Studenci w 2010 r Proces Boloński - co warto o nim wiedzieć? Elżbieta Walkiewicz

19.VI.1999 Deklaracja Bolońska Deklaracja Sorbońska (F, D, GB, IT) - Deklaracja Bolońska (29 państw w tym PL) - Kom. Paryski – (33 państwa) - Kom. Berliński (40 państw) -Kom. z Bergen – (45 państw) - Kom. Londyński – (46 państw) - Kom. z Leuven - Kom. z Wiednia (47 państw) 1998 to ogólnoeuropejskie przedsięwzięcie, którego istotą są zmiany w systemach szkolnictwa wyższego a strategicznym celem jest stworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego i podniesienie międzynarodowej konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyższego 2020 EOSW

Państwa uczestniczące w Procesie Bolońskim Obecnie w PB uczestniczy 47 krajów: Albania, Andora, Armenia, Austria, Azerbejdżan, Belgia, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czarnogóra, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Gruzja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Kazachstan, Lichtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Mołdawia, Niemcy, Norwegia, Macedonia, Malta, Polska, Portugalia, Rosja, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Ukraina, Watykan, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.

Deklaracja Bolońska (1999) - określono następujące cele: przyjęcie systemu czytelnych i porównywalnych tytułów zawodowych/stopni wprowadzenie systemu opartego na 2 głównych cyklach kształcenia: studiach I stopnia (licencjackich/inżynierskich) i studiach II stopnia (magisterskich) wprowadzenie systemu punktów kredytowych - ECTS (European Credit Transfer System) promowanie mobilności studentów i pracowników uczelni, rozwój współpracy europejskiej w zakresie zapewniania jakości kształcenia, promowanie wymiaru europejskiego w szkolnictwie wyższym Komunikat Praski (2001) - wprowadzono dodatkowo jeszcze 3 cele: promowanie kształcenia przez całe życie (lifelong learning), zwiększenie zaangażowania studentów oraz instytucji szkolnictwa wyższego na rzecz realizacji PB, promowanie atrakcyjności Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego poza Europą Podstawowe założenia PB wg dokumentów bolońskich

Komunikat Bergeński (2005) - wskazano następujące priorytety działań na kolejne lata: rozwój studiów doktoranckich oraz powiązanie sektora szkolnictwa wyższego z sektorem badań, wymiar społeczny PB tj. zapewnienie dostępności do studiów szczególnie studentom z grup o niższym statusie społecznym, usuwanie barier w mobilności poprzez m.in. akceptację pełnego uznawania okresu studiów zrealizowanego w uczelni partnerskiej przyjęte dwa istotne dokumenty tj. standardy i wskazówki dot. zapewnienia jakości kształcenia oraz ramę kwalifikacji EOSW Komunikat Londyński (2007) - jako priorytety do 2009 roku przyjęto: dalszą likwidację przeszkód w rozwoju mobilności, tworzenie krajowych strategii w zakresie wymiaru społecznego szkolnictwa wyższego, opracowanie baz danych w zakresie mobilności oraz wymiaru społecznego, zwrócenie uwagi na zatrudnialność absolwentów w odniesieniu do każdego z trzech cykli kształcenia, szeroką promocję założeń PB w innych częściach świata. Komunikat Berliński (2003) - uznając znaczenie badań jako integralnej części szkolnictwa wyższego, przyjęto 2 cele: rozszerzenie systemu studiów o trzeci stopień – studia doktoranckie, wzmocnienie współpracy w ramach Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego i Europejskiej Przestrzeni Badawczej

Komunikat z Leuven/Louvain- la Neuve (2009) - podsumowano osiągnięcia PB oraz wskazuje priorytety dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego na następne dziesięciolecie, którymi są: wymiar społeczny szkolnictwa wyższego - równy dostęp i możliwość ukończenie studiów, uczenie się przez całe życie w tym wdrożenie krajowych ram kwalifikacji, zatrudnialność i współpraca uczelni z rynkiem pracy, kształcenie ukierunkowane na studenta, powiązanie edukacji, badań i innowacji, umiędzynarodowienie studiów, wzrost mobilności poprzez tworzenie tzw. "okienek mobilności" oraz wspólne kształcenie, potrzeba zbierania danych dla monitorowania postępu w zakresie mobilności, wymiaru społecznego i zatrudnialności, opracowanie mechanizmów ułatwiających identyfikowanie i porównywanie instytucji szkolnictwa wyższego w Europie (klasyfikacje i rankingi szkół wyższych), zwrócenie uwagi na finansowanie szkolnictwa wyższego. Komunikat z Budapesztu - Wiednia (2010) – podtrzymano ustalenia z poprzednich konferencji i potrzebą kontynuacji działań związanych z realizacją założeń PB. formułują

