Wprowadzenie do zaj ęć

1. Cel zaj ęć : celem wyk ł adu jest omówienie podstawowych poj ęć, kontekstów i sporów zwi ą zanych z poj ę ciem etniczno ś ci w socjologii, zw ł aszcza dotycz ą cych rozumienia grupy etnicznej, narodu, mniejszo ś ci narodowych, to ż samo ś ci etnicznej, uprzedze ń i dyskryminacji etnicznej (rasowej), post-etniczno ś ci i problemów spo ł ecze ń stw wielokulturowych; Zagadnienia te b ę d ą przedstawiane na wyk ł adzie z wykorzystaniem konkretnych studiów przypadku (dotycz ą cych przede wszystkim Polski); zaliczenie wyk ł adu (na ocen ę ): obecno ść (tylko 2 nieobecno ś ci dopuszczalne); aktywno ść dyskusyjna na wyk ł adzie ; pozytywne zaliczenie testu zaliczeniowego na koniec wyk ł adu. wyk ł ad ten jest obowi ą zkowy (jako socjologia szczegó ł owa) w ramach modu ł u: Zró ż nicowanie kulturowe wspó ł czesnego ś wiata.

2. Plan wyk ł adów: 1. Wprowadzenie do wyk ł adu (zakres i struktura wyk ł adu, literatura, dwuj ę zyczne nazwy miejscowo ś ci w Polsce jako przyk ł ad zjawiska etniczno ś ci). 2. Etniczno ść – wprowadzenie (klasyfikacje my i oni, spo ł eczne konteksty etniczno ś ci, zjawisko etnocentryzmu). 3. Etniczno ść a postawy i stereotypy etniczne (postawy wobec innych, stereotypy i obrazy etniczne, sta ł o ść i zmienno ść postaw etnicznych). 4. Spo ł eczna organizacja etniczno ś ci (grupa etniczna, poziomy organizacji grupy etnicznej, w łą czanie i wykluczanie etniczne, poziomy etniczno ś ci). 5. Spo ł eczna organizacja etniczno ś ci (grupa etniczna a granice etniczne - koncepcja F. Bartha i jej wspó ł czesne kontynuacje). 6. To ż samo ść etniczna (identyfikacja i to ż samo ść etniczna, wielopi ę trowo ść to ż samo ś ci etnicznej, ideologie etniczne i symbole etniczne). 7. Etniczno ść a j ę zyk i religia (j ę zyk a etniczno ść, wi ęź religijna a etniczna, podobie ń stwa i ró ż nice, przysz ł o ść wzajemnych zwi ą zków). 8. Etniczno ść i naród (historia i rozumienie poj ę cia naród, naród a grupa etniczna – stwarzanie narodu).

3. cdn. planu wyk ł adów: 9. Naród i nacjonalizm (wspó ł czesne koncepcje i spory dotycz ą ce narodu, czy jest mo ż liwa socjologia narodu?). 10. Etniczno ść i nacjonalizm banalny w ż yciu codziennym i kulturze popularnej. 11. Zró ż nicowanie etniczne spo ł ecze ń stwa (zró ż nicowanie etniczne, spo ł ecze ń stwa pluralistyczne i wielokulturowe, mniejszo ś ci narodowe i etniczne, ludy tubylcze). 12. Dyskryminacja etniczna i konflikt etniczny (stereotypy i uprzedzenia a dyskryminacja etniczna, przemoc etniczna, czystki etniczne, konflikt etniczny). 13. Etniczno ść a migracje (sta ł o ść i zmienno ść to ż samo ś ci etnicznej, to ż samo ś ci hybrydalne, nowe mniejszo ś ci, integracja imigrantów). 14. Etniczno ść a globalizacja (zjawisko postetniczno ś ci, obywatelstwo a przynale ż no ść etniczna, nowe ś rodki przekazu a etniczno ść, spo ł eczno ś ci ponad – i trans- narodowe). 15. Poza etniczno ś ci ą (przysz ł o ść etniczno ś ci, podsumowanie wyk ł adu, test i zaliczenie wyk ł adu

4. Zaliczenie wyk ł adu (na ocen ę ): obecno ść : tylko 2 nieobecno ś ci dopuszczalne; aktywno ść dyskusyjna na wyk ł adzie ; pozytywne zaliczenie testu zaliczeniowego na koniec wyk ł adu. - Zak ł ad Socjologii Ogólnej, - dy ż ury: ś roda, godz (sala nr 212, Zak ł ad Socjologii Ogólnej)

