Stanowisko dotyczące Polski Stanowisko służb Komisji w sprawie opracowania umowy o partnerstwie i programów w Polsce na lata 2014-2020

Kontekst Podejście aktywne: informacje o stanowisku służb Komisji w sprawie priorytetów na lata 2014-2020 przekazane państwu członkowskiemu na wczesnym etapie Ramy dialogu pomiędzy służbami Komisji a państwem członkowskim Ściślejsze dostosowanie do strategii „Europa 2020” i zaleceń dla poszczególnych państw (krajowy program reform) Stanowisko dotyczące Polski ma charakter pilotażowy: zostało przedstawione Polsce w dniu 28.09.2012 r. Inauguracja z udziałem komisarza Johannesa Hahna w Warszawie w dniu 05.10.2012 r.

Główne cele strategii „Europa 2020” w odniesieniu do Polski Obecna sytuacja w Polsce Krajowy cel na rok 2020 określony w KPR Inwestowanie 3% PKB UE w badania i rozwój 0,74% (2010) 1,7% Redukcja emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do poziomu z 1990 r. -4,5% (prognozy na 2020 r. w porównaniu z 2005 r.) +12% (wielkość emisji w 2010 r. w porównaniu z 2005 r.) 14% (krajowy cel wiążący dla sektorów nieobjętych ETS w porównaniu z 2005 r. ) Uzyskiwanie 20% energii z odnawialnych źródeł energii 9,4% (2010 r.) 15% Zwiększenie efektywności energetycznej o 20% 96,9 Mtoe (2010 r.) 96 Mtoe Redukcja o 13,6 Mtoe 75% ludności w wieku od 20 do 64 lat powinno mieć zatrudnienie 64,8% (2011 r.) 71% Obniżenie odsetka osób wcześnie kończących naukę do mniej niż 10% 5,4% (2010 r.) 4,5% Co najmniej 40% osób w wieku od 30 do 34 lat powinno uzyskać wykształcenie wyższe lub równoważne 35,3% (2010 r.) 45% Zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem o co najmniej 20 mln w UE (w porównaniu z poziomem z 2008 r.) 10,4 mln osób zagrożonych ubóstwem (2010 r.) Zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem o 1,5 mln w porównaniu z poziomem z 2010 r.

Infrastruktura sieciowa Wyzwania dla Polski I Infrastruktura sieciowa zły stan techniczny sieci kolejowej starzejący się tabor niska gęstość sieci autostrad niski poziom nasycenia łączami szerokopasmowymi przestarzała sieć energetyczna

Wyzwania dla Polski II Otoczenie biznesu sprzyjające innowacjom mały udział badań i rozwoju w PKB: 0,74% (2010 r.) mały udział badań i rozwoju w sektorze prywatnym: tylko 7% przedsiębiorstw stosuje badania i rozwój słabe powiązania pomiędzy nauką a przemysłem rozdrobniony system badań i innowacji ograniczona dostępność kapitału wysokiego ryzyka niepełne wykorzystanie potencjału e-gospodarki potrzeba administracji bardziej przyjaznej przedsiębiorstwom

Wyzwania dla Polski III Uczestnictwo w rynku pracy Niski współczynnik aktywności zawodowej: 64.8% (2011); docelowo: 71% Drugi w UE najniższy wskaźnik zatrudnienia starszych pracowników (zwłaszcza kobiet) Jeden z najniższych wskaźnikow wieku dezaktywizacji zawodowej Pogarszająca się sytuacja młodzieży na rynku pracy Brak przystępnych cenowo usług opieki nad dziećmi Edukacja: problem z jakością i niedopasowaniem kwalifikacji do potrzeb rynku pracy Duży odsetek osób zagrożonych ubóstwem Restrukturyzacja wybranych sektorów (np. rolnictwa)

Wyzwania dla Polski IV Efektywne gospodarowanie zasobami i gospodarka niskoemisyjna gospodarka PL zużywa dwa razy więcej energii niż wynosi średnia w UE niedociągnięcia w zakresie produkcji, przesyłu i dystrybucji energii niewykorzystanie potencjalnych odnawialnych źródeł energii stałe niedociągnięcia w zakresie oczyszczania ścieków gospodarowanie odpadami: zbyt wiele składowisk, niewystarczający poziom recyklingu niewystarczające zapobieganie powodziom i niewystarczająca ochrona zasobów naturalnych

