STUDIUM WYKONALNOŚCI BIZNES PLAN WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE STUDIUM WYKONALNOŚCI BIZNES PLAN Rzeszów, kwiecień 2009r. Jan Staroń

Studium wykonalności Studium wykonalności - zestaw dokumentów (analiz, programów), w których na podstawie oceny sytuacji strategicznej projektodawcy oraz danych historycznych zawarta jest projekcja celów projektu i sposobów ich osiągania, przy uwzględnieniu istniejących uwarunkowań natury: finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej i technologicznej. 1) Dokument zawierający dane niezbędne do podjęcia decyzji inwestycyjnych - badanie proponowanego projektu dla ustalenia czy wnioskowana inwestycja jest na tyle atrakcyjna, aby uzasadnić dalsze szczegółowe prace przygotowawcze 2) Studium wykonalności to prezentacja projektu, na podstawie, której można ocenić kondycję ekonomiczno-finansową, charakter i opłacalność przedsięwzięcia, które ma być finansowane - uwiarygodnienie projektodawcy przy pozyskiwaniu środków zewnętrznych na realizację 3) Dokument planistyczny niezbędny do zarządzania projektem

Cele opracowania studium wykonalności 1) wewnętrzne (dla inwestora): wybór najlepszego wariantu realizacji inwestycji; sprawdzenie czy przy wybranej technologii/założeniach projekt jest wykonalny; 2) zewnętrzne (dla instytucji oceniającej): sprawdzenie czy przy projekt jest wykonalny, czy nie ma ryzyka utraty płynności finansowej umożliwienie wyboru efektywniejszych rozwiązań jeśli propozycji jest więcej niż dostępnych środków; optymalizacja wysokości dotacji;

Na jakie pytania studium wykonalności powinno odpowiedzieć 1) Jaki jest problem do rozwiązania? 2) Jakie są warianty rozwiązania problemu: – techniczne, – organizacyjne, – finansowe; i który wariant jest najkorzystniejszy? czy wnioskodawca wykazał alternatywne rozwiązania (przynajmniej w odniesieniu do „nie robić nic” i „minimum”) i czy poddano je odpowiedniemu badaniu 3) Czy projekt jest racjonalny finansowo i społecznie – czy poprzez realizację projektu powstanie wartość dodana dla beneficjenta, jakie korzyści społeczne dla jednostki terytorialnej, w której realizowany jest projekt powstaną na skutek podjęcia inwestycji i jak będzie ich wartość 4) Czy projekt jest wykonalny, tzn, czy istnieją ograniczenia natury finansowej, technicznej, organizacyjnej, prawnej, rynkowej lub innej, uniemożliwiające realizację projektu. Czy dokumentacja wniosku zapewnia wystarczające dowody na wykonalność projektu (z perspektywy inżynieryjno-technicznej, marketingowej, zarządzania, wdrażania, ochrony środowiska itp.). 5) Czy są przesłanki do uznania, że projekt będzie miał charakter trwały, tzn., czy dochody z prowadzonej działalności pozwolą na pokrycie kosztów eksploatacyjnych, a jeśli nie skąd będą pochodzić środki na zapewnienie funkcjonowania projektu w fazie poinwestycyjnej 6) Jakie są wskaźniki charakteryzujące projekt?

Potencjalny beneficjent powinien wykazać, że: projekt jest wykonalny, dokonano analizy wszystkich istotnych wariantów - sprawdzenie, że wzięto pod uwagę także tańsze lub inne technologicznie rozwiązania wybrany wariant realizacji projektu reprezentuje najlepsze rozwiązanie spośród wszelkich możliwych alternatywnych rozwiązań umożliwiających osiągnięcie celu (informacje uzyskane w wyniku analizy powinny jasno to wskazywać i potwierdzać) dane, na podstawie których oceniany jest projekt są wiarygodne (i - na ile to możliwe - porównywalne), planowana inwestycja jest spójna z założonymi celami, postulowany wariant jest najlepszy z punktu widzenia społeczeństwa uwzględnia nie ponoszone przez beneficjenta koszty zewnętrzne) kwota dofinansowania jest niezbędna do osiągnięcia celów, zapewniona zostanie trwałość inwestycji po jej realizacji.     

