STOPIEŃ POINFORMOWANIA SPOŁECZEŃSTWA O MOŻLIWOŚCIACH WYKORZYSTANIA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH PREZENTACJA Z BADAŃ – wersja skrócona Pentor dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego grudzień 2005

CELE BADAWCZE jak oceniany jest pierwszy rok członkostwa w Unii Europejskiej? jaki jest ogólny klimat wokół funduszy strukturalnych? jaka jest wiedza o funduszach strukturalnych jakie są potrzeby w zakresie informacji Jak pod względem formy i treści powinna wyglądać optymalna kampania informacyjna?

METODOLOGIA Badanie zrealizowane zostało metodą zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI). Zrealizowano 20 dyskusji grupowych w 10 lokalizacjach. Warszawa Puszcza Mariańska Łomża Olsztyn Zamość Biłgoraj Katowice Wrocław Śrem Rawa Mazowiecka Przy wyborze lokalizacji pod uwagę brano dwa kryteria: Wielkość miejscowości Stopień wykorzystania funduszy strukturalnych

METODOLOGIA Wywiady zrealizowano w 5 grupach: Beneficjenci instytucjonalni (4 FGI): przedstawiciele władz samorządowych, przedstawiciele organizacji NGO, liderzy opinii publicznej Przedsiębiorcy (5 FGI): małe przedsiębiorstwa zatrudniające do 10 pracowników, przedstawiciele produkcji, handlu i usług Rolnicy (2 FGI): właściciele gospodarstw rolnych, osoby odpowiedzialne za podejmowanie najważniejszych decyzji w gospodarstwie rolnym Młodzież wchodząca na rynek pracy (3 FGI): osoby w wieku do 28 lat, bez nawiązanego stosunku pracy (na czas określony i nieokreślony) Indywidualni beneficjenci (6 FGI): mieszkańcy wsi oraz miast Struktura próby umożliwia uchwycenie różnych perspektyw

OGÓLNA OCENA CZŁONKOSTWA W UNII Otwarcie granic - swoboda podróży, pracy kontaktów Poczucie dumy z członkostwa, dowartościowanie Zmiana mentalności – aktywność, inicjatywa Większa gospodarność, przedsiębiorczość Odpływ młodych, wykształconych ludzi. Wątpliwości co do pozycji Polski w Unii Pogłębianie nierówności społecznych Rozbudowana biurokracja. VAT na internet - droższe usługi internetowe Podwyżki cen na wiele artykułów, w tym żywności. Pomoc finansowa z Unii i prowadzone dzięki niej inwestycje Generalnie odbierana w kategoriach pozytywnych, jednak pojawiły się również interpretacje negatywne. EFEKTY POZYTYWNE NASZEGO CZŁONKOSTWA EFEKTY NEGATYWNE NASZEGO CZŁONKOSTWA

OGÓLNA OCENA CZŁONKOSTWA W UNII - RÓŻNICE PERSPEKTYW Zróżnicowanie doświadczeń zawodowych i osobistych sprawia, że ocena członkostwa w Unii jest bardzo zróżnicowana. ROLNICY Indywidualna perspektywa (wszyscy) Dopłaty Inwestycje w infrastrukturę PRZEDSIĘBIORCY Indywidualna perspektywa (niektórzy) otwarcie rynku drogi nieliczni, wspominają o korzystaniu z pieniędzy z Unii ADMINISTRACJA/NGO Perspektywa społeczności Perspektywa własnych doświadczeń Inwestycje w infrastrukturę Miękkie efekty Wymiana wiedzy i doświadczenia. ZWYKLI OBYWATELE Wpływ często nieuświadamiany. Perspektywa społeczności Świadomość zwiększa doświadczenie – praca, nauka Inwestycje w infrastrukturę możliwość pracy i nauki za granicą, zmiany mentalności. WSZYSCY niewiarygodny wzrost biurokracji Skomplikowane procedury zróżnicowanie pokoleniowe: ludzie młodsi prezentowali znacznie większy poziom wiedzy oraz zaangażowania