Cztery priorytety w zakresie finansowania w Polsce nowoczesna infrastruktura sieciowa na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia otoczenie biznesu sprzyjające innowacjom zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej poprzez poprawę polityki w dziedzinie zatrudnienia, włączenia społecznego i edukacji gospodarka przyjazna dla środowiska i zasobooszczędna

Związek pomiędzy priorytetami finansowania a celami tematycznymi Priorytety finansowania Powiązane cele tematyczne Nowoczesna infrastruktura sieciowa na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia   Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach (infrastruktura sieciowa) Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno- komunikacyjnych (infrastruktura sieciowa) Otoczenie biznesu sprzyjające innowacjom Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno- komunikacyjnych (infrastruktura niesieciowa) Podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej Zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej poprzez poprawę polityki w dziedzinie zatrudnienia, włączenia społecznego i edukacji Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem Inwestowanie w umiejętności, edukację i uczenie się przez całe życie Gospodarka przyjazna dla środowiska i zasobooszczędna Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach (infrastruktura niesieciowa) Promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów

Nowoczesna infrastruktura sieciowa na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia bezwzględne warunki finansowe: największy obszar objęty finansowaniem; udział względny: spadek w porównaniu z latami 2007-2013 poprawa dostępności modernizacja sieci energetycznych zwiększenie stopnia wykorzystania ICT

Nowoczesna infrastruktura sieciowa na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia Cel tematyczny 7: Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych Cel tematyczny 4 (częściowo): Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach (infrastruktura sieciowa) Cel tematyczny 2 (częściowo): Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych (infrastruktura sieciowa)

Odpowiednie zalecenia dla poszczególnych krajów: Cel tematyczny 7: Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych Odpowiednie zalecenia dla poszczególnych krajów: wzmocnienie roli i zasobów urzędu sprawującego nadzór nad rynkiem kolejowym oraz zapewnienie skutecznego i sprawnego wdrożenia projektów inwestycyjnych w kolejnictwie Kolej: TEN-T i łączenie węzłów drugorzędnych/trzeciorzędnych modernizowanie istniejących korytarzy, likwidowanie luk, wdrożenie europejskiego systemu zarządzania ruchem kolejowym modernizowanie taboru Drogi: TEN-T i łączenie węzłów drugorzędnych/trzeciorzędnych likwidowanie luk w bazowej sieci drogowej TEN-T (prze)budowa głównych korytarzy drogowych łączących ośrodki wzrostu z regionami peryferyjnymi

Cel tematyczny 7: Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych Przyjazny dla środowiska i zrównoważony transport miejski inteligentne systemy transportu i plany mobilności, czyste ekologicznie pojazdy, łączenie różnych rodzajów transportu i usługodawców intermodalne systemy transportu i centra logistyczne (dworce kolejowe, porty morskie i porty lotnicze) przejście z transportu drogowego na inne rodzaje transportu (zwłaszcza kolejowy) promowanie alternatywnych paliw o niskiej zawartości węgla Czynniki decydujące o powodzeniu: poprawa planowania strategicznego, opracowanie zrównoważonego i opartego na priorytetach planu projektu (przy wsparciu w ramach inicjatywy Jaspers), wzmocnienie potencjału administracyjnego (PKP PLK), restrukturyzacja systemów ustalania cen i konserwacji w celu zwiększenia konkurencji

Cel tematyczny 4 (częściowo): Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach (infrastruktura sieciowa) Rozwój i modernizacja systemów dystrybucji energii sieci dystrybucji energii elektrycznej niskiego napięcia, w tym inteligentne sieci, oraz integracja rozproszonego wytwarzania energii z siecią rozwój/modernizacja miejskich sieci ciepłowniczych Czynniki decydujące o powodzeniu: większość inwestycji powinna być dokonana przez sektor prywatny; wsparcie publiczne powinno mieć charakter uzupełniający i być udzielane za pośrednictwem odnawialnych funduszy/gwarancji, jeżeli jest to możliwe. Wsparcie publiczne powinno być ukierunkowane na nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku i rozwój nowych technologii. Powinny istnieć efektywne i stabilne ramy regulacyjne (np. umowa o poprawę efektywności energetycznej)

