PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH na lata

Podstawowe założenia, jak również zakres, cele oraz działania Programu zostały wybrane na podstawie przepisów rozporządzenia Rady (WE) w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich ze środków Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich, z uwzględnieniem doświadczeń związanych z realizacją Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004 – 2006 oraz Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacji i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich na lata 2004 – 2006.

Priorytetowe kierunki wsparcia rozwoju obszarów wiejskich na lata zawarte w dokumencie przyjętym przez Rząd Polski są zbieżne z kierunkami wskazanymi przez UE i obejmują cztery osie: Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego. Oś 2: Poprawa stanu środowiska naturalnego i obszarów wiejskich. Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej. Oś 4: LEADER.

Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego. Działania Osi 1: 1. Szkolenie zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie; 2. Ułatwianie startu młodym rolnikom; 3. Renty strukturalne; 4. Modernizacja gospodarstw rolnych; 5. Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej; 6. Poprawa i rozwój infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa; 7. Uczestnictwo rolników w systemach ochrony jakości żywności; 8. Działania informacyjne i promocyjne; 9. Grupy producentów rolnych; 10. Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów.

Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego. W ramach tej osi będą realizowane działania wspierające efektywność produkcji oraz proces restrukturyzacji gospodarstw rolnych takie jak: renty strukturalne, modernizacja gospodarstw rolnych, zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej poprzez wsparcie przetwórstwa i infrastruktury handlu (małych i średnich przedsiębiorstw), rozwój infrastruktury poprawiającej konkurencyjność rolnictwa i leśnictwa, wsparcie grup producentów rolnych i inne.

Oś 2: Poprawa Środowiska naturalnego i obszarów wiejskich. Wypełniając zobowiązanie realizacji zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich (ustalenia Rady Europejskiej z Gåteborga), zamierza się wspierać działania z zakresu ochrony środowiska, w tym ochrony zasobów wodnych i gleb, kształtowanie krajobrazu, ochrony i zachowania siedlisk oraz różnorodności biologicznej.

Oś 2: Poprawa Środowiska naturalnego i obszarów wiejskich. Działania Osi 2: 1. Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW); 2. Płatności dla obszarów „Natura 2000” oraz związanych z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej; 3. Program rolnośrodowiskowy (płatności rolnośrodowiskowe); 4. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne; 5. Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych.

Oś 2: Poprawa Środowiska naturalnego i obszarów wiejskich. Obejmuje to wspieranie gospodarowania na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, w tym górskich, programu rolnośrodowiskowego (zestawy zadań rolno- środowiskowych wykraczające poza obowiązujące wymagania minimalne i nie pokrywające się z innymi instrumentami Wspólnej Polityki Rolnej), zalesiania gruntów rolnych, płatności na obszarach NATURA 2000, odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych.

Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowane gospodarki wiejskiej. Działania Osi 3: 1. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej; 2. Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej; 3. Odnowa i rozwój wsi; 4. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw.

Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowane gospodarki wiejskiej. Działania wspierane w ramach Osi 3 uzupełniają działania zdefiniowane w ramach dwóch pierwszych Osi i mogą w sposób synergiczny pozytywnie oddziaływać na mieszkańców obszarów wiejskich. Pierwsza grupa działań dotyczy różnicowania działalności gospodarczej. Przewiduje się, że rolnictwo będzie wchłaniać coraz mniej siły roboczej, zaś kwestią strategiczną jest utrzymanie żywotności obszarów wiejskich. Coraz więcej mieszkańców wsi powinno znajdować zatrudnienie poza rolnictwem. Stąd ważne jest wszechstronne wsparcie tworzenia pozarolniczych miejsc pracy na wsi oraz ułatwianie zatrudnienia w lokalnych ośrodkach miejskich osobom ze wsi.

Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowane gospodarki wiejskiej. W tym procesie szczególna rola przypada ośrodkom miejskim jako podstawowym miejscom, w których ludność wiejska może znaleźć pracę, podwyższać kwalifikacje, zaspokajać potrzeby zdrowotne i kulturalne. W tym kontekście ważne jest wspieranie rozwoju tych funkcji małych miast i wybranych ośrodków gminnych, które związane są bezpośrednio z procesami restrukturyzacyjnymi na obszarach wiejskich: ochrony zdrowia, edukacji, rozwoju małych firm pozarolniczych, turystyki przyjazdowej, funkcji uzdrowiskowych itp.

Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowane gospodarki wiejskiej. Druga grupa działań jest nakierowana na poprawę jakości życia na obszarach wiejskich. Obejmuje odnowę i rozwój wsi oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. Takie działania jak: (i) Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, (ii) Odnowa i rozwój wsi oraz (iii) Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, mogą być wdrażane w ramach podejścia Leader przez Lokalne Grupy Działania, jeżeli na danym obszarze takie Grupy powstały.