PIENIĄDZE Z UNII - OGÓLNY KLIMAT Idea pomocy finansowej przyjmowana jest na ogół pozytywnie i przychylnie.. Płaszczyzna lokalna, indywidualna - dobrze, że są pieniądze, ale tak na prawdę to nie są one dla mnie, zwykłego, przeciętnego obywatela, przedsiębiorcy, rolnika. Płaszczyzna kraju - polska administracja jako instytucjonalna bariera hamująca przyjmowanie pomocy, lub też źle wykorzystująca pieniądze. Płaszczyzna geopolityczna - różne sposoby interpretacji przyczyn udzielania przez Unię pomocy finansowej - w myśl zasady, że nie ma nic za darmo. (Bariery na tym poziomie wskazywane były stosunkowo rzadko) postrzegana jest jednak przez pryzmat barier i utrudnień na różnych płaszczyznach

PIENIĄDZE Z UNII - PERSPEKTYWA INDYWIDUALNA W perspektywie indywidualnej - pieniądze z Unii są nie dla mnie - są dla większych, bogatszych, mających układy. Wszędzie, jak chcę złożyć jakiś wniosek, wszędzie muszę wypełniać setki papierów, tony i urzędnik jest niedoinformowany, niedouczony, sam nie ma pojęcia, za chwilę jest zmiana prawa, tamten wniosek jest nieważny, biurokracja..... brak wiedzy o możliwościach działania - co akurat ja mogę zrobić, jakie mam możliwości, zagubienie w machinie biurokratycznej lęk przed popełnieniem pomyłki w trudnych procedurach Niepewność co efektu włożonych wysiłków, niepewność co do sposobu rozliczania, ryzyko nie otrzymania zwrotu, konieczność włożenia własnego wkładu - brak środków, ryzyko, lęk, długotrwałe procedury podważające sens - potrzeba jest właśnie teraz, za pół roku może być już nieaktualna, brak wsparcia instytucjonalnego, brak pomocy urzędników,

WIEDZA NA TEMAT FUNDUSZY –PERSPEKTYWA KRAJU Główną bariery jakie tu wymieniano to: Skomplikowane procedury i biurokracja Brak jasnych reguł przyznawania wsparcia odczuwalny, wyraźny brak instytucjonalnego wsparcia, brak wiedzy gdzie się udać po informacje, niekompetencja i nieżyczliwość urzędów i urzędników - używanie niezrozumiałego języka, brak zrozumienia problemu, odsyłanie od drzwi do drzwi, niejasność, brak jednoznacznych wskazówek, zrzucanie odpowiedzialności na wyższy szczebel, bądź na Unię, brak materiałów informacyjnych, organizowane szkolenia - nieadekwatne do potrzeb, przeładowane niepotrzebną teorią, prowadzone przez niekompetentnych prowadzących, korupcja - propozycje płatnej pomocy ze strony urzędników, organizowanie szkoleń, których prawdziwym celem jest nawiązanie kontaktów dla płatnych usług, pomoc oferowana przez najróżniejszego rodzaju firmy specjalizujące się w odpłatnym przygotowywaniu wniosków.

Wiedza instytucjonalna abstrakcyjna, operująca definicjami. zbyt teoretyczna. hermetyczna, zamknięta, mało ludzka, tworząca własny świat reguł. kształtująca wizerunek tematu odległego, nie dla zwykłego śmiertelnika, nie dla mnie. dająca podstawy do myślenia w kategoriach fatalistycznych. Życiowa, przydatna, przekazywana z ust do ust. Operująca konkretem i przykładem. Skuteczna w dotarciu. ALE!!! Nieuporządkowana, nieudolna, bez szerszej perspektywy. Nieporównywalna w obrębie różnych ludzi i grup. Będąca pożywką do tworzenia mitów. Pełna negatywnych emocji, subiektywna. Wiedza pochodząca z doświadczeni WIEDZA NA TEMAT FUNDUSZY - WNIOSKI OGÓLNE Media nie przekazują wiedzy instytucjonalnej w skuteczny sposób. Nie wspierają doświadczenia

