Kształcenie inżynierów z perspektywy integracji europejskiej Andrzej Kraśniewski Politechnika Warszawska Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych

KSZTAŁCENIE INŻYNIERÓW W EUROPIE Systemy szkolnictwa wyższego w Europie (kształcenia inżynierów) charakteryzują się znaczną różnorodnością struktura studiów programy studiów uzyskiwane kwalifikacje formalne (dyplomy)

system „binarny” system 2-stopniowy STRUKTURA SYSTEMU STUDIÓW poziom mgr inż. profil zawodowy profil akademicki system „binarny” inż. ? system 2-stopniowy studia II stopnia I stopnia poziom mgr inż. inż.

KWALIFIKACJE FORMALNE (DYPLOMY) Akademiingeniør Bachelor of Arts Bachelor of Engineering Bachelor of Science Civilingeniør Civilingenjör Diplom-Ingenieur Diplom-Ingenieur ETH Diplom-Ingenieur (FH) Diplomi-Insinöör Diplomirani Inženir Doktor-Ingenieur Dottore in Ingegneria Engenheiro Europa-Ingenieur Ingenieur (grad.) Ingeniør Inginer Insinööri Ingeniero Químico Ingeniero Superior Ingeniero Técnico Ingénieur civil Ingénieur diplomé Ingénieur industriel Ingénieur technicien Inženyr Inžinier Inżynier Magister Inżynier Master of Arts Master of Engineering Master of Science Okleveles mérnök Okleveles üzemmérnök Sivilingeniør Teknikfræðingur Teknikumingeniør Verkfræðingur źródło: K. Hernault (Siemens)

PROCES BOLOŃSKI Konieczność „harmonizacji” systemów kształcenia, - 29 państw, w tym POLSKA Konieczność „harmonizacji” systemów kształcenia, nie tylko inżynierów Deklaracja Bolońska (1999) Proces Boloński (1999-2010) Europejska Przestrzeń Szkolnictwa Wyższego European Higher Education Area dostosowanie systemu kształcenia do potrzeb europejskiego rynku pracy stworzenie warunków do przemieszczania się obywateli zwiększenie konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyższego

„FILARY” EUROPEJSKIEJ PRZESTRZENI SZ. W. 2(3)-stopniowy system studiów punktowy system rozliczania osiągnięć studentów (European Credit Transfer System - ECTS) przepływ (mobilność) studentów i wykładowców „czytelność”, porównywalność i uznawalność stopni (dyplomów)

DWU(TRZY)STOPNIOWY SYSTEM STUDIÓW studia I stopnia studia III stopnia studia II stopnia studia jednolite

PUNKTOWY SYSTEM ROZLICZANIA European Credit Transfer System - ECTS za zaliczenie przedmiotu student uzyskuje określoną liczbę punktów określona jest minimalna liczba punktów niezbędna do - zaliczenia kolejnego semestru - ukończenia studiów punkty mogą być zdobywane na innej uczelni, także zagranicznej

mobilność pozioma mobilność pionowa MOBILNOŚĆ STUDENTÓW uczelnia A mobilność pozioma uczelnia B (za granicą) studia II stopnia I stopnia uczelnia A mobilność pionowa uczelnia B (za granicą) studia II stopnia I stopnia możliwa zmiana kierunku studiów

WSPÓLNE PROGRAMY STUDIÓW (JOINT DEGREES) Studia prowadzone wspólnie przez dwie uczelnie wspólnie opracowane programy studiów porównywalne okresy studiowania w uczelniach partnerskich wspólnie prowadzone prace dyplomowe wymiana wykładowców „wspólny dyplom” - dyplomy obu uczelni - dyplom + (wspólny) certyfikat uczelnia A uczelnia B (za granicą) Wspólne programy studiów „znak firmowy” szkolnictwa europejskiego

PROGRAMY UE WSPIERAJĄCE MOBILNOŚĆ Socrates-Erasmus (ok. 1 mld euro 2000-2007) kilkumiesięczne okresy studiów na uczelni zagranicznej 1997-2002: ponad 1 mln studentów, w tym kilka tysięcy polskich studentów rocznie 2002: Socrates-Erasmus Student Charter wymiana wykładowców projekty dydaktyczne realizowane wspólnie przez uczelnie z różnych krajów kilkumiesięczne okresy praktyki zawodowej w firmach zagranicznych Leonardo da Vinci

instytucja nadzorująca MOBILNOŚĆ WIRTUALNA Kształcenie „bez granic” (transnational education) wspólny program studiów ośrodek kształcenia filia student franchising uczelnia instytucja nadzorująca (wydająca dyplom)