Cele projektu powinny: •   jasno wskazywać, jakie korzyści społeczno-ekonomiczne można osiągnąć dzięki wdrożeniu projektu, •      być logicznie powiązane ze sobą, w przypadku, gdy w ramach projektu realizowanych jest jednocześnie kilka celów, •   być uzupełnione o metodę pomiaru poziomu ich osiągnięcia, •       być spójne z programem operacyjnym.   Z celów projektu wynikają: -      analizowane warianty, -         zakres projektu zarys i ogólny charakter projektu (tj. prezentacja projektu jako przedmiotu przedsięwzięcia wraz z opisem, szacowaną wartością finansową, lokalizacją itd.) analiza projektu w kontekście całego układu (tj. funkcjonalne i rzeczowe powiązania między danym projektem a istniejącym już układem infrastruktury).

Rola studium wykonalności dla projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych: uzupełnienie i rozszerzenie wniosku wykazanie zasadności i wykonalności projektu wykazanie efektywności (racjonalności) projektu zobrazowanie wrażliwości i ryzyka projektu Studium wykonalności jest obowiązkowym załącznikiem wniosku o finansowanie inwestycji z funduszy strukturalnych i jako dokument uzupełniający wniosek powinien być w pełni spójny, zharmonizowany z samym wnioskiem Studium wykonalności przeprowadza się w fazie formułowania projektu. Opracowanie studium pozwala zweryfikować, czy dany projekt ma dobre podstawy do realizacji i czy odpowiada potrzebom przewidywanych beneficjentów. Wnioski określone na podstawie studium wykonalności pozwalają zweryfikować projekt, na etapie przygotowań do realizacji, co zwiększa zarówno szanse powodzenia realizacji projektu jak również zwiększa bezpieczeństwo projektodawcy

Elementy, które powinno zawierać każde studium wykonalności 1. wnioski z przeprowadzonej analizy – podsumowanie 2. identyfikacja projektu i jego celu 3. charakterystyka projektu – opis przedmiotu inwestycji (identyfikacja projektu) 4.analiza techniczna i/lub technologiczna - analiza wykonalności i rozwiązań alternatywnych 5. analizy specyficzne dla danego rodzaju projektu/sektora 6. analiza finansowa (analiza przepływów finansowych) 7. analiza ekonomiczna (analiza kosztów i korzyści) 8. analiza wrażliwości i ryzyka 9. analiza oddziaływania na środowisko 10. załączniki Zakłada się, że w części studium wykonalności, której elementy opisano w Wytycznych przedstawione zostanie podsumowanie zagadnień dotyczących identyfikacji projektu, definicji celów projektu oraz analizy wykonalności i rozwiązań alternatywnych.

Identyfikacja projektu Identyfikacja projektu powinna dostarczyć zwięzłej i jednoznacznej informacji na temat całościowej koncepcji i logicznych ram projektu. Obejmuje ona zatem następujące kwestie: zarys i ogólny charakter projektu (tj. prezentację projektu jako przedmiotu przedsięwzięcia wraz z opisem, całkowitym kosztem inwestycji, lokalizacją, itd.), analizę projektu w kontekście całego układu infrastruktury, tj. funkcjonalne i rzeczowe powiązania między danym projektem a istniejącą infrastrukturą. 2) Przy identyfikacji projektu należy zwrócić uwagę na operowanie pojęciami związanymi z projektem. W związku z powyższym, identyfikacja projektu powinna również jasno wskazywać, do którego z pojęć odnosi się analiza, mając na uwadze, że zdefiniowany projekt powinien stanowić samodzielną jednostkę analizy. Niekiedy dla celów analizy należy uznać kilka podprojektów za jeden duży projekt, szczególnie w przypadku, gdy któraś z faz realizacji nie może być uznana sama w sobie za operacyjną. 3) Identyfikacja projektu wymaga również ustalenia całkowitego kosztu projektu w celu określenia, czy analizowany projekt został uznany za projekt duży w myśl art. 39 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz czy podlega zasadom pomocy publicznej w myśl art. 87 TWE. 4) Niezbędne jest także ustalenie - na podstawie wyników analizy finansowej oraz przy uwzględnieniu wszystkich przesłanek wskazanych w art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 - czy projekt należy do którejś z kategorii projektów generujących dochód.