FUNDUSZE STRUKTURALNE I PROGRAMY OPERACYJNE - ZNAJOMOŚĆ POJĘĆ Pojęcia FUNDUSZE STRUKTURALNE oraz PROGRAMY OPERACYJNE w ogóle nie funkcjonują w świadomości społecznej. Oba pojęcia były zdecydowanie obce dla niemal wszystkich uczestników grup. Nie niosły też ze sobą żadnego znaczenia, a samo ich brzmienie odbierane było jako obce, skomplikowane, ze świata polityki, nie dla mnie. Pojęcia, którymi powszechnie posługują się ludzie to: pieniądze z Unii, fundusze z Unii, fundusze unijne, pieniądze unijne, pomoc unijna, pomoc finansowa, dotacje z Unii, dopłaty (w rolnictwie), środki unijne, środki motywujące, refundacje, pieniądze z Brukseli. FUNDUSZE STRUKTURALNE Operacja chirurgiczna Struktura???? PROGRAMY OPERACYJNE Finanse, pieniądze, fundusze Operacja wojskowa Komputery, system Windows Bankowość, operacje bankowe

INSTYTUCJE ODPOWIEDZIALNE ZA WDRAŻANIE FUNDUSZY STRUKTURALNYCH Bardzo rzadko operowano konkretnymi nazwami instytucji Bardzo często instytucje lokowane były centralnie, zupełnie poza polem działania zwykłych obywateli, - gdzieś na górze, Centralnie, chyba Warszawa, jakieś ministerstwo Lub rzadziej były postrzegane jako części różnych urzędów, które respondenci odwiedzają w codziennym życiu – jako pokój w takim urzędzie, pokój najczęściej z niekompetentnym i mało życzliwym urzędnikiem. Instytucje odpowiedzialne za wdrażanie funduszy strukturalnych są zupełnie nieznane respondentom. Respondenci nie tylko nie potrafią ich wskazać, ale w większości fakt istnienia takich instytucji jest poza świadomością respondentów. Odhumanizowanie instytucji Odsunięcie instytucji Odrealnienie instytucji Instytucje pełnią rolę przysłowiowego chłopca do bicia Lokalni urzędnicy zasłaniają nimi swoją nieudolność i niekompetencje

FUNDUSZE Z UNII EUROPEJSKIEJ - ŚWIADOMOŚĆ CELÓW Percepcja funduszy z Unii Europejskiej zatrzymuje się najczęściej po prostu na fakcie otrzymywania pieniędzy, bez świadomości ogólnych celów jakie leżą u podstaw pomocy. Cel pomocy - nowa droga, nowy chodnik itp. Świadomość Polaków zatrzymuje się najczęściej na fizycznym produkcie pomocy Polak czuje się beneficjentem (o ile w ogóle się nim czuje) o tyle, o ile po prostu jeździ po mniej dziurawych drogach, korzysta z chodnika, lub kanalizacji. W świadomości respondentów nie ma bezpośredniego i oczywistego związku między funduszami z Unii Europejskiej, a rozwojem ekonomicznym kraju, rozwojem przedsiębiorczości, tworzeniem nowych miejsc pracy, wyrównywaniem szans. W tym sensie Polacy nie czują się beneficjentami. Świadomość tych celów, mają jedynie nieliczni. Głosy takie odnotowano wśród samorządowców i młodzieży. Cele szersze i bardziej ogólne są nieuświadamiane

FUNDUSZE Z UNII EUROPEJSKIEJ - PRZEZNACZENIE Polacy interpretują przeznaczenie pomocy z Unii Europejskiej w krótkiej, bezpośredniej, namacalnej perspektywie. Bardziej powszechne są twarde efekty, na miękkie wskazywano znacznie rzadziej. duże inwestycje w infrastrukturę. dróg, obwodnic, autostrad; chodników; kanalizacji; obiektów sportowych. inwestycje w rolnictwo (wskazywane powszechnie). rozwój przedsiębiorczości (wskazywane rzadko). inwestycje w wyposażenie szkół (Młodzież i mieszkańcy) renowacja zabytków. ochrona środowiska,