Cel tematyczny 2 (częściowo): Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych (infrastruktura sieciowa) Rozszerzenie dostępu do usług szerokopasmowych oraz rozwój szybkich sieci rozwijanie dostępu nowej generacji; zwykłe sieci szerokopasmowe tylko na obszarach oddalonych/wiejskich opracowanie kompletnych rozwiązań: sieci dystrybucji i dostępu, w tym inwestycji na etapie końcowym, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów oddalonych/wiejskich Czynniki decydujące o powodzeniu: wsparcie publiczne powinno być ukierunkowane na nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku, a inne inwestycje należy pozostawić sektorowi prywatnemu; znaczenie neutralności technologicznej; terminowe zgłaszanie programów pomocy państwa; badanie synergii z innymi projektami infrastrukturalnymi (np. łączenie robót w zakresie sieci szerokopasmowych z robotami drogowymi)

Otoczenie biznesu sprzyjające innowacjom zwiększenie alokacji, zarówno w wartościach bezwzględnych, jak i względnych przeznaczanie co najmniej 50% środków z EFRR na efektywność energetyczną i odnawialne źródła energii, ICT, innowacje i wsparcie dla MŚP (woj. mazowieckie: 60%) zwiększenie prywatnych inwestycji w badania i innowacje zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw rozwój e-gospodarki dostęp do usług finansowych i zaawansowanych usług dla przedsiębiorstw administracja efektywna i przyjazna przedsiębiorstwom

Otoczenie biznesu sprzyjające innowacjom Cel tematyczny 1: Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji Cel tematyczny 2 (częściowo): Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych (infrastruktura niesieciowa) Cel tematyczny 3: Podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury Cel tematyczny 11: Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej

Cel tematyczny 1: Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji Odpowiednie zalecenia dla poszczególnych krajów: podjęcie dodatkowych środków służących zapewnieniu otoczenia biznesu sprzyjającego innowacjom poprzez zapewnienie lepszych powiązań między badaniami, innowacjami i przemysłem, a także w drodze ustanowienia wspólnych obszarów priorytetowych oraz instrumentów wspierających cały cykl innowacji; poprawa dostępu do finansowania działań w zakresie badań i innowacji w postaci gwarancji i finansowania pomostowego Zwiększenie prywatnych inwestycji w badania i innowacje wsparcie na rzecz innowacji, w szczególności w MŚP, badania stosowane, linie pilotażowe, wczesna walidacja produktu, kluczowe technologie wspomagające, ekoinnowacje, wsparcie dla innowacyjnych przedsiębiorstw rozpoczynających działalność, wspólne wynalazki (współpraca przedsiębiorstw polskich i zagranicznych), wspólne fundusze sektorowe sektora nauki i sektora przemysłu

Cel tematyczny 1: Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji Rozwój infrastruktury badawczej i innowacyjnej oraz centrów doskonałości poprawa jakości ośrodków badawczych w Polsce, aby osiągać wybitne wyniki w dziedzinie badań i innowacji w celu stymulowania i podejmowania wspólnych projektów z przedsiębiorstwami i zagranicznymi ośrodkami badawczymi na potrzeby wspólnych wynalazków Tworzenie środowiska przyjaznego innowacjom dla innowacyjnych przedsiębiorstw polityka klastrów, sieci przedsiębiorstw, parki technologiczne i naukowe, inkubatory, wysokiej jakości usługi dostosowane do indywidualnych potrzeb, internacjonalizacja, instrumenty finansowe, wsparcie na rzecz patentów/prawa własności intelektualnej Czynniki decydujące o powodzeniu: lepsza koordynacja polityki w dziedzinie nauki i innowacji oraz polityki w dziedzinie przemysłu w oparciu o przegląd polskiej gospodarki (Foresight 2030); koordynacja pomiędzy strategiami inteligentnej specjalizacji na poziomie krajowym i regionalnym; wczesne zaangażowanie zainteresowanych stron w opracowywanie i planowanie polityki

Wzmocnienie zastosowań ICT dla e-administracji Cel tematyczny 2 (częściowo): Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych (infrastruktura sieciowa) Rozwój produktów i usług ICT oraz handlu elektronicznego, a także zwiększanie zapotrzebowania na ICT tworzenie nowych, innowacyjnych e-usług dla przedsiębiorstw i naukowców zastosowanie ICT w celu wspierania zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności obszarów oddalonych i wiejskich Wzmocnienie zastosowań ICT dla e-administracji wspieranie nowych zastosowań związanych z e-zamówieniami, e-kształceniem, e-kulturą, e-integracją, e-zdrowiem zgodnie z agendą cyfrową UE poprawa interoperacyjności i dostępności różnych systemów Czynniki decydujące o powodzeniu: doświadczenie z lat 2007-2013: poprawa koordynacji w obszarze ICT, w tym lepsza realizacja projektów (przygotowanie, cele, wdrożenie) w obszarze administracji elektronicznej i rozwiązań B2B. Powinny istnieć wyraźne, wymierne rezultaty dla społeczeństwa