Definicja celów projektu Zdefiniowanie celów jest niezbędnym etapem służącym identyfikacji i analizie projektu. Stanowi ono punkt wyjścia do przeprowadzenia jakiejkolwiek oceny inwestycji. Cele projektu, zarówno te bezpośrednie, jak i pośrednie, powinny zostać określone w oparciu o analizę potrzeb danego środowiska gospodarczo-społecznego, z uwzględnieniem zjawisk najbardziej adekwatnych do skali oddziaływania projektu. Należy zwrócić uwagę, aby cele projektu zdefiniowane w analizie spełniały następujące założenia: jasno wskazywały, jakie korzyści społeczno-ekonomiczne można osiągnąć dzięki wdrożeniu projektu, były logicznie powiązane ze sobą, w przypadku, gdy w ramach projektu realizowanych jest jednocześnie kilka celów, uwzględniały wszystkie najważniejsze bezpośrednie i pośrednie skutki społeczno-ekonomiczne przedsięwzięcia, określały, czy całkowite korzyści (tzw. całościowy przyrost dobrobytu) osiągnięte w wyniku realizacji projektu uzasadniają jego koszt, były logicznie powiązane z ogólnymi celami omawianych funduszy, tj. wymagane jest określenie zbieżności celów projektu z celami realizacji danej osi priorytetowej programu operacyjnego, były uzupełnione o metodę pomiaru poziomu ich osiągnięcia, korzyści osiągnięte w ramach danego celu powinny być wyrażone w konkretnych wartościach/parametrach społeczno-ekonomicznych.

Analiza wykonalności i rozwiązań alternatywnych Na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, że wybrany przez niego wariant realizacji projektu reprezentuje najlepsze rozwiązanie spośród wszelkich możliwych alternatywnych rozwiązań. W tym celu wnioskodawca powinien przeprowadzić analizę wykonalności i rozwiązań alternatywnych. W ramach analizy wykonalności i rozwiązań alternatywnych wnioskodawca powinien poddać analizie ograniczoną liczbę istotnych i technicznie wykonalnych rozwiązań. Przeprowadzenie analizy wykonalności poszczególnych rozwiązań alternatywnych ma na celu określenie możliwych wariantów realizacji projektu, a tym samym umożliwia wybór najlepszego wariantu realizacji danego projektu inwestycyjnego spośród analizowanych. Informacje uzyskane w wyniku tej analizy powinny jasno wskazywać i potwierdzać zasadność wyboru danego wariantu realizacji projektu. W wyniku przeprowadzenia analizy wykonalności i rozwiązań alternatywnych wnioskodawca powinien dokonać wyboru wariantu realizacji projektu oraz sformułować uzasadnienie wyboru danego wariantu realizacji projektu.

Studium wykonalności wg wytycznych MRR Wnioskodawca ubiegający się o dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej (fundusze UE), powinien przedstawić dla każdego projektu inwestycyjnego, Studium wykonalności lub inny dokument określony przez Instytucję Zarządzającą, umożliwiający dokonanie oceny projektu przez właściwą instytucję, a w przypadku projektów generujących dochód, również określenie wysokości dofinansowania z funduszy UE, w myśl art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. W wytycznych MRR nie przedstawiono warunków sporządzania całego studium wykonalności czy Innego dokumentu, a jedynie wybrane elementy tych opracowań. Szczegółowy zakres studium wykonalności lub Innego dokumentu, wymaganego w ramach poszczególnych osi priorytetowych programów operacyjnych określony zostanie przez właściwe Instytucje Zarządzające. Elementy studium wykonalności lub Innego dokumentu opisane w Wytycznych nie powinny być rozumiane jako minimalny zakres studium wykonalności czy innego dokumentu. O ile Instytucja Zarządzająca nie określi tego inaczej, wskazane w wytycznych elementy studium wykonalności lub innego dokumentu, wnioskodawca przygotowuje w oparciu o Wytyczne.

Biznes plan jako dokument oceny projektów komercyjnych - Przykładowy układ biznes planu: Firma i branża Historia i obecna sytuacja firmy, charakterystyka branży Wizja, misja i cele do osiągnięcia, Analiza strategiczna SWOT Inwestycja - Zakres inwestycji; źródło finansowania Plan sprzedaży i marketingu Oferowany produkt lub usługa Analiza rynku, strategia marketingowa (cena, promocja, dystrybucja) Plan zarządzania i działania Działalność produkcyjna lub usługowa; zarządzanie firmą Harmonogram działań Plan finansowy Nakłady inwestycyjne i źródła finansowania Aktualne dane finansowe Prognozy finansowe: bilans, rachunek zysków i strat, przepływy pieniężne - cash flow Punkt rentowności (BEP) Analiza wskaźnikowa Ocena efektywności Podsumowanie i ocena ryzyka przedsięwzięcia Załączniki

