Gospodarka regionalna (3) POLITYKA SPÓJNOŚCI I PROGRAMOWANIA W UNII EUROPEJSKIEJ 2000-2006 2007-2013 Dr hab. Witold Toczyski http://panda.bg.univ.gda.pl/~toczyski/

CELE POLITYKI REGIONALNEJ UE W OKRESIE 2000 – 2006 Cel 1 - promowanie strukturalnego rozwoju i dostosowania regionów opóźnionych w rozwoju Wskaźnik PKB na mieszkańca, niższego od 75% średniej wspólnotowej, Cele projektów: infrastruktura, innowacje, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz poprawa jakości zasobów ludzkich. Cel 2 - wspieranie społeczno-gospodarczej konwersji obszarów stojących w obliczu problemów strukturalnych dotyczy on wszystkich regionów wymagających społecznej i gospodarczej przebudowy, które nie zostały objęte celem nr 1. - obszary wymagające rekonwersji przemysłu, (wysokie bezrobocie, wysokie a jednocześnie zmniejszające się zatrudnienie w sektorze przemysłowym) lecz również o upadające pod względem demograficznym i gospodarczym obszary wiejskie (o niskiej gęstości zaludnienia i dużym udziale pracujących w rolnictwie Cel 3 (cel horyzontalny): wspieranie adaptacji i modernizacji polityk i systemów kształcenia, szkolenia i zatrudnienia - wspiera działania na rynku pracy na rzecz ograniczenia bezrobocia - tworzy równe szanse dla wszystkich w dostępie do rynku pracy - zwiększanie zatrudnienia przez realizowanie programów edukacji i ciągłego kształcenia - wspiera równe szanse na rynku pracy dla kobiet i mężczyzn

Kierunki interwencji Funduszu Spójności 1. Środowisko Poprawa jakości wód powierzchniowych, polepszanie dystrybucji i jakości wody do picia Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi Poprawa jakości powietrza Poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego 2. Transport Zrównoważony rozwój różnych gałęzi transportu - modernizacja sieci kolejowej TEN-T Poprawa bezpieczeństwa infrastruktury drogowej - budowa dróg krajowych, ekspresowych i autostrad

Inicjatywy Wspólnoty INTERREG III A, B, C współpraca transgraniczna, ponadnarodowa i międzyregionalna budżet EFRR – 4,8 mln EUR EQUAL współpraca ponadnarodowa służącej promowaniu nowych sposobów zwalczania wszelkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy budżet EFS – 2,8 mln EUR LEADER+ wsparcie rozwoju obszarów wiejskich budżet EFOiGR – 2,0 mln EUR URBAN II gospodarcza i społeczna regeneracja miast i obszarów miejskich znajdujących się w kryzysie budżet EFRR – 0,7 mln EUR

Podstawowe zasady Inicjatyw Wspólnoty 1. Transnarodowość w Inicjatywach Wspólnoty,, bardzo eksponowany jest wątek międzynarodowej współpracy przy realizacji projektów. Wynika to z podstawowej idei ustanowienia Inicjatyw, które mają na celu wsparcie transeuropejskich działań w tych dziedzinach wspólnych dla wszystkich państw członkowskich problemy. 2. Wielowymiarowe partnerstwo dotyczy programowania celów, priorytetów i instrumentów wdrażania w ścisłej współpracy różnych kategorii władz publicznych – od Komisji Europejskiej, poprzez rządy, regiony, aż po władze terytorialne najniższego szczebla, a także chodzi o wprzęgnięcie do współdziałania w układzie terytorialnym lub sektorowym partnerów społecznych i gospodarczych Partnerstwa, reprezentatywność i ducha współpracy. Zdolnością do ujęcia wielopodmiotowej współpracy w sprawną formułę organizacyjną - operacyjną efektywność i przejrzystość procesu decyzyjnego.