Cel tematyczny 3: Podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury Poprawa wydajności poprzez przedsiębiorczość i innowację inwestycje w maszyny/wyposażenie, aby przyjmować innowacyjne technologie i wytwarzać innowacyjne produkty promowanie innowacji wśród MŚP (produkcja, przetwarzanie, marketing, zarządzanie/organizacja); eksperymentowanie i wprowadzanie na rynek innowacyjnych rozwiązań dostosowane do potrzeb systemy finansowe oparte na podziale ryzyka (kapitał wysokiego ryzyka, anioły biznesu, dotacje) Wspieranie zmian strukturalnych poprzez opracowywanie nowych modeli biznesowych w MŚP wspieranie internacjonalizacji i współpracy z innymi firmami spoza Polski, stymulowanie ekoinnowacji (np. korzystanie z odnawialnych źródeł energii), stosowanie technologii ekologicznych

Cel tematyczny 3: Podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury Efektywne otoczenie wspierające przedsiębiorstwa i przyczyniające się do innowacji, przedsiębiorczości i internacjonalizacji ukierunkowane usługi doradcze dla np. przedsiębiorstw rozpoczynających działalność, dostęp do nowych rynków, efektywne gospodarowanie zasobami, transfer technologii, udział w klastrach oferowanie kompleksowego pakietu narzędzi wsparcia, łączenie dotacji (dla przedsiębiorstw rozpoczynających działalność i na początkowe etapy projektów) i funduszy odnawialnych (dla bardziej zaawansowanych inwestycji) Czynniki decydujące o powodzeniu: lepsza koordynacja różnych strategii związanych z innowacjami na poziomie krajowym i regionalnym; analiza braków w celu zrozumienia potrzeb finansowych MŚP i opracowania odpowiednich instrumentów finansowych; ułatwienie dostępu do rynków finansowych i uproszczenie procedur regulacyjnych dla MŚP

Cel tematyczny 11: Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skutecznej administracji publicznej Inwestycje muszą być skoncentrowane w oparciu o jasną strategię poprawy skuteczności administracji Cele: Zmniejszenie barier i obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw Poprawa systemu transpozycji i wdrażania dyrektyw UE Poprawa dostępu oraz efektywności/jakości systemu sądownictwa Rozwój administracji elektronicznej z uwzględnieniem lepszej integracji i standaryzacji oferowanych usług

Zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej poprzez poprawę polityki w dziedzinie zatrudnienia, włączenia społecznego i edukacji Cel tematyczny 8: Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników Cel tematyczny 9: Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem Cel tematyczny 10: Inwestowanie w umiejętności, edukację i uczenie się przez całe życie

Zwiększenie współczynnika aktywności zawodowej poprzez poprawę polityk zatrudnienia, integracji społecznej i edukacji Wzrost względnego udziału w alokacji zgodnie z nowym Rozporządzeniem 2014-2020 20% ESF przeznaczone na integrację społeczną/zmniejszenie ubóstwa

Cel tematyczny 8: Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników Odpowiednie rekomendacje: Cele określone w Stanowisku KE Zmniejszenie bezrobocia młodzieży, zwiększenie dostępności praktyk zawodowych i uczenia się w miejscu pracy Zwiększenie zatrudnienia ludzi młodych poprzez działania wspierające szybsze i bardziej udane przejście od kształcenia do zatrudnienia oraz "gwarancje dla młodzieży" Wzmocnienie wysiłków na rzecz zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy oraz podwyższenia wskaźnika przyjmowania dzieci zarówno do placówek opieki nad najmłodszymi dziećmi, jak i placówek przedszkolnych, poprzez zapewnienie stałego finansowania oraz inwestycji w infrastrukturę publiczną, zapewnienie wykwalifikowanego personelu i przystępnych cen Zwiększenie stopy zatrudnienia kobiet poprzez zapewnienie lepszego dostępu do placówek opieki nad dziećmi i elastyczne formy zatrudnienia Zajęcie się kwestią utrwalonej praktyki wczesnego przechodzenia na emeryturę w celu podwyższenia wieku dezaktywizacji zawodowej Podniesienie wskaźników zatrudnienia osób starszych poprzez dostosowane do potrzeb i skuteczne środki na rzecz aktywnego starzenia się w dobrym zdrowiu

