Rola podmiotów ekonomii społecznej w zadaniach publicznych zlecanych przez jednostki samorządu terytorialnego Rola podmiotów ekonomii społecznej w zadaniach publicznych zlecanych przez jednostki samorządu terytorialnego 14 października 2014 Zielona Góra Posiedzenie Rady Programowej Partnerstwa na rzecz ekonomii społecznej

Co to są podmioty ekonomii społecznej? Co to są podmioty ekonomii społecznej? Kryteria ekonomiczne: - prowadzenie w sposób względnie ciągły, regularny działalności w oparciu o instrumenty ekonomiczne; - niezależność, suwerenność instytucji w stosunku do instytucji publicznych; - ponoszenie ryzyka ekonomicznego; - istnienie choćby nielicznego płatnego personelu. Kryteria społeczne: - wyraźna orientacja na społecznie użyteczny cel przedsięwzięcia; - oddolny, obywatelski charakter inicjatywy; - specyficzny, możliwie demokratyczny system zarządzania; - możliwie wspólnotowy charakter działania; - ograniczona dystrybucja zysków.

Zasady współpracy JST i podmiotów ES Zasada pomocniczości Zasada suwerenności Zasada partnerstwa Zasada efektywności Zasada uczciwej konkurencji Zasada jawności Zasada równości szans

Zasada pomocniczości Zasada pomocniczości (subsydiarności) oznacza, że lokalne problemy powinny być rozwiązywane u samego źródła. Jeśli sami obywatele (rodzina, sąsiedztwo, wspólnota lokalna) mają potencjał do poradzenia sobie z nimi, to lokalna władza powinna pozostawić im pole do działania. Zasada pomocniczości zakłada, że problemy publiczne są rozwiązywane na tym szczeblu, na którym powstają. Tworzy to najlepsze warunki do efektywnego działania.

Zasada suwerenności Zasada suwerenności mówi o tym, że partnerzy współpracy zachowują niezależność we wzajemnych relacjach. Zasada suwerenności zapewnia obu partnerom prawo do: wzajemnej konstruktywnej wymiany opinii, w tym opinii krytycznych. Nie powinno to ograniczać ich wzajemnej współpracy; własnej reprezentacji (co oznacza, że strony występują w ramach uzyskanych kompetencji i w imieniu osób, które reprezentują); wzmacniania swoich struktur organizacyjnych dla wzbogacania potencjału do efektywnego działania.

Zasada partnerstwa Zasada partnerstwa zakłada współdziałanie suwerennych partnerów na rzecz celów, które są kluczowe dla rozwoju lokalnej społeczności i dobrostanu obywateli.

Zasada partnerstwa Partnerstwo w relacjach pomiędzy władzami samorządowymi a organizacjami pozarządowymi wyraża się we: wspólnym identyfikowaniu lokalnych problemów i projektowaniu adekwatnych do sytuacji polityk publicznych; respektowaniu zasady głoszącej, iż współpraca opiera się na dobrowolności, równorzędności partnerów i wspólnie ustalonych regułach działania; respektowaniu zasady głoszącej, iż współpraca opiera się na dzieleniu się zasobami, odpowiedzialnością, kosztami i korzyściami, a w jej wyniku uzyskuje się wartość dodaną/tworzy się synergia. wspólnym określaniu standardów zadań publicznych

Zasada efektywności Zasada efektywności wymaga od partnerów współpracy stałego podnoszenia potencjału do sprawnego realizowania zadań publicznych. Zadania powinny być one wykonywane w oparciu o reguły gospodarności (oszczędnie), tworzenia maksymalnej wartości za określone nakłady (value for money) i szanowania publicznych zasobów.

Zasada efektywności dobrą jakość i użyteczność proponowanych rozwiązań na rzecz realizacji określonego celu; gospodarność, umiejętność planowania (rachunek ekonomiczny) odmienność w mierzeniu efektywności działań standardowych i innowacyjnych pomiar efektów ekonomicznych i społecznych, krótko- i długookresowych wykorzystanie wskaźników pomiaru efektywności lub ustalonych standardów świadczenia usług;

Zasada uczciwej konkurencji Zasada uczciwej konkurencji zakłada, że wszystkie odpowiednio przygotowane podmioty mają szansę rywalizować o możliwość wykonywania zadań publicznych. W oparciu o zasady uczciwej konkurencji można znaleźć najbardziej efektywnego realizatora zadań publicznych.