Podstawowe zasady Inicjatyw Wspólnoty 3. Zintegrowane podejście Działania muszą koncentrować się na jasno określonych zagadnieniach, prezentując jednocześnie całościowe podejście do rozwiązywania problemów lokalnych, oparte na ścisłym powiązaniu pomiędzy poszczególnymi aktorami, sektorami i projektami. Powinny one uwzględniać miejscowe uwarunkowania i przewidywać efektywne wykorzystanie potencjału endogenicznego, zasobów, atutów i know-how danego obszaru. Priorytet zintegrowanego podejścia ściśle wiąże się z zasadą partnerstwa - wielopodmiotowości, wielosektorowości, szerokiej partycypacji społecznej, zaangażowania partnerów społecznych i gospodarczych, reprezentatywności. 4. Zasada równość szans Urzeczywistnianie równości szans w dostępie do rynku pracy i zwalczaniu zjawiska wykluczenia. W szczególności ogniskuje się wokół zagadnienia równych szans mężczyzn i kobiet i ludzi młodych . 5. Koordynacja i wieloszczeblowość procesu programowania dążenie do harmonizacji działań podejmowanych na wszystkich szczeblach zarządzania sprawami publicznymi – od ponadnarodowego do poziomu władz lokalnych z zastosowaniem szerokich procedur konsultacyjnych i uzgodnieniowych różnych szczebli i struktur politycznych, społecznych i gospodarczych.

Podstawowe zasady Inicjatyw Wspólnoty 6. Rozwój zrównoważony Jeśli chodzi o cele założone w programach i projektach, to na wsparcie mogą liczyć przede wszystkim przedsięwzięcia promujące takie cele, rozwiązania i instrumenty, które pozostają w zgodzie z zasadą rozwoju zrównoważonego; przyjazne dla środowiska naturalnego, nastawionej na wykorzystanie zasobów odnawialnych i promowanie “czystych” technologii, służące zachowaniu dorobku kulturowego danej społeczności lub obszaru, itp. 7. Innowacyjność, pilotażowy charakter, możliwość upowszechnienia Nacisk na innowacyjny i pilotażowy charakter promowanych przedsięwzięć to jedna z głównych cech wyróżniających Inicjatywy Wspólnoty spośród programów głównego nurtu polityk wspólnotowych. Promowane rozwiązania, przy całej swej innowacyjności powinny nadawać się do upowszechnienia i szerszego wykorzystania w ramach ogólnoeuropejskiej sieci współpracy.

INTERREG III Cel – zrównoważony i harmonijny rozwój oraz integracja terytorialna obszaru europejskiego projekty, które zostały wybrane wspólnie i wdrożone w dwóch lub więcej państwach członkowskich lub krajach trzecich, Nacisk na współpracę z regionami granicznymi krajów kandydujących do Unii i z krajami korzystającymi ze wsparcia Phare, Tacis, Meda Najważniejsze zagadnienia Programu: Zewnętrzne granice Wspólnoty Współpraca dotycząca najbardziej oddalonych regionów Wspólnoty Współpraca zmierzająca do pogłębienia procesu pokojowego rozpoczętego na Bałkanach Współpraca dotycząca obszaru wysp

Dziedziny współpracy Komponent A – służy wsparciu lokalnej i regionalnej współpracy przygranicznej, realizowane są zarówno projekty infrastrukturalne, jak i projekty „miękkie” Komponent B – służy wsparciu współpracy międzynarodowej w ramach dużych regionów (np. Region Morza Bałtyckiego) w zakresie: zrównoważonego i skoordynowanego rozwoju przestrzennego, planowania przestrzennego infrastruktury transeuropejskiej, zagadnień łączności i energii oraz ochrony środowiska Komponent C – współpraca międzyregionalna w skali europejskiej obejmująca wymianę informacji i doświadczeń w zakresie rozwoju regionalnego i przestrzennego i technik kohezyjnych w celu zwiększenia efektywności polityki rozwoju przestrzennego

Dziedziny współpracy (2) ESPON - Europejska Sieć Monitorowania Planowania Przestrzennego, tworzenie naukowej i technicznej bazy planowania przestrzennego w Europie INTERACT - program pomocy technicznej służący wykorzystaniu doświadczeń z ubiegłych edycji INTERREG przy realizacji programów INTERREG