5. Przyk ł ad: dwuj ę zyczne nazwy miejscowo ś ci – znaczenie kulturowe i polityczne: obecno ść ró ż nych nazw tej samej miejscowo ś ci jest (by ł a) zjawiskiem powszechnym w kontaktach mi ę dzyj ę zykowych w Europie; od ko ń ca XIX wieku wraz z rozwojem pa ń stwa narodowego ujawnia si ę tendencja do ujednolicania nazewnictwa (zgodnie z j ę zykiem oficjalnym) staj ą c si ę narz ę dziem polityki etnicznej (asymilacji mniejszo ś ci, niszczenia ich j ę zyka i tradycji historycznej); spory o mniejszo ś ci, to tak ż e konflikty o obecno ść j ę zyka mniejszo ś ci (w tym o nazwy dwuj ę zyczne). aktualno ść sporów o dwuj ę zyczne nazwy (Polska, Litwa, Austria, W ł ochy); spo ł eczne znaczenie nazw dwuj ę zycznych miejscowo ś ci: dwuj ę zyczno ść wizualna i publiczna; ale te ż znacz ą ca zmiana pozycji mniejszo ś ci i charakteru jej kultury w regionie.

6. Dwuj ę zyczne nazwy w Polsce do 1989 roku: brak regulacji dwuj ę zyczno ś ci (zarówno publicznego u ż ywania j ę zyków ojczystych mniejszo ś ci, jak i obecno ś ci nazw dwuj ę zycznych) przez ca ł y okres XX wieku a ż do przyj ę cia w 2005 r. ustawy mniejszo ś ciowej; okres mi ę dzywojenny: j ę zyk polski jako oficjalny, brak regulacji dwuj ę zycznych nazw. okres : Ziemie Zachodnie i Pó ł nocne – akcja re – polonizacji (de- germanizacji) nazw geograficznych i miejscowo ś ci; brak regulacji j ę zykowych dla mniejszo ś ci (wyj ą tek to szkolnictwo); asymilacja j ę zykowa mniejszo ś ci - wysoka (absolutna?) homogeniczno ść j ę zykowa spo ł ecze ń stwa polskiego; symboliczna zmiana – 4 czerwca 1989 r. msza ś w. w bazylice na Górze Ś wi ę tej Anny w j ę zyku serca (czyli w j ę zyku niemieckim).

7. Dwuj ę zyczne nazwy w Polsce po 1989 roku: zmiany po 1989 r. (regulacje dotycz ą ce imion i nazwisk, szkolnictwo, radio i telewizja, system s ą downiczy); brak rozwi ą za ń dotycz ą cych dwuj ę zycznych nazw miejscowo ś ci i obiektów fizjograficznych (krytyka organizacji mi ę dzynarodowych); regulacje z 2004 r. – mo ż liwo ść stosowania dwuj ę zycznych nazw na podstawie j ę zyka t ł umacze ń ; projekt ustawy mniejszo ś ciowej: dyskurs parlamentarny i opinia publiczna; jesie ń 2004 r. i przygotowanie projektu ustawy o mniejszo ś ciach: problem – od jakie procentowego udzia ł u mniejszo ś ci mo ż na wprowadza ć dwuj ę zyczne nazwy? (próg: 8% - 50% - 20%). regulacje dwuj ę zyczno ś ci: j ę zyk mniejszo ś ci jako pomocniczy; mo ż liwo ś ci nazw dwuj ę zycznych (próg 20% + konsultacje spo ł eczne); zastosowanie tych regulacji do j ę zyka regionalnego (kaszubski).

8. Zako ń czenie: prze ł amanie tradycji zale ż no ś ci od szlaku: zmiana dominacji j ę zyka polskiego i wprowadzenie u ł atwie ń na rzecz obecno ś ci w sferze publicznej j ę zyków mniejszo ś ci w Polsce. dwuj ę zyczno ść : j ę zyk mniejszo ś ci jako pomocniczy oraz dwuj ę zyczne nazwy - odgrywaj ą rol ę g ł ównie symboliczn ą dla mniejszo ś ci, za ś wiadczaj ą c w sposób widoczny o ich obecno ś ci w spo ł eczno ś ci lokalnej. zmiana statusu mniejszo ś ci (kultur mniejszo ś ciowych): funkcjonowanie jako bycie razem, a nie osobno; tworzenie lokalnych widocznych spo ł eczno ś ci wielokulturowych; pole dwuj ę zyczno ś ci: istotny staje si ę wymiar polityki lokalnej i rola agentów zmiany (rady gminy) oraz regionalne tradycje etniczne.