ECVET European Credit System for Vocational Education and Training SYSTEM TRANSFERU OSIĄGNIĘĆ W KSZTAŁCENIU I SZKOLENIU ZAWODOWYM dr inż. Krzysztof Symela

Na jakie pytania będziemy szukali odpowiedzi? Jakie cele w UE ma realizować system ECVET? Jakie zasady i specyfikacje techniczne uwzględnia systemem ECVET? Jakie jest powiązanie systemu ECVET z EQF/NQF oraz ECTS? W jaki sposób będzie wdrażany system ECVET w Polsce? ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 2

ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Instrumenty europejskie wspierające rozwój kształcenia i szkolenia zawodowego Strategia LLL; Kompetencje Kluczowe; Europejskie Ramy Kwalifikacji (EQF); Krajowe Ramy Kwalifikacji (NQF); Europejskie ramy odniesienia dla zapewniania jakości kształcenia i szkolenia zawodowego (EQAVET) 1 2 System gromadzenia i transferu osiągnięć/punktów w kształceniu i szkoleniu zawodowym: ECTS, ECVET oraz EUROPASS ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Strategia Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju (ESD); EUROPA 2020 - Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjająca włączeniu społecznemu 3 Nowe umiejętności w nowych miejscach pracy (przewidywanie wymogów rynku pracy i potrzeb w zakresie umiejętności) New Skills for New Jobs Europejską strategia uczenia się przez całe życie (LLL) Nowe umiejętności w nowych miejscach pracy; Przygotowanie się na przyszłość: opracowanie wspólnej strategii w dziedzinie kluczowych technologii wspomagających w UE 4 3

Sposoby uznawania kwalifikacji Uznawanie formalne: proces nadawania kwalifikacjom statusu oficjalnego poprzez: przyznanie dyplomu, zaświadczenia, certyfikatu (jest to potwierdzenie kwalifikacji/kompetencji), akumulację i transfer punktów (częściowych zaliczeń/osiągnięć np. ECTS, ECVET), walidację. Uznawanie społeczne: uznawanie wartości kwalifikacji/kompetencji przez organizatorów przedsięwzięć gospodarczych i społecznych (np. projekt EQUAL W-M ZDZ w Olsztynie „Budujmy Razem”, projekt Leonardo da Vinci „APL- Bud” czy aretydacja prowadzona przez PSKM) ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 4 4

Cele wprowadzania systemu ECVET Wspierania procesu uczenia się przez całe życie, w tym uznawania wyników uczenia się pozaformalnego i nieformalnego – poprzez możliwość zastosowania niezależnie od kontekstu i środowiska uczenia się; Zwiększania przejrzystości i porównywalności kwalifikacji – poprzez propozycję wspólnego sposobu opisywania kwalifikacji oraz odniesienia do Europejskich Ram Kwalifikacji (European Qualifications Framework – EQF); Ułatwiania mobilności (edukacyjnej, zawodowej i geograficznej) – ECVET proponuje podejście, na podstawie którego wyniki uczenia się danej osoby uzyskane za granicą są uwzględniane przy potwierdzaniu kwalifikacji w kraju pochodzenia; Pogłębiania wzajemnego zaufania i współpracy między państwami UE – poprzez wprowadzenie wspólnych ram metodologicznych oraz wspólnych zasad postępowania. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 5

ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Istota systemu ECVET Założenia i system pojęć. Opis kwalifikacji w jednostkach efektów kształcenia (główny komponent). Proces transferu (ocena, walidacja, uznawanie i kumulacja efektów kształcenia) oraz partnerstwa (elementy kluczowe). Punkty ECVET przydzielone do określonych kwalifikacji i jednostek efektów kształcenia. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 6

Założenia tworzenia systemu ECVET Zadedykowany osobom korzystającym z perspektywy wolnego od granic uczenia się przez całe życie. Oparty na efektach uczenia się (wiedza, umiejętności, kompetencje) osiągniętych we wszystkich kontekstach uczenia się (formalnym, pozaformalnym, nieformalnym). Skoncentrowany na kwalifikacjach. W pełni spójny z EQF. Skupiony na mobilności. Przejrzysty i operacyjny. Kompatybilny ze stosowanym w sektorze szkolnictwa wyższego systemem ECTS. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 7

ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Czym jest system EVET System ECVET to techniczne ramy transferu, uznawania oraz – w stosownych przypadkach – akumulacji efektów uczenia się poszczególnych osób, tak by mogły one uzyskać określone kwalifikacje. Narzędzia i metody systemu ECVET obejmują opis kwalifikacji w kategoriach jednostek uczenia się wraz ze związanymi z nimi punktami, proces transferu i akumulacji oraz dokumenty uzupełniające, takie jak porozumienia o programie zajęć, indywidualne wykazy osiągnięć oraz przewodniki dla użytkowników systemu ECVET. System ECVET ma ułatwić uznawanie efektów uczenia się, zgodnie z krajowym ustawodawstwem, w ramach mobilności, do celów uzyskiwania kwalifikacji. System ECVET nie nadaje obywatelom żadnych nowych uprawnień do tego, aby efekty kształcenia i punkty ECVET były automatycznie uznawane. Jego zastosowanie do określonych kwalifikacji odbywa się zgodnie z ustawodawstwem obowiązującym w państwach członkowskich. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 8

ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym ECVET - Definicje Kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w efekcie stwierdzenia przez właściwą instytucję, że osiągnięte przez daną osobę efekty uczenia się są zgodne z określonymi standardami. Efekty kształcenia oznaczają stwierdzenie tego, co uczący się wie, co rozumie i potrafi wykonać po ukończeniu procesu uczenia się, ujęte w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 9

ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym ECVET – Definicje cd. Ocena efektów kształcenia oznacza metody i procesy prowadzące do określenia zakresu, w jakim uczący się faktycznie przyswoił określoną wiedzę, opanował określone umiejętności i zdobył określone kompetencje. Walidacja efektów kształcenia oznacza proces potwierdzania, że określone, poddane ocenie efekty uczenia się uzyskane przez uczącego się odpowiadają konkretnym efektom wymaganym w ramach jednostki lub kwalifikacji. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 10

ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym ECVET – Definicje cd. Uznawanie efektów kształcenia oznacza proces oficjalnego poświadczania uzyskanych efektów uczenia się poprzez przyznanie pełnych kwalifikacji lub ich elementów składowych - jednostek efektów kształcenia . Punkty ECVET oznaczają liczbowe określenie ogólnej wartości efektów kształcenia w ramach kwalifikacji oraz względnej wartości jednostek w stosunku do pełnej kwalifikacji (nakład pracy osoby uczącej się do uzyskania zakładanego efektu kształcenia). ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 11

Istota przenoszenia efektów kształcenia Kontekst uczenia się B Kontekst uczenia się A Indywidualny wykaz osiągnięć ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Walidacja efektów kształcenia Uznawanie efektów kształcenia Akumulacja efektów kształcenia Ocena efektów kształcenia Transfer efektów kształcenia Osiągnięcia odpowiadają efektom uczenia się i oznaczają zbiór indywidualnych efektów uczenia się danej osoby, które zostały ocenione i mogą być akumulowane do celów uzyskania kwalifikacji lub transferowane do innych programów kształcenia/uczenia się lub do innych kwalifikacji. 12

Istota przenoszenia efektów kształcenia cd. Kontekst A Kwalifikacja Efekty kształcenia/uczenia się są kumulowane i stają się zintegrowaną częścią kwalifikacji danej osoby Kontekst kwalifikacji (A) ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 13

Co to jest jednostka efektów kształcenia? Wiedza Umiejętności Kompetencje Jednostka efektów kształcenia ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Jednostkach efektów kształcenia jest składnikiem kwalifikacji będącym spójnym zbiór wiedzy, umiejetności i kompetencji (personalnych i społecznych). 14

Główny komponent systemu ECVET - Jednostki uczenia się Kwalifikacja Jednostka efektów kształcenia Określone są w każdym państwie członkowskim przez kompetentne instytucje (liczba, wielkość, zasady łączenia…). Jednostka efektów kształcenia ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Jednostka efektów kształcenia Kwalifikacja składa się z kilku jednostkach efektów kształcenia, które mogą podlegać niezależnej ocenie i walidacji. 15

Jednostka efektów kształcenia Jednostki efektów kształcenia składające się na kwalifikację powinny być: opisane w czytelnych i zrozumiałych kategoriach poprzez odwołanie się do wiedzy, umiejętności i kompetencji, które się na nie składają; skonstruowane i zorganizowane w taki sposób, aby były spójne z daną kwalifikacją; skonstruowane w taki sposób, aby możliwa była indywidualna ocena i walidacja efektów uczenia się składających się na daną jednostkę. jednostka może być specyficzna dla jednej kwalifikacji lub wspólna dla kilku kwalifikacji. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 16

