EWALUACJA W SZKOLE

Czym jest ewaluacja?

EWALUACJA to proces zbierania informacji oraz zdawanie relacji z tego, jak się rzeczy mają – po to by ułatwić podejmowanie decyzji (H. Simons) Ewaluacja jest systematycznym badaniem zdarzeń, które mają miejsce w ramach aktualnie realizowanego programu, jak i innych, stwierdzajacych te same cele ogólne./Cronbach i współaut, 1980/ Praktyka ewaluacyjna obejmuje systematyczne zbieranie informacji o przebiegu, właściwościach i wynikach programów, o personelu i o dorobku, który może być wykorzystany przez określonych ludzi do celu zmniejszenia niepewności, podniesienia skuteczności i podjęcia decyzji o tym, czego dotyczą i na co wpływają te programy, personel i dorobek./M.Q. Patton, „Practical Evaluation”/

Ewaluacja w edukacji Proces zbierania, opracowania i komunikowania informacji na temat wartości, jaką przypisują realizowanym w szkole działaniom ich odbiorcy oraz realizatorzy

ewaluacjA….. Ewaluacja z natury nie jest obojętna dla otoczenia. Jej prowadzeniu towarzyszą liczne konteksty (i dylematy) etyczne i polityczne Ewaluacja to proces (zbieranie danych) i powstały w jego wyniku produkt (informacja) Ewaluacja dotyczy strategii i działań praktycznych a nie osób czy zjawisk (to nieprawda, że każdy może „ewaluować” (!?) wszystko) Sukces ewaluatora należy szacować według tego, czego nauczą się inni” a nie „arbitra sportowego, który został wynajęty po to, aby zadecydować, kto ma rację, a kto jej nie ma” (Nevo)

kilka tez o istocie ewaluacji Proces ewaluacji obejmuje (w uproszczeniu): (i) rozeznanie problemu, (ii) zebranie i analizę odpowiednich danych, oraz (iii) udostępnienie wyników Ewaluacja może być autokratyczna, demokratyczna lub biurokratyczna Ewaluacja może być formatywna lub konkluzywna Ewaluacja ma mało wspólnego z ocenianiem, kontrolą, inspekcją, nadzorowaniem Pomiar dydaktyczny, mierzenie jakości, diagnoza to nie to samo, co ewaluacja

Ewaluacja :Jak zaplanować? Po co? Co? Komu? Kto? Jak? Kiedy? Za ile?

Ewaluacja :Projektowanie 1. Definiowanie przedmiotu ewaluacji. 2. Sformułowanie pytań kluczowych. 3. Określenie kryteriów ewaluacji. 4. Dobór metod badawczych. 5. Określenie próby badawczej. 6. Monitorowanie danych. 7. Określenie formy prezentacji danych.

WARUNKI UDANEJ SZKOLNEJ EWALUACJI Udział wszystkich zainteresowanych – konieczne jest określenie kogo ewaluacja dotyczy, kto poinformuje dane osoby o jej przebiegu i wynikach, kto jest inicjatorem działań, kto je będzie planował i realizował, kto weźmie udział w dyskusji nad wynikami ewaluacji. Jasne określenie celu – informacja dla wszystkich uczestników przed przystąpieniem do działania o tym, czemu ewaluacja ma służyć, jakie cele będą realizowane, kto ją inicjuje i czyje interesy są reprezentowane. Wcześniejsze ustalenie norm postępowania w czasie ewaluacji – kto i za co jest odpowiedzialny na terenie szkoły, kto wspiera proces z zewnątrz, kto i w jakiej formie otrzyma wyniki ewaluacji, kto będzie brał udział w interpretacji i w jakim zakresie będzie zapewniona ochrona danych.

Klarowne i ważne pytania – czytelne i jednoznaczne sformułowanie pytań kluczowych, ważnych dla rozwoju szkoły. Nieskomplikowane metody i rozsądny zakres – dostosowanie metod do możliwości przeprowadzających ewaluację i posiadanego czasu. Uwzględnienie różnych punktów widzenia – np. opinie nie tylko nauczycieli, ale także uczniów i rodziców. W interpretacji danych także powinny wziąć udział różne grupy, np. niezależni eksperci. Szybka informacja zwrotna do wszystkich zainteresowanych.

Wystarczająca ilość czasu na ocenę danych i przepływ informacji o nich – decydującą czynnością w procesie ewaluacji jest wspólna ocena wyników i podjecie decyzji co do kierunków dalszych działań. Powinno to odbywać się w różnych zespołach, dlatego wymaga odpowiedniej ilości czasu. Dokumentacja wyników, oceny i wniosków – praca powinna być starannie dokumentowana, aby można było wielokrotnie korzystać z uzyskanych materiałów. Powtórzenie ewaluacji – dobra samoewaluacja nie powinna być jednorazowym działaniem, ale regularnie przeprowadzoną procedurą.

KRYTERIA EWALUACJI Przydatność Ewaluacja nie ma sensu, jeśli brak widoków, że ktoś ją wykorzysta. Wykonalność Ewaluacje należy przeprowadzać tylko wtedy, gdy jest to możliwe ze względów politycznych i praktycznych, a efekty równoważą koszty. Przyzwoitość Ewaluacji dokonywać się powinno wtedy, gdy można wykazać, że zostanie przeprowadzona uczciwie i zgodnie z zasadami etycznymi. Adekwatność techniczna Mając pewność co do jej przydatności, wykonalności i przyzwoitości, ewaluacje trzeba wykonać profesjonalnie i precyzyjnie.

Bibliografia Komorowska H., Konstrukcja, realizacja i ewaluacja programu nauczania. IBE, Warszawa 1995. Konarzewski K., Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Warszawa 2000, Korporowicz L., Ewaluacja w edukacji. Program TERM FRSE, Oficyna Naukowa, Warszawa 1997. Lisiecka Z., Zaleski-Ejgierd A., Ewaluacja osiągnięć edukacyjnych uczniów, Majewski M ., Ewaluacja - jej funkcje i znaczenie. Asocjacje (9/1999) Majewski M ., Ewaluować - jak to łatwo powiedzieć. Personel (7/2000) Mizerek H., Ewaluacja w szkole – szansa z (kilkoma) pułapkami w tle?, w: Nauczyciel i uczeń w przestrzeniach szkoły, M. Nowicka red., Olsztyn 2002, Wyd. UWM Mizerek H., Ewaluacja zajęć: kilka (praktycznych) uwag, materiał przygotowany na zamówienie MEN, Warszawa 1998. Rea L., Planowanie i projektowanie szkoleń, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1999.

Dziękuję za uwagę