FUNDUSZE Z UNII EUROPEJSKIEJ - PRZEZNACZENIE Efekty miękkie wskazywano rzadziej. Wiedza o nich nie należy do wiedzy powszechnej, ale jest ściśle związana z praktyką - własnym doświadczeniem, lub doświadczeniem znajomych. programy edukacyjne, stypendia, programy wymiany zagranicznej Młodzież i rodzice nowe zajęcia w programie szkolnym Młodzież pomoc bezrobotnym, szkolenia Mieszkańcy programy ułatwiające zatrudnienie Przedsiębiorcy działania zmierzające do wyrównywania szans na rynku pracy - Przedstawiciele organizacji Działania na rzecz promocji społeczeństwa bez podziałów. Pomoc dla mniejszości narodowych, działania zwalczające ksenofobię i rasizm, wzmacniające otwartość.

OCZEKIWANIA CO DO INFORMACJI

WIEDZA O FUNDUSZACH - PODSUMOWANIE wiedza w zakresie funduszy strukturalnych Niewielka Wiedza bazuje na własnym oraz zasłyszanym doświadczeniu Nasycona negatywnymi emocjami W procesie komunikacji dominują określeń pejoratywnych Nieznajomość zasad ubiegania się o fundusze Brak podstawowych informacji o tym czym są fundusze strukturalne W społecznej świadomości nie funkcjonuje urzędowa terminologia Proces ubiegania się rozumiany jest głównie przez pryzmat barier

WIEDZA NA TEMAT FUNDUSZY - PRZEŁOŻENIE NA DZIAŁANIE chcieli, ale na wstępie ich zniechęcono strasząc, że i tak pieniędzy nie dostaną chcieli skorzystać, ale nie wiedzieli jak chcieli skorzystać ale zniechęcili ich urzędnicy W ogóle nie wiedzieli, że mogą skorzystać Niewiedza na gruncie indywidualnym skutkuje biernością oraz nieskutecznością podejmowanych działań. W konsekwencji na grupach obecnych było niewiele osób, które skorzystały z pieniędzy unijnych. NASI RESPONDENCI zaczęli procedurę ale nie zdążyli z terminem - utknęli na etapie zbierania informacji

OCZEKIWANIA CO DO INFORMACJI Istnieje społeczne przyzwolenie na wydawanie pieniędzy na dobre i potrzebne kampanie informacyjne. Mówi się, że nieznajomość prawa szkodzi, a jak się nie zna funduszy, to nie można z nich skorzystać… Puszcza Mariańska, beneficjenci instytucjonalni Zgłaszane zapotrzebowanie na informację o funduszach strukturalnych jest duże. Obserwujemy brak wiedzy, lecz ogromne chęci jej zdobywania Jest świadomość, iż wiedza jest konieczna dla właściwego gospodarowania funduszami unijnymi.

Kontekst i idea funduszy strukturalnych Kto może liczyć na jakąś pomoc z Unii? Co można sfinansować z pieniędzy unijnych? Gdzie można znaleźć więcej informacji na ten temat? INFORMACJA WSTĘPNA WSZYSCY OCZEKIWANIA CO DO INFORMACJI INFORMACJA WŁAŚCIWA – BENEFICJENCI BEZPOŚREDNI Na co konkretnie ja (przedsiębiorca, rolnik) mogę uzyskać wsparcie z Unii? Ile pieniędzy mogę dostać i na jakich zasadach? Jakie wymagania muszę spełnić, żeby otrzymać pieniądze? Co konkretnie mam zrobić? Gdzie mam szukać potrzebnych mi dokumentów/materiałów? Z jakimi trudnościami, problemami mam się liczyć? Gdzie mam się udać, jeżeli będę potrzebować pomocy? Beneficjenci pośredni zadowolą się informacją na poziomie ogólnym Beneficjenci bezpośredni oczekują informacji szczegółowej – co, gdzie w jaki sposób.