Proces Boloński – cele dydaktyczne Przygotowanie uczących się do rynku pracy Przygotowanie do bycia aktywnym obywatelem demokratycznego społeczeństwa Rozwój osobowy uczących się Rozwój i podtrzymywanie podstaw wiedzy zaawansowanej (społeczeństwo i gospodarka oparta na wiedzy) ich realizacji służą

Proces Boloński - zadania Mobilność studentów i pracowników uczelni Kształtowanie postaw sprzyjających powstawaniu wspólnoty Europejczyków Porównywalność kwalifikacji / dyplomów Podniesienie atrakcyjności i konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyższego w świecie (różnorodność programowa i instytucjonalna) Dostosowanie kształcenia w poszczególnych krajach do potrzeb rynku pracy Unii Europejskiej Zapewnienie jakości kształcenia w szkołach wyższych wykonywane są poprzez zastosowanie

Proces Boloński - narzędzia Studia wielostopniowe System akumulacji i transferu osiągnięć - ECTS Suplement do dyplomu Akredytacja europejska Ramy kwalifikacji

Trochę więcej o narzędziach PB

Uczelnia działająca zgodnie z celami Procesu Bolońskiego powinna prowadzić studia, w zależności od przyznanych uprawnień: studia jednostopniowe (studia licencjackie sem. / inżynierskie - 7 – 8 sem.), studia dwustopniowe (studia magisterskie - 3 – 4 sem. ) jednolite studia magisterskie - 9 – 12 sem. studia trzystopniowe – doktoranckie - nie dł. niż 4 lata Student powinien mieć możliwość kontynuowania studiów na stopniu wyższym bezpośrednio po ukończeniu studiów na stopniu niższym lub po przerwie Studia wielostopniowe

Struktura studiów (1) studia I stopnia studia II stopnia studia jednolite studia III stopnia 300 magister (MA) bechelor (BA) Poziom studiów (pkt ECTS) doktor (Ph.D.)

System akumulacji i transferu osiągnięć - ECTS ECTS to system akumulacji i transferu punktów zaliczeniowych stosowanych w szkolnictwie wyższym EOSW (może być też stosowany w innych formach LLL) głównie w celu promowania mobilności studentów i zapewnienia jakości kształcenia. Akumulacja ECTS- gromadzenie punktów w celu uzyskania kwalifikacji lub dyplomu Transfer ECTS – przenoszenie punktów z jednego programu do innego w obrębie tej samej lub innej instytucji ułatwiastosowanie podst. dok. ECTS: katalogu przedmiotów, formularza zgłoszeniowego studenta, porozumienia o programie zajęć, wykazu zaliczeń, suplementu do dyplomu

W bolońskim modelu studiów przypisano następujący zakres punktów ECTS: studia I stopnia 180 – 240 pkt studia II stopnia 90 – 120 pkt jednolite st. magisterskie 300 – 360 pkt 30 pkt = 1 semestr 60 pkt = 1 rok (ok godz. śr. nakład pracy studenta studiów stacjonarnych dla uzyskania założonych w programie efektów kształcenia / uczenia się) 1pkt odpowiada 25 – 30 godz. Poświadczenie 180 pkt uprawnia do wydania suplementu do dyplomu

Suplement do dyplomu Co to jest? suplement do dyplomu jest dokumentem, który zawiera informacje potrzebne do określenia poziomu i charakteru wykształcenia uzyskanego przez absolwenta studiów wyższych tj.: program studiów, osiągnięcia w dziedzinie nauki i innych form aktywności, charakterystykę systemu szkol. Wyższego Dla kogo? suplement jest dla przyszłego pracodawcy, w kraju i za granicą, pierwszym źródłem wiadomości o kompetencjach absolwenta Po co? suplement do dyplomu ułatwia mobilność pionową (w tym karierę akademicką) stanowiąc podstawę do uznawania kwalifikacji absolwenta w dalszym toku kształcenia