Zasada uczciwej konkurencji Samorząd powinien: a) traktować podmioty ES, jak i jednostki sobie podległe, jako podmioty podlegającej ocenie zgodnie z zasadą efektywności; b) przeciwdziałać tendencjom monopolistycznym; c) przeciwdziałać konfliktowi interesów związanych z łączeniem funkcji publicznych i społecznych. Podmioty ES powinny: a) potrafić łączyć interesy swoje i swoich podopiecznych z interesem wspólnoty; b) wspólnie uczestniczyć w ustaleniu zasad uczciwej konkurencji (wspólnie wypraco­wać kryteria niedyskryminujące, jawne, dotyczące każdego uczestnika współpracy i wszystkich sektorów).

Zasada jawności Zasada jawności zakłada, że partnerzy współpracy wzajemnie udostępniają sobie pełną i prawdziwą informację na temat obszarów swojego działania, które są istotne z punktu widzenia budowana wysokiej jakości partnerstwa. Wynika to z potrzeby budowania wzajemnego zaufania. Informacja powinna być udostępniana w adekwatnych formach (możliwość dostępu, odpowiednie formaty), powinna być adekwatna pod względem treści (ważne elementy potrzebne dla odbiorcy, wysoki poziom klarowności przekazu).

Zasada równości szans Zasada równości szans wychodzi z uznania, że nierówności społeczne i dyskryminacja są faktem, których wynikiem jest utrudnienie lub uniemożliwienie korzystania na równi z innymi z zasobów, praw i wolności w życiu politycznym, gospodarczym, społecznym, kulturalnym, obywatelskim i innym.

Zasada równości szans Dyskryminacja oznacza nierówne, a zarazem nieuzasadnione i niesprawiedliwe traktowanie (zróżnicowanie, wykluczenie lub ograniczenie) ze względu na przynależność do określonej grupy lub grup społecznych. Dyskryminacja może dotyczyć poszczególnych jednostek, jak i całych grup, opierając się na cechach takich jak m.in.: płeć, wiek, stopień sprawności, pochodzenie etniczne/rasa, pochodzenie narodowe, religia/wyznanie, orientacja seksualną, status społeczno-ekonomiczny.

Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie Art. 5, ust. 1: Organy administracji publicznej prowadzą działalność w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3, prowadzącymi, odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów administracji publicznej, działalność pożytku publicznego w zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów.

Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie Określa formy i zasady współpracy Nakłada na administrację określone obowiązki związane ze współpracą z NGO (np. programy współpracy) Tworzy ramy dla kształtowania współpracy samorządów z organizacjami (pomiotami ES)

Wymiary współdziałania NGO z administracją publiczną wynikające z ustawy: Merytoryczny Finansowy Niefinansowy

Merytoryczna współpraca podmiotów ES z administracją

Współpraca merytoryczna: Diagnozowanie lokalnych problemów i wyzwań Wzajemne informowanie Współtworzenie polityk społecznych Konsultowanie Wspólna realizacja Ewaluacja

Diagnozowanie Sformułowanie wiarogodnej diagnozy stanu lokalnej społeczności w najważniejszych dziedzinach jest kluczowym zadaniem do wykonania. To podstawa efektywnego budowania lokalnych polityk publicznych. Diagnoza pokazuje, jakie problemy dotykają poszczególne grupy społeczne. Wskazuje na trudności i bariery na drodze do osiągnięcia ich wszechstronnego rozwoju. Wskazuje natężenie określonych problemów oraz zagrożenia związane z możliwością ich kumulowania się. Przynosi obraz lokalnej społeczności, jej aktywa i pasywa, silne i słabe strony, ale wskazuje także na szanse rozwojowe społeczności i dziedziny ich realizacji.

Informowanie Informowanie polega na wzajemnym przekazywaniu informacji o planowanych kierunkach działalności przez organy administracji publicznej i organizacje pozarządowe.

