Partnerzy społeczni wyzwania i szanse Marzena Chmielewska

Organizacje pracodawców

Organizacje pracowników

Cechy wspólne Rozproszone struktury (KT: 4 organizacje pracodawców, 3 związki zawodowe) Relatywnie silne struktury krajowe, ale słabe i bardzo słabe struktury regionalne Trudności z dotarciem do sektora prywatnego, zwłaszcza MŚP Stosunkowo mała ilość układów zbiorowych - dominuje dialog trójstronny Koncentracja na tradycyjnie pojętych funkcjach

Uprawnienia formalne: partnerzy społeczni jako uczestnicy/aktorzy polityki spójności Uprawnienia merytoryczne: szczególne kompetencje związane z interwencją na rynku pracy – realizacja Strategii Lizbońskiej Fundusze unijne: nowe wyzwania i możliwości

Fundusze unijne – partnerstwo Rozporządzenie Rady ustanawiające ogólne zasady dla Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności (WE) nr 1083/2006 Art. 11 Partnerstwo Państwo organizuje partnerstwo z… partnerami społecznymi i ekonomicznymi Każde państwo wyznacza najbardziej reprezentatywnych partnerów na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym w sferze gospodarczej, społecznej, środowiska naturalnego … Państwo zapewni szerokie i SKUTECZNE zaangażowanie wszystkich właściwych organizacji, zgodnie z zasadami i praktykami krajowymi… Partnerstwo obejmuje przygotowanie, realizację, monitorowanie i ocenę programów operacyjnych Co roku Komisja konsultuje się z organizacjami partnerów gospodarczych i społecznych na poziomie europejskim w sprawie pomocy funduszy

Państwa członkowskie, we współpracy z partnerami społecznymi, prowadzą swoje polityki w celu realizacji następujących priorytetów Pełne zatrudnienie (większy popyt i podaż pracy) Poprawa jakości i wydajności pracy (atrakcyjność miejsca pracy, jakość pracy) Wzmacnianie spójności społecznej i terytorialnej (walka wykluczeniem z rynku pracy, dostęp do zatrudnienia dla osób w niekorzystnej sytuacji) Strategia lizbońska: zadania partnerów społecznych Wytyczne dla polityki zatrudnienia Państw Członkowskich (2005/600/WE)

Promocja elastyczności przy równoczesnym zapewnianiu bezpieczeństwa zatrudnienia Dostosowywanie legislacji Szara strefa Przewidywanie i zarządzanie zmianą (restrukturyzacja) Innowacyjne i elastyczne formy organizacji pracy Zmiany statusu zawodowego (mobilność) Zwiększanie i poprawa inwestycji w kapitał ludzki Strategie uczenia się przez całe życie Nowe potrzeby zawodowe i wymagania Zapobieganie niedostosowaniu podaży i popytu na rynku pracy Strategia lizbońska: zadania partnerów społecznych

Wyzwania : pracownicy i przedsiębiorcy Zatrudnialność Aktualne kompetencje i umiejętności, równouprawnienie, gotowość do podjęcia lub zmiany pracy Pracownicy = kapitał/inwestycja Adaptacyjność Przewidywanie trendów i zmian na rynku, strategie dostosowawcze, modernizacyjne Proaktywna restrukturyzacja

Elastyczność organizacji Zmiany w otoczeniu firm: gwałtowne, niejednoznaczne, złożone Monitoring: aktywna analiza otoczenia, procesy dostosowawcze Różnorodność (funkcji, procesów, zasobów) Kreowanie zmian Nierutynowe procesy strategiczne Konkurencyjność adaptacyjność elastyczność (1)

Elastyczność zasobów – kapitału ludzkiego Job security employment security Nowe ramy bezpieczeństwa socjalnego: Rozwój modelu flexicurity Rozwój work – life balance Rozwój dostępności life long learning Podział odpowiedzialności: państwo, firma, człowiek Źródło: Michał Boni: FUNKCJE ELASTYCZNOŚCI RYNKU PRACY (wybrane problemy) Konkurencyjność adaptacyjność elastyczność (2)

Funkcje elastyczności zasobów pracy Zatrudnienie na czas określony – adaptacyjność, sezonowość, start zawodowy, projekty Part-time job – funkcje zawodowe, funkcje rodzinne, uzupełnianie dochodów rodziny Organizacja, czas pracy – adaptacyjność, just in time, funkcje zawodowe/rodzinne Samozatrudnienie – outsourcing, homesourcing, przedsiębiorczość, kontrakty (poza rolnictwem) Telepraca – adaptacyjność, praca w domu, mobilność, zarządzanie przepływem pracy Praca czasowa (APT) – sezonowość, chwilowe potrzeby, praca jako uzupełnienie, bramka wejścia na rynek pracy, dynamika Źródło: Michał Boni: FUNKCJE ELASTYCZNOŚCI RYNKU PRACY (wybrane problemy)