Oś 4: LEADER. Działania Osi 4: 1. Lokalne strategie rozwoju; 2. Współpraca międzyregionalna i międzynarodowa; 3. Nabywanie umiejętności, aktywizacja i koszty bieżące Lokalnych Grup Działania.

Oś 4: LEADER. Leader jest podejściem przekrojowym i partnerskim, umożliwiającym przede wszystkim poprawę jakości życia na obszarach wiejskich, co jest również celem Osi 3. Poprawa powinna się odbywać poprzez różnicowanie działalności i tworzenie pozarolniczych źródeł dochodu, zaspokajanie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich, poprawę atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej tych obszarów, wzrost konkurencyjności gospodarczej, rozwój przedsiębiorczości i rynku pracy.

Oś 4: LEADER. Celem Osi 4 jest aktywizacja mieszkańców obszarów wiejskich poprzez budowanie potencjału społecznego na wsi, nabywanie umiejętności pozyskiwania środków finansowych oraz zarządzanie zasobami lokalnymi. Jedną z podstawowych cech Leader’a jest podejście oddolne, wyrażające się w opracowaniu przez lokalną społeczność Lokalnej Strategii Rozwoju oraz w realizacji wynikających z niej innowacyjnych projektów łączących zasoby, wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego. Przedstawiciele ci tworzą tzw. Lokalną Grupę Działania (LGD) - partnerstwo międzysektorowe, która samodzielnie wybiera projekty przyczyniające się do osiągnięcia celów wspólnie opracowanej strategii.

Oś 4: LEADER. Oddolne podejście przy budowaniu lokalnych strategii sprzyja lepszemu zdefiniowaniu problemów danego obszaru i sposobu ich rozwiązywania, spójności wyznaczanych kierunków rozwoju i podejmowanych decyzji, lepszemu wykorzystaniu posiadanych zasobów, budowaniu społeczeństwa obywatelskiego. Podejście to w przyszłości będzie sprzyjać lepszemu wdrażaniu i wykorzystaniu środków z pozostałych Osi, szczególnie Osi 3, w ramach której charakter działań i ich podstawowy cel odpowiada idei tworzenia Lokalnych Strategii Rozwoju.

Oś 4: LEADER. Oprócz Lokalnych Strategii Rozwoju, w ramach Osi 4 wspierane będą projekty dotyczące współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej pomiędzy LGD. Udzielana będzie pomoc na pokrycie kosztów bieżącej działalności LGD oraz kosztów szkolenia osób biorących udział w przygotowaniu lub wdrażaniu Lokalnej Strategii Rozwoju i prowadzenia działań aktywizujących społeczność lokalną na rzecz rozwoju obszaru.

Wstępna alokacja środków PROW CelDziałanie Proponowana kwota środków w EUR RazemEFRROWPL Oś 1. Ogółem , , ,33 Oś 2. Ogółem , , ,00 Oś 3. Ogółem , , ,00 Oś 4. Ogółem, w tym: Lok.Str.Roz. Współpraca Koszty LGD , , , , , , , , , , , ,00 Pomoc techn , , ,00 RAZEM , , ,33

System zarządzania i kontroli. Dla wszystkich działań w PROW instytucją zarządzającą jest Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zaś agencją płatniczą Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Za wdrażanie Osi 4 odpowiedzialne będą samorządy wojewódzkie, które są również instytucjami wdrążającymi dla dwóch działań Osi 3, tj.: Odnowa i rozwój wsi oraz Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskich, przy czym Lokalne Grupy Działania uczestniczą we wdrażaniu trzech działań Osi 3, tj. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, Odnowa i rozwój wsi, Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw. Dla większości pozostałych działań w PROW , jednostką wdrażającą ma być Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

System zarządzania i kontroli. Źródła finansowania PROW to środki EFROW (UE), budżet krajowy oraz środki własne beneficjentów (np. jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych). Poziom publicznej pomocy finansowej jest różny dla poszczególnych działań. I tak, dla działań Osi 4 Leader wynosi do 100 proc. kosztów kwalifikowalnych, dla działań Osi 3 do: 50 proc. kosztów kwalifikowalnych dla działań Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej oraz Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, 75 proc. kosztów kwalifikowalnych dla działania Odnowa i rozwój wsi.

Opracowanie: Maciej Kumor Na podstawie: - Projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata materiał informacyjny - Leader= Kwartalnik nr 1/2007 ( Tadeusz Borek „Leader w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata ”) POWODZENIA!