Jednostka efektów kształcenia cd. Osoba ucząca się może uzyskać kwalifikację poprzez akumulowanie wymaganych jednostek efektów kształcenia w różnych krajach i w różnych kontekstach (uczenie się formalne, pozaformalne i nieformalne) z poszanowaniem krajowego ustawodawstwa dotyczącego akumulacji jednostek i uznawania efektów uczenia się. Zasady i procedury, według których należy określać cechy jednostek efektów uczenia się oraz łączyć i akumulować te jednostki w ramach określonych kwalifikacji, są opracowywane przez właściwe instytucje oraz partnerów zaangażowanych w proces kształcenia/szkolenia zgodnie z zasadami danego kraju lub regionu. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 17

Jednostka efektów kształcenia cd. Specyfikacja jednostki efektów kształcenia powinna obejmować: ogólną nazwę jednostki; w stosownych przypadkach, ogólną nazwę kwalifikacji (jednej lub kilku), do której odnosi się dana jednostka; poziom kwalifikacji w odniesieniu do europejskich ram kwalifikacji (EQF), a, w stosownych przypadkach, do krajowych ram kwalifikacji („NQF”), wraz z towarzyszącymi danej kwalifikacji punktami ECVET; zakładane efekty kształcenia składające się na tę jednostkę; procedury i kryteria oceny tych efektów kształcenia; punkty ECVET związane z jednostką; określenie, do kiedy dana jednostka zachowuje ważność, jeżeli ma to zastosowanie. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 18

Przydzielanie punktów ECVET – wspólna konwencja UE Punkty ECVET stanowią uzupełniające liczbowe źródło informacji o kwalifikacjach i jednostkach. Punkty EVET nie mają wartości w oderwaniu od uzyskanych efektów uczenia się dotyczących konkretnej kwalifikacji, do której się odnoszą, natomiast odzwierciedlają fakt uzyskania i akumulacji jednostek uczenia się. Aby umożliwić jednolite podejście do stosowania punktów ECVET, zakłada się, że efektom uczenia się, uzyskiwanym w ciągu jednego roku formalnego kształcenia i szkolenia zawodowego, w pełnym wymiarze godzin, odpowiada 60 punktów ECVET. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 19

Przydzielanie punktów EVET jednostkom efektów kształcenia Kwalifikacja Jednostka efektów kształcenia 10 punktów Jednostka efektów kształcenia 30 punktów 60 punktów Jednostka efektów kształcenia ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 20 punktów W ramach ECVET przyporządkowanie punktów odbywa się zazwyczaj w dwóch fazach: punkty przydziela się najpierw określonej kwalifikacji, a następnie poszczególnym jej jednostkom. Punkty ECVET przydziela się poszczególnym jednostkom w zależności od ich względnej wagi w ramach kwalifikacji. Zdobycie kwalifikacji lub zaliczenie jednostki powoduje przyznanie należnych punktów ECVET, niezależnie od czasu, który jest faktycznie potrzebny do ich uzyskania. 20

Transfer i akumulacja efektów uczenia się, partnerstwa systemu EVET W systemie ECVET, jednostki efektów uczenia się uzyskane w określonym kontekście są oceniane, a następnie - jeżeli ocena przebiegnie pomyślnie - przenoszone do innego kontekstu. W tym drugim kontekście, właściwa instytucja dokonuje ich walidacji i uznania, potwierdzając tym samym spełnienie części wymogów warunkujących uzyskanie przez daną osobę określonej kwalifikacji. Jednostki efektów uczenia się mogą być następnie akumulowane celem uzyskania pełnej kwalifikacji, zgodnie z przepisami danego kraju lub regionu. Procedury i wytyczne związane z oceną, walidacją, akumulacją i uznawaniem jednostek efektów uczenia się są opracowywane przez właściwe instytucje oraz partnerów zaangażowanych w proces kształcenia/szkolenia. Transfer osiągnięć w oparciu o system ECVET, stosowany do efektów uczenia się uzyskanych w formalnym kontekście kształcenia, należy ułatwiać poprzez tworzenie partnerstw i sieci właściwych instytucji, uprawnionych, każda na własnym obszarze działania, do nadawania pełnych kwalifikacji lub jednostek oraz przyznawania osiągnięć za efekty uzyskane w uczeniu się, dla celów ich transferu walidacji. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 21

Proces transferu efektów uczenia się w systemie ECVET Instytucja goszcząca Instytucja wysyłająca 1. Podpisane porozumienie o programie zajęć 2. Uzyskana przez daną osobę wiedza, umiejetności i kompetencje 7. Efekty kształcenia są uznawane i akumulowane w ramach kwalifikacji a związane z nimi punkty są zaliczane ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 3. Efekty kształcenia danej osoby są ocenione 6. Uzyskane punkty są walidowanie 4. Dana osobo otrzymuje punkty za uzyskane efekty kształcenia 5. Transfer efektów kształcenia Punkty otrzymane rzez uczącego się rejestrowane są w jego indywidualnym wykazie osiągnięci 22

ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Transfer i akumulacja efektów uczenia się, partnerstwa systemu EVET cd. Porozumienie o partnerstwie powinno potwierdzać, że partnerzy: wzajemnie akceptują swój status jako właściwych instytucji; uznają, że stosowane przez drugą stronę kryteria i procedury zapewniania jakości oraz oceny, walidacji i uznawania są odpowiednie do celu transferu osiągnięć; zgadzają się na warunki działania partnerstwa, zwłaszcza w odniesieniu do celów, czasu trwania i ustaleń dotyczących możliwości aktualizacji porozumienia o partnerstwie; uznają porównywalność określonych kwalifikacji do celu transferu osiągnięć, przy zastosowaniu poziomów referencyjnych ustalonych przez EQF; są świadomi tego, które podmioty i właściwe instytucje mogą oprócz nich brać udział w opisywanym procesie i jakie mogą pełnić w nim funkcje. mogą dokonywać specjalnych ustaleń odnośnie do transferu osiągnięć na potrzeby uczących się. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 23

ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Transfer i akumulacja efektów uczenia się, partnerstwa systemu EVET cd. W przypadku gdy system ECVET byłby stosowany do efektów uczenia się uzyskanych w kontekście pozaformalnym lub nieformalnym lub poza ramami określonymi w porozumieniu o partnerstwie, właściwa instytucja, która jest upoważniona do nadawania pełnych kwalifikacji lub ich elementów składowych - jednostek lub przyznawania osiągnięć, powinna ustanowić procedury i mechanizmy służące identyfikowaniu, walidacji i uznawaniu takich efektów uczenia się poprzez przyznawanie odpowiednich jednostek i odpowiadających im punktów ECVET. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 24

Porozumienie o programie zajęć i indywidualny wykaz osiągnięć Aby umożliwić transfer osiągnięć, w którym bierze udział dwóch partnerów i mobilna osoba ucząca się, dwie instytucje właściwe, zaangażowane w proces kształcenia/szkolenia i walidacji oraz osoba ucząca się zawierają – w ramach porozumienia o partnerstwie – porozumienie o programie zajęć. Powinno ono: zawierać rozróżnienie na właściwą instytucję „macierzystą” i „goszczącą”. Instytucja macierzysta jest instytucją, która dokona walidacji efektów uczenia się uzyskanych przez uczącego się i uzna je. Instytucja goszcząca to instytucja zapewniająca kształcenie/szkolenie umożliwiające uzyskanie określonych efektów uczenia się i oceniająca te efekty. określać szczególne warunki dotyczące danego okresu mobilności, takie jak tożsamość uczącego się, długość okresu mobilności, zakładane efekty uczenia się i odpowiadające im punkty ECVET. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 25

Porozumienie o programie zajęć i indywidualny wykaz osiągnięć cd. Porozumienie o programie zajęć powinno stwierdzać, że jeżeli uczący się uzyskał zakładane efekty uczenia się i otrzymał pozytywną ocenę od instytucji goszczącej, to instytucja macierzysta powinna dokonać ich walidacji i uznać je – zgodnie z zasadami i procedurami ustanowionymi przez właściwą instytucję – jako część wymogów, które należy spełnić, by uzyskać określoną kwalifikację. Transfer osiągnięć odpowiadających efektom uczenia się odbywa się w trzech etapach: instytucja goszcząca ocenia efekty uczenia się i przyznaje uczącemu się punkty ECVET. Efekty uczenia się i odpowiadające im punkty ECVET są zapisywane w „indywidualnym wykazie osiągnięć” uczącego się (jest to dokument wyszczególniający uzyskane przez uczącego się efekty uczenia się, przyznane jednostki efektów kształcenia i punkty ECVET; instytucja macierzysta dokonuje walidacji punktów ECVET, które w odpowiedni sposób dokumentują osiągnięcia uczącego się; instytucja macierzysta uznaje uzyskane efekty uczenia się. Uznanie to prowadzi do zaliczenia jednostek i przyznania należnych za nie punktów ECVET zgodnie z zasadami systemu macierzystego. Warunkiem walidacji i uznania przez właściwą instytucję macierzystą jest pozytywna ocena efektów uczenia się przez właściwą instytucję goszczącą, zgodnie z ustalonymi procedurami i kryteriami zapewniania jakości. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 26