Biznes plan jako załącznik do wniosku aplikacyjnego w ramach działania 1.1.B RPO WP Część A Dane Wnioskodawcy i informacje o projekcie A.1 Dane Wnioskodawcy A.2 Lokalizacja projektu Część B Opis działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę B.1 Działalność Wnioskodawcy B.2 Opis, charakterystyka i dotychczasowy rozwój działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę (główne zalety, problemy rozwojowe, posiadane nagrody, certyfikaty) B.3 Oferta (produkt/usługa) Wnioskodawcy i przychody z prowadzonej działalności w PLN z dwoma miejscami po przecinku. B.4 Pozycja Wnioskodawcy na rynku B. 5 Charakterystyka głównych dostawców B.6 Opis głównych potrzeb inwestycyjnych Wnioskodawcy oraz powody niezrealizowania tych inwestycji B.7 Opis struktury organizacyjnej (potencjał kadry, doświadczenie personelu) oraz jej zmiana w wyniku realizacji projektu B.8 Uzasadnienie konieczności nabycia gruntu (powierzchnia i charakterystyka) dla potrzeb realizacji projektu [jeśli dotyczy] B.9 Uzasadnienie konieczności nabycia - lub rozpoczęcia budowy - nieruchomości zabudowanej (wielkość i charakterystyka, zakup robót i materiałów budowlanych) [jeśli dotyczy] B.10 Uzasadnienie nabycia środków transportu na potrzeby realizacji projektu (opis proponowanej metody weryfikacji wykorzystania środków transportu wyłącznie do celu określonego w projekcie)

Biznes plan jako załącznik do wniosku aplikacyjnego w ramach działania 1.1.B RPO WP c.d. Część C Opis projektu C.1 Cele projektu C.2 Innowacyjność projektu (lub opis nowej technologii). Innowacja o charakterze produktowym / procesowym (dodatkowo: marketingowym lub organizacyjnym)? Opis charakteru innowacji (technologii) oraz jej zakresu, stopnia stosowania. Uzasadnienie przedstawionej oceny C.3 Okres stosowania rozwiązania innowacyjnego (nowej technologii) w regionie, kraju lub na świecie (jak szeroko stosowane w firmach/sektorze, od ilu lat?). Uzasadnienie przedstawionej oceny wraz z podaniem źródeł informacji C.4 Planowane rezultaty w wyniku wdrożenia innowacji (technologii). Nawiązanie do wskaźników rezultatu określonych we Wniosku o udzielenie dofinansowania C.5 Opis rezultatów jakościowych planowanych do osiągnięcia w wyniku realizacji projektu opartego na wskazanej innowacji (technologii) C.6 Opis posiadanych zasobów technicznych koniecznych do realizacji projektu (infrastruktura, wymagane zezwolenia/koncesje, struktura organizacyjna, zasoby ludzkie, zasoby techniczne, doświadczenie w realizacji podobnych inwestycji) C.7 Doświadczenie w korzystaniu z programów wsparcia finansowanych ze środków Unii Europejskiej C.8 Zgodność projektu z potrzebami regionu oraz ze zrównoważonym rozwojem województwa lub strategiami (np. nawiązanie do Regionalnej Strategii Inwestycyjnej Województwa Podkarpackiego 2005 – 2013, Strategii Rozwoju Kraju, Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego 2007 – 2020) C.9 Wpływ projektu na rozwój atrakcyjności inwestycyjnej regionu (np. wpływ na rozwój Doliny Lotniczej, wpływ na wzrost atrakcyjności turystycznej województwa) C.10 Zakres rzeczowo-finansowy i harmonogram realizacji wszystkich działań (etapów) projektu w PLN z dwoma miejscami po przecinku C.11 Zakres rzeczowo-finansowy i harmonogram realizacji projektu obejmujący wyłącznie wydatki kwalifikowane w PLN

Biznes plan jako załącznik do wniosku aplikacyjnego w ramach działania 1.1.B RPO WP c.d. Część D Planowane działania promocyjne i marketingowe Wnioskodawcy D.1 Opis prowadzonych i planowanych przez Wnioskodawcę działań promocyjnych i marketingowych (w szczególności dotyczących projektu podczas jego trwania oraz po jego zakończeniu) D. 2 Opis innych działań wspierających projekt (np. zmiany struktury organizacyjnej, sposobu zarządzania, planowane audyty, itp.) [jeśli dotyczy] Część E Prognoza sprzedaży E.1 Prognoza wzrostu sprzedaży po okresie realizacji projektu w PLN E.2 Uzasadnienie przedstawionej prognozy sprzedaży Część F Sytuacja finansowa Wnioskodawcy oraz jej prognoza należy wypełnić sprawozdania finansowe dla: dwóch poprzednich lat obrachunkowych oraz okresu bieżącego przygotować prognozę na okres realizacji projektu oraz trzech lat od momentu jego zakończenia F-1 Bilans F-2 Rachunek zysków i strat F-3 Przepływy środków pieniężnych F-4 Wskaźniki finansowe