OCZEKIWANIA CO DO INFORMACJI Informacja wstępna i właściwa wymagają innych kanałów przekazu. INFORMACJA WSTĘPNA Reklama w telewizji Reklama w prasie fachowej Ulotki DOBRE ŹRÓDŁO INFORMACJI ZŁE ŹRÓDŁO INFORMACJI Billboardy/Plakaty Reklama w prasie codziennej INFORMACJA WŁAŚCIWA Punkty informacyjne Szkolenia Doradztwo indywidualne Programy dokumentalne/publicystyczne Internet Podręczniki/kompedia wiedzy Ulotki Reklama

OCZEKIWANIA CO DO INFORMACJI Informacja ma spełniać trzy podstawowe funkcje: Informować, kto może skorzystać z pomocy Informować, na co konkretnie można uzyskać pomoc Informować, co trzeba zrobić żeby pomoc uzyskać Informacja powinna być: Zindywidualizowana/sprofilowania Konkretna i praktyczna Obiektywna

OCZEKIWANIA CO DO INFORMACJI Informacja powinna być zindywidualizowana Mieć wyrazistego adresata tak, by przykuć jego uwagę - Materiały bez adresata są ignorowane i nie budzą zainteresowania. Treść informacji powinna odpowiadać zapotrzebowaniu danej grupy - mały przedsiębiorca chce czytać o innych małych przedsiębiorcach. Powinna być przekazywana językiem danej grupy - Respondenci oczekują, by o funduszach informowali ich ludzie tacy jak oni. Powinna być zakorzeniona w lokalnych realiach - mówić o problemach i możliwościach typowych dla regionu, w którym żyją. To powinno być na pierwszym miejscu – dla kogo. Tak żeby na pierwszy rzut oka siebie zdefiniować, żeby dalej czytać lub nie.. Wrocław, przedsiębiorcy Nie informacje robione pod kątem ogółu obywateli i funduszy, tylko konkretnych osób i konkretnych potrzeb.. Katowice, młodzież

OCZEKIWANIA CO DO INFORMACJI Język i nadawca komunikatu muszą być dopasowane do odbiorcy. O funduszach Unii Europejskiej powinni informować eksperci i zwyczajni ludzie, którym udało się otrzymać pomoc unijną. Wiarygodne źródła informacji To osoby, które mają wiedzę i doświadczenie w zakresie funduszy strukturalnych Reklamy: zwykli ludzie, którzy otrzymali pomoc (np. przedsiębiorca, rolnik, samorządowiec) Programy telewizyjne: zwykli ludzi, którzy otrzymali pomoc, eksperci, autorytety w danej dziedzinie Niewiarygodne źródła informacji To osoby, którym płaci się za przedstawienie informacji o funduszach strukturalnych lub osoby, które mogą mieć w tym interes polityczny Politycy Aktorzy Dziennikarze

OCZEKIWANIA CO DO INFORMACJI Praktyczną wartość informacji, zdaniem naszych rozmówców, podnosi obecność przykładów z życia. pokazuje, iż fundusze unijne są osiągalne (innym się udało). tłumaczy często zawiły język teorii na praktykę. dosłownie pokazują, co można zrobić dzięki pomocy z Unii.PRZYKŁAD Zamiast takiego tekstu najlepsza była by jakaś prezentacja - jeden, drugi trzeci przykład, krok po kroku. Jaś Kowalski zakłada klub sportowy, pozyskał sobie środki unijne w taki sposób, rodzaj dokumentu, gdzie się udać, kiedy się udać i po co się udać… Zamość, indywidualni beneficjenci Jak człowiek zobaczy, o jednak im się udało, na czyimś doświadczeniu, szybciej w to uwierzy… Olszyn, młodzież

OCZEKIWANIA CO DO INFORMACJI TAK Przykład na temat zakupu maszyn w materiałach dla przedsiębiorców Rolnik na polu, w roboczym stroju Przedsiębiorca Jan Kowalski z firmy Mirex NIE Przykład o budowie autostrad w materiałach dla przedsiębiorców Rolnik w garniturze Przedsiębiorca X By przykład był efektywny i wiarygodny musi być on jednak skonstruowany wg pewnego schematu: musi być zindywidualizowany, adekwatny dla grupy, do której skierowana jest informacja. powinien być rzeczywisty, pokazywać prawdziwych beneficjentów w ich naturalnym otoczeniu. Wszelkie odejścia od realizmu sytuacji (np. rolnik na polu w eleganckiej skórzanej kurtce) rodzą wątpliwości, co do prawdziwości przekazu. powinien być imienny. Należy dążyć do jak najbardziej szczegółowego przedstawienia projektodawcy. Ideałem jest przekaz Jan Kowalski, właściciel firmy Mirex z Katowic. powinien być obiektywny, pokazywać zarówno sukcesy, jak i problemy.