Zalecenie dla państw członkowskich UE dot. ECVET Promować system ECVET. Do 2012 r. stworzyć niezbędne warunki, a także przyjąć odpowiednie środki do stopniowego stosowania systemu. Stosować ECVET od 2012 r. Wspierać rozwój partnerstwa i sieci z udziałem zainteresowanych stron, partnerów społecznych i sektorów. Zapewnić dostęp do informacji i poradnictwa z zakresu stosowania systemu. Zadbać o należyte upowszechnianie przez właściwe organy informacji o zastosowaniu systemu ECVET oraz o to, by pokrewne dokumenty Europass zawierały wyraźnie sprecyzowane informacje. Promować i stosować zasady zapewniania jakości. Zapewnić operacyjne mechanizmy koordynacji i monitorowania systemu. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 27

Zamierzenia Komisji Europejskiej Wspierać państwa członkowskie we wdrażaniu systemu poprzez ułatwianie testowania, współpracy, wzajemnego uczenia się oraz promocję systemu. Opracować poradniki i narzędzia dla użytkowników systemu. Opracować ekspertyzę w celu zwiększenia kompatybilności pomiędzy systemami ECVET i ECTS. Ustalić grupy użytkowników systemu ECVET. Monitorować proces wdrażania systemu. Sporządzić sprawozdanie dla Parlamentu Europejskiego i Rady … lat po przyjęciu systemu ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 28

Główne środki towarzyszące rozwojowi systemu ECVET Faza testów i prób: zaproszenie do składania wniosków, początek: maj 2008 r. „Narzędzia uzupełniające”: przewodnik dla użytkowników systemu ECVET, szablony, Europass… Kontynuacja działań: utworzenie europejskiej grupy użytkowników systemu ECVET. Faza badawcza: monitoring i ekspertyzy (CEDEFOP) Promocja, rozwój i wzajemne uczenie się w ramach sieci ECVET. http://www.ecvet-projects.eu/Projects/Default.aspx Zalecenie parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie ustanowienia systemu transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET). ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 29

Rozwój systemu ECVET w Polsce w ramach projektu systemowego PO-KL KRK ZAKRS PRAC: model systemu transferu osiągnięć/zaliczeń w kształceniu i szkoleniu zawodowym w ramach systemu ECVET, wnioski i rekomendacje z badania ilościowego i jakościowego dot. mobilności uczniów i słuchaczy szkół prowadzących kształcenie zawodowe (na podstawie wyników ankiet rozesłanych w 2009 roku przez MEN do kuratorów oświaty), wnioski i rekomendacje z badania dotyczącego stopnia wykorzystania suplementu Europass do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (wśród pracodawców i absolwentów szkół i placówek), wnioski i rekomendacje z badania dot. możliwości wykorzystania programów modułowych dla wyodrębnienia kwalifikacji i jednostek uczenia się dla potrzeb systemu ECVET, opracowanie zasad zapewnienia komplementarności systemu ECVET z systemem ECTS stosowanym w szkolnictwie wyższym, raport dot. mobilności edukacyjnej uczniów i słuchaczy szkół i placówek prowadzących kształcenie i szkolenie zawodowe oraz mobilności absolwentów, opracowanie zasad i procedur funkcjonowania systemu ECVET w warunkach polskich, opracowanie wstępnej koncepcji działań służących wdrożeniu systemu ECVET w Polsce. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 30

ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Rozwój systemu ECVET w Polsce w ramach projektu systemowego PO-KL KRK cd. REZULTATY TWARDE: wdrożenie elementów modelu systemu walidacji według zaproponowanego modelu: promocja sposobów identyfikacji kompetencji nabytych poza uczeniem się formalnym, promocja instytucji stosujących zasady walidacji, wyłonienie i doposażenie instytucji stosujących elementy walidacji, wspieranie współpracy instytucji stosujących walidację z instytucjami w innych krajach UE, przygotowanie pilotażowego projektu walidacji kompetencji osób powracających z emigracji, wdrożenie elementów transferu osiągnięć/zaliczeń w kształceniu i szkoleniu zawodowym, pilotażowe wdrożenie systemu ECVET w wybranym obszarze zawodowym w ramach partnerstwa ponadnarodowego, pilotażowe wdrożenie systemu ECVET dla efektów uczenia się innego niż formalne. ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 31

Przykłady wyodrębniania kwalifikacji i jednostek efektów uczenia się ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 32

Przykłady wyodrębniania kwalifikacji i jednostek efektów uczenia się ECVET – System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym 33

ECVET European Credit System for Vocational Education and Training DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ krzysztof.symela@itee.radom.pl