Budżet INTERREG III dla Polski Alokacja na lata 2004-2006 INTERREG III 221,32 MEUR Komponent A – 80 % 177,05 MEUR Komponent B – 14 % 30,98 MEUR Komponent C – 6 % 13,27 MEUR

Programy INTERREG III A w Polsce Polska realizuje 7 programów współpracy przygranicznej: Programy dwustronne: Polska - Meklemburgia Pomorze Przednie Polska - Brandenburgia Polska - Saksonia Polska - Czechy Polska - Słowacja Trójstronne programy sąsiedzkie: Polska - Białoruś - Ukraina Polska - Litwa - Rosja (Obwód Kaliningradzki)

Cały obszar Polski objęty jest 2 programami operacyjnymi: INTERREG III B w Polsce Cały obszar Polski objęty jest 2 programami operacyjnymi: Region Morza Bałtyckiego (BSR) - cel programu: „Umocnienie spójności gospodarczej, społecznej i przestrzennej poprzez koncentrowanie się na różnicach pomiędzy regionami w celu uzyskania wyższego poziomu integracji w Rejonie Morza Bałtyckiego” Region Europy Środkowej, Adriatyckiej, Naddunajskiej i Południowo-Wschodniej (CADSES) Oznacza to, iż każdy region może uczestniczyć zarówno w BSR, jak i CADSES Podział środków na programy na lata 2004-2006: BSR - 18,59 mln EUR CADSES - 12,39 mln EUR

Obszar współpracy BSR Dania Szwecja Finlandia Norwegia Estonia Litwa Łotwa Polska Niemcy (landy: Berlin, Brandenburgia, Hamburg, Brema, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Szlezwik-Holsztyn, część Dolnej Saksonii) Białoruś (obwody: Mińsk, Brześć, Witebsk, Grodno) Rosja (obwody: Kaliningrad, St. Petersburg, Psków, Nowogród, Murmansk, Republika Karelii) + Archangelsk i Nenetz okrug.

INTERREG III B CADSES CADSES Central Adriatic Danubian South-Eastern European Space

INTERREG III C w Polsce Podział środków na programy na lata 2004-2006: Strefa Wschodnia (East Zone)- 8,39 mln EUR Strefa Północna (North Zone) - 3,59 mln EUR INTERACT - 1,14 mln EUR ESPON - 0,16 mln EUR Polskie regiony uczestniczą w programie operacyjnym dla: Strefy Północnej (North Zone) Strefy Wschodniej (East Zone) Dany region może uczestniczyć w każdym z czterech istniejących programów

Inicjatywa EQUAL Kontynuacja poprzednich programów: ADAPT i EMPLOYMENT realizowanych w latach 1994-1999 Finansowanie - EFS (133,9 mln EUR dla Polski) Współpraca ponadnarodowa służąca zwalczaniu wszelkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy Wspólnoty (ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, wyznanie, wiek, orientację seksualną) Zasięg - cały obszar UE Tworzenie baz danych projektów i promowanie „dobrych praktyk”) Partnerstwa na Rzecz Rozwoju

Priorytety EQUAL w Polsce Promowanie rynku pracy otwartego dla wszystkich poprzez ułatwianie wchodzenia i powrotu na rynek pracy osobom, które doświadczają dyskryminacji bądź nierówności Wzmocnienie krajowej strategii gospodarki społecznej poprzez podnoszenie jakości zatrudnienia w sektorze usług oraz rozwój zatrudnienia socjalnego Wspieranie zdolności adaptacyjnych firm i ich pracowników do zmian wywołanych rozwojem nowych technologii poprzez rozwijanie umiejętności informatycznych oraz wdrażanie nowych metod zarządzania Godzenie życia rodzinnego i zawodowego oraz ponowna integracja zawodowa kobiet i mężczyzn, poprzez rozwój i promocję elastycznych form zatrudnienia, organizacji pracy oraz działań towarzyszących Wspieranie osób ubiegających się o status uchodźcy w integracji na rynku pracy