Akredytacja europejska W PL prowadzone są, niezależne od siebie: akredytacja państwowa – PKA - (zew., obowiązkowa, zgodna ze standardami międzynarodowymi) akredytacja środowiskowa cel PB zapewnienie wysokiej jakości kształcenia w EOSW oraz współdziałanie w tym zakresie na forum europejskim PROCES AKREDYTACJI Zewnętrzne i wewnętrzne systemy zapewnienia jakości służą realizacja

Standardy dla zapewniania jakości kształcenia w uczelniach (wewnętrzne systemy jakości) odnoszą się głównie do: polityki uczelni na rzecz zapewniania jakości, monitorowania, oceny programów i uzyskiwania dyplomów, systemu oceny studentów, zapewniania jakości kadry nauczającej, pomocy dydaktycznych i pomocy studentom w nauce, systemu zbierania informacji o zarządzaniu, programami nauczania i inną działalnością, informacji o uczelni i jej rozpowszechnianiu. Uczelnie

Ramy kwalifikacji Cel strategiczny PB EOSW Instrument - Rama Kwalifikacji dla EOSW (zwana bolońską), która ma służyć jako inspiracja dla krajowych ram kwalifikacji (komunikat z Bergen w 2005 r. ), które w zgodzie z ramą bolońską miały być wdrożone do 2010 r Bolońskie i krajowe ramy kwalifikacji Europejskie (w tym bolońskie) ramy kwalifikacji: wspólny system odniesienia (uniwersalny język przekładu), który wiąże krajowe ramy kwalifikacji (2)

Europejskie ramy kwalifikacji są podstawowym instrumentem (oprac. przez KE) umożliwiającym porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w rozmaitych zakresach i formach uczenia się, w różnych miejscach i czasie Wg zalecenia PE i RUE z 23 kwietnia 2008r są one [...] wspólnymi europejskimi ramami odniesienia, wiążącymi systemy kwalifikacji różnych krajów [...] dzięki którym kwalifikacje staną się bardziej czytelne i łatwiejsze do zrozumienia w różnych państwach i systemach w Europie (6) promocji mobilności obywateli między krajami ułatwieniu im procesu uczenia się przez całe życie (polityka edukacyjna LLL) służą 2 celom

Ramy kwalifikacji jako narzędzie uczenia się przez całe życie ERK (EQF), jako rama odniesienia składa się z: 8 poziomów i (zgodnie z ideą LLL) ujmują pełną skalę kwalifikacji, zdobywanych w ramach kształcenia formalnego, jak i poza nim (np. kursy, szkolenia, doświadczenie zawodowe) 3 działów: wiedza / umiejętności / inne kompetencje

Krajowe ramy kwalifikacji są narzędziem służącym do opisu i klasyfikowania kwalifikacji ze względu na poziomy osiągnięć, scharakteryzowane wedle przyjętych w danym kraju zestawów kryteriów (wskaźników) mających jednak jasne odniesienia do ram europejskich (5). Krajowe ramy kwalifikacji, mają być zgodne (lecz nie jednolite) z ramami europejskimi, które stanowią modelem odniesienia. Przyjęte w KRK wskaźniki (deskryptory) wiedza umiejętności postawy

Warto wiedzieć, że Proces Boloński zapoczątkował kulturę reform w szkolnictwie wyższym, warunkujących gospodarczy i społeczny rozwój Europy przyczynia się do zmian kulturowych pozwalających młodzieży dostosować się do wymogów rynków pracy, procesów związanych z globalizacją i geopolityką, do rozwoju nowoczesnych technologii i funkcjonowania w coraz bardziej złożonych sytuacjach społecznych pozwala na zaspokajanie w coraz szerszym zakresie aspiracji edukacyjnych społeczeństw i rozwój osobowy jednostki

Przydatne materiały i linki: (1) A. Kraśniewski, Proces Boloński to już 10 lat, Wyd. FRSE, Warszawa 2009, s.19. (2), (3), (4), (5) E. Chmielecka, prezentacja pt. Europejskie i Krajowe Ramy Kwalifikacji – nowe narzędzie organizacji kształcenia (6) zalecenie PE i RUE z 23 kwietnia 2008 r w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (w:) Od Europejskich do Krajowych Ram Kwalifikacji, (red.) Chmielecka E., MEN, Warszawa 2009, s.8. (dostęp na dzień 5 kwietnia 2010r.) (dostęp na dzień 20 kwietnia 2010r) (dostęp na dzień 5 kwietnia 2010r.) (dostęp na dzień 5 kwietnia 2010r.) (dostęp na dzień 7 kwietnia 2010r.)

Dziękuję za uwagę