Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A. Polish Information and Foreign Investment Agency Offset i inwestycje zagraniczne jako szansa dla rozwoju transferu technologii do przemysłu w Polsce Wojciech Szelągowski Wiceprezes Zarządu PAIiIZ Warsztaty Offsetowe, Warszawa, 19 lipca 2007

Metodologia OECD klasyfikacji poziomów zaawansowania technologicznego branż Do grupy branż zaawansowanych technologicznie (high-technology) można zaliczyć: Lotnictwo i przemysł kosmiczny Wyroby farmaceutyczne, chemię medyczną i środków roślinnych Urządzenia biurowe oraz komputery Sprzęt radiowy, telewizyjny i komunikacyjny Instrumenty medyczne, precyzyjne i optyczne * Metodologia OECD włącza do wysokich technologii niektóre z usług: poczta i telekomunikacja; pośrednictwo finansowe, nieruchomości oraz działalność biznesowa; edukacja, zdrowie i prace społeczne. * Zgodnie z ISIC (Międzynarodową Klasyfikacją Rodzajów Działalności) opracowaną przez OECD

Inwestycje w branże wysoko-technologiczne to zaledwie 4,2% wszystkich inwestycji zagranicznych w Polsce Źródło: NBP W końcu 2005 roku zakumulowana wartość inwestycji zagranicznych w Polsce wynosiła 75,7 mln EUR. Jednakże tylko 4,2% z nich to inwestycje w branże wysokich technologii. Większość BIZ w Polsce to inwestycje w branże średnio-niskie i niskie (79,4%). BIZ w Polsce według zaawansowania technologicznego (stan na koniec 2005) Największą część wysoko-technologicznych inwestycji zagranicznych w Polsce stanowiły inwestycje w produkcję środków farmaceutycznych (46,81%), wyprzedzając produkcję sprzętu telewizyjnego, radiowego i komunikacyjnego (19,15%), urządzeń biurowych i sprzętu komputerowego (12,77%), statków powietrznych i kosmicznych (12,77%) oraz instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych (8,51%). Napływ Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych do Polski ( )

Strategia przyciągania inwestycji zagranicznych powinna określać wysoki priorytet dla inwestycji innowacyjnych Stan w latach Dotychczas w napływie BIZ do Polski zwracano największą uwagę na jego wolumen, ewentualnie strukturę branżową. Nie analizowano jego struktury pod względem zaawansowania technologicznego, będącego jego największą wartością dodaną dla gospodarki narodowej. Znaczenie kapitału zagranicznego w napływie nowoczesnych technologii, stymulowaniu innowacyjności może być znacznie większe, pod warunkiem zmiany struktury jego napływu. Obserwujemy w tym kierunku pozytywne zmiany, szczególnie w ostatnim roku. Zmiana priorytetów w strategii przyciągania inwestycji zagranicznych do Polski Wypracowanie takiej strategii jest bardzo potrzebne z określeniem zarówno sektorów gospodarki, bądź typu jej działalności oraz zaoferowanie stosownego wsparcia tym sektorom. Na podstawie takiej strategii Polska prowadzić powinna politykę selektywnego przyciągania zagranicznych inwestycji bezpośrednich.

Strategia przyciągania inwestycji zagranicznych powinna określać wysoki priorytet dla inwestycji innowacyjnych Dostosowanie polskiego ustawodawstwa oraz katalogu programów wsparcia dla kapitału zagranicznego z obszaru zaawansowanych technologii Ustawodawstwo oraz programy wsparcia w ostatnich latach ulegały ewolucji, ale znaczącym zwrotem było dopiero wprowadzenie programów SPO-WKP ( ) oraz Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka ( ). Początkiem zmian w tej dziedzinie było wejście w życie ustawy o finansowym wspieraniu inwestycji oraz ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej. Od 2005 roku obserwujemy większy napływ kapitału zagranicznego zaawansowanego technologicznie, właśnie w wyniku wsparcia udzielonego przez państwo. Wobec zaostrzającej się konkurencji o ten typ kapitału zagranicznego, koniecznym będzie rozbudowanie instrumentarium wsparcia. Dlatego też oprócz rozszerzenia sektorowego należałoby rozważyć zwiększenie górnych pułapów wsparcia finansowego z tytułu nie tylko tworzenia nowych miejsc pracy, ale również zaawansowania technologicznego.