UNII EUROPEJSKIEJ W LATACH POLITYKA SPÓJNOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ W LATACH 2007-2013

Odnowiona Strategia Lizbońska 2005 Potrzeba współpracy z regionami i partnerami społecznymi Potrzeba wypracowania bardziej strategicznego podejścia Uczynić z Europy region bardziej sprzyjający inwestycjom i podejmowaniu inicjatyw zawodowych Wiedza i doświadczenie będą głównymi atutami wzrostu w Europie Polityki umożliwiające przedsiębiorcom tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy

Zakres nowej polityki spójności - Strategia Lizbońska W roku 2001 na Szczycie w Goeteborgu założenia te zostały uzupełnione o elementy związane z trwałym i zrównoważonym, ze względu na środowisko, rozwojem społeczno-gospodarczym Komisja Europejska zaproponowała wpisanie Strategii Lizbońskiej w nową politykę spójności Będzie ona wdrażana za pomocą funduszy zarówno w ramach poddziału 1a - konkurencyjność, jak też poddziału 1b - spójność Dla Polski jest to korzystne, bowiem najwyżej rozwinięte kraje UE w dalszym ciągu pozostaną zainteresowane polityką spójności

Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (CSG) 2007-2013 Spójność, wzrost, zatrudnienie Priorytety polityki spójności 2007-2013 PRIORYTET 1 Sprawić, by Europa i jej regiony stały się bardziej atrakcyjnym miejscem do inwestycji i pracy PRIORYTET 2 Wiedza i innowacje na rzecz wzrostu PRIORYTET 3 Większa ilość i lepsze miejsca pracy Lepsza i szersza infrastruktura transportowa Społeczeństwo informacyjne dla wszystkich Czystsze środowisko naturalne Zależność od tradycyjnych źródeł energii Zdrowie Wzrost i poprawa inwestycji w RTD Umożliwianie innowacji i promowanie przedsiębiorczości Dostęp do finansowania Więcej osób w stanie zatrudnienia oraz modernizacja systemów ochrony socjalnej Poprawa adaptacji pracowników i przed-siębiorstw oraz elastyczności rynków pracy Lepsza edukacja i poprawa umiejętności

Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Priorytety: zwiększanie atrakcyjności państw członkowskich, regionów i miast poprzez poprawę dostępności, zapewnienie odpowiedniej jakości i poziomu usług oraz zachowanie stanu środowiska wspieranie innowacyjności, przedsiębiorczości oraz rozwój gospodarki opartej na wiedzy poprzez wykorzystywanie możliwości w dziedzinie badań i innowacji, w tym ICT tworzenie lepszych miejsc pracy oraz większej ich liczby poprzez zainteresowanie większej ilości osób zdobyciem zatrudnienia oraz działalnością gospodarczą, zwiększenie zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw oraz zwiększanie inwestycji w kapitał ludzki

SWW - Wytyczne dla polityki spójności (1) Wytyczna 1. Zwiększenie atrakcyjności Europy i jej regionów pod względem inwestycji i zatrudnienia Rozszerzenie i poprawa infrastruktury transportowej Wzmacnianie synergii między ochroną środowiska a wzrostem Podjęcie kwestii intensywnego wykorzystania tradycyjnych źródeł energii w Europie

SWW - Wytyczne dla polityki spójności (2) Wytyczna 2. Poprawa poziomu wiedzy i innowacyjności na rzecz wzrostu Zwiększenie i lepsze ukierunkowanie inwestycji w BRT Ułatwianie innowacji i zwiększanie przedsiębiorczości Promowanie społeczeństwa informacyjnego dla wszystkich Poprawa dostępu do finansowania

SWW - Wytyczne dla polityki spójności (3) Wytyczna 3. Zwiększenie liczby i poprawa jakości miejsc pracy Przyciągnięcie na rynek pracy i przedłużenie aktywności zawodowej większej liczby osób oraz modernizacja systemów zabezpieczenia społecznego Zwiększenie zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw oraz elastyczności na rynku pracy Zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki poprzez lepszą edukację i poprawę kwalifikacji Zdolności administracyjne Wspieranie utrzymania dobrego poziomu zdrowia pracowników

