczania, zakończyła się w klasach programowo niższych. Nie zamieszczono w arkuszach ocen uczniów adnotacji o wydaniu świadectwa ukończenia szkoły, daty wydania świadectwa i podpisu wychowawcy klasy. W kilku szkołach w protokołach egzaminów poprawkowych nie zamieszczano zwięzłych informacji o ustnych odpowiedziach ucznia.

Sporadycznie, w arkuszach ocen uczniów, zdarzają się skróty w nazwach przedmiotów lub adnotacje o realizowanych zajęciach, które nie są wpisywane na świadectwie promocyjnym lub ukończenia szkoły (najczęściej wychowanie do życia w rodzinie z adnotacją „uczestniczył”). Zdarzają się sprostowania błędów i oczywistych omyłek w arkuszach ocen uczniów, które dokonywane są przez skreślenie nieprawidłowych wyrazów i czytelne wpisanie nad skreślonym wyrazem właściwych danych kolorami: niebieskim lub czarnym. Sprostowania nie są też opatrzone datą i czytelnym podpisem osoby dokonującej skreślenia. W dziennikach lekcyjnych w klasach I–III brakowało wpisów ocen opisowych uczniów, a oceny z informatyki, muzyki, plastyki, języka angielskiego były wyrażone cyfrą, a nie jako ocena opisową. W niektórych szkołach nie ustalono w klasach I-III jednolitego sposobu dokumentowania w arkuszach ocen rocznej oceny klasyfikacyjnej. Nazw zajęć edukacyjnych do arkuszy ocen uczniów nie wpisano w pełnym brzmieniu. W przypadku zakładania nowych arkuszy ocen dla każdego ucznia nie zawsze stosowano odpowiedni arkusz ocen zgodnie z wykazem wzorów dokumentów nauczania.

Stąd, wydane szkołom po kontroli zalecenia dotyczyły najczęściej następujących przepisów prawa: Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i  słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.) w zakresie: § 13 ust. 3, § 21 ust. 7 pkt 4. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 225 z późn. zm.) w zakresie § 4 i 6, § 7 ust. 3, § 12 ust. 5 , § 12 ust .1 i 6, § 13 ust. 2, 3 i 4, § 22 ust. 1 i 3.

szczególnemu nadzorowi dyrektora podlegać powinny : W gimnazjach szczególnemu nadzorowi dyrektora podlegać powinny : sposób dokonywania sprostowań błędów i oczywistych omyłek, wpisywanie w arkuszach ocen uczniów w pełnym brzmieniu miesiąc urodzenia ucznia oraz poszczególnych klas ucznia, właściwe wykreślanie niewypełnionych miejsc w arkuszach, właściwe zapisywanie nazw zajęć edukacyjnych w arkuszach ocen – nie stosowanie skrótów, nieużywanie korektora w dokumentacji szkolnej w tym zwłaszcza w arkuszach ocen uczniów, potwierdzenie czytelnym podpisem zgodności wpisów w arkuszach ocen uczniów z dokumentami na podstawie których ich dokonano przez nauczyciela wypełniającego arkusz ocen ucznia w tym przy wpisywaniu oceny z egzaminu gimnazjalnego.

Zalecenia wydane w poszczególnych zakresach Wybór podręczników Zalecenia dotyczyły: nie podania do publicznej wiadomości zestawu podręczników obowiązujących w szkole, nie podania do publicznej wiadomości zestawu podręczników obowiązujących w szkole w terminie do dnia 15 czerwca każdego roku, nie podejmowania działań organizacyjnych umożliwiających obrót używanymi podręcznikami na terenie szkoły.

Zgodność z przepisami prawa przeprowadzania egzaminów poprawkowych Zalecenia dotyczyły: Wyznaczenia terminu egzaminu poprawkowego do dnia zakończenia rocznych zajęć edukacyjno-wychowawczych. Powołania prawidłowego składu komisji do przeprowadzenia egzaminu poprawkowego. Przeprowadzenia egzaminu poprawkowego w ostatnim tygodniu ferii letnich. Umieszczania w protokole z egzaminu poprawkowego pytań egzaminacyjnych. Umieszczania w protokole z egzaminu poprawkowego jego wyniku. Dołączania do protokołu z egzaminu poprawkowego pisemnych prac uczniów. Zamieszczania zwięzłej informacji o ustnych odpowiedziach ucznia. Dołączania do arkusza ocen ucznia protokołu z egzaminu poprawkowego.

Kontrole doraźne - wybrane zagadnienia

Ujawnione nieprawidłowości i wydane zalecenia dotyczyły najczęściej: warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, sposobów prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji, zatrudniania nauczycieli zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, przestrzegania statutów i ich aktualizacji.

Szkoła realizuje programy nauczania uwzględniające podstawy programowe - zalecenia Zgodnie z art. 22a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, 2572, z późn. zm.) przed dopuszczeniem programów nauczania do użytku w szkole należy zasięgnąć opinii rady pedagogicznej. Respektować zapisy art. 22a ust. 2 i 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) zgodnie z którymi dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, dopuszcza do użytku w danej szkole zaproponowane przez nauczycieli programy nauczania stanowiące szkolny zestaw programów nauczania. Podawać do publicznej wiadomości do dnia 15 czerwca zestaw podręczników, które będą obowiązywać od początku roku szkolnego zgodnie z art. 22a ust. 2e ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).

Szkoła stosuje zasady klasyfikowania i promowania - zalecenia Przestrzegać rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007r. Nr 83 poz.562 z późn. zm.). Przestrzegać § 4 ust. 1 oraz § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007r. Nr 83, poz.562 z późn. zm.) – przedstawiać: wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych/ rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych, sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych ucznia; warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej.

Szkoła prowadzi dokumentację - zalecenia Przestrzegać rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.) Przestrzegać rozporządzenia MEN z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 97 poz. 624). W prowadzonej dokumentacji przebiegu nauczania sprostowań błędów i oczywistych omyłek dokonywać w sposób określony w § 22 ust. 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 225 z późn. zm.). Dokonać na bieżąco aktualizacji statutu i § 25 a ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 83 poz. 562 z późn. zm.)

Szkoła zatrudnia nauczycieli - zalecenia Zatrudniać nauczycieli zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli Dz. U. z 2009 r. Nr 50, poz. 400). Zgodnie z art. 10 ust. 9 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) przestrzegać procedur przy zatrudnieniu nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji do nauczania danego przedmiotu.

Dziękuję za uwagę St. wizytator Gabriela Misiaszek - Gruca