OCZEKIWANIA CO DO INFORMACJI Informacja powinna być obiektywna – pokazywać korzyści i problemy Informacja dwubiegunowa Oswaja z możliwymi problemami, działa na zasadzie szczepionki Jest wiarygodna, wzbudza zaufanie Nie zostanie odrzucona jako propaganda Jest zgodna z doświadczeniem Bardzo duży nacisk jest kładziony na wizualizację, na uwidocznienie znaczka EFS na projektach czy flagę unijną, aby beneficjenci wiedzieli o tym. Ale na dalszy plan schodzi jakość szkolenia, pokazania plusów i minusów, czy też plusów dodatnich czy ujemnych… Biłgoraj, rolnicy Ważne, żeby były pokazane też złe strony, ludzie chcą, żeby były pokazane złe strony, przygotują się na to, że są jednak problemy… Warszawa, indywidualni beneficjenci Ale myślę, że też należy mówić o problemach - nie można mówić zbyt cukierkowo. Osoby, które chociaż trochę się z tym zetknęły wiedzą, że są problemy. Typowa reklama w takiej sytuacji trochę zniechęca. Wrocław, beneficjenci instytucjonalni

są w przeważającej większości nieznane, a ich symbolika nieczytelna. nie tworzą żadnej całości. wrażenie chaosu brak widocznego związku między logiem NPR a programami operacyjnymi brak elementów wspólnych Sposób, w jaki odbierane były prezentowane loga jest charakterystyczny dla społecznego funkcjonowania wiedzy instytucjonalnej. NARODOWY PLAN ROZWOJU, PROGRAMY OPERACYJNE - WIZUALIZACJA

Oczekiwania co do informacji - wnioski ogólne

WNIOSKI OGÓLNE Najważniejsze jest, aby we wszystkich komunikatach odbiorca odnalazł siebie i swoje problemy, uświadomił sobie stojące przed nim możliwości oraz dowiedział się jak z tych możliwości skorzystać. ma być zindywidualizowana ma być praktyczna i konkretna ma być obiektywna ma być dostępna INFORMACJA

WNIOSKI OGÓLNE Reklamy telewizyjne i radio Ulotki Programy publicystyczne INFORMACJA WSTĘPNA: KAMPANIA MEDIALNA Szkolenia Punkty konsultacyjne Doradztwo bezpośrednie Internet DZIAŁANIA W TERENIE Uproszczenie terminologii urzędowej Unifikacja logotypów programów operacyjnych DZIAŁANIA SYSTEMOWE BEZPOŚREDNI BENEFICJENCI OGÓŁ SPOŁECZEŃSTWA

Najważniejszy jest bezpośredni kontakt. INFORMACJA WŁAŚCIWA PUNKTY INFORMACYJNE SZKOLENIA, KONFERENCJE, SPOTKANIA INDYWIDUALNE DORADZTWO

PUNKTY INFORMACYJNE dystrybucja materiałów informacyjnych (ulotek, podręczników, wzorów wniosków) doradztwo i konsultacje (bezpłatne) w zakresie możliwej pomocy unijnej oraz tego co trzeba zrobić, żeby ją uzyskać, w tym pomoc przy wypełnianiu wniosków pośrednictwo w kontaktach – kontakty pomiędzy zainteresowanymi pomocą w danym obszarze, kontakty do osób, którym udało się otrzymać pomoc baza zrealizowanych projektów, baza możliwych problemów WARUNKI POWODZENIA: rozreklamowane, kompetentni konsultanci, język zwykłych ludzi, długie godziny otwarcia (przynajmniej do 18.00), kompleksowa obsługa bez odsyłania dalej, w szczególności do płatnych doradców. INFORMACJA WŁAŚCIWA Zainteresowani: przedsiębiorcy, rolnicy, organizacje pozarządowe, młodzież. Lokalizacja: jak najbliżej, na terenie powiatu, przy urzędach miejskich, izby gospodarcze

