Kontrola finansów publicznych Przygotowała: Dorota Cichawa

Znaczenie i cel kontroli Kontrola to proces polegający na porównaniu stanu wyznaczonego ze stanem faktycznym. Celem kontroli jest ustalenie zgodności między stanem obowiązującym a rzeczywistym. W przypadku stwierdzenia niezgodności konieczne jest wyjaśnienie przyczyn ewentualnego występowania tych różnic i podjęcie środków zaradczych bądź zastosowanie sankcji. Jednakże sama kontrola nie obejmuje czynności pokontrolnych ani tym bardziej zarządzania, administrowania.

Przebieg kontroli Przebieg kontroli: 1) Wyznaczenie stanu obowiązującego, określonego w planach, programach, standardach, założeniach politycznych, decyzjach, w zasadach gospodarnego, sprawnego działania, obowiązujących wytycznych międzynarodowych itp.; 2) Ustalenia stanu rzeczywistego (wykonania) – na podstawie faktycznych danych ujętych w systemach sprawozdawczych, rachunkowych, ewidencji, uzyskanych w wyniku obserwacji itd..; 3) Porównanie stanu obowiązującego z rzeczywistym w celu ustalenia ich zgodności lub niezgodności; 4) Wyjaśnienia przyczyn stwierdzonej zgodności lub niezgodności między stanem obowiązującym a stanem rzeczywistym.

Podział kontroli finansów publicznych Kontrolę sprawowaną w sektorze finansów publicznych można podzieli na: wewnętrzną, czyli taką która jest realizowana przez organy kontrolne danej organizacji zewnętrzną, wykonywaną przez specjalnie powołane instytucje kontrolne.

Kontrola wewnętrzna Wszystkie podmioty funkcjonujące w sektorze finansów publicznych posiadają własną kontrolę wewnętrzną. Funkcje kontrolne pełnią w nich między innymi: główni księgowi, audyt wewnętrzny.

Główni księgowi Do funkcji kontrolnych pełnionych przez głównych księgowych należą: przeprowadzanie kontroli wstępnej (poprzedzającej zaistnienie danego zdarzenia finansowego), bieżąca kontrola funkcjonalna, kontrola realizacji planów finansowych, kontrola operacji gospodarczych (po ich zaksięgowaniu).

Audyt wewnętrzny Audyt wewnętrzny prowadzi się we wszystkich jednostkach, które gromadzą i wydatkują znaczne środki publiczne. Dzięki niemu kierownik jednostki uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę jej funkcjonowania w zakresie gospodarki finansowej pod względem legalności, gospodarności, celowości, rzetelności, przejrzystości i jawności. Obejmuje on w szczególności: badania dowodów księgowych oraz zapisów w księgach rachunkowych, ocenę systemu gromadzenia i dysponowania środkami publicznymi, ocenę efektywności i gospodarności zarządzania finansowego

Kontrola zewnętrzna Głównymi rodzajami zewnętrznej kontroli finansów publicznych są: kontrola prezydencka, kontrola parlamentarna, kontrola Najwyższej Izby Kontroli, kontrola gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, kontrola skarbowa, kontrola podatkowa, rola celna, kontrola dewizowa, kontrola sądowa, prokuratorska i kontrola sprawowana przez Rzecznika Praw Obywatelskich.

Kontrola prezydencka Jest powiązana z określonymi w Konstytucji RP uprawnieniami Prezydenta takimi jak: podpisywania ustaw dotyczących gromadzenia i wydatkowania środków publicznych, możliwości zarządzenia skrócenia kadencji Sejmu, jeżeli budżet państwa nie zostanie uchwalony w ciągu czterech miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi jego projektu, zaskarżania ustaw do Trybunału Konstytucyjnego, kierowania ustaw (z wyjątkiem ustawy budżetowej) z umotywowanym wnioskiem do ponownego rozpatrzenia ich przez Sejm. Koncentruje się głównie na dbałości o terminowe uchwalanie budżetu państwa i na zgodności ustawy budżetowej z konstytucją.

Kontrola parlamentarna Parlament wykonuje kontrolę finansów sektora publicznego bezpośrednio przez Sejm, Senat i ich organy, oraz pośrednio przez Najwyższą Izbę Kontroli. Kontrola ta ma na celu badanie budżetu państwa pod względem opracowywania, wykonania zgodnie z zasadami, stopnia zrealizowania zadań oraz czy środki finansowe zostały wykorzystane zgodnie z ich przeznaczeniem, w sposób celowy i oszczędny. Parlament może ponadto w ramach swych funkcji kontrolnych żądać od ministrów oraz kierownikow administracji państwowej przedstawiania sprawozdań, udzielania informacji i wyjaśnieni w trakcie roku budżetowego. Jest ona również realizowana poprzez indywidualną działalność posłów i senatorów, w formie interpretacji i zapytań poselskich kierowanych do Premiera i członków Rządu.

Najwyższa Izba Kontroli (NIK)

Podstawy prawne działalności NIK

Zakres działalności NIK

Przegląd prasy 1 grudnia 2005 – 2 stycznia 2006

Przegląd prasy 1 grudnia 2005 – 2 stycznia 2006

Regionalne Izby Obrachunkowe (RIO)

Podstawy prawne działalności RIO

Główne zadania RIO

Kompetencje RIO

Uchwały Kolegium z 2005 roku RIO

Dokumentacja przebiegu kontroli Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu w GMINIE NYSA ZK-401-7/05

Kontrola skarbowa

Zakres podmiotowy kontroli skrobowej

Zakres przedmiotowy kontroli skrobowej

Kontrola podatkowa

Zakres podmiotowy i przedmiotowy kontroli podatkowej