Pedagogika specjalna dział pedagogiki, którego podmiotem jest człowiek wymagający wsparcia i pomocy w przekraczaniu odchyleń od normy, różnorakich trudności, utrudniających mu rozwój i funkcjonowanie społeczne. Zajmuje się osobami w każdym wieku, starając się odpowiadać na ich szczególne potrzeby: rozwojowe w wieku niemowlęcym, edukacyjne i wychowawcze w wieku przedszkolnym, szkolnym oraz dorastania, socjalizacyjne i zawodowe w wieku dojrzałym

Pedagogika specjalna teoria i praktyka wychowania jednostek z odchyleniami od normy rozwojowej, przy czym jej funkcja rozciąga się na wszelkie formy i stopnie ograniczeń w każdym okresie życia

Podmiot pedagogiki specjalnej ludzie, których rozwój jest lub może być utrudniony w stopniu, w którym ani jednostka za pomocą własnych mechanizmów psychicznej regulacji, ani rutynowe metody postępowania pedagogicznego nie są w stanie utrudnień tych wyeliminować

utrudnienia/odchylenia ograniczające/utrudniające możliwości rozwojowe jednostki mogą dotyczyć wyłącznie lub równocześnie: sfery funkcjonowania fizycznego (niesprawność motoryczna i somatyczna) ruchowa gr. somatikos- dotycząca ciała, fizyczna, cielesna sfery funkcjonowania społecznego (niesprawność w zakresie realizacji zachowań zgodnych z normami współżycia społecznego) sfery funkcjonowania psychicznego (niesprawność sensoryczna i umysłowa) doznawana za pomocą zmysłów; czuciowa, wrażeniowa

DZIAŁY I DZIEDZINY PEDAGOGIKI SPECJALNEJ ZE WZGLĘDU NA RODZAJ ODCHYLEŃ OD NORMY vb p. zdolnych i uzdolnionych p. resocjalizacyjna p.korekcyjna p.lecznicza, terapeutyczna 1.niedostosowanie społeczne aspołeczność antyspołeczność 2.demoralizacja 3.przestępczość wybitne zdolności ogólne  uzdolnienia kierunkowe 1.trudności w uczeniu się 2.parcjalne zaburzenia rozwoju 3.zaburzenia mowy 4.zaburzenia emocjonalne 1.choroby przewlekłe 2.niesprawność ruchowa 3.odmienność somatyczna 4.autyzm, zespoły psychozopodobne 5. starość p.rewalidacyjna, rehabilitacyjna upośledzenie umysłowe  wady wzroku  wady słuchu  sprzężone upośledzenie

oligofrenopedagogika (gr.: „oligos”- mały, nieznaczny- "phren" -umysł; obniżona sprawność umysłowa) dziedzina pedagogiki specjalnej zajmująca się wychowaniem i nauczaniem osób z niepełnosprawnością intelektualną =upośledzonych umysłowo. Podmiotem jest jednostka z niepełnosprawnością intelektualną, a przedmiotem- proces jej rehabilitacji, obejmujący wszechstronny rozwój na miarę jej możliwości i przystosowanie do życia w społeczeństwie.

Niepełnosprawność intelektualna (upośledzenie umysłowe) Niepełnosprawność intelektualna jest niepełnosprawnością charakteryzującą się znacznym ograniczeniem zarówno w zakresie funkcjonowania intelektualnego, jak i zachowań przystosowawczych, które wyrażają się w umiejętnościach poznawczych, społecznych i praktycznych. Niepełnosprawność ta ujawnia się przed 18. rokiem życia i wiąże się z nieodwracalnymi zmianami w CUN

Stopnie niepełnosprawności intelektualnej (n.int.) Klasyfikacja 3-stopniowa (do 1968 r.) debil imbecyl idiota Klasyfikacja 4-stopniowa (od 1968r.) n.int. w stopniu lekkim n.int. w stopniu umiarkowanym n.int. w stopniu znacznym n.int. w stopniu głębokim mmmmmm