SZKOLENIA, KONFERENCJE Zainteresowani: przedsiębiorcy, rolnicy, organizacje pozarządowe, samorządowcy. Płatność: najlepiej bezpłatne, mogą być płatne, gdy spełnione będą najważniejsze oczekiwania. WARUNKI POWODZENIA: kompetentni szkoleniowcy, język zwykłych ludzi, dobrze widziana będzie obecność praktyka, czyli osoby, której udało się otrzymać dofinansowanie. INFORMACJA WŁAŚCIWA w 100% użyteczne, co oznacza, Zindywidualizowane: przeznaczone dla jednej określonej grupy, np. dla małych przedsiębiorców Zorientowane na problem: koncentrujące się na jednym obszarze, np. jak dostać dofinansowanie na zakup maszyn Konkretne: koncentrujące się na praktyce, nie na teorii, pokazujące konkretne możliwości, przykłady Kompleksowe: omawiające cały proces ubiegania się o pomoc, począwszy od możliwości, poprzez wymagania, możliwe problemy, skończywszy na wypełnianiu wniosków/formalności Połączone z indywidualnym doradztwem

INDYWIDUALNE DORADZTWO Zainteresowani: szczególnie przydatne dla przedsiębiorców, którzy podkreślali brak czasu na udział w grupowych szkoleniach, czy na wizyty w punktach informacyjnych Płatność: najlepiej bezpłatne, mogą być płatne, gdy spełnione będą najważniejsze oczekiwania Oczekiwania: Kompetentny doradca: posiadający wszechstronną wiedzę w zakresie możliwości wsparcia dla przedsiębiorstw i rozumiejący specyfikę działalności gospodarczej Doradca praktyk, posługujący się zwykłym językiem (nie urzędowym) Kompleksowe doradztwo: omawiające cały proces ubiegania się o pomoc, począwszy od możliwości, poprzez wymagania, możliwe problemy, skończywszy na wypełnianiu wniosków/formalności INFORMACJA WŁAŚCIWA

Zainteresowani: przedsiębiorcy, samorządowcy, organizacje pozarządowe Dostępność: punkty informacyjne, instytucje zarządzające Oczekiwania: Napisane jasnym, prostym, potocznym językiem, jak najmniej urzędowej terminologii, definicje i objaśnienia trudnych pojęć Zawierające całą potrzebną wiedzę konieczną do złożenia dobrego wniosku, bez odsyłania do ustaw, rozporządzeń itp. Zorientowane na problem: koncentrujące się na jednym obszarze Konkretne: koncentrujące się na praktyce, nie na teorii, pokazujące konkretne możliwości, przykłady Kompleksowe: omawiające cały proces ubiegania się o pomoc, począwszy od możliwości, poprzez wymagania, możliwe problemy, skończywszy na wypełnianiu wniosków/formalności Podręczniki/kompendia wiedzy są przydatnym materiałem dla osób już zdecydowanych ubiegać się o pomoc. INFORMACJA WŁAŚCIWA

KANAŁY INFORMACJI Internet jest dobrym źródłem informacji dla młodzieży, przedsiębiorców i organizacji pozarządowych, mieszkańców dużych miast. Zainteresowani: młodzież, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, mieszkańcy dużych miast Dostępność: stronny www powinny być reklamowane w punktach informacyjnych i na ulotkach. Oczekiwania: Przejrzysty układ stron Napisane jasnym, prostym, potocznym językiem, jak najmniej urzędowej terminologii, definicje i objaśnienia trudnych pojęć Informacja, jak poruszać się po stronie, w jakiej kolejności Zindywidualizowana informacja, zakładki dla określonych grup (dla rolników, przedsiębiorców itp). Kompleksowe informacje: omawiające cały proces ubiegania się o pomoc, począwszy od możliwości, poprzez wymagania, możliwe problemy, skończywszy na wypełnianiu wniosków/formalności