Najpopularniejsze sposoby informowania: Internet Komórki organizacyjne w urzędach Tablice ogłoszeniowe Rady Działalności Pożytku Publicznego Lokalna prasa

Współtworzenie polityk społecznych Profesjonalne planowanie i realizacja lokalnych polityk wymaga stworzenia klarownej strategii, która wskazuje na kluczowe cele/rezultaty do osiągnięcia oraz priorytety w działaniu. Programowanie strategiczne wymaga wykorzystania wiedzy, umiejętności i doświadczeń lokalnych partnerów. Opiera się ono na sporządzonej wcześniej diagnozie problemów i wyzwań, która uwzględnia kontekst lokalny oraz obejmuje wspólne poszukiwanie rozwiązań, źródeł finansowania, potencjalnych realizatorów. Formułowanie strategii wymaga głębokiego przemyślenia tego, co lokalna społeczność chce osiągnąć i w jaki sposób. Poświęcony temu czas i wysiłek przynoszą wiele korzyści.

Realizacja polityk publicznych jest złożonym ciągiem działań publicznych, których końcowym efektem są konkretne usługi publiczne dla mieszkańców danej społeczności. To kluczowy obszar współpracy dla samorządu i organizacji pozarządowych (podmiotów ES). Te ostatnie rozwinęły bowiem szereg kompetencji, które pozwalają im na tworzenie oferty usług w zakresie np. integracji społecznej, edukacji, rekreacji i sportu, przedsięwzięć kulturalnych,wspierania grup dyskryminowanych itp. Wspólna realizacja

Organizacje pozarządowe (podmioty ES) uzupełniają działania samorządów, zwłaszcza w tych dziedzinach, w których niezbędny jest specyficzny model działania, odległy od formuły działania urzędniczego. Natomiast rola samorządu pozostaje kluczowa jako instytucji, która jest odpowiedzialna za proces określania najważniejszych parametrów usług publicznych, w tym zapotrzebowania na ich różne kategorie, ich dopasowania do potrzeb lokalnej społeczności, oraz odpowiada za ich finansowanie. Wspólna realizacja

Uczestnictwo organizacji pozarządowych (podmiotów ES) w ocenie realizacji polityk i programów. Efektywne realizowanie polityk/programów publicznych wymaga, aby twórcy polityk (lokalni partnerzy) respektowali wszystkie fazy w procesie kreowania polityk, a więc proces od diagnozy lokalnych problemów i planowania poprzez wdrażanie polityk, monitoring realizacji, aż po proces ich oceny (ewaluacji). Konieczne jest pozyskiwanie informacji zwrotnej o tym, jak przebiegała realizacja polityk (monitoring) i jakie rezultaty zostały osiągnięte (ewaluacja). Ewaluacja

Monitoring polega na systematycznej analizie informacji na temat stopnia wdrożenia danego programu (harmonogram, wskaźniki realizacji, poniesione koszty itp.). Ma na celu zapewnienie zgodności realizacji działań z założeniami, celami i wskaźnikami zatwierdzonymi w dokumentach planistycznych. Ewaluacja ma przynieść wiedzę o stopniu realizacji zaplanowanych rezultatów w politykach, o tym, w jakim stopniu dany program publiczny/działanie publiczne było trafne, czyli jaki wpływ miał na rozwiązanie problemów społecznych czy gospodarczych. Ewaluacja

Tworzenie zespołów: Rady Działalności Pożytku Publicznego Komisje konkursowe Inne zespoły

Współpraca finansowa podmiotów ES z administracją

Formy współpracy finansowej: Powierzanie wykonywania zadań publicznych wraz z udzielaniem dotacji na jego realizację Wspieranie wykonywania zadań publicznych wraz z udzielaniem dotacji na częściowe dofinansowanie jego realizacji Umowy partnerstwa – określone w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Partnerstwo publiczno-prywatne (art. 11, ust. 5) Umowy międzynarodowe dotyczące niepodlegających zwrotowi środków ze źródeł zagranicznych

Formy współpracy finansowej: Powierzanie wykonywania zadań publicznych oznacza udzielenie dotacji na finansowanie ich realizacji (bez wkładu własnego) Wspieranie wykonywania zadań publicznych oznacza udzielenie dotacji na dofinansowanie ich realizacji (z wkładem własnym)

Inicjatywa lokalna Oznacza złożenie przez grupę obywateli wniosku do organu administracji publicznej, w sytuacji, gdy stwierdzą oni potrzebę realizacji określonej inwestycji lub działania. Samorząd nie przekazuje wnioskującym osobom lub podmiotom środków pieniężnych.