SWW - Terytorialny wymiar polityki spójności Wkład miast we wzrost i zatrudnienie Wspieranie zróżnicowania gospodarczego obszarów wiejskich, obszarów rybołówstwa oraz obszarów o niekorzystnym położeniu ze względu na niekorzystne warunki przyrodnicze Współpraca transgraniczna Współpraca transnarodowa Współpraca międzyregionalna

Fundusze strukturalne Instrumenty polityki spójności UE w latach 2007 - 2013 Fundusze strukturalne Rozporządzenie Rady (WE)1080/2006: EFRR Rozporządzenie Rady (WE)1081/2006: EFS Rozporządzenie Rady (WE)1084/2006: Fundusz Spójności Rozporządzenie Rady (WE)1082/2006: EWT

Fundusze na lata 2007 - 2013 jedynie dwa fundusze strukturalne - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny oraz trzeci instrument - Fundusz Spójności Fundusz Spójności ma być programowany w sposób zintegrowany z funduszami strukturalnymi

Szczyt UE w Berlinie - najważniejsze ustalenia Udział polityki regionalnej w wydatkach budżetowych UE: poprzednio - 35% obecnie 37% + 5% w tytule „rolnictwo” na rozwój terenów wiejskich Poziom maksymalnych transferów na rzecz krajów beneficjentów: poprzednio - brak limitu obecnie - 4% ich PKB Minimalny poziom montażu finansowego środków europejskich środkami własnymi poprzednio - na poziomie 25% (3 euro europejskie musi zostać uzupełnione 1 euro ze strony beneficjenta) obecnie - bez zmian Zasięg obszarów problemowych: poprzednio - 51% mieszkańców UE obecnie - ograniczony do 35-40% mieszkańców UE

Cele polityki spójności w nowym okresie programowania Cel 1, zorientowany na obszary o niskim poziomie rozwoju społeczno-ekonomicznego, mierzonego tak jak dotąd poziomem PKB na mieszkańca nie przekraczającym 75% średniej Unii Europejskiej na poziomie regionów typu NUTS II. Oznacza to, że w latach 2007-2013 wszystkie województwa Polski pozostaną beneficjentami funduszy strukturalnych jako obszary Celu 1 Nowy Cel 2 dotyczy konkurencyjności i zatrudnienia w regionach. Jest to charakterystyczna zmiana - stary Cel 2 służył restrukturyzacji regionalnej, nowy związany jest z wdrażaniem Strategii Lizbońskiej Nowy Cel 3 dotyczy współpracy terytorialnej - transgranicznej i międzynarodowej. Uznano, że współpraca transgraniczna jest sferą o bardzo wysokiej wartości dodanej w skali całej Unii Europejskiej

Programowanie Funduszy Komisja Europejska zaproponowała zasadniczą modyfikację systemu programowania funduszy. Na początku zostanie przygotowywany przez KE dokument Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (Community Strategic Guidelines), który następnie zostanie zaakceptowany przez Parlament Europejski dokumentem przygotowywanym przez kraj członkowski będą Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (National Strategic Reference Framework) Po przyjęciu przez KE, dokument ten będzie podstawą budowania w ramach polityki spójności poszczególnych Programów Operacyjnych (Operational Programmes) - podstawowych dokumentów operacyjnych będących następnie przedmiotem negocjacji z Komisją Europejską

Zmiany na poziomie UE Zmiana zakresu interwencji, Zmiana poziomu współfinansowania, Zmiany finansowe Kwalifikowalność kosztów w projektach Zasada elastyczności Inny system planowania

Zmiany na poziomie UE Jednofunduszowość programów Zarządzanie na poziomie priorytetów Przepływy finansowe Poziom współfinansowania Minimalne finansowanie – 20% środków UE

Zmiany na poziomie UE System zarządzania Dokumenty programowe Instytucja zarządzająca Instytucja certyfikująca + ew. obsługa rachunków Instytucja audytująca Dokumenty programowe Programy operacyjne Uzupełnienia nieobowiązkowe

Zmiany w polityce spójności CEL 1 CEL 2 CEL 3 EQUAL F.SPÓJNOŚCI URBAN II LEADER + INTERREG III CEL 1 - KONWERGENCJA CEL 2 - KONKURENCYJNOŚĆ CEL 3 - WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA

Nowe cele polityki spójności

Nowe cele polityki spójności

Budżet polityki spójności

Art. 3 ust. 2 Cel 1 Konwergencja, Podstawy polityki spójności Art. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. Art. 3 ust. 2 Cel 1 Konwergencja, jest ukierunkowany na przyspieszenie konwergencji najsłabiej rozwiniętych państw członkowskich i regionów poprzez poprawę warunków wzrostu i zatrudnienia dzięki zwiększaniu ilości i poprawie jakości inwestycji w kapitał rzeczowy i ludzki, rozwojowi innowacyjności i społeczeństwa opartego na wiedzy, zdolnościom adaptacyjnym do zmian gospodarczych i społecznych, ochronie i poprawie jakości środowiska naturalnego oraz zwiększaniu wydajności administracji. Cel ten stanowi priorytet funduszy;

Art. 3 ust. 2 Cel 2 Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie, Podstawy polityki spójności Art. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. Art. 3 ust. 2 Cel 2 Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie, poza najsłabiej rozwiniętymi regionami, jest ukierunkowany na zwiększanie konkurencyjności i atrakcyjności regionów, jak również zatrudnienia poprzez przewidywanie zmian gospodarczych i społecznych, w tym związanych z liberalizacją handlu, poprzez zwiększenie i poprawę jakości inwestycji w kapitał ludzki, innowacyjność i promowanie społeczeństwa opartego na wiedzy, przedsiębiorczość, ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego oraz poprawę dostępności, zdolności adaptacyjnych pracowników i podmiotów gospodarczych, jak również rozwój rynków pracy sprzyjających integracji społecznej;

Art. 3 ust. 2 Cel 3 Europejska współpraca terytorialna, Podstawy polityki spójności Art. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. Art. 3 ust. 2 Cel 3 Europejska współpraca terytorialna, jest ukierunkowana na umacnianie współpracy transgranicznej poprzez wspólne inicjatywy lokalne i regionalne, umacnianie współpracy transnarodowej za pomocą działań sprzyjających zintegrowanemu rozwojowi terytorialnemu oraz umacnianie współpracy międzyregionalnej i wymiany doświadczeń na właściwym szczeblu terytorialnym.

Cel Konwergencja Regiony o PKB/ mieszkańca <75% średniej dla UE-25 Średnia z lat 2000-2002 86 regionów 124 miliony mieszkańców 27,3% ludności UE Przeznaczono: EUR 177.8 mld

Cel: Konwergencja Efekt statystyczny: regiony o PKB/mieszkańca <75% dla UE-15 i >75% dla UE-25 16 regionów 16,4 miliony mieszkańców 3,6% ludności UE Przeznaczono: EUR 12.5 mld

Cel: Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach "Stopniowe wycofywanie" Regiony objęte Celem 1 w latach 2000-06 i nie objęte Celem „Konwergencja” 13 regionów 19 miliony mieszkańców 4.2% ludności UE Przeznaczono: EUR 10.38 mld

Cel: Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach "Stopniowe wycofywanie" Regiony objęte Celem 1 w latach 2000-06 i nie objęte Celem „Konwergencja” 155 regionów 295 milionów mieszkańców 64.9% ludności UE Przeznaczono: EUR 38.4 mld

Polityka spójności na lata 2007 – 2013. Indykatywna alokacja finansowa

Poziom współfinansowania Źródło finansowania Cel Dopuszczalny poziom współfinansowania Fundusz Spójności 1 – Konwergencja 85% Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Społeczny 75% 2 - Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie 50% 3 - Europejska współpraca terytorialna

Alokacje dla Polski (zobowiązania) - mln euro Dział 1a (polityki lizbońskie) - 3 699 Dział 1b (spójność) - 59 656 Dział 2 (rolnictwo, rybołówstwo, ochrona środowiska), 27 096 I filar WPR (dopłaty bezpośrednie, interwencje rynkowe)14 052 II filar WPR (rozwój wsi) 11 839 Dział 3 (bezpieczeństwo i obywatelstwo UE) 581 Łącznie 91 031

