Mrówki Wiktor Kawa 1c

Skąd wzięły się mrówki Z tego, co wiadomo współczesnej nauce, mrówki wyewoluowały z os. Bardzo długo poszukiwano odpowiedniego znaleziska, które potwierdziłoby tę teorię, aż wreszcie zostało ono odkryte w stanie New Jersey w USA przez... parę emerytów. Odkryta "osomrówka" zatopiona była w kawałku bursztynu, którego wiek szacowano na... 90 mln lat! Już wtedy powstały pierwsze mrówcze społeczności! Mrówki te zostały nazwane na cześć znalazców (których nazwisko brzmiało Frey) Sphecomyrma freyi.

Pierwszy sposób zakładania koloni: Jak powstaje kolonia Pierwszy sposób zakładania koloni: Haplometroza jest to samodzielne zakładanie gniazda mrówek przez młode królowe. Sposób ten nazywany jest również klasztornym zakładaniem gniazda, w przypadku gdy królowa nie pobiera pokarmu do czasu wychowania pierwszych młodych mrówek. Haplometroza dotyczy większości gatunków mrówek. Przykładem powszechnie występujących mrówek w ten sposób zakładających gniazdo jest Lasius niger i Formica fusca. Nową kolonię w częściowo klasztorny sposób zakłada wścieklica dorodna (Manica rubida). Mrówka ta buduje sobie małą norkę ale czasem z niej wychodzi w poszukiwaniu pokarmu.

Kolejnym sposobem jest pasożytnictwo czasowe - młoda królowa po oderwaniu skrzydeł wkrada się do kolonii innego (ale z reguły blisko spokrewnionego) gatunku mrówek, zabija prawowitą właścicielkę gniazda i zajmuje jej miejsce. Wychowem jej potomstwa zajmują się już robotnice gospodarzy. Powstaje kolonia mieszana, składająca się z osobników należących do jednego i drugiego gatunku, ale w miarę upływu czasu gospodarze stopniowo wymierają i pozostaje jedynie pasożyt. Lasius umbratus

Cykl życiowy mrówki Wszystko zaczyna się od złożenia jajeczka przez królową. Jajko jest starannie oczyszczane i pielęgnowane przez robotnice. Jest to forma obrony przed grzybami na które jajka są podatne. Po pewnym czasie z jajeczka wykluwa się wiecznie głodna larwa. Czerw jest często karmiony pokarmem białkowym. Po kilku wylinkach larwa owija się kokonem. Poczwarka nie ma zdolności poruszania się. Wewnątrz poczwarki zachodzi zaawansowana histoliza – niemalże wszystkie tkanki larwalne, oprócz ośrodkowego układu nerwowego ulegają całkowitemu rozpuszczeniu. Następnie komórki dysków imaginalnych zaczynają intensywnie się dzielić i wytwarzają organy dorosłego owada. Przy pomocy robotnic z poczwarki wychodzi robotnica. Na początku pełni rolę piastunki i opiekuje się potomstwem. Wraz z wiekiem ta umiejętność zatraca się. Wtedy robotnica staje się furażerką i zaczyna zdobywać pokarm na powierzchni ziemi. Robotnice żyją od kilku dni do 5 lat.

Pożywienie Mrówki spożywają dwa rodzaje pokarmu: -białkowy -energetyczny Robotnice wraz z królową spożywają pokarm energetyczny taki jak spadź a u kolonii hodowanych w domu miód. Larwy spożywają pokarm białkowy zdobywany przez robotnice. Jest to białko pochodzące od różnego rodzaju stawonogów. Innym rodzajem pożywienia są grzyby hodowane przez mrówki z rodzaju np. Atta. Grzyby są karmione liśćmi, które robotnice zbierają na powierzchni.

Kasty Kasta - jest to pewna grupa mrówek w obrębie kolonii różniąca się od pozostałych rozmiarem i pełnionymi w gnieździe funkcjami. Kolonia dzieli się na kasty takie jak: -królowe -trutnie -robotnice Niektóre gatunki posiadają robotnice które są polimorficzne. Wyróżniamy trzy podstawowe kast u robotnic: -minor -media -major Oczywiście jest jeszcze wiele kast pobocznych.

Kilka ważnych pojęć Monoginia – jedna królowa w gnieździe Poliginia – wiele królowych w gnieździe Monokalia – zajmowanie jednego gniazda przez jedną kolonie mrówek Polikalia – zajmowanie wielu gniazd przez jedną kolonie Furażer – robotnica zdobywająca pokarm na powierzchni Trofalaksja – wymiana pokarmu między mrówkami

Krótki opis posiadanych przeze mnie gatunków

Messor barbarus Robotnice tej występującej na terenach wokół Morza Śródziemnego mrówki mierzą od czterech do dwunastu milimetrów. Widać wyraźny polimorfizm kastowy - małe i średnie robotnice są jednolicie czarne, zaś robotnice major posiadają nieproporcjonalnie wielką, zaopatrzoną w potężne żuwaczki, czerwoną głowę. Królowa mierzy 12-14 mm i jest jednolicie czarna, czasami z ciemnoczerwoną głową. Jej ciało jest silnie lśniące. Mrówka ta żywi się przede wszystkim ziarnami najrozmaitszych roślin, które magazynuje w swoim gnieździe, zapobiegając kiełkowaniu poprzez odcięcie zawiązków korzeni.