Cel tematyczny 9: Wspieranie integracji społecznej i walka z ubóstwem Odpowiednie rekomendacje: Cele określone w Stanowisku KE Zwalczanie segmentacji rynku pracy oraz ubóstwa wśród osób pracujących Ograniczenie społecznych różnic w dostępie do przystępnych cenowo, trwałych usług wysokiej jakości, w tym opieki nad dziećmi, opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym Podniesienie wskaźników zatrudnienia grup zagrożonych wykluczeniem społecznym poprzez działania aktywnego włączenia (osób niepełnosprawnych, młodzieży i innych grup w niekorzystnej sytuacji) Wykorzystanie potencjału ekonomii społecznej w zakresie tworzenia miejsc pracy poprzez rozwój zrównoważonych przedsiębiorstw społecznych Zastosowanie mają również rekomendacje w odniesieniu do celu tematycznego „Wspieranie zatrudnienia i mobilności pracowników”, po dostosowaniu do potrzeb najsłabszych grup społecznych

Cel tematyczny 10: Inwestowanie w umiejętności, edukację i uczenie się przez cale życie Odpowiednie rekomendacje: Cele określone w Stanowisku KE Zwiększenie dostępności programów praktyk zawodowych i uczenia się w miejscu pracy Zwiększenie uczestnictwa w systemie uczenia się przez całe życie, szczególnie osób starszych i słabo wykwalifikowanych Modernizacja systemu szkolenia zawodowego Zapewnienie równego dostępu do dobrej jakości i trwałych finansowo placówek opieki nad dziećmi Ukierunkowane działania podnoszące jakość kształcenia podstawowego i   średniego Podniesienie jakości szkoleń zawodowych i przyjęcie strategii uczenia się przez całe życie Lepsze dopasowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy i podniesienie jakości nauczania

Czynniki decydujące o powodzeniu celów tematycznych 8-11 - Spełnienie warunków ex-ante (w szczególności w odniesieniu do strategii redukcji ubóstwa, szkolnictwa wyższego, zdrowia i administracji publicznej), - Stabilność zobowiązan politycznych oraz zapewnienie odpowiedzialności za działania, - Zapewnienie efektywności zatrudnieniowej działań skierowanych do osób, - Skoncentrowane i odpowiadające na potrzeby rozwiązania systemowe odpowiadające na istniejące wąskie gardła prawne i instytucjonalne, - Zapewnienie komplementarności funduszy na poziomie polityk, aby ustanowić jasne cele i potrzeby inwestycyjne oraz ich praktyczna realizacja za pomocą specyficznych rozwiazań wdrożeniowych, w szczegolności w zakresie inwestycji w edukację, zdrowie, dobre rządzenie i wsparcie dla przedsiębiorstw - Zapewnienie właściwych rozwiazań wdrożeniowych zgodnych z zakresem odpowiedzialności za poszczególne polityki - stanowisko DG EMPL: utrzymanie obecnego modelu wdrażania

Gospodarka przyjazna dla środowiska i zasobooszczędna Stosunkowe zwiększenie alokacji, w szczególności w odniesieniu do efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii Co najmniej 6% EFRR na przejście na gospodarkę niskoemisyjną (woj. mazowieckie: 20%) Przejście na efektywną energetycznie gospodarkę niskoemisyjną Ochrona środowiska i lepsze zarządzanie zasobami naturalnymi

Gospodarka przyjazna dla środowiska i zasobooszczędna Cel tematyczny 4 (częściowo): Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach (infrastruktura niesieciowa) Cel tematyczny 5: Promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem Cel tematyczny 6: Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów

Cel tematyczny 4 (częściowo): Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach (infrastruktura niesieciowa) Odpowiednie zalecenia dla poszczególnych krajów: zwiększenie wysiłków na rzecz poprawy systemu zachęt dla inwestycji w wytwarzanie energii i efektywność energetyczną Promowanie efektywności energetycznej wspieranie gruntownej modernizacji energetycznej budynków publicznych i domów prywatnych, w tym promowanie budynków o niemal zerowym zużyciu energii, efektywnych systemów chłodzenia i   ogrzewania; inwestycje w oświetlenie publiczne wzmocnienie środków efektywnych pod względem energii w usługach, przemyśle i rolnictwie poprzez promowanie środków na rzecz efektywności energetycznej (szczególnie wśród MŚP), w tym odzysku ciepła odpadowego ze źródeł przemysłowych

Cel tematyczny 4 (częściowo): Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach (infrastruktura niesieciowa) Wspieranie inwestycji w odnawialne źródła energii zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii poprzez produkcję energii elektrycznej, kogenerację oraz ogrzewanie i chłodzenie z odnawialnych źródeł energii inwestycje w ułatwianie odbioru energii ze źródeł odnawialnych odnawialne źródła energii w transporcie: biopaliwa promowanie korzystania z odnawialnych źródeł energii wśród MŚP Redukcja emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie i leśnictwie Czynniki decydujące o powodzeniu: skupienie się na wprowadzaniu na rynek technologii nowej generacji (plan EPSTE); spójna, stabilna i przewidywalna strategia w zakresie odnawialnych źródeł energii; realizowanie większości inwestycji przez sektor prywatny; wsparcie publiczne powinno być ukierunkowane na nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku i w miarę możliwości być udzielane za pośrednictwem funduszy odnawialnych

Cel tematyczny 5: Promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem Przystosowanie się do zmiany klimatu w obszarze gospodarki wodnej i zapobiegania powodziom zrównoważona gospodarka wodna, w tym efektywność wykorzystania wody, retencja wody, efektywne planowanie przestrzenne uwzględniające obszary zalewowe i naturalną retencję wody środki zapobiegania powodziom, w tym tworzenie map obszarów ryzyka powodziowego, projekty zapobiegania powodziom na poziomie dorzecza w koordynacji z państwami sąsiadującymi i opracowanie odpowiednich narzędzi monitorowania Przystosowanie się do zmiany klimatu w innych obszarach (gospodarka leśna, użytkowanie gruntów, zarządzanie sferą przybrzeżną) pasy ochronne w lasach chroniące przed erozją i pożarami zalesianie i sadzenie pasów leśnych wzdłuż cieków wodnych; lepsze zarządzanie glebą zintegrowany, zrównoważony rozwój stref przybrzeżnych w powiązaniu ze strategią Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego ulepszenie systemów zarządzania klęskami żywiołowymi i zarządzania zapobieganiem ryzyku

Cel tematyczny 5: Promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem Czynniki decydujące o powodzeniu: opracowanie strategii w dziedzinie zmiany klimatu (planowanej na początek 2013 r.); koordynacja działań w obszarze zapobiegania powodziom poprzez zintegrowane planowanie i efektywne plany realizacji projektu; wdrożenie dorobku prawnego związanego z planami gospodarowania wodami w dorzeczu; tworzenie map obszarów ryzyka powodziowego zgodnie z dyrektywą w sprawie powodzi; wzmocnienie zarządzania i potencjału instytucjonalnego

Cel tematyczny 6: Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów Inwestycje w sektorze wodnym i sektorze odpadów dla spełnienia wymogów prawodawstwa UE oczyszczanie ścieków (rozbudowa systemu odbioru, modernizacja oczyszczalni ścieków, oczyszczanie osadów), wody (infrastruktura zapewniająca wodę pitną, oczyszczanie wody, ograniczanie wycieków) wspieranie rozwoju infrastruktury przetwarzania odpadów zgodnie z hierarchią odpadów, traktując priorytetowo zapobieganie powstawaniu odpadów, ponowne wykorzystanie i recykling; składowanie musi ulec ograniczeniu Poprawa jakości środowiska miejskiego włącznie z regeneracją terenów poprzemysłowych i zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza środki ochrony jakości powietrza w odniesieniu do sektorów powodujących największe zanieczyszczenie, odwadnianie, środki przeciwdziałające zasklepianiu gleby, rekultywacja terenów skażonych

