Media publiczne w XXI w. Karol Jakubowicz KRRIT, Warszawa, 1-III-2012

Z biegiem lat, z biegiem dni Nowoczesność à la „Lata dwudzieste, lata trzydzieste”: Media publiczne: „system autorytarny z ludzką twarzą” (R. Williams”) BBC dawała odbiorcom nie to, czego chcieli, czy wydawało im się, że chcą, ale to co dla nich dobre. Chroniła ich przed tym, co dla nich szkodliwe Płynna nowoczesność wg Baumana: „Kultura płynnej nowoczesności [media publ.] nie posiada ludu do oświecania i uszlachetniania: posiada natomiast klientów do uwodzenia” KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

„Media publiczne to o/Oświeceniowy projekt elity” Wiek Oświecenia - czas wiary w możliwość doskonalenia człowieka i społeczeństwa, w potęgę rozumu, istnienie trwałych wartości i autorytetów społecznych, naukowych, kulturalnych i artystycznych. W „płynnej nowoczesności” żadna forma życia społecznego nie pozostaje długo w jednym kształcie. Wartości, kanony, kryteria artystyczne i estetyczne i autorytety straciły swą siłę. Panują niepewność, konflikt i ciągła rewolucyjna zmiana. Zniknął tradycyjny układ odniesienia, do którego odwoływały się media publiczne. Bauman: „Kultura składa się dziś z ofert, nie nakazów; z propozycji, a nie norm”. KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Co kształtuje przyszłość mediów publicznych? Tradycyj-na misja Konkurencja Komercja ! Polityka OFCOM, 2004 Apartheid polityczny Rada Etyki Mediów Obyw.Komisja Etyki Mediów  KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Elementy zmiany społecznej – 1 (za OFCOM, 2004) Zmiana ideologiczna: neoliberalizm - w konsekwencji zmiana paradygmatu polityki medialnej: redefinicja mediów (czynnik wzrostu gosp., finansjalizacja) Niwelowanie stratyfikacji społecznej (poziom zamożności, wykształcenia, zacieranie różnic klasowych) – nie ma „elity” i „mas” w dawnym rozumieniu, paternalizm nie do przyjęcia, wzorotwócza rola „elity” znacznie osłabła, „bunt mas” (Żeromski-snobizm) Indywidualizm i fragmentaryzacja; doświadczenia medialne są doświadczeniami indywidualnymi a nie grupowymi, czy kolektywnymi; program „dla wszystkich” coraz mniej atrakcyjny, potrzebna „spersonalizowana służba publiczna” KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Elementy zmiany społecznej - 2 Rynek i Internet umacniają podział obiegów kultury (który media publiczne usiłowały kiedyś zlikwidować) na obieg kultury wyższej („wszystkożercy” – Beethoven i boysband) i popularnej („monożercy”, digitariat – tylko boysband). Sieci społeczne, słabnące zaangażowanie w życie polityczne i publiczne (tradycyjna polityka odległa i nieistotna), antyautorytaryzm, brak zaufania do władz i elit. Uprawnienia (Entitlement) – użytkownicy mają – jako obywatele - prawa niezależne od zamożności i statusu - w tym prawa dostępu do informacji, kultury i dostępu, a także prawa do możliwości twórczych i kreatywnych („prosumenci”, nie „media masowe”, tylko „media mas”) KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

„My, dzieci sieci” (Piotr Czerski) „Łączy nas poczucie wolności wyboru kontekstu kulturowego i jego samodefinicji. Nie ma w nas onieśmielenia [i] pokornej akceptacji, jaka cechowała naszych rodziców … niemal z każdym … możemy spróbować podjęcia dialogu Jesteśmy pozbawieni nabożnego stosunku do „instytucji demokratycznych” w ich obecnym kształcie”. Jak pełnić rolę kulturotwór-czą, skoro odbiorcy będą w innym kontekście kulturo-wym? Czy media publiczne stać na dawny paternalizm i niepodejmowanie dialogu Jak „wychowywać” (przez poruszanie się po Trójkącie Bermudzkim!) obywateli, skoro ci widzą kryzys demokracji i odrzucają jej tradycyjne mechanizmy? „Polska The Times”, 12-13 lutego 2012 KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

50 lat? 40 lat? Zmiana społeczna, kulturowa, technologiczna Odbiorcy: Programy ritv INTERNET, INNE PLATFORMY Służba społeczeństwu przynosi korzyść jednostkom Publiczność jako odbiorcy Służba jednostkom przynosi korzyść społeczeństwu Odbiorcy: tradycjonaliści, uniwersaliści, kolektywiści 50 lat? USŁUGI LINEARNE KANAŁY TEMATYCZNE USŁUGI NA ŻĄDANIE INTERNET 40 lat? Użytkownicy: nabywcy, hedoniści, niezależni indywidualiści, dzieci sieci Publiczność jako użytkownicy Nowoczesność Ponowoczesność Lowe, 2008 KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