JEREMIE Joint European Resources for Micro to Medium Enterprise Zalety: wykorzystanie rynkowych instrumentów do wsparcia MSP po roku 2013, elastyczność w doborze instrumentów inżynierii finansowej włączonych do inicjatywy JEREMIE (mikropożyczki, poręczenia, venture capital, transfer technologii, itp.), dostęp do ekspertyzy Grupy EBI, w zakresie: modelowania instrumentów wsparcia sektora MSP i wsparcie procesu wyboru,

JASPERS Joint Assistance in Supporting Projects in European Regions przygotowanie nowych projektów infrastrukturalnych: W sektorze transportu i środowiska, Od fazy przygotowawczej, zakres działania: nowe kraje członkowskie oraz Bułgaria i Rumunia, duże projekty FS i EFRR, inne projekty finansowane z Funduszu Spójności, inne projekty kwalifikujące się do pomocy z EFRR

JESSICA Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas Cel: wspieranie inwestycji w zakresie zrównoważonego rozwoju na obszarach miejskich w UE, Zasady: Pomoc techniczna ekspertów zwiększony dostęp do kapitału w celu wspierania rozwoju miejskiego, w tym pożyczki na działania związane z mieszkalnictwem społecznym, PPP, tylko zintegrowane plany rewitalizacji

Konkurencyjności i Innowacji Program Ramowy na rzecz Konkurencyjności i Innowacji (2007 – 2013)

M Ś P ECO Technologie Wspólne Cele Całkowity budżet i Instrumenty Akt prawny (Art. 157(3), 175(1), 156 TEC) Wspólne Cele Całkowity budżet i Instrumenty M Ś P Program na rzecz Przedsiębior- czości i Innowacji Program wsparcia polityki w zakresie ICT Program Inteligentna Energia dla Europy ECO Technologie

Program na rzecz Przedsiębiorczości i Innowacji Dostęp do środków finansowych dla MŚP - SMEG - system poręczeń dla MŚP, - GIF – instrument na rzecz wysokiego wzrostu i innowacji, - CBS – system rozwijania zdolności MŚP Współpraca MŚP - rozwój usług wspierających dział. innowacyjną i współpracę biznesową - współpraca transgraniczna

Program na rzecz Przedsiębiorczości i Innowacji Innowacje w przedsiębiorstwach - klastry, partnerstwo, sieci, transfer technologii, własność intelektualna, wspieranie popytu na technologie innowacyjne, wspieranie krajowych i regionalnych programów na rzecz innowacji w biznesie Kultura innowacji i przedsiębiorczości - kształtowanie postaw, umiejętności i kultury przedsiębiorczości, wspieranie proinnowacyjnego otoczenia biznesu Reformy administracyjne i gospodarcze - gromadzenie danych, monitorowanie polityk, współpraca między przedsiębiorstwami, strategie konkurencyjności

Jednolita przestrzeń informacyjna Program na rzecz wspierania polityki dotyczącej technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) Jednolita przestrzeń informacyjna - dostęp do usług, interoperacyjność, usługi cyfrowe, poprawo dostępu do treści cyfrowych, bezpieczeństwo i zarządzanie Innowacje i inwestycje w ICT - promocja innowacji w usługach i produktach opartych na ICT, partnerstwo na rzecz innowacji i inwestycji w ICT, promowanie korzyści płynących z korzystania z ICT Integrujące się społeczeństwo informacyjne - poprawa dostępności i umięjętności korzystania, ochrona prywatności, poprawa jakości i dostępności usług publicznych

Program Inteligentna Energia dla Europy Wydajność energetyczna i racjonalne zużycie zasobów (SAVE) - poprawa wydajności energetycznej w przemyśle i budownictwie, wsparcie dla środków legislacyjnych Nowe i odnawialne zasoby energetyczne (ALTENER) - integracja odnawialnych źródeł energii w obecynych systemach, promowanie odnawialnych źródeł energii, wsparcie dla środków legislacyjnych Energia w transporcie (STEER) - wydajność energetyczna oraz zróżnicowanie paliw w transporcie, promocja paliw odnawialnych, wsparcie dla środków legislacyjnych