Ewangelia - podstawowe źródło wiedzy o Jezusie Temat katechezy: Ewangelia - podstawowe źródło wiedzy o Jezusie

Pismo Święte

Wiarygodność Ewangelii Autorstwo Ewangelii (świadectwa zewnętrzne): Pochodzą one od dwóch Apostołów (Mateusza i Jana) oraz uczniów apostolskich (Marka i Łukasza) – takie świadectwo daje św. Ireneusz († 202). Wymienia on imiona autorów oraz podaje szczegóły, które da się potwierdzić w analizie samych Ewangelii. Najstarsze świadectwo dotyczące autorów dwóch Ewangelii dał Papiasz, uczeń św. Jana Apostoła w dziele Wykład mów Pana (125 r.). Stwierdza on, że Marek jako uczeń Piotra spisał starannie z pamięci mowy i czyny Pana, ale nie według ich kolejności; Mateusz zaś w narzeczu hebrajskim uporządkował słowa (logia) Pana – to świadectwo sięga czasów apostolskich. Liczne cytaty z poszczególnych Ewangelii znajdują się w literaturze z 2. połowy I wieku i początku II w. – świadczy to o znajomości Ewangelii w szerszych kręgach ówczesnego świata kultury. Źródło: Być chrześcijaninem, (red.) ks. M. Rusecki

Sobór Watykański II „Powszechnie wiadomo, że pośród wszystkich Pism, także pośród ksiąg Nowego Testamentu, Ewangelie słusznie zajmują najważniejsze miejsce, ponieważ stanowią główne świadectwo o życiu i nauczaniu Wcielonego Słowa, naszego Zbawiciela. Zawsze i wszędzie Kościół utrzymywał i utrzymuje nadal, że cztery Ewangelie są pochodzenia apostolskiego. Wszystko bowiem, co Apostołowie głosili z nakazu Chrystusa, oni sami oraz apostolscy mężowie pod tchnieniem Ducha Świętego przekazali nam później na piśmie jako fundament wiary w czterech postaciach Ewangelii: według Mateusza, Marka, Łukasza i Jana”. Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum, nr 18

Sobór Watykański II „ Święta Matka Kościół mocno i niezmiennie utrzymywał i ciągle utrzymuje, że cztery wymienione Ewangelie, których historyczność bez wahania potwierdza, przekazują wiernie to wszystko, co Jezus, Syn Boga, żyjąc wśród ludzi dla ich wiecznego zbawienia rzeczywiście uczynił i czego uczył aż do dnia, w którym został zabrany do nieba (Por. Dz 1, 1n.)”. Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum, nr 18

Ewangelia według św. Marka Marek – właściwie Jan Marek, syn Marii i krewny Barnaby; Czas i miejsce powstania: 60-70 r., Rzym; Marek spisał Ewangelię głoszoną przez Piotra (Papiasz, Euzebiusz) – pomija na prośbę Piotra elementy pozytywne, a podkreśla cechy negatywne (zaparcie się Jezusa); Język: grecki (greka popularna); Adresaci: chrześcijanie nawróceni z pogaństwa i poganie interesujący się chrześcijaństwem (wyrażenia aramejskie tłumaczone na język grecki – Abba); Sposób przedstawienia Jezusa: „Początek Ewangelii Jezusa Chrystusa, Syna Bożego” (Mk 1,1)– Jezus to prawdziwy Syn Boży; Sekret mesjański – Jezus prosi, by nie ujawniać Jego Boskiej mądrości i cudotwórczej mocy przed czasem Jego męki, śmierci i zmartwychwstania.

Ewangelia według św. Mateusza Mateusz – Apostoł, powołany przez Jezusa z komory celnej; jego pierwotne imię – Lewi; Czas i miejsce powstania: 70-80 r., Antiochia Syryjska; Język – grecki; możliwe, że istniała już w 40- 50 r. wersja aramejska (Papiasz zaświadcza o wersji hebrajskiej); Adresaci: Żydzi lub chrześcijanie nawróceni z judaizmu (Mt zakłada u czytelnika znajomość zwyczajów żydowskich); Sposób przedstawienia Jezusa: Jezus to Mesjasz, zapowiadany przez proroków ST (Mt odnosi się do dobrej znajomości ST przez Żydów – stosuje cytat refleksyjny: „A stało się tak, by się wypełniło Pismo”); 5 wielkich mów Jezusa: Kazanie na Górze (Mt 5-7); mowa misyjna (Mt 10, 5-42); przypowieści (Mt 13, 1-52); mowa do uczniów (Mt 18); mowa eschatologiczna (Mt 24-25) – są przeplatane opowiadaniami o czynach Jezusa.

Ewangelia według św. Łukasza Łukasz – lekarz; uczeń i towarzysz wypraw misyjnych św. Pawła; autor Dziejów Apostolskich; Czas i miejsce powstania: 80-90 r., Antiochia Syryjska; Język: grecki (bogaty, piękny, elastyczny); Adresaci: nawróceni na chrześcijaństwo poganie (opuszcza to, co zrozumiałe dla Żydów i to, co przykre dla pogan – jest tu już obecny uniwersalizm zbawienia); Sposób przedstawienia Jezusa: Jezus to PAN (gr. Kyrios), Zbawiciel wszystkich ludzi, litujący się nad celnikami, grzesznikami, chorymi i biednymi; Historyczność: Jezus urodził się za czasów cesarza Augusta, za dni Heroda (Łk 1,5), gdy był sporządzany spis ludności przez Kwiryniusza (Łk 2,2); Jezus ukazany w drodze do Jerozolimy – miejsca męki, śmierci i zmartwychwstania.

Ewangelia według św. Jana Jan – Apostoł; syn Salome i Zebedeusza, brat Jakuba Starszego; „umiłowany uczeń Jezusa”; Czas i miejsce powstania: 90-100 r., Efez (Jan przebywał tam z Maryją; Język: grecki (ubogi; liczne semityzmy; pierwotna wersja w całości lub części po aramejsku?); Adresaci: wierni Azji Mniejszej z końca I w.; chrześcijanie i nawróceni Żydzi (aż po Palestynę); Sposób przedstawienia Jezusa: Jezus to Bóg, Logos, Słowo, ale i prawdziwy człowiek (polemika z gnozą); refleksja teologiczna – kontemplacja Bożego oblicza Chrystusa; wiara w Jezusa daje życie wieczne; „godzina moja”; „godzina Jezusa” – gdy czyni cud; męka.

Jezus historyczny w ujęciu św. Pawła: potomek Abrahama (Ga 3,16); syn Dawida (z rodu Dawida) – Rz 1,3; 2 Tm 2,8; zrodzony z niewiasty pod panowaniem Prawa (Ga 4,4); prawdziwy człowiek, we wszystkim podobny do ludzi, z wyjątkiem grzechu (Rz 5,15n.); męka miała miejsce w czasie Święta Przaśników, Jezus został przybity do krzyża (1 Tes 2,15) za Poncjusza Piłata (1 Tm 6,3) oraz pogrzebany w grobie (1 Kor 15,4).

Jezus – daty narodzin i śmierci Narodziny – między 7/6 a 3 r. p.n.e. (przed Chrystusem); Śmierć – między 27 a 30 r. n.e. (po Chrystusie); prawdopodobnie 7 IV 30 r.; usytuowania wydarzeń chrześcijańskich w ramach historii powszechnej dokonuje Dionizy Mały w 525 r. na prośbę papieża Jana I (obliczenia nieścisłe). Źródło: Być chrześcijaninem, (red.) ks. M. Rusecki