Przybliżone porównanie wieku umysłowego osób w niepełnosprawnością intelektualną (n.int.) i normą Osoby z lekką n.int. -nie przekraczają wieku umysłowego 12- letniej osoby w normie intelektualnej Osoby z umiarkowaną n.int.- nie przekraczają wieku umysłowego 9- letniej osoby w normie intelektualnej Osoby ze znaczną n.int. -nie przekraczają wieku umysłowego 6- letniej osoby w normie intelektualnej Osoby z głęboką n.int.- nie przekraczają wieku umysłowego 3- letniej osoby w normie intelektualnej

surdopedagogika łac. surdus-głuchy- dziedzina pedagogiki specjalnej. Zajmuje się nauczaniem i wychowaniem osób z wadami słuchu, a także ich rodzinami i otoczeniem. Ponadto obejmuje profilaktykę, diagnostykę i poradnictwo osobom z grupy ryzyka

tyflopedagogika gr. typhlos- niewidomy -dziedzina pedagogiki specjalnej zajmująca się wychowaniem, edukacją, terapią i rehabilitacją osób niewidomych i niedowidzących

Alfabet Braille‘a Już w starożytności próbowano wymyślić metodę pozwalającą niewidomym czytać. Już w XVIII i XIX wieku starano się drukować wypukłe litery, ale bez większych rezultatów. Charles Barbier, oficer artylerii, w 1808 roku wymyślił wypukłe pismo, oparte na 12 punktach, pozwalające na odczytywaniu i pisaniu meldunków w ciemności. System okazał się zbyt skomplikowany i zbyt czasochłonny. W 1824 roku Louis Braille w wieku 15-stu lat usłyszał o tym systemie i postanowił uprościć go. Udało mu się lepiej niż zamierzał. Opracował proste pismo, pozwalające na użycie 63 znaków złożone z 6 punktów. Sposób pisma został ogłoszony w 1829 roku, po 8 latach wyszła pierwsza książka wydrukowana "brajlem" - historia Francji.  

SYSTEM LOUISA BRAILLE'A Louis Braille (1809 - 1852) wynalazca pisma punktowego dla niewidomych. Wypadek pozbawił Braille’a wzroku, gdy miał on trzy lata. Podstawą, z której wyprowadza się cały system Braille'a jest sześciopunkt nazywany znakiem tworzącym. System składa się ze znaków będących kombinacją sześciu wypukłych punktów ułożonych w dwóch kolumnach po trzy punkty w każdej. Lewa kolumna zawiera umownie oznaczone punkty: 1,2,3, zaś prawą stanowią punkty: 4, 5, 6

System Braille’a ? f ? s

rehabilitacja łączne i skoordynowane oddziaływanie lecznicze, psychologiczne, pedagogiczne, społeczno-zawodowe, zmierzające do rozwinięcia lub przywrócenia u osoby trwale poszkodowanej na zdrowiu zdolności, sprawności i możliwości samodzielnego życia w społeczeństwie. Rehabilitacja jest procesem, który łączy oddziaływania o różnym charakterze i zakresie, aby przywrócenie utraconych sprawności było jak najpełniejsze, możliwie wczesne i trwałe (W. Dega, A. Hulek).

rewalidacja termin używany najczęściej zamiennie z pojęciem rehabilitacja, określa długotrwałą działalność terapeutyczno-wychowawczą, a więc wielostronną stymulację, opiekę, nauczanie i wychowanie jednostek o zaburzonej percepcji rzeczywistości, czyli osób upośledzonych umysłowo, niewidomych i niesłyszących.

resocjalizacja proces wychowania jednostek wykazujących wzmożone trudności w dostosowaniu się do norm społecznych, moralnych i prawnych, wynikających ze stanu osobowości wychowanka, z jego antagonistyczno-destrukcyjnego ustosunkowania się do oczekiwań społecznych. Polega na stosowaniu różnych regulaminowych środków poprawczych i metod wychowawczych obejmujących psychotechnikę, socjotechnikę i kulturotechnikę, naukę szkolną oraz pracę w warunkach izolacji (zakłady karne, poprawcze, schroniska dla nieletnich) lub w środowisku otwartym, półwolnościowym pod nadzorem kuratora sądowego