Cel tematyczny 6: Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów Ochrona różnorodności biologicznej, ochrona gleby oraz promowanie usług ekosystemowych i zielonej infrastruktury zarządzanie wartościowymi obszarami i ich odtwarzanie, szczególnie obszarów Natura 2000 wspieranie przejścia na zrównoważone środowiskowo praktyki rolne i rybołówstwo/akwakulturę Czynniki decydujące o powodzeniu: transpozycja i wdrożenie odpowiednich dyrektyw z dziedziny ochrony środowiska w połączeniu ze wzmocnieniem potencjału instytucjonalnego organów w zakresie wdrażania projektów i zarządzania nimi; finansowanie sieci Natura 2000 zgodnie z traktowanym priorytetowo programem ramowym

Uwarunkowania ex ante Uwarunkowania ex ante są koniecznymi warunkami efektywnego i skutecznego korzystania z funduszy UE Dla Polski największe znaczenie mają następujące uwarunkowania: opracowanie kompleksowego krajowego planu transportu (obejmującego w szczególności transport kolejowy i drogowy) opracowanie krajowej lub regionalnej strategii na rzecz inteligentnej specjalizacji w dziedzinie badań i innowacji (obejmującej rozdział dotyczący ICT) oraz krajowego planu dostępu nowej generacji przeprowadzenie działań w celu skutecznej realizacji programu Small Business Act opracowanie krajowej strategii ograniczania ubóstwa opracowanie krajowych lub regionalnych strategii na rzecz zwiększania uczestnictwa w szkolnictwie wyższym

Uwarunkowania ex ante zapewnienie efektywnego wdrożenia dorobku prawnego UE w   dziedzinie ochrony środowiska w sektorach gospodarowania odpadami (dyrektywa 2009/98/WE) i gospodarki wodnej (dyrektywa 2000/60/WE), a także przepisów horyzontalnych dotyczących oceny oddziaływania na środowisko i strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (dyrektywy 85/337/EWG; 2001/42/WE) transpozycja do prawa krajowego dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii (2009/28/WE) zapewnienie strategii podnoszenia skuteczności administracji, w tym reform administracji publicznej zapewnienie krajowej lub regionalnej strategii zdrowia zapewniającej dostęp do wysokiej jakości świadczeń zdrowotnych i stabilności gospodarczej w sektorze rybołówstwa - poprawa gromadzenia danych na potrzeby zarządzania rybołówstwem (aby zapewnić niezakłócone przejście z   zarządzania bezpośredniego na zarządzanie dzielone) oraz wdrożenie unijnego systemu kontroli, inspekcji i egzekwowania prawa

Zarządzanie polityką spójności w Polsce Podział budżetu pomiędzy programy krajowe i regionalne Wskaźniki wyników i absorpcji środków finansowych w większości z 16 programów regionalnych są bardzo zadowalające. Ewentualny większy udział regionów w budżecie całkowitym będzie uzależniony od lepszej koordynacji polityki regionalnej i krajowej. Liczba krajowych programów operacyjnych Duże krajowe programy operacyjne rozpoczynano powoli głównie z powodu złożonych struktur koordynacyjnych i znacznej liczby złożonych dużych projektów. Komisja będzie wspierała wszelkie propozycje zmierzające do zmniejszenia złożoności i przyspieszenie startu programów. Większą liczbę krajowych sektorowych programów operacyjnych można rozważyć w następujących dziedzinach: 1) środowisko naturalne, zmiana klimatu i energia, 2) transport, 3) badania i innowacje, 4) społeczeństwo informacyjne.

Zarządzanie polityką spójności w Polsce Programy operacyjne oparte na wielu funduszach? Nowe rozporządzenia dają państwom członkowskim możliwość oparcia programów operacyjnych na EFRR/Funduszu Spójności/EFS. Programy operacyjne oparte na wielu funduszach nie gwarantują automatycznie zintegrowanego podejścia i lepszej koordynacji: każdy wniosek trzeba będzie ocenić na podstawie jego własnych zalet i   wartości dodanej. EFS: zachowanie obecnego modelu realizacji i zapewnienie komplementarności na poziomie polityki: jasność co do celów i potrzeb inwestycyjnych oraz przełożenie ich w praktyce za pośrednictwem określonych narzędzi wdrażania. Rola projektów kluczowych KE nie ma zastrzeżeń co do koncepcji wczesnego określania projektów o znaczeniu strategicznym, lecz należy to rozwiązanie stosować tylko w odniesieniu do projektów, które rzeczywiście mają znaczenie strategiczne. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego powinno podjąć inicjatywę w odniesieniu do opracowania jasnych wytycznych dotyczących wyboru i przygotowania projektów kluczowych.