Zagrożenia elastyczności zasobów pracy Segmentacja rynku pracy (pracownicy trwale rotacyjni, nieciągłość pracy – norma, wpływ na przyszłą emeryturę) Specyficzna dyskryminacja kobiet na rynku pracy Niepełne wykorzystanie potencjału kobiet (słaby rozwój usług) Trudny start zawodowy i restarting Obawa o karierę hamuje rozwój funkcji rodzinnych (dzietność, korzystanie z urlopów wychowawczych) Brak komfortu/krótszy staż zawodowy Wymuszona elastyczność Przymus umów cywilno-prawnych, umów na czas określony sztuczne samozatrudnienie Problem klina podatkowego a zatrudnienie przy pracach prostych w szarej strefie Wczesne wychodzenie z rynku pracy (pozór elastyczności) Łatwość wypychania starszych z pracy Brak warunków dla dopasowania kwalifikacji Osłabienie stabilności systemu emerytalnego Źródło: Michał Boni: FUNKCJE ELASTYCZNOŚCI RYNKU PRACY (wybrane problemy)

Źródło: Employment in Europe 2006

Unia Europejska a Polska: rynek pracy najniższy poziom zatrudnienia kobiet Najniższy poziom zatrudnienia osób starszych (55-64) 4 najniższy poziom aktywności zawodowej Najwyższa stopa bezrobocia 2 najwyższy poziom bezrobocia długoterminowego Źródło: Employment in Europe, 2006

Źródło: Badanie Monitoring kondycji sektora MŚP 2007, PKPP Lewiatan Nowe zjawisko na rynku pracy: luka podażowa Aż 11,5% MŚP potrzebowała w ciągu ostatniego 1,5 roku pracowników i nie może ich do dzisiaj znaleźć.

Źródło: Badanie Monitoring kondycji sektora MŚP 2007, PKPP Lewiatan Nowe zjawisko na rynku pracy: luka podażowa

Rośnie znaczenie kapitału ludzkiego w MŚP… Źródło: Badanie Monitoring kondycji sektora MŚP za kolejne lata, PKPP Lewiatan

…ale to nie jest priorytet dla firm Wg badań Lewiatana: szkolenia pracowników są priorytetem inwestycyjnym dla 0,6% MŚP Szkolenia pracowników są jednym z 4 najważniejszych priorytetów inwestycyjnych dla 13,6% MŚP

Pracownicy Gdyby stracił(a) Pan(i) swoją obecną pracę, to czy miał(a) by Pan(i) kłopoty ze znalezieniem nowej? Źródło: Badanie Pracujący Polacy 2007, PKPP Lewiatan

Kwalifikacje zawodowe a status na rynku pracy Stopa bezrobocia wśród osób z wyższym wykształceniem- 6,8%, z zawodowym: 30,1% 67% bezrobotnych to osoby z wykształceniem zawodowym i podstawowym 12% osób w wieku 25+ uczestniczyło w ciągu ostatnich 2 lat w aktywności związanej z podnoszeniem kwalifikacji z czego 50% z wyższym wykształceniem z czego 47% w wieku lata i 6% powyżej 55 lat 4% niepracujących wskazało jako powód brak wymaganych kwalifikacji 30% pracujących uważa że nie wykorzystuje swoich kwalifikacji z czego 53% kobiet z czego 59% z wykształceniem zawodowym Źródło: Raport Diagnoza Społeczna 2007, Employment in Europe, 2006

Partnerzy społeczni : podsumowanie Zatrudnialność system kształcenia (LLL,VET) dopasowany do potrzeb rynku pracy Adaptacyjność procesy restrukturyzacyjne i modernizacyjne w przedsiębiorstwach + inwestycje w kapitał ludzki

Wdrażanie funduszy unijnych (element systemu nowy zakres odpowiedzialności) Korzystanie z funduszy unijnych (projekty nowa formuła funkcjonowania) Dynamika procesów gospodarczych i zmiany na rynku pracy (rozwiązanie problemów nowe podejście i funkcje organizacji) Nowe kompetencje ? Partnerzy społeczni : podsumowanie

Nowa (?) rola organizacji pracodawców i pracowników MAKRO Monitoring luki kompetencyjnej oraz badanie potrzeb kompetencyjnych i kwalifikacyjnych (przedsiębiorcy i pracownicy) Bieżący monitoring sytuacji gospodarczej (trendy w makro i mikro skali) – systemy wczesnego ostrzegania Rekomendacje dla uczestników procesu Promocja najlepszych praktyk Społeczna odpowiedzialność biznesu MIKRO Wczesne komunikowanie zmian na poziomie przedsiębiorstwa (przyczyny, przebieg) Przygotowywanie zmian (rozwój nowych kwalifikacji pracowników – zwiększanie szans na zatrudnienie, pomoc w poszukiwaniu pracy) Współpraca z władzami lokalnymi { partnerstwo

Oferta Europejskiego Funduszu Społecznego Uprzywilejowany udział partnerów społecznych w interwencji funduszu: Capacity building Adaptacyjność pracowników i przedsiębiorstw

Partnerzy społeczni : zagrożenia Rytualizacja i rutynizacja dialogu społecznego Konfrontacja (wartości vs interesy) Brak profesjonalnego zaplecza Dziękuję