5 pomysłów na przyszłość mediów publicznych Czysty model programowy: powierzanie produkcji i dystrybucji zawartości „misyjnej” wszystkim chętnym (ewentualnie z zaangażowaniem funduszy publicznych). Model mieszany, z przewagą programowego: niszowa rola samych instytucjonalnych mediów publicznych (dla „ludzi z wyższym wykształceniem” - A. Wajda) Model mieszany, z przewagą instytucjonalnego: Nadawcy publiczni jako centrum sieci instytucji publicznych i obywatelskich wolnych od przymusu komercyjnego i współpracujących w dostarczaniu treści publicznych Czysty model instytucjonalny, preferowany zwłaszcza przez same media publiczne Likwidacja (Nowa Zelandia, Portugalia, cięcie środków publicznych dla mediów publicznych w całej Europie) KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Nowe media publiczne Zostawić co najlepsze z tradycji; jednak powinna dominować inna formuła, język, estetyka i środki wyrazu Otwarcie na dzieci i młodzież: stworzyć bardziej partycypacyjne i interaktywne formy programowe, w tym sieci społecznościowe Konwergencja produkcyjno-programowa, „internetyzacja” programu i kultury korporacyjnej; INNE RELACJE Z UŻYTKOWNIKAMI KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

„Wiarygodne, pożyteczne, urzekające „Wiarygodne, pożyteczne, urzekające!!!” „Informować, edukować, bawić i upodmiotowić odbiorców” Z pomocą Web 2.0: „ENGAGING”CONTENT „Uwodzenie” klientów, oferty, pro-pozycje !!! KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Uzupełnienie zadań programowych Uwzględnienie integracji międzynarodowej i globalizacji w procesach demokratycznych i politycznych Otwarcie na nowe formy demokracji Uwzględnienie różnorodności kulturalnej i dialogu kultur na szczeblu krajowym i międzynarodowym Modernizacja funkcji edukacyjnej i oświatowej (kompetencja medialna i informacyjna); Ewolucja w „przemysł kultury” Zwalczanie wykluczenia cyfrowego KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Reorganizacja mediów publicznych i ich systemów produkcji W pełni zintegrowane systemy produkcji programu i zawartości internetowej i innej: zawartość cyfrowa, do wykorzystania na wszystkich antenach i środkach dystrybucji; Reorganizacja odziedziczonych struktur organizacyjnych (radio+telewizja+internet, itp.); Nowy profesjonalizm pracowników (multi-tasking) KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Nowa struktura i proces produkcyjny KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Koniec zamkniętych, opresyjnych mediów publicznych „Polacy starają się dać decydentom do zrozumienia, że nie ma zgody na wyłączenie obywateli z procesu decyzyjnego oraz na nietransparentne działania, które mogą mieć wpływ na respektowanie praw i wolności obywatelskich”. Panoptykon, Nowoczesna Polska, ISOC Przenieść otwartą, partycypacyjną, interaktywną kulturę Internetu do mediów publicznych KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Recommendation CM/Rec(2012)1 on public service media governance 1. Struktura, 2. Zarządzanie, 3. Kultura korporacyjna: Przejrzystość – działania, decyzje i polityka firmy są jawne i poddane nadzorowi społecznemu Otwartość – na nowe idee i wpływy, partnerstwo, współpracę, interaktywne i partycypacyjne relacje z odbiorami, gotowość do włączenia ich do tworzenia oferty programowej; Gotowość do debaty i dialogu z użytkownikami oraz konsultacji z nimi przed podjęciem ważnych decyzji Odpowiedzialność – tworzenie i wzmacnianie standardów i kultury pracy dziennikarskiej i twórczej, jako podstawy do oceny przez odbiorców KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Etapy ewolucji mediów publicznych 1920-1930: Radio państwowe lub paternalistyczne radio publiczne (MP 1.0) Lata 1960-1980: Model demokratyczno-emancypacyjny: bliższe związki ze społeczeństwem obywatelskim (nadal silny paternalizm) (MP 2.0) Lata 1980-2000 – Konwergencja mediów publicznych i prywatnych, kryzys tożsamości (MP 3.0): tu zaczyna się historia MP w krajach postkomunistycznych, od początku w kryzysie! (Sulik: „nie może być w Polsce BBC, bo nie mamy Anglików”) 2000-2020: Model partnersko-partycypacyjny- źródło nowej prawomocności mediów publicznych (MP 4.0) Widz, słuchacz, użytkownik = Superman KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Nowy model mediów publicznych KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Nostalgiczny elitaryzm i biznes odsyłają media publiczne do „katedry” (Christian Nissen) Media komercyjne Niektórzy pracownicy Schiller, Szekspir, Szosta- kowicz Komisja Europ., rządy (i regulatorzy?) $ Elita kulturalna Kto broni mediów publicznych? Poza zainteresowanymi - NIKT KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Media publiczne, R.I.P. KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.

Dziękuję. KRRIT, Warszawa, 1-III-2012 Media publiczne w XXI w.