Zarządzanie polityką spójności w Polsce Opracowanie spójnych ram strategicznych na potrzeby ważnych obszarów inwestycji współfinansowanych z funduszy UE Strategie muszą stać się mniej rozdrobnione i stabilne przez dłuższy czas; powinny też być gotowe na początku kolejnego okresu programowania. Pomoże to w wybraniu projektów najlepszej jakości. Dotyczy to na przykład innowacji (strategia inteligentnej specjalizacji), infrastruktury kolejowej i drogowej (generalne plany dotyczące transportu kolejowego i drogowego) i sieci szerokopasmowych/ICT (agenda cyfrowa dla Polski). Działania następcze w odniesieniu do wdrażania zasad udzielania zamówień publicznych i przepisów w dziedzinie ochrony środowiska Prawodawstwo krajowe jest obecnie zgodne z dyrektywami UE; zapewnione jest również wdrożenie prawodawstwa. Należy jednak podjąć wysiłki w zakresie informowania i szkolenia potencjalnych beneficjentów, aby w celu uniknięcia późniejszych korekt finansowych, stosowali właściwe procedury.

Narzędzia na potrzeby wymiaru terytorialnego Zintegrowane inwestycje terytorialne wsparcie w ramach różnych osi priorytetowych jednego lub kilku programów operacyjnych w celu osiągnięcia zintegrowanych inwestycji na danym terytorium inwestycje mogą być zarówno odgórne, jak i oddolne: w odniesieniu do danego terytorium powinna istnieć jasna strategia zintegrowane inwestycje terytorialne powinny być wymienione osobno w każdym programie operacyjnym ze wskazaniem przydziału finansowego z każdej osi priorytetowej zarządzanie zintegrowanymi inwestycjami terytorialnymi: przez instytucję zarządzającą lub obowiązek ten może być powierzony instytucji pośredniczącej, państwa członkowskie powinny określić w swoich umowach o partnerstwie ustalenia dotyczące stosowania zintegrowanych inwestycji terytorialnych Przeznaczenie co najmniej 5% środków z EFRR na zintegrowany rozwój zrównoważony realizowane poprzez zintegrowane inwestycje terytorialne przy powierzeniu uprawnień miastom: stopień powierzonych uprawnień zależy od kontekstu krajowego wykaz miast wymieniony w umowie o partnerstwie dotyczącym platformy na rzecz rozwoju obszarów miejskich powinien odpowiadać zintegrowanej inwestycji terytorialnej na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich

Narzędzia na potrzeby wymiaru terytorialnego Rozwój kierowany przez lokalną społeczność ściśle oddolne podejście na ściśle określonym obszarze niewielka skala lokalna grupa działania określa treść strategii i operacje finansowane w jej ramach wieloletnia strategia promowania innowacji na poziomie lokalnym poprzez tworzenie sieci kontaktów i lokalne partnerstwo publiczno-prywatne Powiązanie z makrostrategiami, jak np. strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego Polska powinna dążyć do efektu synergii z sąsiadującymi państwami w dziedzinie badań i transferu technologii, infrastruktury, ochrony środowiska i zapobiegania ryzyku, szczególnie w odniesieniu do wód w zlewisku Morza Bałtyckiego, a także w dziedzinie zrównoważonego rozwoju gospodarczego na morzu.

Harmonogram wrzesień/październik 2012 r.: przedstawienie stanowiska Polsce i impreza inauguracyjna w Warszawie od listopada 2012 r. do połowy 2013 r.: nieformalne posiedzenia poświęcone dialogowi i posiedzenia techniczne między KE a Polską II lub III kwartał 2013 r. (wstępnie): przedłożenie KE projektu umowy o partnerstwie z Polską KE: przesłanie Polsce mandatu negocjacyjnego i uwag na temat umowy o partnerstwie w ciągu trzech miesięcy od jej przedłożenia koniec 2013 r.: przyjęcie umowy o partnerstwie III lub IV kwartał (wstępnie): przedłożenie KE programów operacyjnych Polski KE: uwagi na temat programów operacyjnych w ciągu trzech miesięcy od ich przedłożenia maj 2014 r. (wstępnie): ostateczny termin przyjęcia programów operacyjnych

InfoRegio: ec.europa.eu/inforegio Więcej informacji InfoRegio: ec.europa.eu/inforegio RegioNetwork: www.regionetwork2020.eu