SUPLEMENT DO DYPLOMU (Diploma Supplement) „CZYTELNOŚĆ” I PORÓWNYWALNOŚĆ DYPLOMÓW SUPLEMENT DO DYPLOMU (Diploma Supplement) inicjatywa Komisji Europejskiej, Rady Europy i UNESCO system studiów w kraju wydawany w 2 językach obecnie - opcjonalnie od 2005 - obowiązkowo program studiów indywidualne osiągnięcia studenta narzędzie oceny absolwentów przez pracodawców na globalnym rynku pracy?

UZNAWALNOŚĆ DO CELÓW AKADEMICKICH (dalsze kształcenie) UZNAWALNOŚĆ WYKSZTAŁCENIA UZNAWALNOŚĆ DO CELÓW AKADEMICKICH (dalsze kształcenie) Lisbon Recognition Convention Konwencja Lizbońska (1997) podpisana przez 41 krajów Zasada: Uznawać porównywalne kwalifikacje, jeśli nie ma wyraźnych przeciwwskazań

stowarzyszenia zawodowe zalecenia międzynarod. UZNAWALNOŚĆ WYKSZTAŁCENIA UZNAWALNOŚĆ DO CELÓW ZAWODOWYCH (podjęcie pracy, wykonywanie zawodu inżyniera) dyrektywy UE regulacje krajowe często tworzone przez stowarzyszenia zawodowe zalecenia międzynarod. stowarzyszeń zawod. Fédération Européenne d’Associations d’Ingénieurs Nationales

PROGRAM STUDIÓW Zmieniające się warunki pracy inżynierów i zróżnicowany charakter pracy odejście od kształcenia „wąskich specjalistów” metody i praktyka pracy inżyniera (problemy) wiedza nietechniczna podstawy teoretyczne (matematyka, fizyka) dyscypliny technicznej wiedza z obszaru specjalności spoza umiejętności ogólne samokształcenie komunikowanie się praca w zespole przedsiębiorczość podejmowanie decyzji zarządzanie projektem

PROCES BOLOŃSKI NA NASZYM WYDZIALE Polska uczestniczy formalnie w Procesie Bolońskim od jego zainicjowania (1999) WETI realizuje postulaty Deklaracji Bolońskiej ze znacznym wyprzedzeniem od 1990 r. – system punktowego rozliczania osiągnięć studentów od 1994 r. - studia dwustopniowe możliwość indywidualizacji programu i toku studiów – sprzyja mobilności i kształceniu interdyscyplinarnemu

KSZTAŁCENIE INŻYNIERÓW A POLITYKA Cele polityczne szefów rządów krajów UE - wizja „Europe of knowledge” (Lizbona 2000, Barcelona 2002) W 2010 r. w krajach Unii Europejskiej 3% PKB na prace badawczo-rozwojowe (R&D) 500 000 - 700 000 nowych miejsc pracy w Europie związanych z badaniami naukowymi - znaczna część w obszarze nauk ścisłych i nowoczesnych technologii Szansa dla absolwentów uczelni technicznych, ale ... dla absolwentów właściwe przygotowanych

JAK WYKORZYSTAĆ SZANSĘ? Przygotowanie do pracy w sektorze badawczo-rozwojowym umiejętność myślenia abstrakcyjnego i systemowego umiejętność samodzielnego stawiania i rozwiązywania problemów Jak to osiągnąć? nie lekceważyć przedmiotów „teoretycznych” działać w kole naukowym skorzystać z programów wymiany międzynarodowej (Socrates-Erasmus) realizować pracę dyplomową w ramach międzynarodowego programu badawczego rozważyć podjęcie studiów doktoranckich

O pozycji naszego kraju w „Europie Wiedzy” będzie decydował ZAKOŃCZENIE O pozycji naszego kraju w „Europie Wiedzy” będzie decydował poziom wykształcenia absolwentów polskich uczelni, zwłaszcza w takich dziedzinach jak nauki ścisłe i nowoczesne technologie Studenci - przyszli inżynierowie - w Was nasza nadzieja