Strategia przyciągania inwestycji zagranicznych powinna określać wysoki priorytet dla inwestycji innowacyjnych Strategia przyciągania inwestycji zagranicznych musi aktywizować polską przedsiębiorczość Musi ona zawierać rozwiązania umożliwiające nawiązywanie i podtrzymywanie związków z lokalnym sektorem B+R – poprzez np. ulgi przy inwestycji na terenie danej jednostki naukowej (też uniwersyteckiej), ulgi przy zatrudnianiu pracowników naukowych, ulgi przy organizacji staży dla studentów, umożliwianiu realizacji prac doktorskich w firmach, ulgi przy propozycjach projektowych ulgi przy przejęciu danej jednostki wraz z firmą. W Polsce istnieją przesłanki dla stworzenia szerokiego zaplecza badawczo-rozwojowego dla przemysłu oraz podejmowania działalności innowacyjnej Czynnikiem strategicznym dla tego typu działalności jest liczba, struktura, jakość i rozmieszczenie absolwentów kierunków technicznych. Polska posiada w tym zakresie spory potencjał, ale podaż odpowiednich absolwentów jest niewystarczająca. Absolwenci są dostępni głównie w 6 dużych ośrodkach akademickich, a standardy jakości kształcenia wielu uczelni technicznych są różne. Problemem może stać się dynamiczny wzrost płac inżynierów oraz ich systematyczny odpływ za granicę, co doprowadzić może do zmniejszenia konkurencyjność Polski w tym zakresie. W opinii inwestorów zagranicznych Polska nadal posiada przewagę lokalizacyjną dla inwestycji zagranicznych nad innymi krajami regionu i nad krajami azjatyckimi. Co więcej, ta przewaga nie wynika już tylko z niskich kosztów (w przypadku działalności zaawansowanych technologicznie czynnik kosztowy odgrywa relatywnie mniejszą rolę), ale z dojrzałości gospodarki, a przede wszystkim jakości kapitału ludzkiego.

Strategia przyciągania inwestycji zagranicznych powinna określać wysoki priorytet dla inwestycji innowacyjnych Konieczność rozbudowy infrastruktury badawczej i pro-innowacyjnej w Polsce W niektórych krajach (np. Szwecji) polityka przyciągania bardziej zaawansowanych inwestycji polega także na stymulowaniu rozwoju i promowaniu klastrów wysokotechnologicznych – czynnikiem przyciągającym nowe inwestycje ma być skupienie w danej lokalizacji niezbędnych kompetencji i kluczowych graczy (potencjalnych partnerów do współpracy). W tym kontekście istotne wydaje się, żeby strategie rozwoju specjalnych stref ekonomicznych oraz parków technologicznych i przemysłowych uwzględniały perspektywę rozwijania klastrów. Brak współpracy pomiędzy ośrodkami badawczymi a przemysłem Zarówno inwestorzy, jak i polskie firmy nie współpracują z polskimi ośrodkami badawczymi, gdyż najczęściej ich oferta nie jest skierowana do przemysłu. Potrzebne jest nowe ukierunkowanie – znaczna część badań stosowanych ma odpowiadać na realne potrzeby przedsiębiorstw. Należy więc powiązać potrzeby przemysłowe z rozwojem sektora B+R. Źródło: InnovatechConsulting.eu

Wykorzystanie programów offsetowych Podsumowanie Istniejące (o ile to możliwe) oraz przyszłe programy offsetowe powinny stymulować tworzenie związków pomiędzy nauką i przemysłem w Polsce. Polskim priorytetem powinno być: POZYSKIWANIE WIEDZY, ZDOBYWANIE DOSWIADCZEŃ WCHODZENIE NA NOWYE RYNKI PROMOCJA WŁASNYCH MAREK Współpraca Instytutu Lotnictwa w Warszawie z GE w takich dziedzinach jak projektowanie silników do samolotów oraz energetyka może być wzorcem do naśladowania. Jednym z możliwych typów realizacji zobowiązań offsetowych jest uruchamianie parków technologicznych w Polsce, we współpracy z instytucjami, które maja już doświadczenia. Tworzenie klastrów przemysłowych, dla których punktem wyjścia jest duża inwestycja przemysłowa (również o charakterze militarnym), a skupiająca szereg kooperantów, dostawców, partnerów, których produkty i usługi mogą zostać skomercjalizowane

Dziękuję za uwagę Warszawa, ul. Bagatela 12 tel. (+48 22) , fax (+48 22) Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A. Polish Information and Foreign Investment Agency