Zlecanie zadań publicznych w trybie otwartego konkursu ofert (zasady, procedury, itp.)

Konkursy Ogłaszane są na podstawie Programu Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi Program wskazuje na zakres zadań, formy wsparcia lub powierzania, wysokość środków przeznaczonych na realizację programu, informacje o komisjach konkursowych.

Terminy Ogłoszenie otwartego konkursu ofert może nastąpić na podstawie projektu uchwały budżetowej przekazanej organowi stanowiącemu JST na zasadach określonych w przepisach ustawy o finansach publicznych. Po przyjęciu przez radę/sejmik (do 30 listopada) programu współpracy z organizacjami pozarządowymi na kolejny rok, organ wykonawczy może od razu ogłaszać konkursy.

Ogłoszenie o konkursie Umieszczanie na stronie Biuletynu Informacji Publicznej (BIP), na tablicy ogłoszeń w siedzibie organu administracji ogłaszającej konkurs oraz na stronie internetowej organu administracji ogłaszającego konkurs Umieszczane jest na co najmniej 21 dni przed terminem składania ofert

Ogłoszenie o konkursie Rodzaj zadania Wysokość środków przeznaczonych na realizację zadania Zasadach przyznawania dotacji Terminy i warunki realizacji zadania Termin składania ofert Tryb i kryteria stosowane przy dokonywaniu wyboru oferty oraz termin dokonywania wyboru ofert Informację o zrealizowanych przez organ administracji publicznej w roku ogłoszenia otwartego konkursu ofert i w roku poprzednim zadaniach tego samego rodzaju.

Pozakonkursowy tryb zlecania zadań publicznych („małe granty” – na podstawie art. 19a)

Warunki przyznania małego grantu: Podstawowe: Wysokość dofinansowania lub finansowania zadania publicznego nie przekracza kwoty 10 tys. zł Zadanie publiczne ma być realizowane w okresie nie dłuższym niż 90 dni Ponadto: Jedna organizacja nie może otrzymać w jednym roku kalendarzowym więcej niż 20 tys. zł Wysokość środków przyznanych przez organ wykonawczy nie może przekroczyć 20% planowanych dotacji w roku budżetowym.

Procedura udzielania małego grantu: Złożenie oferty przez organizację pozarządową Umieszczenie oferty w BIP-ie, na tablicy ogłoszeń i stronie internetowej (w ciągu 7 dni od jej wpłynięcia) Zebranie uwag do oferty (7 dni) Rozpatrzenie uwag Zawarcie umowy

Procedura udzielania małego grantu: Oferta składana jest na formularzu obowiązującym na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej Procedura pozakonkursowa może być stosowana tylko przez JST

Pozafinansowa współpraca podmiotów ES z administracją

Formy współpracy pozafinansowej: Udostępnianie rzeczowych i kadrowych zasobów samorządów Udostępnianie infrastruktury promocyjnej samorządu Korzystanie z sieci kontaktów samorządu ( w mediach, we własnych jednostkach organizacyjnych samorządu, w innych samorządach) Obejmowanie patronatami realizacje zadań publicznych Udzielanie przez samorząd wsparcia merytorycznego (informacja, doradztwo, szkolenia) realizatorom zadań i usług publicznych Funkcjonowanie wspólnych zespołów koordynujących i monitorujących realizację zadań publicznych w danej sferze publicznej (np. komisje konkursowe, zespoły branżowe, komitety sterujące)

Model współpracy

„Model współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych”, został wypracowany w ramach partnerskiej współpracy Sieci SPLOT z Departamentem Pożytku Publicznego w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, Instytutem Spraw Publicznych, Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich, Związkiem Miast Polskich i Collegium Civitas.

Dziękuję za uwagę!