Camponotus ligniperdus Największa Polska i europejska mrówka zamieszkującą lasy jak również tereny otwarte porośnięte krzewami. Buduje gniazda w próchniejących pniach drzew i dużych drzewach w części częściowo podziemnej . Kolonia zakładana jest przez królową w klasztorny sposób. Gatunek jest monoginiczny. Robotnice osiągają rozmiar do 14 mm. Królowa osiąga wielkość do 20 mm

Lasius flavus Podziemnica zwyczajna jest gatunkiem mrówek pospolicie występujących w Europie i Ameryce Północnej. Buduje ziemne kopce w częściowo nasłonecznionym miejscu na łąkach lub na skraju lasu. Niewielkie kopce porośnięte są trawą przez co są trudne do wypatrzenia. Mrówki te prowadzą podziemny tryb życia żywiąc się spadzią hodowanych przez nie mszyc korzeniowych. Robotnice koloru żółtego lub żółtobrunatnego mają długość od 3 do 4 mm, natomiast królowa wielkości 7 - 9 mm i jest ciemniejsza od robotnic. Samiec wielkości 3 - 4 mm czarny. Wielkość kolonii dochodzi do kilkunastu tysięcy.

Lasius fuliginosus Kartonówka zwyczajna jest gatunkiem leśnych mrówek pospolicie występujących w Polsce. Robotnice mierzą około 4mm, królowa natomiast około 6mm. Buduje gniazda w starych drzewach lub pniach starych drzew. Nazwa kartonówka pochodzi od sposobu budowy gniazda, które zbudowane jest z wielu komór rozdzielonych kartonowatą cienką ścianką. W porównaniu do innych mrówek można powiedzieć że jest gruba i okrąglutka. Obserwując wędrujące po pniu drzewa mrówki można zauważyć, że robotnice powracające do gniazda (w dół) mają większy odwłok. Niekiedy segmenty odwłoka są tak rozsunięte, że widoczne są między nimi cienkie żółte paski. Ciekawostą jest to, że królowe tych mrówek zakładają kolonie poprzez czasowe pasożytnictwo na innym gatunku mrówek - Lasius umbratus

Dolichoderus quadripunctatus Nadrzewnica czteroplamka, potocznie zwana czterokropkiem, jest niewielkim monomorficznym gatunkiem mrówki o charakterystycznych czterech białych kropkach na odwłoku. W Polsce występuje w centrum i na południu kraju. Gatunek jest rzadki, chociaż lokalnie może występować w zagęszczeniach. Nie wykazują agresywności w stosunku do innych gatunków mrówek. Gatunek ten w Polsce oznaczony został jako bliski zagrożenia. Ulubionym miejscem bytowania tej mrówki jest martwe drewno oświetlane i nagrzewane przez słońce. Mrówki mają około 4mm. W kolonii występuje do kilkuset mrówek i jedna królowa. Z obserwacji wynika, że może być też kilka królowych. Gatunek wybitnie drapieżny - robotnice polują niemal wyłącznie na drzewie.

Robotnice mają wielkość od 4 do 6 mm, natomiast królowa około 9 mm. Formica cunicularia Pierwomrówka ziemna jest gatunkiem drapieżnej mrówki występującym w środowisku dobrze nasłonecznionym. Buduje gniazda z niewielkim ziemnym kopcem. Rzadko oddala się więcej jak 10 m od gniazda. Formica cunicularia jest mrówką termofilną i przy temperaturze gruntu poniżej 14°C mrówka ta nie opuszcza gniazada. Robotnice mają wielkość od 4 do 6 mm, natomiast królowa około 9 mm.

Temnothorax sp.(crassispinus) Występuje w suchych lasach iglastych -głównie bory sosnowe, oraz mieszanych. Mrówka ta tworzy gniazda pod korą drzew, w martwych gałęziach, próchniejących pniakach i kłodach oraz w ściółce i mchu. Tworzy kolonie przeważnie monoginiczne, do ok. 200 robotnic. Dość agresywna, jak na swój rozmiar. Prawdopodobnie nie występuje w odleglejszych częściach południa Polski. Królowa ma rozmiar 5-6mm, a robotnica 2,3-3,4 mm

Część zdjęć jest własnością Alexa Wilda, który stworzył fotogalerię www.myrmecos.net.