Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych Nauczanie / uczenie się języka obcego. Wprowadzenie drugiego języka obcego w gimnazjum - wyzwania i obawy. dr Małgorzata Twardoń Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Gliwicach

Zagadnienia uściślenie terminów specyfika uczenia się / nauczania języka obcego by się powiodło gdy pojawiają się problemy

Nauczanie / uczenie się języka obcego / przyswajanie języka Co wiemy do tej pory? Różnica w przyswajaniu (naturalnym) pierwszego języka (ojczystego), w przypadku dzieci w tzw. okresie krytycznym i uczeniu się kolejnych języków (drugiego, trzeciego) w warunkach instytucjonalnych zwłaszcza po okresie krytycznym Ośrodki mowy w mózgu - Broca, Wernickego

Przyswajanie języka ojczystego / pierwszego Wrodzona zdolność człowieka (gramatyka uniwersalna, kompetencja komunikacyjna) Język (kod) jest niezbędny - do reprezentowania (nazywania) świata (w umyśle) - do komunikacji. Dwie główne funkcje języka: reprezentatywna i komunikacyjna. Porządkowanie wiedzy o świecie (kategoryzowanie) - dziedziny nauki - „przedmioty” w szkole.

Dwujęzyczność W warunkach naturalnych - więcej niż jeden język - dwujęzyczność (równoczesna; sukcesywna - L2 po 3 roku życia) Weinreich: - dwujęzyczność współrzędna (czysta) gdy słowom L1 i L2 odpowiada odrębny system znaczeń - dwujęzyczność złożona - dwujęzyczność podporządkowana Trójjęzyczność – L1, L2, L3

Uczenie się języka Dotyczy zarówno L1 jak i L2 i kolejnych W przypadku L1 (już przyswojonego) dotyczy wiedzy związanej z opisem kategorii gramatycznych, analizą logiczną zdań, rozwijaniem słownictwa, pracy nad poprawnością, poznawaniem piśmiennictwa, etc. W przypadku L2 - zaczynamy od zera (?) - od rozumienia, reagowania, prostych komunikatów, ale ... przyswoiliśmy już L1 - mamy już system znaków i reguł, by opisać świat L3 – L1, strategie nauki L2, fobie – bagaż przeżyć i doświadczeń

Przyswajanie / uczenie się L1 jest niezbędny do przeżycia Jego przyswajanie jest spontaniczne, opiera się na wieloletniej, codziennej, wielogodzinnej ekspozycji na bodźce językowe rodzimych użytkowników L1, w naturalnych sytuacjach użycia języka L2, L3 nie zawsze Jego nauka wymaga dużego nakładu energetycznego w warunkach szkolnych nigdy nie odtworzymy naturalnego nabywania języka

Specyfika nauczania języka obcego Jeśli nie jest niezbędny ... Dokąd zmierzamy, z kim, w jakich warunkach → JAK DOJŚĆ Znać język obcy nabyć kompetencję komunikacyjną w tym języku nie tylko kompetencję językową instytucja uczeń j. obcy nauczyciel

Nauczyciel - wykształcenie - kwalifikacje - dokształcanie - postawa poszukująca - koncentrowanie się na uczniu, nie programie - odpowiednie definiowanie celów (osiągalnych) i dróg - odpowiednie dobieranie technik, pomocy, podręcznika, tempa pracy - przestrzeń bezpośredniego rozwoju - budowanie dobrych relacji

Nauczyciel - cele, metody, techniki, materiały, pomoce, tempo wyznaczamy znając wiek i potrzeby ucznia - nastawiony na rozwiązywanie problemów - elastyczny w reagowaniu na różne sytuacje - kreatywny, innowacyjny, poszukujący własnych metod, technik - doskonalący się, refleksyjny praktyk

Uczeń UMOTYWOWANY - jeśli sam wybierze język - jeśli będzie mógł decydować o niektórych elementach procesu - jeśli będzie otrzymywał odpowiednie wsparcie - jeśli będzie mógł działać - jeśli będą doceniane jego osiągnięcia - jeśli będzie widział postępy, będzie miał poczucie sukcesu - jeśli nie będzie się nudził - jeśli będzie wierzył, że mu się uda - im będzie młodszy, tym lepiej

Szkoła WSPÓŁPRACA całego zespołu dobro dziecka odpowiednie warunki pracy (liczba godzin przeznaczona na język obcy) wspierająca dokształcanie nauczyciela

Problemy źródłem - każdy z elementów modelu - nauczyciel - szkoła - uczeń Mury – jak je przeskoczyć

Jeśli to dysleksja Orzeczenie Bezwzględna współpraca z psychologiem Zmierzenie się z problemem Odpowiednie (specjalne) metody i techniki pracy: Np. Metoda stymulacji wielozmysłowej Rozumieć problem Znać metody i techniki pracy „Pani syn / córka musi się więcej starać”

Na zakończenie - cytat „… zdał maturę za trzecim razem, Marta Bogdanowicz, Mariola Smoleń (red.) Dysleksja w kontekście nauczania języków obcych. Wydawnictwo HARMONIA, Gdańsk 2004. „… zdał maturę za trzecim razem, ukończył studia na Politechnice Gdańskiej, a dziś jest profesorem MIT (Massachussets Institute of Technologie) i członkiem grupy badawczej noblistów z dziedziny fizyki. Do dziś pisze nieortograficznie we wszystkich znanych mu językach” (p. 14).

Bibliografia Bogdanowicz M., Smoleń M. (red), 2004: Dysleksja w kontekście nauczania języków obcych. Wydawnictwo HARMONIA, Gdańsk. Davis R.D., Braun E.M., 2001: Dar dysleksji. Zysk i S-ka, Poznań. Kurcz I., 2000: Psychologia języka i komunikacji. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa. Butkiewicz A., Bogdanowicz K., 2008: DYSLEXIA IN THE ENGLISH CLASSROOM.Techniki nauczania języka angielskiego uczniów z dysleksją. Wydawnictwo HARMONIA, Gdańsk.